Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3789 przypisów.
farba — tu: barwa. [przypis edytorski]
farba (tu daw.) — kolor. [przypis edytorski]
farba — tu przen.: kłamstwo a. ubarwianie prawdy. [przypis edytorski]
Farbę Bugowej, widziałem, krew wody / Nasza zmieniła, prócz pohańskiej szkody — tj.: widziałem, jak nasza krew zmieniła barwę wody Bugu, choć pohańcy nie odnieśli szkody. [przypis redakcyjny]
Farbenlehre — Teoria kolorów, dzieło naukowe Johanna Wolfganga Goethego, wydane w 1809 roku. [przypis edytorski]
farbować (daw.) — kłamać a. ubarwiać. [przypis edytorski]
farbować (daw., przen.) — kłamać a. ubarwiać. [przypis edytorski]
farbować (łow.) — o zwierzęciu: krwawić. [przypis edytorski]
farbowany (daw., przen.) — fałszywy, skłamany, ubarwiony. [przypis edytorski]
farbują ogólnie włosy za pomocą heune — Lawsonia, roślina, z której liści robią odwar zwany henne [dziś: henna; red. WL], zabarwiający włosy i paznokcie na żółtopomarańczową barwę; domieszka liści indygo wytwarza kolor czarny. [przypis autorski]
farce macabre (fr.) — makabryczna farsa. [przypis edytorski]
farces — farsy; utwory komiczne oparte na niewybrednym humorze. [przypis edytorski]
farceur (fr.) — komediant. [przypis edytorski]
Farceur (fr.) — komediant. [przypis redakcyjny]
Fare thee well, and if for ever… (ang.) — Żegnaj, a jeśli na zawsze, to na zawsze żegnaj (początek wiersza Byrona Fare thee well, 1816). [przypis edytorski]
farewell (ang.) — żegnajcie; etymologicznie dosł.: dobrej podróży. [przypis edytorski]
farewell (ang.) — żegnam, do widzenia. [przypis redakcyjny]
farewell, king (ang.) — bądź zdrów, królu. [przypis redakcyjny]
Farewell, miss Iza, farewell! (ang.) — Żegnaj, panno Izo, żegnaj! [przypis redakcyjny]
farewell — szczęśliwej drogi. [przypis autorski]
farewell World (…) King (ang.) — bądź zdrów, świecie [zamiast] królu. [przypis redakcyjny]
Farfadet — w folklorze francuskim niewielka istota, krasnoludek (często występująca w zielonym stroju lub w jakimś związku z liśćmi drzew i innych roślin). [przypis edytorski]
farfarele — psotne, nieszkodliwe diabełki. [przypis edytorski]
farfelki — rodzaj cienko krojonego makaronu. [przypis tłumacza]
farfelki — rodzaj tartych klusek, danie kuchni żydowskiej. [przypis edytorski]
farfura (daw.) — porcelana. [przypis redakcyjny]
farfura (daw.) — wyrób fajansowy. [przypis redakcyjny]
farfurki — naczynia fajansowe. [przypis redakcyjny]
farfurki (z tur.) — talerze fajansowe. [przypis edytorski]
farfurowe — fajansowe. [przypis redakcyjny]
Farisas — karžygys, pas arabus-beduinus. [przypis redakcyjny]
farmakognozja (z gr.) — wiedza o lekach. [przypis edytorski]
farmakopea — kodeks apteczny; urzędowy spis leków. [przypis edytorski]
farmakopea — rejestr leków. [przypis edytorski]
farmak — student farmacji. [przypis edytorski]
Farman — francuskie przedsiębiorstwo produkujące samoloty. [przypis edytorski]
farmazon (ang. freemason; fr. zniekształcone: franc-maçon; daw.) — liberał, jakobin, mason; niedowiarek. [przypis edytorski]
farmazoni (niem. Freimaurer, fr. franc-maçons) — masoni, wolnomularze. [przypis edytorski]
farmazon — niedowiarek, odmieniec, dziwak, oszust; źródłosłów od: franc-maçon będącego kalką z ang. freemason, tj. wolnomularz, mason. [przypis edytorski]
farmazon (z fr. franc-maçon) — wolnomularz, mason; także: wolnomyśliciel, liberał, niedowiarek. [przypis edytorski]
farmazon — zniekszt. fr. franc-mason, tj. wolnomularz. [przypis edytorski]
Farnabazos (…) umówił się, że odstąpi od króla, jeśli ten nie zamianuje go naczelnym wodzem wszystkich wojsk — w 395 r., gdy Titraustes po śmierci Tissafernesa zawarł z Agesilaosem zawieszenie broni, a tymczasem, nim dojdzie do pokoju, skierował Spartan do prowincji Farnabazosa, z którym mogli prowadzić wojnę. Farnabazos był mocno obrażony takim postępowaniem królewskiego kanclerza, ale konsekwencji z tego nie wysnuł, gdyż w następnym roku odwołano Agesilaosa. [przypis tłumacza]
Farnabazos (zm. ok. 370 p.n.e.) — satrapa (perski namiestnik) Frygii Małej (Frygii Hellesponckiej) za czasów królów Dariusza II i Artakserksesa II. [przypis edytorski]
