Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8670 przypisów.
morelów — dziś popr. forma D. lm: morel. [przypis edytorski]
More (…) lumbris — Lucretius, De rerum natura, IV, 1261. [przypis tłumacza]
morena (port.) — brunetka. [przypis edytorski]
More Newuchim (Mojre Newuchim) — tytuł religijno-filozoficznego dzieła Majmonidesa, napisanego w języku arabskim. [przypis tłumacza]
morenita (hiszp.) — brunetka. [przypis edytorski]
Moreri, Ludwik (1643–1680) — autor Wielkiego słownika historycznego, który ukazał się po raz pierwszy w r. 1673 i doczekał się licznych wydań. [przypis tłumacza]
mores (daw.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]
mores (daw.) — posłuszeństwo, rygor. [przypis edytorski]
Mores (…) fortunam (łac.) — „Każdemu, wedle jego natury, kształtuje się dola” (Cornelius Nepos, Vita Attici, 11; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
mores — karność. [przypis edytorski]
mores — karność, subordynacja. [przypis edytorski]
mores (łac. mos, moris: obyczaj) — przywołanie słynnego zdania z pierwszej mowy Cycerona (106–43 p.n.e.) przeciwko Katylinie, O, tempora, o, mores!: co za czasy, co za obyczaje. [przypis edytorski]
mores (przestarz.) — posłuszeństwo, karność. [przypis edytorski]
mores (przestarz.) — posłuszeństwo, rygor. [przypis edytorski]
mores (z łac.) — dobre maniery, obyczaje. [przypis edytorski]
Moret, Alexandre (1868–1938) — egiptolog francuski, od 1923 r. profesor College de France, od 1927 r. członek Akademii Francuskiej; współautor, wraz z Georges'em Davy Des clans aux empires; l'organisation sociale chez les primitifs et dans l'Orient ancien (1926), publikacji objaśniającej historycznie i teoretycznie kwestie totemizmu, władzy indywidualnej i komunistycznej oraz rozwoju społeczeństw od systemu klanowego do imperiów na przykładach ze starożytności (szczególnie Egiptu, ludów semickich i irańskich); autor Histoire de l'Orient 1936. [przypis edytorski]
Moreto y Cavana, Agustín (1618–1669) — hiszpański ksiądz i dramaturg, od 1654 mieszkający w Toledo. [przypis edytorski]
Morfeusz — bożek snu. [przypis autorski]
Morfeusz (mit. gr.) — bóg snów. [przypis edytorski]
Morfeusz (mit. gr.) — bóg snu. [przypis edytorski]
Morfeusz (mit. gr.) — bożek snu. [przypis edytorski]
Morfeusz (mit. gr.) — bożek snu. [przypis edytorski]
morfologia (biol.) — dział biologii, nauka o kształtach oraz budowie organizmów. [przypis edytorski]
morfologia — kształt zewnętrzny. [przypis edytorski]
morfologicznie (z gr.) — pod względem morfologii, tj. formy i budowy. [przypis edytorski]
morga a. mórg (daw.) — dawna miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]
morga a. mórg — daw. jednostka miary gruntu; różna w zależności od obszaru: na ziemiach polskich w XIX w. było to ok. 0,5ha. [przypis edytorski]
morga a. mórg — daw. jednostka miary powierzchni, pierwotnie oznaczała powierzchnię, którą jeden człowiek mógł zaorać lub skosić jednym zaprzęgiem w ciągu jednego dnia pracy; na ziemiach polskich ok. 0,5–0,6 hektara. [przypis edytorski]
morga a. mórg — daw. jednostka powierzchni ziemi, ok. 0,3–1 hektara. [przypis edytorski]
morga a. mórg — daw. miara powierzchni gruntu, nieco ponad 0,5 ha. [przypis edytorski]
morga a. mórg — daw. miara powierzchni gruntu, około 0,5 ha. [przypis edytorski]
morga a. mórg (daw.) — miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]
morga a. mórg — dawna miara powierzchni gruntu, nieco ponad 0,5 ha. [przypis edytorski]
morga a. mórg — dawna miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]
