Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6257 przypisów.
oddziaływa — dziś częstsza forma 3 os. lp. cz. ter.: oddziałuje. [przypis edytorski]
oddziaływa — dziś raczej: oddziałuje. [przypis edytorski]
oddziaływują — dziś popr.: oddziałują. [przypis edytorski]
oddział zbrojnych — w poprzednich wyd. Bibl. Nar.: „zbrojny”. [przypis redakcyjny]
Od dzieciństwa uczono go muzyki (…) Legiwał tak blachami obłożony cierpliwie od rana do nocy — Swetoniusz [Żywot Nerona 20]. [przypis autorski]
oddziele — dziś popr. forma Msc. lp.: oddziale. [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr. forma Ms. lp: oddziale. [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr.: oddziale; oddział (tu daw.) — klasa (w szkole). [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr.: oddziale. [przypis edytorski]
oddzielić Młodą Polskę od przybyszewszczyzny; taki był sens artykułu Górskiego „Spowiedź poety” — A. Górski, Spowiedź poety, „Życie” 1899, nr 4. [przypis autorski]
oddzielić Młodą Polskę od przybyszewszczyzny; taki był sens (…) „Legendy” Sewera — Sewer, Legenda, „Czas” 1900, nr 2–40. [przypis autorski]
oddzielność jakości pojedynczych jednego rodzaju — co nie wyklucza przejść ciągłych danych jednorazowo (a nie jako następstwo, gdzie ciągłości być nie może) w jakościach bardziej przestrzennych, wzrokowych i dotykowych (tęcza, zmniejszająca się siła gniecenia przedmiotu). [przypis autorski]
oddzierżać (daw.) — otrzymać. [przypis edytorski]
oddziewczają — w oryginale desgarcent, słowo ukute przez Montaigne'a. [przypis tłumacza]
Odę — Lota miała na myśli odę Klopstocka Die Frühlingsfeier (1759). W drugiej części tej wspaniałej ody maluje poeta burzę i daje wyraz miłości i podziwu dla Stwórcy, którego wielkość przejawia się w grzmotach i błyskawicach, a dobroć i miłość w ożywczym działaniu deszczu. [przypis redakcyjny]
Odéon, Théâtre de l'Odéon — teatr w Paryżu, otwarty w 1782. [przypis edytorski]
odęte solnymi górami nadzieje — dochody z żup. [przypis redakcyjny]
odęty (daw.) — nadąsany, bez humoru. [przypis edytorski]
odebrać posłuszeństwo panu Tryznie — chodzi o posłuszeństwo chłopów pańszczyźnianych przypisanych do wydzierżawionego majątku. [przypis edytorski]
Odebrałem wiersz, oddałem komu należał — mowa o wierszu K. Koźmiana do Z. Krasińskiego; poeta mówi o sobie, jak o osobie trzeciej. [przypis redakcyjny]
Odebrał (…) mu życie los niespodziewany — Argos, pasterz wołów, syn ziemi stuoki… [przypis edytorski]
odebrano mi stypendium familijne Musolffa — Ks. Niward Musolff (1795–1872), proboszcz klasztoru w Wągrowcu, był fundatorem stypendium dla uczniów z parafii wągrowieckiej, z którego korzystał Przybyszewski w okresie studiów na politechnice berlińskiej. [przypis edytorski]
odecknąć — obudzić się, ocknąć się. [przypis edytorski]
odeczcić (daw.) — oddać cześć, ugościć wzajemnie. [przypis edytorski]
odedna (starop. forma) — od dna. [przypis edytorski]
odedrzeć — w innym wyd.: odedrzyć. [przypis edytorski]
ode drzwi do drzwi obejdziem koleje — obejdziemy kolejno wszystkie domostwa. [przypis edytorski]
od Egl(antyny) — Pattey z Genewy. [przypis redakcyjny]