Farnese, Borgiowie — włoskie rody arystokratyczne, sprawujące władzę w okresie renesansu; ich przedstawiciele należeli do największych mecenasów sztuki. [przypis edytorski]
Farnezyjskie Casino (wł. Casino Farnese, por. casa: dom) — dworek w Rzymie, zbudowany przez kard. Girolamo Farnese ok. 1650; obecnie nosi nazwę Villa Aurelia i należy do Akademii Amerykańskiej w Rzymie. [przypis edytorski]
far niente (wł.) — bezczynność, lenistwo. [przypis redakcyjny]
far niente (wł.) — nicnierobienie, bezczynność; zwykle jako element wyrażenia dolce far niente: słodka bezczynność. [przypis edytorski]
far niente (wł.) — nicnierobienie; nieróbstwo. [przypis edytorski]
far niente (wł.) — próżnowanie, bezczynność. [przypis edytorski]
farny (daw.) — odnoszący się do fary, tj. kościoła parafialnego. [przypis edytorski]
farny kościół — kościół parafialny. [przypis edytorski]
Far-oer — Wyspy Owcze; dziś terytorium zależne Danii. [przypis edytorski]
faros — rodzaj fałdzistego płaszcza. [przypis edytorski]
Faros — wyspa u ujścia Nilu. [przypis edytorski]
farsa atellańska — popularna improwizowana farsa rzymska; nazwa od zamieszkiwanej przez italski lud Osków miejscowości Atella w Kampanii, jednej z pierwszych posiadających teatr, skąd w 391 p.n.e. zapożyczono te sztuki w Rzymie. [przypis edytorski]
farsa — lekka komedia. [przypis edytorski]
Farsalos — miejscowość w Tesalii, gdzie 9 sierpnia 48 p.n.e. Cezar pokonał siły Pompejusza. [przypis edytorski]
Farsalos — miejscowość w Tesalii, gdzie 9 sierpnia 48 p.n.e. Juliusz Cezar pokonał siły Pompejusza Wielkiego w decydującej bitwie rzymskiej wojny domowej. [przypis edytorski]
Farsalos — nad rzeką Enipeus, na południe od Skotusy; dziś Fersala. Tu był spartański garnizon, który musiano przedtem wypędzić. Miasto to znane z rozstrzygającej bitwy między Cezarem a Pompejuszem (9 sierpnia 48 r. przed Chr.). [przypis tłumacza]
farsalska wojna — przełomowa bitwa pod Farsalos między Cezarem a Pompejuszem w wojnie domowej w 48 r. p.n.e. [przypis edytorski]
farsa megarejska — gatunek staroż. niewybrednej komedii greckiej, pochodzący z doryckiego miasta Megara; w staroż. przeciwstawiany bardziej wyrafinowanej komedii attyckiej, czasem uważany za wcześniejszy. [przypis edytorski]
Farsi midanid? — Czy znasz farsi? [przypis autorski]
farska kapela — kapela grająca podczas nabożeństw w farze; tu: w katedrze św. Jana. [przypis edytorski]
farsz — nadziewka. [przypis redakcyjny]
fartaszka — grzechotka. [przypis autorski]
fartuszkowy majątek — posag żony. [przypis edytorski]
Far West (ang.) — Daleki Zachód. [przypis autorski]
Far — wysepka na wybrzeżu egipskiem, którą Aleksander Wielki połączył groblą z lądem stałym (Aleksandrią). [przypis redakcyjny]
faryna — fr. mąka; tu: rodzaj, gatunek. [przypis redakcyjny]
faryna — mąka; tu: tryb, sposób postępowania, moda. [przypis redakcyjny]
faryna (z fr.) — mączka cukrowa. [przypis redakcyjny]
faryna (z fr.) — mąka. [przypis edytorski]
faryna (z fr.) — mąka. [przypis redakcyjny]
faryniarka — właścicielka loterii, kramarka. [przypis edytorski]
faryny cukrowej — mąki, mączki cukrowej. [przypis redakcyjny]
farys — arabski jeździec, muzułmański wojownik poruszający się na koniu; farysi słynęli z waleczności oraz szybkości, z jaką się poruszali; tu również: nawiązanie do tytułu jednego z utworów Mickiewicza. [przypis edytorski]
farys — arabski jeździec. [przypis edytorski]
Farys — jeździec arabski, bohater wiersza A. Mickiewicza, upajający się pełnią wolności. [przypis edytorski]
farys — jeździec arabski; bohater wiersza A. Mickiewicza, upajający się pełnią wolności. [przypis edytorski]
farys — jeździec. Jest to zaszczytne nazwanie u Arabów Beduinów, znaczące to samo, co chevalier, rycerz w wiekach średnich. [przypis autorski]
farys — muzułmański jeździec, profesjonalny wojownik (mameluk); odpowiednik europejskiego rycerza. [przypis edytorski]
farys — muzułmański jeździec, profesjonalny wojownik, odpowiednik europejskiego rycerza. [przypis edytorski]