morga — daw. jednostka miary powierzchni, pierwotnie oznaczała powierzchnię, którą jeden człowiek mógł zaorać lub skosić jednym zaprzęgiem w ciągu jednego dnia pracy; w przeliczeniu na dziś używane jednostki wynosiła na ziemiach polskich ok. 0,5 hektara; 1 włóka liczyła 30 morg. [przypis edytorski]
morga — daw. jednostka powierzchni ziemi, ok. 0,3–1 hektara. [przypis edytorski]
morga — daw. miara powierzchni gruntu, ok. 5600 metrów kw. [przypis edytorski]
morga — daw. miara powierzchni gruntu, około 0,5 ha. [przypis edytorski]
morga — daw. miara powierzchni, ok. 56 arów. [przypis edytorski]
morga — dawna miara powierzchni gruntu, nieco ponad 0,5 ha. [przypis edytorski]
morga — dawna miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]
morga — dawna miara powierzchni gruntu; także: grunt o tej powierzchni. [przypis edytorski]
morga (daw., z fr. morgue) — kostnica; budynek, w którym wystawia się do rozpoznania zwłoki nierozpoznanych zmarłych. [przypis edytorski]
morga (daw., z fr. morgue) — kostnica; dawniej ciała zmarłych przechowywano przed pogrzebem w domach mieszkalnych, w budynku kostnicy wystawiano zwłoki osób niezidentyfikowanych w celu ich rozpoznania. [przypis edytorski]
Morgagni, Giambattista (1682–1771) — był, jak i Haller, jednym z luminarzy medycyny, uzasadnił bowiem naukowo badania anatomiczno-patologiczne; [wł. anatom i patomorfolog, profesor Uniwersytetu w Padwie (od 1711), autor dzieła De sedibus et causis morborum per anatomen indagatis (O siedzibach i przyczynach chorób wykrytych drogą sekcyjną, 1761); ponieważ jako pierwszy połączył interpretację objawów choroby ze zmianami narządowymi wykrytymi w sekcji zwłok chorego, uznawany jest za twórcę anatomii patologicznej]. [przypis tłumacza]
morg a. morga (daw.) — dawna miara powierzchni; w rzeczywistości Morskie Oko jest nieco mniejsze. [przypis edytorski]
morg a. morga (daw.) — hist. miara powierzchni ziemi, równa 0,56 hektara, używana w Europie w XIX w. [przypis edytorski]
Morgana — siostra Alcyny i Logistylli, wiedźma, więziła w swym pałacu podmorskim Zylanta, syna Monodanta, króla Damogiru. [przypis redakcyjny]
morganatyczność — związek morganatyczny zawierany jest przez władcę z osobą niższego stanu, która nie dziedziczy tronu ani tytułu, a również dzieci ich nie nabywają. [przypis edytorski]
morganatyczny — funkcjonujący w małżeństwie zawartym przez członka rodziny królewskiej z osobą niższego stanu, która wraz z dziećmi nie dziedziczy majątku ani uprawnień do tronu. [przypis edytorski]
morganatyczny — wchodzący w związek, małżeński bądź nieformalny, z arystokratą lub władcą, lecz nie nabywający z tego powodu tytułów ani uprawnień dla siebie ani dla dzieci z tego związku. [przypis edytorski]
morganatyczny związek — zawierany przez członka rodziny królewskiej z osobą niższego stanu, która wraz z dziećmi nie dziedziczy majątku ani uprawnień do tronu. [przypis edytorski]
Morgan, Henry (ok. 1635–1688) — angielski korsarz, nieformalny przywódca pirackiego Bractwa Wybrzeża po śmierci Edwarda Mansvelta; organizował najazdy przeciwko hiszpańskim osadom, w 1671 przewodził największej wyprawie pirackiej w dziejach, gdy dowodząc eskadrą 28 okrętów i ponad 1800 ludźmi, zdobył miasto Panamę. [przypis edytorski]
Morgan, John Pierpont (1837–1913) — amerykański finansista i przedsiębiorca. [przypis edytorski]
Morgan, Lewis Henry (1818–1881) — antropolog kultury i historyk amer., jeden z przedstawicieli ewolucjonizmu w naukach społecznych, od 1875 r. członek amer. Akademii Nauk (National Academy of Sciences); pierwszy badacz historii i kultury Irokezów, na podst. obserwacji szczepu Seneca, który przyjął go w poczet swych członków; jeśli chodzi o badania na temat małżeństwa, istotne jest dzieło Morgana pt. Ancient Society, or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery, through Barbarism to Civilization, (Londyn 1877; wyd. pol. Społeczeństwo Pierwotne, czyli Badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji, Warszawa 1887, tłum. J.F. Wolski, tj. L. Krzywicki): na bazie tej pracy oraz notatek Marksa Fryderyk Engels wydał w 1884 r. dzieło zatytułowane Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa. W związku z badaniami Lewisa H. Morgana. [przypis edytorski]
