Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158269 przypisów.
Tayassu pecari (biol.) — pekari białobrody, jedyny przedstawiciel rodzaju Tayassu, jednego z czterech rodzajów, na jakie dzieli się rodzina pekariowców (Tayassuidae). [przypis edytorski]
Taylor, Frederick Winslow (1856–1915) — amer. inżynier, twórca tzw. tayloryzmu, metody organizacji pracy, której celem jest maksymalna intensyfikacja produkcji dzięki efektywnemu wykorzystaniu czasu (podział procesu technologicznego na czynności proste, wyeliminowanie nawyków powodujących przestoje w pracy). Dla unormowania systemu kontroli pracy Taylor wprowadził metodę chronometrażu, czyli pomiaru czasu pracy przy pomocy sekundomierzy i postulował, by wynagrodzenie robotnika zależało od realizacji normy; przy wyśrubowaniu norm jest to system prowadzący do wyzysku robotników. [przypis edytorski]
Taylor, Mary (1817–1893) — angielska orędowniczka praw kobiet. [przypis edytorski]
tażbir a. tazbir (starop.) — cienkusz, podpiwek. [przypis redakcyjny]
taż (gw.) — toż. [przypis edytorski]
Taż mu baba, też koła — przysłowie: to samo. [przypis redakcyjny]
taż — ta że; ta sama. [przypis edytorski]
Ta zaś familia, która w szlachcie słabszą stronę miała — mowa o polityce Czartoryskich. [przypis redakcyjny]
Tazos — wyspa przy trackim wybrzeżu. [przypis tłumacza]
tbc (med.) — skrót od łac. tuberculosis: gruźlica. [przypis edytorski]
T. Burek, Zamiast powieści, Warszawa 1972, s. 295. [przypis autorski]
tchaïkhaneh — dosłownie: dom herbaciany. [przypis autorski]
tchawka — narząd oddechowy występujący u części stawonogów; tu: aparat szparkowy rośliny, organ służący do wymiany gazowej między tkankami rośliny a atmosferą. [przypis edytorski]
Tchem moim brzydziła się żona moja… — Hi 19, 17 [biblijna Księga Hioba w przekładzie ks. Jakuba Wujka]. [przypis autorski]
tchnąć (gw.) — tknąć. [przypis edytorski]
tchnąć (starop.) — ciężko oddychać, dychać. [przypis redakcyjny]
tchnąć (starop.) — tu: oddychać. [przypis edytorski]
tchnąć — tu: cechować się. [przypis edytorski]
tchnąć — wywołać w kimś. [przypis edytorski]
tchnie (daw.) — słabo [od]dycha. [przypis redakcyjny]
tchnienie (starop.) — ciężki, dychawiczny oddech. [przypis edytorski]
tchnieszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy tchniesz. [przypis edytorski]
tchniny — chodzi o tahinę (hebr. tchina) a. tahini: bliskowschodnią pastę z prażonych zmielonych ziaren sezamu, jeden z podstawowych składników kuchni izraelskiej, podawaną z płaskim pszennym plackiem lub jako dodatek do rozmaitych potraw. [przypis edytorski]
tchórstwo — tchórzostwo. [przypis edytorski]
tchórzów — dziś popr. forma D. lm: tchórzy. [przypis edytorski]
Tchórz w skórze lwiej, zająwszy legowisko cudze, na moim mści się panu — Ajgistos, syn Tyestesa. Jest on w tragedii zawsze przedstawiany jako tchórz (por. Sofoklesa Elektra), gdyż mści się za pomocą niewiasty, Klitajmestry. [przypis redakcyjny]
tchu dostać nie móc — dziś popr. raczej: nie móc tchu złapać. [przypis edytorski]
tchu niewiele (…) stanie — tchu niewiele pozostaje. [przypis edytorski]
tczą (daw. forma) — tkają. [przypis redakcyjny]
tęć bych ja podparła (starop.) — tę podparłabym; podparłabym ją. [przypis edytorski]
tęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
tęchnąć (daw.) — tracić obrzęk. [przypis edytorski]
tę, co umie kochać — zam.: tę którą umie kochać. Poeta nie zauważył widocznie dwuznaczności. [przypis redakcyjny]