farys — muzułmański jeździec; wojownik, którego uzbrojenie składało się z łuku, miecza i włóczni; tu: wielką literą w odwołaniu do utworu Mickiewicza o tym tytule. [przypis edytorski]
farys — muzułmański jeździec, zawodowy wojownik. [przypis edytorski]
Farys — wiersz Adama Mickiewicza o jeźdźcu arabskim upajającym się pełnią wolności. [przypis edytorski]
farys — w krajach arabskich zaszczytny tytuł rycerski; tu w znaczeniu: człowiek o szlachetnych ideałach i wyższych dążeniach. [przypis redakcyjny]
faryzeizm — tu: postawa fałszywej pobożności, obłudy i hipokryzji, połączona z zadufaniem w sobie. [przypis edytorski]
faryzejski — taki jak u faryzeuszy; faryzeusze: polityczno-religijne konserwatywne stronnictwo żydowskie w Palestynie, odznaczające się formalistycznym stosunkiem do starych praw i obyczajów religijnych. [przypis edytorski]
faryzeusz — członek starożytnego, polityczno-religijnego stronnictwa żydowskiego, odznaczającego się formalistycznym stosunkiem do starych praw i obyczajów religijnych; przen.: obłudnik. [przypis edytorski]
faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; przen. człowiek obłudny. [przypis edytorski]
faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; przen. człowiek obłudny. [przypis edytorski]
faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; tu przen.: człowiek obłudny. [przypis edytorski]
faryzeusze — Φαρισαῖοι, hebr. פְּרוּשִׁים, peruszim, aram. periszin, periszajja (separatyści, oddzieleńcy; nazwa pogardliwa), między sobą nazywali się chaberim (towarzysze). Flawiusz należał do tej sekty (Autobiografia 2 „w dziewiętnastu latach rozpocząłem życie publiczne jako zwolennik sekty faryzeuszów, która jest podobna do greckich stoików”). Flawiusz twierdzi, że studiował „z ciekawości” wszystkie trzy sekty. Majer Bałaban (Jos. Flav. 10) nazywa to przerzucaniem się z partii do partii i dziwi się, że historycy nie zwrócili na to uwagi, choć w tak młodym wieku (19 lat) trudno to nazwać przerzucaniem się. Natomiast na inną okoliczność pozwolilibyśmy sobie zwrócić uwagę. Jeżeli faryzeusz Józef tak dosadnie charakteryzuje „gospodarkę” tej sekty, choćby dawniejszą, to może i sądy o jego wrogach politycznych nie są tak przesadne, jak to się bądź co bądź powszechnie przypuszcza. [przypis tłumacza]
Faryzeusze, obłudnicy, groby pobielane, pokolenie jaszczurcze! — parafraza Mt 23:27,33. [przypis edytorski]
faryzeusze — p. I, V, 2, uwaga. [przypis tłumacza]
faryzeusze — polityczno–religijne konserwatywne stronnictwo żydowskie w Palestynie, odznaczające się formalistycznym stosunkiem do starych praw i obyczajów religijnych, a w wyniku tego fałszywą, uprawianą na pokaz pobożnością. Wbrew utartemu zwyczajowo przekonaniu, znajdującemu odzwierciedlenie i u Krasickiego, że byli przeciwnikami Jezusa i jego uczniów, wielu faryzeuszy znalazło się wśród chrześcijan (m.in. św. Paweł). [przypis redakcyjny]
faryzeusze, saduceusze — faryzeusze: patrz I, V, 2, uwaga; saduceusze, Σαδδουκαῖοι, cadukim, według wszelkiego prawdopodobieństwa nazwa ta pochodzi od imienia własnego Cadoka, nie ṣaddik: sprawiedliwy (Riehm). [przypis tłumacza]
faryzeuszostwo — fałszywa pobożność, hipokryzja, obłuda. [przypis edytorski]
faryzeusz (rel.) — członek jednego z żydowskich stronnictw-bractw religijnych w Judei, działającego w czasach Drugiej Świątyni, tj. od II w. p.n.e. do ok. 70 r. n.e.; faryzeusze byli najczęściej ludźmi świeckimi i wywodzili się z biedniejszych warstw społecznych (w przeciwieństwie do kapłańskiego bractwa saduceuszy), ich hebr. nazwa peruszim oznacza „tych, którzy się oddzielają”, ponieważ skupieni na ścisłym przestrzeganiu świątynnych reguł czystości, co miało na celu zbliżenie się do świętego Boga, faryzeusze separowali się od osób rytualnie nieczystych; studiowali gorliwie Pismo święte dla uzyskania wskazówek postępowania, przez co uznawani byli za ekspertów w zakresie znajomości i interpretacji Pisma; stąd nazywano ich „uczonymi w Piśmie”. [przypis edytorski]
faryzeusz (rel.) — członek żydowskiego stronnictwa w Judei; tu przen.: obłudnik. [przypis edytorski]
