Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 462 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 155581 przypisów.
Saint-Malo — miejscowość portowa we Francji, w regionie Bretania; wg legendy powstała w miejscu, gdzie w VI w. osiedlił się św. Malo (Maklowiusz), walijski mnich będący uczniem i towarzyszem podróży sławnego św. Brendana, jednego z tzw. 12 apostołów Irlandii, w poszukiwaniach Wyspy Błogosławionych. [przypis edytorski]
Saint-Malo — miejscowość portowa we francuskim regionie Bretania; miasteczko otoczone jest murem. [przypis edytorski]
Saint-Martin, Louis Claude de (1743–1803) — francuski filozof, zwany Nieznanym Filozofem (pod takim pseudonimem ukazywały się jego pisma); zwalczał z oświeceniowy empiryzm, propagował nawiązujące do tradycji gnostycznych mistyczne, ezoteryczne chrześcijaństwo, głosił potrzebę powrotu człowieka do stanu sprzed wygnania z raju; jego poglądy, zwane martynizmem, znacząco wpłynęły na światopogląd romantyków polskich, zwłaszcza Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
Saint Marylebone — parafia i zamożna dzielnica w środkowym Londynie, której nazwa pochodzi od nazwy dawnego kościoła St. Mary by the Bourne, tj. św. Marii nad strumieniem. [przypis edytorski]
Saint–Maur — kanał na rzece Marnie pod Paryżem. [przypis redakcyjny]
Saint Pancras — tu: stacja kolejowa na północy Londynu. [przypis edytorski]
Saint-Preux — bohater najgłośniejszego romansu Russa, Nowej Heloizy. [przypis tłumacza]
Saint-Preux — bohater Nowej Heloizy Russa [tj. Rousseau; red. WL]. [przypis tłumacza]
Saint-Preux — bohater powieści epistolarnej Jeana Jacques'a Rousseau Nowa Heloiza: skromny nauczyciel, platoniczny kochanek swojej arystokratycznej uczennicy, którą wydano za mąż za bogatego barona. [przypis edytorski]
Saint-Preux i Julia — bohaterowie Nowej Heloizy Russa [tj. J. J. Rousseau; red. WL]. [przypis tłumacza]
Saint-Preux i pani de Wolmar — bohaterowie Nowej Heloizy, słynnej powieści Russa. [przypis tłumacza]
Saint-Priest, Emanuel (1806–1828) — karykaturzysta, syn francuskiego emigranta. [przypis edytorski]
Saintrailles, właśc. Xaintrailles, Jean Poton de (ok. 1390–1461) — szlachcic gaskoński, zasłużony uczestnik wojny stuletniej, towarzysz broni Joanny d'Arc; od 1454 marszałek Francji. [przypis edytorski]
Saint-Simon (1675–1755) — Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon, fr. wojskowy, dyplomata i pisarz. [przypis edytorski]
Saint-Simon, Henri de (1760–1825) — francuski pisarz i filozof, socjalista utopijny. [przypis edytorski]
saintsimoniści — zwolennicy doktryny filoz.-społecznej Henriego de Saint-Simon (1760–1825), socjalizmu utopijnego. [przypis edytorski]
Saintsimonistycznemu Bogu ludzkości, który niekiedy nabierał cech panteistycznych, hr. Henryk przeciwstawia osobowego Boga — Chrystusa, któremu nie próżno nadaje „arystokratyczny tytuł” Pana: Jego siła zaświadczona została już przez pokonanie pogaństwa. [przypis redakcyjny]
saintsimonizm — doktryna filozoficzno-społeczna głosząca potrzebę stworzenia nowego porządku publicznego: podział dóbr według zdolności i talentów, solidaryzm społeczny, potępienie własności prywatnej. [przypis edytorski]
Saint-Simon, Louis de Rouvroy, duc de (1675–1755) — francuski żołnierz, dyplomata i pisarz. [przypis edytorski]
Saint-Simon — tytuł książęcy Louisa de Rouvroy (1675–1755), żołnierza, dyplomaty i pisarza francuskiego. [przypis edytorski]
Saint-Simon, właśc. Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon (1675–1755) — francuski żołnierz, dyplomata i pamiętnikarz; jego obszerne Pamiętniki są klasyką literatury francuskiej, przedstawiają najpełniejszy, żywy opis dworu za panowania Ludwika XIV oraz okresu regencji 1715–1723. [przypis edytorski]