tęczany — dziś popr.: tęczowy. [przypis edytorski]
Tęcza — polskie czasopismo kulturalno-społeczne, wyd. w latach 1927–1939 w Poznaniu, jedna z nielicznych kolorowych gazet w międzywojennej Polsce. [przypis edytorski]
tęczować (daw.) — mienić się barwami tęczy. [przypis edytorski]
tęczowe mosty czułości nad pustką — można odnieść to zdanie do postaci Irydiona, którego imię pochodzi od Iris (mit. gr.): tęcza; posłanka bogów. Irydion (tytułowy bohater dramatu Zygmunta Krasińskiego) miał być uosobieniem myśli, że miłość ojczyzny przynosi zbawienie. Również następna wzmianka o „malowankach częstochowskich” nawiązuje do stylu poezji patriotycznej Krasińskiego, mianowicie Psalmów przyszłości. [przypis edytorski]
tęczowie — dziś: tęczowo. [przypis edytorski]
tę daję prowincję (hanc tibi impero provinciam) — provincia oznacza pierwotnie „zakres działania”, przyznawany komuś przez władzę (np. przez naczelnego wodza, przez senat). [przypis tłumacza]
tę drugą — tak dla wyrazistości; w oryginale eam: ją. [przypis tłumacza]
tęga (gw.) — ciężkość, duszność. [przypis autorski]
tęga (gw.) — siła; tu: duszność. [przypis edytorski]
tęgi (daw.) — mocny, dzielny, dobry w swojej dziedzinie. [przypis edytorski]
tęgiem — dziś popr. forma N.lm.: tęgim. [przypis edytorski]
tęgi — mocny, dzielny, dobry w swojej dziedzinie. [przypis edytorski]
tęgi — mocny; o dużym nasileniu; tu: szybki. [przypis edytorski]
tęgi — mocny. [przypis edytorski]
tęgi — mocny, silny; masywny. [przypis edytorski]
tęgi — silny, mocny. [przypis edytorski]
tęgi (starop.) — wielki. [przypis redakcyjny]
tęgi — tu: dobry w swojej dziedzinie. [przypis edytorski]
tęgi — tu: dzielny. [przypis edytorski]
tęgi — tu: gruby, mocny. [przypis edytorski]
tęgi — tu: mocny; o dużym nasileniu. [przypis edytorski]
tęgi — tu: obfiy. [przypis edytorski]
tęgi — tu: wielki. [przypis edytorski]
tęgo (gw., daw.) — uparcie, mocno. [przypis autorski]
tęgom (gw.) — tęgą; mocną. [przypis edytorski]
tęgo — mocno, dużo. [przypis edytorski]
tęgo — mocno. [przypis edytorski]
tęgo — mocno, silnie. [przypis edytorski]
tęgość (…) broni kutej w Damaszku — w okolicach Damaszku w Syrii od X do XVI w. produkowano bardzo cenioną broń z wyjątkowo twardej, a zarazem sprężystej stali, zwanej stalą damasceńską. [przypis edytorski]
tęgość — μῆκος; Pape, übertrieben: Grösse. Trudno za tłumaczem łacińskim i niemieckim mówić o „długości”, skoro o kilka wierszy wyżej jest mowa o tym, że Jan kazał je porżnąć. [przypis tłumacza]
tęgość — tu: ciężar. [przypis edytorski]
tęgość — tu: krzepkość, moc. [przypis edytorski]
tęgoś im przysolił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tęgo im przysoliłeś. [przypis edytorski]
Tęgospust — Wedle tradycji komentatorów Tęgospust ma przedstawiać króla Ludwika XII: w ten sposób Gargantua byłby Franciszkiem I, a Pantagruel Henrykiem II. Jak już w przedmowie zaznaczono, trzeba się bardzo mieć na ostrożności przeciwko takiej mechanicznej symplifikacji bujnej, kapryśnej i wielostronnej satyry Rabelais'go. [przypis tłumacza]
tęgo — tu: dzielnie. [przypis edytorski]
tęgo — tu: mocno. [przypis edytorski]
tęgo — tutaj: bardzo, mocno, z dużym nasileniem. [przypis edytorski]
tę, którą wielki mówca Lyzjasz ułożył na piśmie dla niego (…) — por. Cicero, De oratore, I, 54. [przypis tłumacza]
tę, która by prawu nieposłuszną była, listownie napomni — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
