Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3506 przypisów.
Isysa, Anubisa — chodzi o Isis (Izydę) macierzyńską boginię płodności, opiekunkę rodzin oraz Anubisa, boga o głowie szakala, syna Seta i Neftydy, opiekującego się zmarłym w jego drodze w zaświaty. [przypis edytorski]
Isz, kakaja tonkaja! (ros.) — To taka chuda! [przypis edytorski]
I szliśmy przez krąg do drugiego brzegu — Z brzegu, który zamyka krąg czwarty, zstępuje poeta w krąg piąty, w którym karani są popędliwi i unoszący się gniewem. Błotnista rzeka Styks, czarniawa jej woda symbolem gniewu, który lubo [lubo (daw.) — chociaż; red. WL] pociąga za sobą wiele złych następstw, wynika więcej z zamącenia chwilowego jasności rozsądku, jak ze zbrodniczej skłonności do złego. [przypis redakcyjny]
iszpański (starop.) — hiszpański. [przypis edytorski]
Isztar — bogini asyryjska; mit o jej zejściu do piekieł, gdzie Strażnik Śmierci obnażał ją z klejnotów. [przypis autorski]
Isztar — imię głównej bogini panteonu mezopotamskiego, bogini Isztar, która patronowała wojnom oraz miłości cielesnej. Z boginią Isztar utożsamiano planetę Wenus, którą wtedy nazywano gwiazdą. Wenus jest jednym z jaśniejszych obiektów na nieboskłonie. [przypis edytorski]
Isztar — mezopotamska bogini miłości i wojny. [przypis edytorski]
Isztar (mit.) — babilońska i asyryjska bogini wojny, miłości i płodności, związana przede wszystkim z seksualnością. Pani Nieba, utożsamiana z gwiazdą zaranną (planetą Wenus). Stała się główną boginią Mezopotamii, spokrewnioną z zachodniosemicką Astarte. [przypis edytorski]
Iszutin, Nikołaj (1840–1879) — rewolucjonista ros., od 1863 r. studiował na uniwersytecie w Moskwie, w l. 1863–1866 był przywódcą organizacji rewolucyjnej (tzw. iszutinowców); został aresztowany po nieudanym zamachu na cara Aleksandra II dokonanym przez przyrodniego brata Iszutina, Dmitrija Karakozowa 16 IV 1866; skazany na karę śmierci, zamienioną tuż przed egzekucją (co było częstą praktyką carską) na dożywotnią katorgę, był więziony do 1868 w Twierdzy Szlisselburskiej, następnie nad rzeką Karą na Syberii. [przypis edytorski]
Ita (…) committere — Cicero, Academica, II, 21. [przypis tłumacza]
Ita est (…) humana — Cicero, De natura deorum, I, 27. [przypis tłumacza]
Itajahy Assù, właśc. Itajaí-Açu — rzeka w stanie Santa Catarina w Brazylii, przepływająca przez jedno z głównych miast tego stanu, Blumenau. [przypis edytorski]
Itajahy — dziś popr.: Itajaí, miasto w Brazylii, w stanie Santa Catarina. [przypis edytorski]
Itajahy, właśc.: Itajaí — miasto i gmina w stanie Santa Catarina w Brazylii. [przypis edytorski]
i taka właśnie dyfferencyja mowy Jutlantczyków od niemieckiej, jako Łotwa albo Żmudź od Polakow — Pasek o tyle tylko ma słuszność, że Duńczycy nie rozumieją Niemców, w istocie różnica między jęz. łotewskim lub litewskim a polskim jest daleko większa niż między duńskim a niemieckim. [przypis redakcyjny]
Itaka — wysepka na Morzu Jońskim; jej legendarnym władcą był Odyseusz, który w Odysei wracał do niej z wojny trojańskiej przez 10 lat. [przypis edytorski]
Itaka — wysepka na Morzu Jońskim, obecnie nazywana Theaki. [przypis edytorski]