Saint-Simon — Z tej samej starej rodziny co książę de Saint-Simon (1675–1755), autor słynnych pamiętników. [przypis tłumacza]
sai, sai (port.) — wyjdź, wyjdź. [przypis edytorski]
Sais — ognisko wiedzy kapłańskiej w starożytnym Egipcie. Była tam sławna świątynia bogini Neith [opiekunki zmarłych; red. WL]; napis u wejścia głosił o niej: „Jam jest wszystko, co było, jest i będzie; żaden śmiertelny nie uchylił mojej zasłony”. [przypis redakcyjny]
Saisonstaat (niem.) — państwo sezonowe. [przypis edytorski]
Sais — starożytna miejscowość w Dolnym Egipcie. Stąd według pewnych podań mieli wywodzić się Grecy [por. Platon, Timajos]. [przypis redakcyjny]
sais tu (fr.) — wiesz? [przypis edytorski]
sais — tu: z fr. Sais courant, jeden z dwójki piechurów z laskami biegnących przed powozem konnym jakiejś ważnej osoby w Egipcie w XIX w. [przypis edytorski]
sajan (łac. sagum) — suknia żołnierska. [przypis edytorski]
sajany (starop.) — suknie żołnierskie. [przypis redakcyjny]
sajan (z wł. saione, od łac. sagum) — renesansowy obcisły kaftan męski przypominający krojem rzym. strój wojskowy: sięgający do pół uda, zakończony krótką spódniczką z klinów; noszony do XVII w. przez dworzan i rycerstwo. [przypis edytorski]
sajdaczna bogini (mit. gr.) — Artemida, dziewicza bogini łuczniczka, opiekunka zwierzyny łownej. Bliźniacza siostra Appollina. Jej strzałom przypisywano nagłą śmierć kobiet. [przypis edytorski]
sajdaczny — posiadający sajdak, tj. kołczan. [przypis edytorski]
sajdaczny (starop.) — z sajdakiem, kołczanem. [przypis redakcyjny]
Sajdaczny — właśc. Petro Konaszewicz–Sahajdaczny (1570–1622), hetman Kozaków regestrowych, uczestnik bitwy pod Chocimiem, zmarły wskutek odniesionych tam ran. [przypis edytorski]
sajdak a. sahajdak — skórzany pokrowiec, w którym wożono łuk i strzały. [przypis edytorski]
sajdak a. sahajdak — wyposażenie łucznika składające się z futerału na łuk oraz futerału na strzały (kołczanu). [przypis edytorski]
sajdak — kołczan. [przypis edytorski]
sajdak — kołczan. [przypis edytorski]
sajdak — pokrowiec na łuk i strzały. [przypis edytorski]
sajdak — sahajdak, futerał z łukiem i kołczan ze strzałami. [przypis edytorski]
sajdak — tu: kołczan ze strzałami. [przypis edytorski]
sajdak — wyposażenie łucznika składające się z futerału na łuk oraz futerału na strzały (kołczanu). [przypis edytorski]
sajdak (z tur.) — puzdro na łuk, cięciwę i strzały. [przypis redakcyjny]
sajeta — cienkie, delikatne, kosztowne płótno. [przypis edytorski]
sajeta — cienki, kosztowny materiał sprowadzany z zagranicy. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienka, delikatna tkanina; kosztowne sukno. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienka, kosztowna tkanina wełniana. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienkie, kosztowne sukno. [przypis redakcyjny]
sajeta (daw.) — cienkie sukno. [przypis edytorski]
sajeta — kosztowne cienkie sukno. [przypis redakcyjny]
sajki — bułki pszenne z gęsto zamieszanego ciasta. [przypis tłumacza]
Sajta (gw.) — polano, drewno. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, torba podróżna. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, tu: mieszek, woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, tu: woreczek na przybory do szycia. [przypis edytorski]
Sakia-Muni (ok. 563–483 p.n.e.) — Budda Siakjamuni, właśc. Siddhartha Gautama z rodu Śakjów, indyjski książę, filozof i reformator religijny, twórca buddyzmu. [przypis edytorski]
saki — dawna gra towarzyska. [przypis redakcyjny]
sakiew — dziś popr. D. lm od wyrazu sakwa: sakw. [przypis edytorski]
sakiewka (daw.) — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