Morgan Maggiore a. Morgante — poemat w 28. pieśniach oktawą Luigiego Pulci, wydany w 1483 r., oparty na popularnych fr. opowieściach o Orlandzie (Rolandzie) i Renaudzie (Rinaldzie) de Montauban, dwóch sławnych paladynów Karola Wielkiego. Utwór, miejscami przyjmujący styl burleskowy, opowiada o olbrzymie Morganie, który staje się wiernym towarzyszem rycerza Orlando, odkąd ten powstrzymał go od ataku na klasztor Chiaromonte i nawrócił na chrześcijaństwo. Po wielu najosobliwszych przygodach u boku Orlanda Morgan umiera z powodu ukąszenia kraba, zaś poemat kończy się opisem porażki i śmierci Orlanda pod Roncesvalles (bitwa w Wąwozie Ronsewalskim); do drugoplanowych, choć ważnych dla kolorytu utworu postaci należą m.in. przyjaciel Morgana, żarłok Margutte, który umiera od ataku śmiechu oraz demon Astarot (wł. Astarotte) o filozoficznych skłonnościach. [przypis edytorski]
morgantyczny — (o małżeństwie) nie zapewniający tytułu arystokratycznego małżonkowi niższego stanu ani dzieciom. [przypis edytorski]
morga — oszklona izba, w której nierozpoznanych zmarłych wystawia się na widok publiczny. [przypis autorski]
morg — dawna jednostka powierzchni w rolnictwie. [przypis edytorski]
Morgen früh będzie essen (niem. zmieszany z pol.) — wczesnym rankiem będzie jedzenie. [przypis edytorski]
Morgen, Herr Commendant! (niem.) — Dzień dobry, panie komendancie! [przypis edytorski]
Morgen nach Heimat (niem.) — rankiem do ojczyzny, chodzi o piosenkę żołnierską Jutro do domu, wzmiankowaną niżej. [przypis edytorski]
Morgen! (niem.) — Dzień dobry! [przypis edytorski]
Morgen (niem.) — dzień dobry; skrót od: guten Morgen. [przypis edytorski]
Morgen — skrócone powitanie poranne w języku niemieckim: dzień dobry. [przypis redakcyjny]
Morgen (z niem.: ranek) — skrót od guten Morgen: dzień dobry. [przypis edytorski]
morgz z niem. Morgen, tj. ranek — daw.: powierzchnia pola, jaką można zaorać jednym zaprzęgiem w ciągu jednego dnia. [przypis edytorski]
Moriah (rel.) — Wzgórze Świątynne, jeden z największych obszarów sakralnych na świecie, zlokalizowany we Wschodniej Jerozolimie. W czasach biblijnych wzgórze nosiło nazwę Moria. [przypis edytorski]
Moria — wzgórze, na którym Abraham miał złożyć w ofierze swojego syna Izaaka. [przypis edytorski]
moribund, morybund (z łac. moribundus) — umierający, bliski śmierci. [przypis edytorski]
moribundus (łac.) — umierający (lp r.m.). [przypis edytorski]
Morillo, Miguel (ok. 1428–ok. 1491) — hiszpański dominikanin, inkwizytor. [przypis edytorski]
Morimont (fr.) — dosłownie: „Góra śmierci”. [przypis tłumacza]
Morisco!… Dio mio… sono morta (wł.) — umieram, o mój Boże, nie żyję. [przypis edytorski]
Moritura te salutat! — Ta, która ma umrzeć, pozdrawia cię. [przypis redakcyjny]
morituri (łac.) — ci, którzy mają umrzeć. [przypis edytorski]
morituri (łac.) — mający umrzeć; idący na śmierć. [przypis edytorski]
morituri salutamus te Caesar (łac.) — pozdrawiamy cię, Cezarze, idąc na śmierć. [przypis edytorski]
morituris (łac.) — mających umrzeć. [przypis redakcyjny]
morituris (łac.) — skazanym na śmierć, na zagładę. [przypis redakcyjny]