tęm zabił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tę zabiłem. [przypis edytorski]
ténébreux (fr.) — mroczny, ponury. [przypis edytorski]
tę opinią (daw. B. lp rodz. ż.) — tę opinię. [przypis edytorski]
tę Panią-Ubóstwo przepoił słońcem i zapachem wiosny umbryjskiej — ks. Cz. Falkowski, Św. Franciszek z Asyżu, Wilno 1926. [przypis autorski]
Tępa Podkowa — autentyczny herb: złoty krzyż pod białą podkową na niebieskim polu. [przypis edytorski]
tępa podkowa — autentyczny herb: złoty krzyż pod białą podkową na niebieskim tle. [przypis edytorski]
tępe — w oryg. niem. stumpfes: zobojętniały, apatyczny. [przypis edytorski]
… tępicieli i tępionych — tyle tylko próbowano składać dla „Ogniwa”; dalszy ciąg, wobec nieubłaganego pastwienia się cenzora, pozostał jedynie w rękopisie. [przypis autorski]
tępicie ogniem i mieczem wszystkich, którzy pozostają w błędzie tak niewinnym, mianowicie w wierze, że Bóg kocha jeszcze to, co kochał niegdyś — Jest to źródło zaślepienia Żydów, iż nie czują, że porządek ewangelii jest w sferze zamiarów Boga i że w ten sposób jest wynikiem samej jego niezmienności. [przypis redakcyjny]
tępi z natury — brak rozgarnięcia u Beotów był przysłowiowy, mówiono o rozumie, uchu beockim, nawet o beockiej świni. [przypis tłumacza]
tępotanie (neol.) — tupot. [przypis redakcyjny]
tę pracą (daw.) — forma B.lp r.ż., dziś popr.: tę pracę. [przypis edytorski]
Tę prawość (…) twarzą? — Tutaj Filint uderza w słabą stronę pancerza Alcesta. Zarazem w ekspozycji sztuki pojawia się nowy motyw; dowiadujemy się, że ten zacięty krytyk ludzkości kocha i to kocha osobę będącą wcieleniem tych właśnie wad, które tak potępia. [przypis tłumacza]
tęptać — tupać. [przypis autorski]
tępy — νωθής. [przypis tłumacza]
Tę samą datę wskazywał rękopis należący do Mirabeau, sądząc według tytułu zamieszczonego w katalogu sprzedaży książek po nim pozostałych — por. Elisabeth A. Forster, Ph. D., Le dernier séjour de J. J. Rousseau à Paris-1770–1778, Smith College Studies in Modern Languages, Vol. II, Nr. 2–3, January–April 1921, Northampton Massachusetts, USA. Za odpis ustępu tej pracy, odnoszącego się do Uwag, składam gorące podziękowanie p. prof. Romanowi Dyboskiemu. [przypis redakcyjny]
tęschniący — ortografia, przy której Narcyza Żmichowska upierała się, upatrując w takim zapisie odwołanie do słowa tchnienie. [przypis edytorski]
tęschnota — „Pod względem ortografii Tęschnoty, protestuję przeciw wszelkim, a tym bardziej ruskim źródłosłowom; niech będzie Toska dla tego, co się troska, ale mnie tchnienia koniecznie trzeba w tęschnocie, i choćby go dotychczas nie bywało, to ja biorę i trzymać będę; jedyna protestacja, której sobie przeciw całemu twemu listowi pozwalam…” (Do Elli, 20 marca 1871). [przypis redakcyjny]
tęskliwa (starop.) — tęskniąca. [przypis redakcyjny]
tęskliwy — dziś: tęskny. [przypis edytorski]
tęsknica (daw.) — tęsknota. [przypis edytorski]
tęsknica — tęsknota. [przypis edytorski]
tęsknica — tęsknota, żal, smutek, żałoba. [przypis edytorski]
tęsknice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: tęsknicy; tęsknoty. [przypis edytorski]
tęsknicie — dziś popr. forma trybu rozkazującego: tęsknijcie. [przypis redakcyjny]
tęskno go było z pokojem — znudził go pokój. [przypis edytorski]
tęskność (daw.) — tęsknota. [przypis edytorski]
tęskność — dziś popr.: tęsknota. [przypis edytorski]