odegrałam rolę Putyfarowej i znalazłam Józefa — aluzja do biblijnej opowieści o Józefie kuszonym w Egipcie przez żonę dostojnika dworskiego Putyfara, u którego Józef był niewolnikiem. [przypis redakcyjny]
odegrywać — dziś: odgrywać. [przypis edytorski]
odegrywający (daw.) — dziś: odgrywający. [przypis edytorski]
odegrywałam — dziś popr.: odgrywałam. [przypis edytorski]
odegrywamy — dziś: odgrywamy. [przypis edytorski]
odegrywując — dziś raczej: odgrywając. [przypis edytorski]
odegrzała — dziś popr. forma: odgrzała. [przypis edytorski]
Odegrzmiało echem zarzecze i góry okoliczne, jeszcze bardziej zwiększając tę wrzawę — συνήχει δὲ ἥ τε Περαία καὶ τὰ πέριξ ὄρη βαρυτέραν ποιοῦντα τὴν βοήν (N), τὴν ὁρμήν (D); hisque resonabatur ex Peraea et montibus in circuitu, unde impetus augebat; und zu alledem der Widerhall von Peraea und den umliegenden Bergen, der das Ganze noch entsetzlicher m achte (Clementz); [pominięto tłum. na rosyjski]. Należałoby z tego ustępu raz na zawsze wyrzucić Pereę, która rzeczywiście nie wiadomo jakim cudem się tu znalazła. Co do owego ἥ Περαία w edycji Niesego znajdujemy w uwagach: 5} ἥ Περαία corruptum putat Destinon. Clementz robi uwagę: „Selbstverständlich hat man nicht andie fernen Berge des eigentlichen Peraea zu denken. Josephus meint vielmehr die hügelige Gegend auf der Ost- und Nordseite des Kedron”. Błąd ma dwa źródła: pierwsze, że pewnych słów jak Perea, Istmos, nie tłumaczono, drugie źródło, że zaczęto je drukować wielkimi literami. Gdy w edycji Niesego i Destinona ισθμός (III, X, 10) wydrukowane jeszcze literą początkową małą, Περαία dużą, czego naturalnie nie ma ani w rękopisie paryskim, ani florenckim, ani w żadnym innym, co dzięki uprzejmości pp. prof. dr Guido Biagi i prof. Enrico Rostagno sprawdziłem i co jest zresztą powszechnie wiadome. W editio princeps Arlenii z r. 1544, jak mi łaskawie pisze z British Museum p. A. W. K. Milln, duże litery są użyte jedynie na początku rozdziałów, a wszystkie imiona własne są drukowane literami małymi. Otóż w tym wypadku ἡ περαία wcale nie jest imieniem własnym; można iść śmiało za słownikiem Papego, który notuje: „περαῖος, jenseits befindlich, besonders jenseits des Wassers gelegen” i zaraz potem: „ἡ περαία sc. χώρα Land jenseits des Meeres”. W ogóle wyraz περαία znaczy „Jenseits” i z tego powstało imię własne. W danym wypadku chodzi o coś, co leży za „wodą”, a tą wodą jest rzeczka Kedron, tym „czymś” jest zaś wyłącznie Góra Oliwna, najpotężniejsze i rzeczywiście jedyne wzniesienie, ściana, góra stroma, od wschodu piętrząca się nad Jerozolimą. Ona tedy najpierw odebrzmiała, a potem „okoliczne góry”, τὰ πέριξ ὄρη. A ponieważ w języku polskim nie posiadamy rzeczownika na ἡ περαία, przeto nie pozostaje nic innego, tylko przetłumaczyć przez zarzecze (teren za rzeką). W ten sposób ustęp powyższy staje się jasny zarówno ze stanowiska topograficznego, akustycznego, jak i filologicznego. Proszę ten ustęp przeczytać w Jerozolimie na Harâm-esz-Szerif i rozejrzeć się dokoła po otoczu gór, a każdy mi przyzna słuszność. A zatem cała kwestia redukuje się do małego π, a nie dużego Π. Jaką potęgą jest w filologii tradycja, dowodzi fakt, że Niese i Destinon, ustalając tekst na podstawie rękopisów, nie poszli w tym wypadku za nimi, ani nawet za editio princeps Arlenii, ale za wydaniami późniejszymi, które stały się źródłem tej błędnej tradycji. — Edycja Niesego i Destinona daje nam tu ważną poprawkę τὴν βοήν (wrzawę), zamiast τὴν ὁρμήν (napad, impetus, [pominięto tłum. na rosyjski]). [przypis tłumacza]