morituri te salutant, ave doctor (łac.) — idący na śmierć pozdrawiają cię, witaj doktorze (parafraza słów skierowanych przez wchodzących na arenę gladiatorów do cesarza: Ave, Cæsar, morituri te salutant: witaj Cezarze, idący na śmierć pozdrawiają cię). [przypis edytorski]
Morituri te salutant, Caesar — Formuła, którą przechodzący zapaśnicy przed rozpoczęciem igrzysk witali Cezara: „Mający zginąć witają Cezara”. [przypis autorski]
Morituri te salutant (łac.) — Idący na śmierć pozdrawiają cię. [przypis edytorski]
morituri te salutant (łac.) — właśc. Ave, Caesar, morituri te salutant: „Witaj, Cezarze, pozdrawiają cię idący na śmierć”; salut rzymskich gladiatorów przed walką, skierowany do cezara. [przypis edytorski]
morituri te salutant, Veritas (łac.) — idący na śmierć pozdrawiają cię, Prawdo; strawestowaną tu formułę Ave, Cesar, morituri te salutant (dosł. Cezarze, mający umrzeć pozdrawiają cię) wypowiadali gladiatorzy prezentując się cezarowi przed wejściem na arenę podczas igrzysk w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]
moriturus (łac.) — mający umrzeć. [przypis edytorski]
moriturus (łac.) — umierający. [przypis edytorski]
mori (wł.) — umarli. [przypis edytorski]
Morlokowie — czytaj: Wells, Podróż w czasie [Podróż w czasie. Opowieść fantastyczna. Z angielskiego przełożył Feliks Wermiński, Warszawa 1899. Ob. tłum. jako: Wehikuł czasu; red. WL]. [przypis autorski]
Morlok — z powieści George'a Wellsa (1866–1946) Wehikuł czasu. Morlokami nazywano tę część ludzkości, która zamieszkała pod ziemią i ciężko pracowała, żywiąc się ciałami. Przeciwstawiona była Elojom, beztroskim mieszkańcom powierzchni. [przypis edytorski]
mormoni — członkowie wspólnoty religijnej powstałej w poł. XIX w. w Stanach Zjednoczonych w wyniku działalności Josepha Smitha, uznawanego przez wiernych za proroka. [przypis edytorski]
mormoni — potoczne określenie członka wspólnoty religijnej założonej w 1830 przez Josepha Smitha pod oficjalną nazwą Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Nazwa „mormonizm” pochodzi od postaci Mormona, starożytnego proroka-kronikarza, który wg nich był autorem opublikowanej przez Smitha Księgi Mormona, stanowiącej (obok Biblii) jedną ze świętych ksiąg tego wyznania. Po śmierci Smitha mormoni, pod przywództwem jego następcy, Brighama Younga, przebyli Wielkie Równiny i osiedlili się w Dolinie Wielkiego Jeziora Słonego, gdzie w 1847 założyli miasto Salt Lake City. Pod wpływem przykładów biblijnych mormoni praktykowali wielożeństwo, zniesione dopiero w 1890. [przypis edytorski]
mormon — potoczne określenie członka wspólnoty religijnej założonej w 1830 przez Josepha Smitha pod oficjalną nazwą Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich; nazwa „mormonizm” pochodzi od postaci Mormona, starożytnego proroka-kronikarza, który wg nich był autorem opublikowanej przez J. Smitha Księgi Mormona, stanowiącej (obok Biblii) jedną ze świętych ksiąg tego wyznania; po śmierci Josepha Smitha mormoni, pod przywództwem jego następcy, Brighama Younga, przebyli Wielkie Równiny i osiedlili się w Dolinie Wielkiego Jeziora Słonego, gdzie w 1847 założyli miasto Salt Lake City. [przypis edytorski]
Morning Chronicle — gazeta londyńska zał. 1769, wydawana do 1862, na krótko wznowiona w 1864–1865. [przypis edytorski]
„Morning Paper” — „New York Courier and Inquirer”. [przypis autorski]
Morning, sir (ang.) — Poranek, proszę pana (wyraz morning jest również używany jako potoczne skrócenie porannego pozdrowienia good morning: dzień dobry). [przypis edytorski]
morówka (daw.) — zaraza. [przypis edytorski]
morówka (gw.) — mór, zaraza. [przypis edytorski]
morówka — mór, śmiertelna choroba. [przypis edytorski]
Moro, Proweniec, Roben, Trygam — właściciele gospód, którym prawdopodobnie Villon został dłużny. [przypis tłumacza]