Sakija Muni a. Siakjamuni (ok. 563–483 p.n.e.) — Budda; mędrzec, którego nauki stały się podstawą buddyzmu; jego pierwotne imię brzmiało Siddhartha, pochodził z rodu Śakjów, nosił też przydomek Gautama. [przypis edytorski]
Sakja Muni — przydomek Siddharthy Gautamy, czyli Buddy. [przypis edytorski]
Sakja Muni — przydomek Siddharthy Gautamy (ok. 563–483 p.n.e.), czyli Buddy (tzn. oświeconego), księcia z rodu Śakjów, mędrca, założyciela buddyzmu. [przypis edytorski]
Sakkara — starożytna nekropola w Egipcie, w pobliżu Memfis, ok. 30 km na płd. od współczesnego Kairu; miejsce pochówku królów najstarszych dynastii, z licznymi grobowcami i piramidami, m.in. schodkową piramidą Dżesera. [przypis edytorski]
Sakkya-Muni — Buddha. [przypis redakcyjny]
sak macicy — środkowa część niewodu. [przypis autorski]
sak — osaczenie, pułapka (dosł.: worek). [przypis redakcyjny]
sakpalto (daw.) — lekki płaszcz męski, noszony głównie wiosną lub latem. [przypis edytorski]
sakramenta (daw. forma) — dziś: sakramenty. [przypis edytorski]
sakramenta — dziś popr. forma M.lm: sakramenty. [przypis edytorski]
sakramentalny — uświęcony zwyczajem, tradycją. [przypis edytorski]
sakramentki — zakonnice zakonu nieustającego uwielbienia Najświętszego Sakramentu; Maryja Kazimiera sprowadziła je z Francji do Polski w roku 1687. [przypis redakcyjny]
sakrament — tu: małżeństwo. [przypis edytorski]
sakryficjum (łac. sacrificium) — poświęcenie, ofiara. [przypis edytorski]
sakryfikować (daw., z łac.) — złożyć ofiarę, poświęcić. [przypis edytorski]
sakryfikować się (z łac.) — poświęcać się. [przypis edytorski]
Sakrypant — król cyrkaski, bohater saraceński. [przypis redakcyjny]
sak — sieć na ryby, tu: pułapka. [przypis edytorski]
sak — sieć na ryby w kształcie rozpiętego na kabłąkach worka. [przypis edytorski]
Saksonia — kraj związkowy w płd.-wsch. Niemczech. [przypis edytorski]
Saksy — Ogród Saski. [przypis edytorski]
saksy (pot.) — zagraniczna praca okresowa. [przypis edytorski]
sak — tu: torba, worek, siatka. [przypis edytorski]
sakum-pakum (rzad., z niem.) — spakować się w pośpiechu i wyruszyć. [przypis edytorski]
Sakuntala również została pustelnicą — być może autor miał na myśli Kesini, żonę Wiśwamitry, a nie jego córkę Sakuntalę. [przypis edytorski]
sakwa — torba, worek. [przypis edytorski]
sakwa — tu: duża sakiewka (woreczek na pieniądze). [przypis edytorski]
sakwojaż — torba podróżna, walizka. [przypis edytorski]
sakwojaż — walizka (podróżna). [przypis edytorski]
sakwojaż (z fr.) — torba podróżna. [przypis edytorski]
sak — worek, torba. [przypis edytorski]
sak — worek; tu: potrzask, pułapka. [przypis edytorski]
sak — worek, tu: trzos. [przypis edytorski]
Sakya Muni — nazwisko historyczne Buddy. [przypis edytorski]
Sakyamuni — twórca buddyzmu (V w. przed Chr.); nadano mu tytuł Budda, tj. oświecony, rozjaśniony. [przypis tłumacza]
Sałas (gw.) — szałas; prosty budynek drewniany, lokowany przeważnie na halach, służący za mieszkanie basy i juhasom podczas letnich wypasów owiec. [przypis edytorski]
sałasz — dziś popr.: szałas; daw. chatka pasterska. [przypis edytorski]
Sałdynów, popr.: Soldenhoff, Antoni Aleksander — generał-major wojsk koronnych; dyrektor generalny, potem dzierżawca huty w Miedzianej Górze (1782–1797); służył kolejnym ambasadorom i posłom rosyjskim, pobierając od nich żołd; członek konfederacji targowickiej, podczas insurekcji warszawskiej aresztowany, po kilku miesiącach uwolniony; po upadku powstania zasiadał w przybocznej kancelarii komendanta Warszawy, Friedricha von Buxhoevedena. [przypis edytorski]
sałhan (z ukr.) — naczynie na sadło. [przypis edytorski]
sałhan — zwój, w jaki formuje się sadło. [przypis edytorski]
