Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 443 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160804 przypisów.
pomy (starop. forma) — pójdźmy. [przypis redakcyjny]
pomy (starop. forma) — przejdźmy. [przypis edytorski]
pomy zgodą (starop.) — powiemy zgodnie [z Janem świętym]. [przypis redakcyjny]
pończoszka — tu wg tradycji praktykowanej w kręgu kultury anglosaskiej: pończocha a. skarpetka na prezenty dawane z okazji Bożego Narodzenia. [przypis edytorski]
poń (daw.) — po niego. [przypis edytorski]
poń — skrócone od: po niego. [przypis edytorski]
poń — skrócone: po niego. [przypis edytorski]
ponade mną — dziś: nade mną. [przypis edytorski]
ponade mną — dziś popr.: nade mną. [przypis edytorski]
Ponad jeziora błękitne fale (…) ku ciszy! — J. Kasprowicz, Dzieła, V, s. 33 (Marian Olchowicz). Namiętny przeciwnik modernizmu, Marian Zdziechowski, znaczenie nirwany pojmował jak mało kto w pokoleniu i jego słowa muszą być tu zacytowane, by zrozumieć źródła filozoficzne i siłę nirwany modernistycznej: „Miłość, natura, szczęście zagrobowe — te miały być trzy pociechy w życiu doczesnym… ale kto po rozkoszy miłosnych upojeń, spojrzawszy na usiane gwiazdami niebo, nie poczuł w sercu swym gorzkiego rozdźwięku pomiędzy wieczną pogodą błękitów a tym szałem płochym, którym przed chwilą serce to wrzało, i nie zapragnął wtedy zapomnieć o wszystkim, co mu się szczytem rozkoszy i szczęścia zdawało, i oczyścić serce z marzeń ziemskich, aby w nim gwiazdy odbić się mogły; — kto znowu, uczuciem takim zmierzywszy gwiaździste otchłanie, nie poczuł, że głębie te łkały bólem gwiazd wszystkich, z pozoru łagodnych i jasnych, lecz wijących się w mękach tej walki o byt, odwiecznej, fatalnej, której ziemia wtórzyła szałem wichrów, drzew jękiem, rykiem zwierząt tępiących się po puszczach, krwią walk bratobójczych wśród ludzi; — kto wtedy nie zwątpił w niebo Dantejskie i nie przeklął bytu, i jak zwierz szczwany, wyjąc ze zgrozy, nie szukał kryjówki od mąk świadomości, w której skupiają się bole wszechświata, i w wysiłku wariackim nie kusił się rozbić krat swojego ja, by wyrwać się i zdrzemnąć nareszcie, i spocząć pod gruzami indywidualnego istnienia?… Kto?… Płonnymi przeto i bezcelowymi okazywały się marzenia o miłości, naturze i niebie, coraz donośniej grzmiała w wieku naszym pieśń zwątpienia i rozpaczy, aż na koniec Leopardi, głęboki i smętny, przybity skonem nadziei, które mu snuło najpotężniejsze z uczuć, wstąpił na nowe a nieznane jego towarzyszom tory i odkrył owo jedyne ocalenie i ukrycie, w którym od wieków już chronili się jego bracia indyjscy. Spłynęło wtedy na smętną duszę poety odrętwienie nirwany, zaśpiewał o braterstwie miłości i śmierci” (Byron i jego wiek, Kraków 1894, I, s. 431). [przypis autorski]
ponad Kraków — ze wzniesienia w Bronowicach roztaczał się widok na cały Kraków wraz z Wawelem na horyzoncie. [przypis redakcyjny]
ponadmiar — nadmiernie. [przypis edytorski]
ponad siebie budując, doskonalszemu od siebie człowiekowi dać początek — parafraza kilkuzdaniowego fragmentu z: F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Mowy Zaratustry: O dziecku i o małżeństwie. [przypis edytorski]
„Ponad siły” — głośny dramat pisarza norweskiego Björnstierne Björnsona (1832–1910). [przypis redakcyjny]
Ponad siły — (norw. Over ævne), sztuka Bjørnsona, składająca się z 2 dwuaktowych części (pierwsza z roku 1883, druga z 1895). [przypis edytorski]
Ponadto jest rzeczą oczywistą, że ta umowa narodu z tą lub inną osobą byłaby aktem szczególnym (…) w następstwie tego byłaby bezprawna — będąc aktem szczegółowym, nie byłaby wykonaniem żadnego prawa. [przypis tłumacza]
ponajmywani — dziś popr. forma: powynajmowani. [przypis edytorski]