Itaka — wysepka na Morzu Jońskim, obecnie nazywana Theaki; w Odysei Homera stanowiła dom Odyseusza, który wracał tam przez 10 lat. [przypis edytorski]
I takie podłego gatunku „ja” czynić prawodawcą i sędzią! — [Maurras], Romantisme et révolution. [przypis autorski]
I taki obraz (…) jak skała niech stoi w twej myśli — Tu poeta chce przedstawić czytelnikowi wyraźny obraz dwudziestu czterech świateł błogosławionych, jakie w dwóch osobnych kołach obracały się wokół poety. Zachęca więc go, żeby wyobraził sobie najpierw 24 gwiazdy najpiękniejsze, a mianowicie: piętnaście gwiazd pierwszej wielkości samowolnie krążących po niebie, potem siedem gwiazd konstelacji zwanej Wozem albo Wielką Niedźwiedzicą (Ursa Major), które przy północnym biegunie, blisko osi ziemskiej, na północnej półkuli, nawet w dzień biały nigdy z widnokręgu nie schodzą, na koniec dwie z gwiazd polarnych, najdalsze gwiazdy, zwane przez astronomów Małą Niedźwiedzicą (Ursa Minor). [przypis redakcyjny]
Itak, Neritos, Polyktor — trzej herosi Itaki, synowie Pterelaosa, przybyli na wyspę z Kefallenii. [przypis edytorski]
I tak, nie mogąc zdziałać, aby to, co jest sprawiedliwe (…) — Prawdopodobnie aluzja do prześladowań Port-Royalu ze strony króla i Sorbony. [przypis tłumacza]
I tak potępiano o to na śmierć ludzie w Piśmie ś., iż Boga zbluźnili i króla — por. 1 Krl 21, 13. [przypis edytorski]
…i tak przesie- — następnego wiersza tekstu brak we wszystkich wydaniach. [przypis edytorski]
Itak — przydomek Odyseusza (od rządzonej przez niego Itaki). [przypis edytorski]
I tak samo dwa światy — Świat natury i świat Łaski. [przypis tłumacza]
i tak skończył — Cyrus zginął na wojnie ze szczepami turańskimi (z Massagetami [szczepami pasterskimi pomiędzy Persją a Jeziorem Aralskim]); opowiadanie Ksenofonta o jego śmierci nie ma historycznej wartości. [przypis tłumacza]
I tak to leciał Wacław — błogi, gdyby nagle (…) mogile — Myśl z powodu opuszczenia jakiegoś ważnego ogniwa bardzo niejasna. W zamiarze poety była prawdopodobnie ta, że Wacław byłby błogi (w znacz. szczęśliwy: „O! jakieżby to szczęście było”), gdyby nagle w tej chwili piorun itd. Jest to nawiasowa refleksja, po czym poeta nawiązuje przerwany nią wątek, powtarzając: I tak to mijał stepy. [przypis redakcyjny]
I tak trwali — tu: cytat ze sceny miłosnej w powieści Henryka Sienkiewicza Pan Wołodyjowski (rozdz. XX). [przypis edytorski]
Itak — Ulisses, król Itaki. [przypis edytorski]
I tak Wacław odraza wszystko w świecie traci — Podobnie Konradowi w Korsarzu (III, 21): „The love of youth, the hope of better years, the source of softest wishes, tenderest fears, the only living thing he could not hate was reft at once”. [przypis redakcyjny]
I tak wiatrem nadziane puknęły nadzieje — z Kochanowskiego. [przypis edytorski]
I także lichwy, ale nie… — Prowincjałki, VIII. [przypis tłumacza]
ita (łac.) — tak, w ten sposób, więc. [przypis edytorski]
[Italia] farà da se (wł.) — Włochy same sobie poradzą. [przypis edytorski]
Italiam (…) mei — Lucretius, De rerum natura, V, 579. [przypis tłumacza]
italiano (wł.) — Włoch; tu forma M. lm: italiani. [przypis edytorski]