odejmać sie frasunkowi — uwolnić się od frasunku. [przypis redakcyjny]
odejmcie — odejmijcie, zabierzcie. [przypis edytorski]
odejm — dziś popr. forma trybu rozkazującego lp.: odejmij. [przypis edytorski]
odejmować — bronić się przed czymś. [przypis edytorski]
odejmować się (daw.) — bronić się, odpierać. [przypis edytorski]
odejmować się komu a. czemu — wyrywać się, przeciwstawiać się oddziaływaniu kogoś a. czegoś. [przypis edytorski]
odejmować — tu: bronić. [przypis edytorski]
odejm — skrót od: odejmij; zdejmij, zabierz. [przypis edytorski]
od Elearów (daw.) — przez Elearów. [przypis edytorski]
odelga (daw., gw.) — zelżenie mrozu, odwilż. [przypis edytorski]
odelga (gw.) — odwilż. [przypis edytorski]
ode mnie gromiony (daw.) — gromiony przeze mnie; pokonywany przeze mnie. [przypis edytorski]
ode mnie imienia pod swoje pisma żądał (…) Edward Dęb — Edward Dembowski, przyjaciel Narcyzy z czasów jej młodości, zginął od kuli austriackiej pod Krakowem w r. 1846. Odmalowała go jako Henryka we Wstępnym obrazku w Pogance. [przypis redakcyjny]
odemnie (starop. forma ort.) — dziś: ode mnie. [przypis edytorski]
odemnie (starop. forma ort.) — dziś popr.: ode mnie. [przypis edytorski]
odemnie (starop. forma ort.) — dziś popr.: ode mnie; tu: przeze mnie. [przypis edytorski]
odemnie (starop. forma ort.) — dziś popr.: ode mnie; z mojej strony. [przypis edytorski]
odemnie (starop. forma ort.) — ode mnie. [przypis edytorski]
odemnie (starop. forma ort.) — ode mnie; tu: przeze mnie. [przypis edytorski]
odeń — skrócone: od niego. [przypis edytorski]
Odena, Lina, właśc. Paulina Ódena García (1911–1936) — hiszpańska robotnica, komunistka i bojowniczka, która w czasie wojny domowej otoczona przez nacjonalistów popełniła samobójstwo, co uczyniło ją męczennicą republikańską. [przypis edytorski]
Odensee — stolica Fyonii. [przypis tłumacza]
Odeon — starożytna budowla przeznaczona na występy muzyczne i teatralne; odeon ateński, prawdopodobnie najstarszy, został zbudowany z inicjatywy Peryklesa ok. 442 p.n.e., na płd.-wsch. zboczu Akropolu. [przypis edytorski]
Odeon — teatr w Paryżu, otwarty w 1782 roku dla zespołu Comédie Française, od 1796 siedziba zespołu pod nazwą Odéon; dwukrotnie niszczony w pożarze (1799 i 1818) i odbudowywany. [przypis edytorski]
odepchnął od szafy z papierami — w poszukiwaniu dowodów na usprawiedliwienie swego najazdu (grudzień 1756). [przypis redakcyjny]
odeprzeć — tu: otworzyć. [przypis edytorski]
Oder bin ich ein Genie, oder ein Hanswurst. Hanswurst oder Genie, ich muss leben (niem.) — Albo jestem geniuszem, albo pajacem. Pajac czy geniusz, muszę żyć. [przypis edytorski]
Oderint — in saecula saeculorum oderint (łac.) — Niech nienawidzą, na wieki wieków niech nienawidzą. [przypis edytorski]