Po napisaniu brulionu tej pracy przeczytałem niedawno w artykule, którego autora nazwiska nie pamiętam, a który dotyczył książek pani Żurakowskiej — właściwie całego artykułu nie znam, tylko ktoś mi pokazał takie zdanie (cytuję z pamięci) — coś takiego: „ani kokainowe wyczerpanie Witkiewicza, którego wybuchy nie są wybuchami”. Przede wszystkim, gdzie jest definicja ścisła pojęcia „wybuch” (w literaturze)? A po wtóre, albo autor tego artykułu jest człowiekiem głupim i nie wie, co robi, albo złym i programowo popełnia świństwo, pisząc takie brednie na podstawie plotek. W każdym razie dziwię się redakcji „Wiadomości Literackich”, że tego rodzaju nieetyczny czyn literacki na swoich tzw. „łamach” toleruje. Oskarżenie kogoś w krytyce literackiej o nałogowy kokainizm (bo jakże zrozumieć to „wyczerpanie”) jest zwykłym oszczerstwem. Można oskarżać o wyczerpanie, ale to trzeba udowodnić, i to nie na podstawie głupich plotek. [przypis autorski]
ponaprawował (starop. forma) — ponaprawiał. [przypis edytorski]
Ponary — daw.: miasteczko położone na płd. od Wilna, dziś: dzielnica Wilna. [przypis edytorski]
po nasku — po naszemu. [przypis edytorski]
po nasku — po naszemu. [przypis redakcyjny]
po nas wdzięczności/ Nie uznasz — nie doznasz od nas wdzięczności. [przypis redakcyjny]
po naszym schodzie — po naszym końcu (tj. śmierci). [przypis redakcyjny]
ponavojimas (lenk.) — valdymas. [przypis edytorski]
ponavoti (lenk.) — ponauti, būti ponu, valdyti. [przypis edytorski]
ponavoti — ponauti, būti ponu, valdyti. [przypis edytorski]
Ponce de León, Basilio (1570–1629) — hiszpański teolog, wykładowca na uniwersytecie w Salamance, zajmujący się również prawem kanonicznym. [przypis edytorski]
Ponce z Léonu — tu: Manuel Ponce de León, bohater opowieści o rycerzach czasów Boabdila. [przypis edytorski]
poncho (hiszp.) — wierzchnie okrycie z prostokątnego kawałka tkaniny z otworem na głowę pośrodku. [przypis edytorski]
poncho — wyraz hiszpański używany w Ameryce. [przypis autorski]
pon cosi trzy po trzy bają (gw.) — pan coś mówi trzy po trzy (tj. bez sensu). [przypis edytorski]
poncz — gorący napój alkoholowy na bazie herbaty i rumu. [przypis edytorski]
poncz — gorący napój alkoholowy przyrządzany z wina, araku, rumu lub innego alkoholu oraz z herbaty, soku cytrynowego, cukru i przypraw korzennych. [przypis edytorski]
poncz — gorący napój alkoholowy, przyrządzany zwykle z wina lub rumu oraz z herbaty, z sokiem cytrynowym, cukrem i przyprawami korzennymi. [przypis edytorski]
poncz — gorący napój alkoholowy z herbatą. [przypis edytorski]
poncz — gorący napój na bazie alkoholu (zwykle rumu) i herbaty. [przypis edytorski]
poncz — rodzaj gorącego napoju alkoholowego. [przypis edytorski]
poncz — słodki napój z soku owocowego, wody i alkoholu. [przypis edytorski]
poncz (z ang.) — gorący napój będący mieszanką alkoholu i soku z owoców (często z dodatkiem herbaty). [przypis edytorski]
poncz (z ang.) — napój będący mieszanką alkoholu i soku z owoców. [przypis edytorski]
ponderować — rozważać. [przypis edytorski]
ponderować — zważyć. [przypis redakcyjny]
Pondichéry (fr.) — ob. Puducherry: miasto portowe w płd. Indiach; dawna kolonia francuska. [przypis edytorski]
ponę — ponią. [przypis redakcyjny]
ponęta — w oryginale niem. Reiz, tj. tu raczej: urok. [przypis edytorski]
Poneropli — „Miasto złodziei”, miejsce deportacji za Filipa Macedońskiego. [przypis tłumacza]
Pone (…) uxor — Iuvenalis, Satirae VI, 346. [przypis tłumacza]
poney (fr.) — kuc, niewielki koń. [przypis edytorski]
pon (gw.) — pan. [przypis edytorski]
Poniatowski, Józef (1763–1813) — bratanek Stanisława Augusta Poniatowskiego, generał, obrońca niepodległości, zwolennik Konstytucji 3 maja. [przypis edytorski]
Poniatowski, Józef (1763–1813) — książę, generał, dowódca armii koronnej Rzeczypospolitej, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; zginął w czasie wojen napoleońskich pod Lipskiem. [przypis edytorski]
Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski generał, dowódca armii koronnej Rzeczypospolitej, minister wojny i naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, członek Rady Stanu, marszałek Francji. [przypis edytorski]
Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski generał, Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; zginął w czasie wojen napoleońskich pod Lipskiem. [przypis edytorski]
Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski książę, generał, wódz naczelny wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; zginął w bitwie pod Lipskiem. [przypis edytorski]
Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — król Polski, ostatni ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]
Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) – ostatni król Polski (1764–1795); przyczynił się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego kraju; organizator tzw. obiadów czwartkowych, spotkań salonu oświeceniowego w Zamku Królewskim. [przypis edytorski]
Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — ostatni król Polski w latach 1764-1795; przyczynił się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego kraju. [przypis edytorski]
Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — ostatni król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]
Poniatowski, Zamoyski, Chreptowicz, Brzostowski — pierwszy wyzwolił poddanych dóbr Bieżuń na Mazowszu, począwszy od r. 1760, Andrzej Zamoyski, późniejszy kanclerz; drugi ksiądz Paweł Ksawery Brzostowski, referendarz litewski: dobra Merecz, przezwane Pawłowem, urządzenie włościan ukończone r. 1769; trzeci Joachim Litawor Chreptowicz, podkanclerz litewski: Szczorse i Wiszniew w województwie nowogródzkim; zamienił pańszczyznę na stałą daninę w ziemiopłodach; Stanisław Poniatowski, podskarbi litewski, synowiec [bratanek; Red. WL] króla: dobra Korsuń, liczące około 400 tys. poddanych, uwalnianie rozpoczęto w r. 1777; w r. 1789 większość poddanych już wyzwolona. [przypis redakcyjny]
po nich włosy strzygą — staroż. symbol żałoby. [przypis edytorski]
poniechać (daw., gw.) — zostawić. [przypis edytorski]
poniechać (daw.) — porzucić, zostawić. [przypis edytorski]
poniechać — porzucić, zaprzestać. [przypis edytorski]
poniechać — przestać. [przypis edytorski]
poniechać — zostawiać. [przypis edytorski]
poniechać — zostawić, nie ruszać. [przypis edytorski]
poniechać — zostawić. [przypis edytorski]
po niedojrzałe sięgać gruszki — przedwcześnie spodziewać się wyników (owoców) swoich działań. [przypis edytorski]
po niejakiej dobie — po pewnym czasie. [przypis edytorski]
Po niej rad krzesa Kozionóżka zwyrtny, Tanecznym skokiem wieńczący jej brzeg — Ajchylos, Persowie 448–449. [przypis edytorski]
poniekąd (daw.) — jakiś czas. [przypis redakcyjny]
po niemałych czasiech zabito kilkanaście wnuków jego — wg 2 Krl 10, 11–11 namaszczony na nowego króla Jehu z woli Boga zabił 70 synów Achaba, całą jego rodzinę razem ze slużbą. [przypis edytorski]
po niemiecku — oczywiście, jest to fikcja. Autor tworzy tu, jak i w akapicie poniżej, wizję futurologiczną. [przypis edytorski]
poniemieli — oniemieli; pozostają niemi, milczący. [przypis edytorski]
ponierazu — nieraz, niejednokrotnie. [przypis edytorski]
ponieść (gw.) — tu: pójść. [przypis edytorski]
ponieść się (gw.) — pójść. [przypis edytorski]
ponieśli [rany] — dziś popr.: odnieść rany. [przypis edytorski]
poniesą (gw.) — poniosą. [przypis edytorski]
poniesła (gw.) — poniosła. [przypis edytorski]
poniesła się (gw.) — poniosła się; tu: poszła. [przypis edytorski]
poniesły (gw.) — podniosły. [przypis edytorski]
poniesły (gw.) — poniosły. [przypis edytorski]
ponieważ Cyrus rzekomo popierał gorliwie Lacedemończyków w wojnie przeciwko Atenom — Cyrus rzeczywiście popierał Lacedemończyków, o czym Ksenofont w innych dziełach wyraźnie wspomina. Sparta też odwdzięczyła mu się, wysyłając admirała Pitagorasa z okrętami i hoplitów pod Chejrisofosem. Ale oficjalnie nie występowała przeciw Artakserksesowi. [przypis tłumacza]