Italii (…), kędy z Jowisza potęga mojego rodu — przodek Eneasza, Dardanus, miał pochodzić z Italii; w ten sposób uzasadniać się miało osiedlenie wygnańców z Troi pod wodzą Eneasza na Płw. Apenińskim: jako powrót do daw. siedzib rodowych. [przypis edytorski]
Italiję — dziś: Italię; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Italiji — Italii; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Italio (…) wędzidło z mądrych praw swoich Justynian ukował (…) nie masz jeźdźca, co by nim kierował — Cóż pomaga, że Justynian nadał jej prawa, kiedy żaden rządzący i rządzony nie jest w duchu moralnie obowiązany ich wykonania ściśle przestrzegać. [przypis redakcyjny]
italscy żołnierze-ochotnicy — Mieszkańcy Italii zostali jeszcze przez Augusta uwolnieni od służby wojskowej, skutkiem czego tak zwana cohors italica, stojąca zwykle w Azji, złożona była z ochotników. Również w straży pretoriańskiej, o ile nie składała się z cudzoziemców, służyli ochotnicy. [przypis redakcyjny]
i tam, i sam (starop.) — tu i ówdzie. [przypis redakcyjny]
i [tam] przekazane pięciokrotnie dosięgły Wielkiego Patriarchy Sokeia — patrz przyp. 6. [przypis tłumacza]
it (ang.) — to. [przypis edytorski]
Itapavo — prawdopodobnie chodzi o miejscowość Itaipava w stanie Santa Catarina w Brazylii. [przypis edytorski]
ita semper illustribus viris animo vivere longe antiquius fuit, quam corpore (łac.) — znakomici mężowie woleli zawsze żyć duchem niż ciałem. [przypis redakcyjny]
It avails not (…) I was refresh'd (ang.) — Bez znaczenia czas i miejsce, odległość nie ma znaczenia. / Tak jak ty czujesz się, gdy patrzysz na rzekę i niebo, tak i ja się czułem; / Tak jak ty jesteś jednym z tłumu żyjących, i ja byłem jednym z tłumu; / Tak jak ciebie odświeżyła radość rzeki i blask, / Tak i ja byłem odświeżony. [przypis edytorski]
itd. — w kresowej wymowie Słowackiego „i tak daléj” rymuje się z „rwali”. [przypis edytorski]
i tę [duszę] oddać muszę — muszę oddać życie, umrzeć. [przypis redakcyjny]
I tę wśród bohaterów dał Kronid wspaniałość — poniżej znajdujący się fragment końcowy Księgi II, zawierający katalog sił greckich i wyliczenie okrętów z różnych krain, został uzupełniony według innego wydania Iliady w tłumaczeniu Dmochowskiego. [przypis edytorski]
ite in igne (łac.) — idźcie przez ogień. [przypis redakcyjny]
I tell thee (…) duty — „Powiadam ci, dumny templariuszu, że w swoich najokrutniejszych walkach nie okazałeś, ty, tak sławiony, więcej męstwa niż go okazuje kobieta, kiedy miłość lub obowiązek wydają ją na łup cierpienia”. [przypis tłumacza]
item a. itidem (łac.) — również, podobnie, a także. [przypis edytorski]
Item, co Marbof, abo zgoła/ Mikołaj Luwier, z tymi bieda — aluzje do dwóch znanych mieszczan, nadających sobie szlacheckie tony. [przypis tłumacza]
Item, dobremu oćcu — więcey! —/ Mistrzu Wilhelmu Wilonowi… — przybrany ojciec i opiekun poety, kanonik przy klasztorze św. Benedykta, który widocznie wielokrotnie ratował wychowanka z „opressyi”. [przypis tłumacza]
item ea, quae de sitiente vehementer esurienteque dicuntur, cum aeque ab his, quae eduntur atque bibuntur, distat: quiescat enim necesse est (łac.) — a również to, co mówią o człowieku bardzo spragnionym i głodnym, gdy jednakowo jest oddalony od potraw i napojów, mianowicie, że musi umrzeć. [przypis tłumacza]