Oderisi z Gubio — sławny miniaturzysta, mieszkał za czasów Danta w Bolonii, a tak był dumny ze swego pędzla, że wszystkimi spółczesnymi malarzami pogardzał. [przypis redakcyjny]
oder (niem.) — lub. [przypis edytorski]
Odero si potero: si non invitusamabo (łac.) — Będę nienawidził, gdy będę mógł, jeśli nie, choć nierad, będę miłował. [przypis tłumacza]
oderwana etyka — tu: etyka abstrakcyjna, teoretyczna. [przypis edytorski]
oderwana, tylko na tle zagadki bytu badana (…) odebrały samoistność i wielkość — Quasimodo [A. Górski], Młoda Polska, „Życie” 1898, nr 19. [przypis autorski]
oderwaném [pojęciem] — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego dla określenia rzeczowników r.ż i r.n. (w tym wypadku: to pojęcie). [przypis edytorski]
oder wie sagt man denn (niem.) — czy jak to się tam mówi. [przypis edytorski]
oderwy — tu: fragmenty oderwane. [przypis edytorski]
odeśli (starop. forma) — odeszli. [przypis edytorski]
o desiderabilis (łac.) — o upragniony. [przypis redakcyjny]
odespodku (starop. forma) — od spodu. [przypis edytorski]
Odessa — miasto na Ukrainie, położone nad Morzem Czarnym. [przypis edytorski]
ode (starop.) — z, Sto nas zostało ode dwu tysięcy: zostało nas stu z dwóch tysięcy. [przypis edytorski]
odeszły — tu: porzucony. [przypis redakcyjny]
odeszle — dziś popr. forma: odeśle. [przypis edytorski]
odeszlem (daw. forma) — dziś: odeślemy. [przypis edytorski]
odeszlij — dziś: odeślij. [przypis edytorski]
odeszlij — dziś popr.: odeślij. [przypis edytorski]
Odeta — popr.: Odet; rzeka w północno-zachodniej Francji. [przypis edytorski]
odetchłam — dziś popr.: odetchnęłam. [przypis edytorski]
odetchni (starop.) — forma trybu rozkazującego; dziś: odetchnij. [przypis edytorski]
Odet de Foix (1485–1528) — wicehrabia Lautrec, fr. dowódca wojskowy, od 1511 w randze marszałka, uważany za zdolnego i dzielnego żołnierza, któremu nigdy nie sprzyjał los. [przypis edytorski]
Odette — sztuka teatralna francuskiego dramaturga, Victoriena Sardou (1831–1908). [przypis edytorski]
O dewocji jej zgodne wszędzie słychać zdanie — zapewne ironicznie. [przypis tłumacza]
odewrzeć (daw.) — otworzyć. [przypis edytorski]
odeźwie — dziś popr.: odezwie (w zapisie znak wymowy regionalnej). [przypis edytorski]
odezwa — apel, zwykle pisemny, do społeczeństwa z wezwaniem do jakiejś akcji. [przypis edytorski]
odezwa (daw.) — odezwanie się, wypowiedź ustna lub pisemna. [przypis edytorski]
odezwała'ś — tu: odezwała się. [przypis edytorski]
odezwa — tu: odezwanie się. [przypis edytorski]
Od Fińskich zatok po Chazarów morze — fińskie zatoki: pobrzeża Finlandii. Morze Chazarskie: dzisiaj Czarne. [przypis autorski]
Od florentynów gwaru i hałasu (…) — Nigdzie Poeta żądłem ironii boleśniej nie ubódł swoich ziomków florentyńczyków jak w tym wierszu. [przypis redakcyjny]
odfotografować (daw.) — zrobić zdjęcie. [przypis edytorski]
odfotografowywać (daw.) — tu: odbijać, odciskać. [przypis edytorski]
od furtki — tu: od furtki cmentarza lub tamtego świata. [przypis redakcyjny]
odgada — dziś popr.: odgaduje. [przypis edytorski]