Ponieważ dnia bożego nie widzisz, więc ja się / Podaję za proroka, mój Teirezjasie — Tejrezjasz był ślepy. [przypis edytorski]
Ponieważ Karol Martel i Pepin ujarzmili Fryzów, prawo ich nie jest starsze od tych władców — Nie umieli pisać. [przypis redakcyjny]
ponieważ każdy sądzi według swej wzruszeniowości (…) wynika stąd, że ludzie mogą się różnić między sobą tak sądem, jak wzruszeniem — Że tak być może, pomimo że umysł ludzki jest częścią rozumu boskiego, wykazaliśmy w Przyp. do Tw. 13 Części II. [przypis autorski]
Ponieważ król, prawnuk zmarłego, liczy dopiero pięć lat, stryja jego, jednego z książąt krwi, ogłoszono regentem. — książę Filip Orleański, który sprawował regencję w imieniu małoletniego Ludwika XV. [przypis tłumacza]
Ponieważ mam zaszczyt wam opowiadać moje przygody — wersja tekstu z 1810 roku rozpoczyna się odmiennie; początek Dnia ósmego jest w owej wersji jedynym miejscem, gdzie pojawia się postać Żyda Wiecznego Tułacza. [przypis edytorski]
Ponieważ moje ciało bez duszy nie tworzyłoby człowieka (…) — Cały ten ustęp jest dyskusją nad teoriami zawartymi w pismach Kartezjusza. [przypis tłumacza]
ponieważ muszą one uznać pojęcia przyjemności i nieprzyjemności (…) — w pierwszym wydaniu: „ponieważ pojęcia przyjemności i nieprzyjemności, żądz i skłonności, samowoli itd., będące wszystkie pochodzenia empirycznego, musiałyby być przy tym z góry przyjęte”. [przypis tłumacza]
ponieważ namiętna miłość nie jest czymś wyjątkowym, nie jest śmieszna — „Przebacza się kobietom miłostki, ale miłość ośmiesza je”, pisał roztropny ksiądz Girard w r. 1740. [przypis autorski]
Ponieważ nie długość lat, ale mnogość pokoleń zaciemnia rzeczy (…) — Od Adama do Jakuba upływa 2315 lat a 22 pokolenia; gdyby zaś wziąć całkowite życie każdego patriarchy, tylko 5 pokoleń. [przypis tłumacza]
Ponieważ nie ma nic, bądźmy piękni dla siebie (…). Wobec nicości hartujmy się w sobie. (…) Trzeba mieć koniecznie coś, na czym się można oprzeć. Jesteśmy sami — S. Brzozowski, Wiry, „Głos” 1904, s. 639. [przypis autorski]
Ponieważ nikt w stanie nie jest zakupienia i opłacenia powszechnej szczęśliwości, tylko sam naród, więc odtąd tylko ten sam naród obierać i szacować tę swoją szczęśliwość będzie — myśl przewodnia (streszczona, nie przytoczona) dekretów francuskiego Zgromadzenia Narodowego z 17 czerwca 1789. [przypis redakcyjny]
Ponieważ poecie, zwłaszcza kreślącemu tylko nastroje (…) a nawet w wyrazach i zwrotach — [Kazimierz Nitsch] „Przegląd Literacki” 1897, nr 9. [przypis autorski]
Ponieważ przeważnie religie nietolerancyjne rozwijają wielką żarliwość w tym, aby się ustalić gdzie indziej (…), bardzo dobrym prawem cywilnym byłoby, kiedy państwo jest zadowolone z istniejącej religii, aby nie pozwalało wprowadzać innej — Nie mówię w całym tym rozdziale o religii chrześcijańskiej, ponieważ, jak rzekłem gdzie indziej, religia chrześcijańska jest najwyższym dobrem. Patrzcie koniec rozdziału I poprzedniej księgi. [przypis redakcyjny]
Ponieważ rozkazu Aswerusa, aby wymordować Żydów, nie można było cofnąć, pozwolono im bronić się. — Mowa o wydarzeniach z biblijnej Księgi Estery (w V w. p.n.e.). Władca perski, zwany w tradycji żydowskiej Ahaszwerosz (Asweros, Ahaswer; utożsamiany z Artakserksesem lub Kserksesem), na skutek intrygi najwyższego urzędnika, Hamana, wydał rozkaz zabicia wszystkich Żydów w państwie. Żona króla, Żydówka Estera, ryzykując śmiercią, poprosiła męża o zmianę decyzji. Król przyjął ją łaskawie, Hamana powieszono, a Żydzi ocaleli. Historię tę upamiętnia żydowskie święto Purim. [przypis edytorski]
Ponieważ świat duchowy jest wyższą przemianą fizycznego (…) nowych harmonii — Forpoczty, s. 130 (M. Komornicka). [przypis autorski]