Item, imć Kuldu Michałowi,/ Y Karlotowi imć Taranie — dwaj bogaci mieszczanie paryscy. Żółte buty były wówczas cechą wysokiej elegancji. [przypis tłumacza]
Ite missa est (łac.) — idźcie, msza jest [skończona]; słowa kończące mszę św. w Kościele rzymskokatolickim. [przypis edytorski]
ite missa est (łac.) — idźcie, ofiara spełniona; ostatnie słowa mszy. [przypis edytorski]
Ite missa est (łac.) — słowa kończące mszę. [przypis edytorski]
item (łac.) — a także; również. [przypis edytorski]
item (łac.) — jak również; a także; tak samo; podobnie. [przypis edytorski]
item (łac.) — podobnie, tak samo. [przypis edytorski]
item (łac.) — również; ponadto. [przypis edytorski]
item (łac.) — również, także. [przypis edytorski]
item (łac.) — również, także, tak samo; tu: takoż. [przypis edytorski]
item (łac.) — tak samo, jak również. [przypis edytorski]
item (łac.) — tak samo, również. [przypis edytorski]
item (łac.) — także; tak samo; tu: a zatem, a więc. [przypis edytorski]
Item, moiemu balwierzowi, Tuż wpodle Angla herborysty, Imieniem Mrozik Kolinowi, Sopelek lodu… — dość prostoduszna igraszka słów z nazwiska Colin Galerne, znanego balwierza paryskiego. [przypis tłumacza]
Item — także (łac.). [przypis autorski]
iteracja (z łac. iteratio) — powtarzanie; czynność powtarzania tej samej operacji (procedury, sekwencji działań) w pętli; zwykle, np. w matematyce czy programowaniu, powtarzanie takie dokonywane jest zaprojektowaną z góry liczbę razy lub ma zdefiniowany kres przy spełnieniu jakiegoś warunku. [przypis edytorski]
iteratis (łac.) — powtórnie. [przypis redakcyjny]
I teraz jeszcze o nie stoję! — sens: i jeszcze teraz zależy mi na nim. [przypis edytorski]
iterum (łac.) — znów. [przypis redakcyjny]
It has been played once more — fragment wiersza Paradoxes and Oxymorons Johna Ashbery'ego. [przypis edytorski]
ithos — gr. pisownia słowa „etos”. [przypis edytorski]
itialiano pierla, franciezo? — mówisz po włosku, po francusku? [przypis edytorski]
itinera (łac.) — dróżki. [przypis edytorski]
It is He (Brahma)… — To On (Brahma), który przenika wszystkie istoty w pięciu podstawowych formach, powoduje, że przez serie narodzin, wzrostu i rozpadu, obracają się w tym świecie, jak koła wozu, dopóki nie zasłużą na szczęśliwość. [przypis edytorski]
It is time to launch the ship (ang.) — Pora spuścić statek na wodę. [przypis tłumacza]
It nigrum campis agmen — Vergilius, Aeneida, IV, 404. [przypis tłumacza]
I toć potrzeba, gdzie sumnienie płaci — i to jest potrzebą (niebezpieczeństwem), gdzie chodzi o sumienie. Obaj rozmówcy sypią w rozmowie przysłowiami, osłaniającymi ich wzajemną niechęć, rozmowa zaś toczy się w krótkich, jednowierszowych zdaniach (tzw. stichomytia), dowodzących wzburzenia przeciwników. [przypis redakcyjny]
i to imo się puszczając — i na to nie zwracając uwagi. [przypis edytorski]
i to miejsce tak nie uszanował (starop. forma) — dziś: i tego miejsca tak nie uszanował. [przypis redakcyjny]
itongo — ducha (widma). [przypis autorski]
i to, sądzę, doda wam także odwagi, że wyruszam w pochód, nie zaniedbawszy bogów — bieg myśli w mowie Cyrusa jest następujący: Cyrus wzywa do osiągnięcia korzyści z perskiej tężyzny bojowej, gdyż zaniedbanie się w tym względnie, jakiego dopuścili się przodkowie, jest głupotą (tłumaczy więc, dlaczego chętnie podjął się dowództwa: oto by naprawić błędy przodków…); dodaje otuchy wojsku: 1) podkreślając wszelkie zalety bojowe i moralne Persów w przeciwstawieniu do niedołęstwa wroga; 2) powołując się na to, że sprawiedliwość po ich stronie (tak co do istoty rzeczy, jak i co do formy) i bogobojność jego, jako wodza, dają rękojmię, że bogowie będą życzliwi dla ich sprawy. [przypis tłumacza]
i to są Francuzi, ale nie ci sami — Aluzja do minionych wojen Ligi. [przypis tłumacza]
I. Towarzystwo historyczne — w wersji angielskiej rozdział piąty. W polskim tłumaczeniu w tym i następnym rozdziale rodzeństwu Bastablów towarzyszy jedynie Albert-z-Przeciwka. W oryginale poza nim występowali także Daisy i Denny (Denis, zwany też przez dzieci Dentystą), dzieci znanego z Poszukiwaczy skarbu pana Foulkes'a, tam nie wymienieni z imienia, a jedynie jako „białe myszki”, jak nazywał ich H. O. Tłumaczka dokonała tej zmiany najprawdopodobniej dlatego, że wraz z rodzeństwem Bastablów występowali w niewydanej wówczas w Polsce drugiej części cyklu, The Wouldbegoods, i byli stamtąd dobrze znani czytelnikowi angielskiemu, ale nie polskiemu, w przeciwieństwie do obecnego w pierwszej części cyklu Alberta-z-Przeciwka. To Denny, nie Dick, był towarzyszem nieustraszonego badacza Oswalda w następnym rozdziale. [przypis edytorski]
Itria — Miasteczko między Terraciną a Gaetą. [przypis redakcyjny]
It's a long way to Tipperary… (ang.) — Daleka jest droga do Tipperary, daleka droga do przejścia; refren piosenki Jacka Judge'a z 1912, która stała się pieśnią marszową żołnierzy anglojęzycznych na frontach pierwszej wojny światowej; wkrótce stała się jednym z jej symboli, a zwrot „it's a long way to Tipperary” zaczął w przenośni oznaczać długą drogę do domu, do bliskich; Tipperary to miasto na wyspie Irlandii, stanowiącej wówczas część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. [przypis edytorski]
It's toasted (ang.) — tu: opłaca się. [przypis edytorski]
I tu godzi się zanotować rzecz znamienną. Osoba gospodarza miasta była poniekąd projekcją duchowego Krakowa. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Nowy pomnik. [przypis edytorski]
I tu mnie ona śle — ona, tj. Klitajmestra, która sądzi, że darami przebłaga zagniewaną duszę Agamemnona. [przypis redakcyjny]
I tu nie obyło się bez zabawnego konfliktu. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: St. Rzecki. [przypis edytorski]
Ituriel — jeden z aniołów, występujący w Raju utraconym Miltona. [przypis edytorski]
itus et reditus (łac.) — Przypływ i odpływ. [przypis tłumacza]
I tu za figę mam daktyl w nagrodę — Ironia. Daktyl jako owoc z cudzej krainy uchodził za mający wartość większą od krajowej figi. [przypis redakcyjny]
I ty, Brutusie?! — ostatnie słowa Juliusza Cezara, wypowiedziane, kiedy wśród zamachowców, którzy kolejno uderzali go sztyletami, rozpoznał Marka Juniusza Brutusa, któremu ufał i uważał za przyjaciela. [przypis edytorski]
