Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7505 przypisów.
Dunstan z Canterbury (ok. 909–988) — święty kościoła katolickiego (wspomnienie 19 maja), opat klasztoru Glastonbury, arcybiskup Canterbury (960–988), patron kowali, złotników, ślusarzy i muzyków. [przypis edytorski]
dunuga (po kaszubsku: denega) — wielkie fale bijące o brzeg. [przypis tłumacza]
dunuga — spora fala morska, szczególnie przy brzegu. [przypis edytorski]
Duo aut tres in unum (łac.) — „Dwa albo trzy w jednym”. Słów tych nigdzie nie ma ściśle w Piśmie św. [przypis tłumacza]
duodecim scriptorum — w grze „12-tu linij”, dwanaście linij na tablicy. [przypis redakcyjny]
duorum cognominum (łac.) — dwóch nazwisk. [przypis redakcyjny]
dupa (…) dusza — W oryginale âne i âme; i tę niewinną grę słów uważał Rabelais za bezpieczniejsze w późniejszych wydaniach skreślić. W tym wypadku nastręczająca się w polskim języku gra słów wypadła ostrzej niż w oryginale; w innych za to nieraz łagodniej: niech to starczy tłumaczowi za uniewinnienie. [przypis tłumacza]
Dupanloup, Félix (1802–1878) — biskup francuski, filozof. [przypis edytorski]
du passé défini de l'indicatif (fr.) — z formy czasu przeszłego trybu oznajmującego. [przypis edytorski]
du petit cri cri (fr.) — tu coś w rodzaju: [generałowie] od małego kra, kra; dosł. małego krzyku, pokrzykiwania. [przypis edytorski]
du peuple (fr.) — ludu. [przypis edytorski]
du Peyrou, Pierre Alexandre (1729–1794) — dziedzic wielkiej fortuny, urodzony w Gujanie w Ameryce Płd. syn francuskiego hugenota, który dorobił się majątku na plantacjach w holenderskim Surinamie; osiadły od 1747 w Neuchâtel; przyjaciel i wykonawca testamentu Jana Jakuba Rousseau: opublikował pierwsze wydanie dzieł zebranych Rousseau (1782), w 30 tomach, obejmujące pierwszą część Wyznań, a następnie trzy kolejne tomy, zawierające listy oraz drugą część Wyznań (1789), opracowaną we współpracy z Isabelle de Charriere. [przypis edytorski]
Du Peyrou, [Pierre-Alexandre (1729–1794)] — przyjaciel Russa z epoki pobytu pisarza na wygnaniu w Szwajcarii. Będzie o nim mowa w ks. XII. [przypis tłumacza]
duplawe (gw.) — o drzewie: mające w pniu dziurę, dziuplę (gw. dupla). [przypis edytorski]
Duplay, Eléonore (1768–1832) — malarka, córka stolarza Maurice'a Duplaya, w którego domu mieszkał Robespierre od połowy 1791 r. aż do śmierci, prawdopodobnie jego partnerka życiowa. Po przewrocie 9 Thermidora aresztowana. [przypis edytorski]
duplex i multiplex personality, double conscience (ang.) — podwójna i mnoga osobowość, podwójna świadomość. [przypis edytorski]
duplici lingua praeditus mel et virus uno spirans ore et halitu (łac.) — dwoisty język mający, miód i truciznę jedną paszczą i tchnieniem zionący. [przypis redakcyjny]
duplikować — podwajać. [przypis edytorski]
duplon — raczej: dublon, ale oryginalnie oznacza on złotą monetę hiszpańską bitą od XVI do XIX w., a tu mowa o monecie srebrnej. [przypis edytorski]
Du Prel, Karl (1839–1899) — spirytysta i okultysta niemiecki. [przypis edytorski]
Duprez, Gilbert (1806–1896) — sławny tenor opery fr., nauczyciel śpiewu w Paryżu, założył własną szkołę, komponował opery. [przypis edytorski]
Dupuis, Charles-François (1742–1809) — fr. uczony i polityk. [przypis edytorski]
Dupuytren, Guillaume (1777–1835) — francuski chirurg, wprowadził wiele nowych metod operacyjnych. [przypis edytorski]
duque de la Paz (hiszp.) — książę Pokoju. [przypis edytorski]
duràk (ros.) — dureń, głupiec. [przypis edytorski]
duraka walajut — walą głupa; udają głupiego. [przypis edytorski]
durak (ros.) — dureń. [przypis edytorski]
durak (ros.) — głupiec. [przypis edytorski]
dura lex, sed lex (łac.) — twarde prawo, lecz prawo. [przypis redakcyjny]
dura lex, sed lex (łac.) — twarde prawo, lecz prawo; zwrot podkreślający konieczność podporządkowania się obowiązującemu prawu, nawet gdy jest ono surowe, uciążliwe. [przypis edytorski]
dura necessitas (łac.) — twarda konieczność (wyrażenie z Horacego, Pieśni III 24). [przypis edytorski]
Durango noble, y leal a la corona real (hiszp.) — Durango szlachetne i lojalne wobec królewskiej korony. [przypis edytorski]
Duranty, Louis Edmond (1833–1880) — powieściopisarz fr.; krytyk sztuki, zwolennik realizmu (również redaktor pisma „Réalisme” wyd. 1856–1857), następnie zaliczany do impresjonistów; był stałym bywalcem paryskiej Café Guerbois przy ulicy Batignolles i uczestnikiem dyskusji o sztuce, w których brali udział m.in. Édouard Manet, Émile Zola, Claude Monet, Auguste Renoir, Paul Cézanne, Camille Pissarro czy Edgar Degas, z którym Duranty się przyjaźnił; był autorem publikacji z zakresu historii i teorii sztuki, m.in. La Nouvelle Peinture („Nowe malarstwo” 1876) oraz szkiców umieszczających twórczość artystów takich jak Manet czy Adolphe Menzel w kontekście historii sztuki nowoczesnej; pisał również powieści: Le malheur d'Henriette Gérard (1860), La cause du beau Guillaume (1862), Les Combats de Françoise Du Quesnoy (1873), a także: Les six barons de Septfontaines , Les séductions du chevalier Navoni, Le Pays des arts oraz zbioru Théatre des marionnettes du Jardin des Tuileries (wyd. 1880, kompozycja 24 obrazków prozatorskich, w części z nich występują klasyczne postaci komedii dell'arte: Poliszynel, Pierrot i Arlekin; do najbardziej znanych należy nowela Le mariage de raison, czyli „Małżeństwo z rozsądku”); pisał recenzje prozy Champfleury'ego. [przypis edytorski]
durchfall a. durchwal — w gwarze obozowej: biegunka. [przypis edytorski]
durchfall (niem.) — w gwarze obozowej: biegunka. [przypis edytorski]
durchgang verboten (niem.) — przejście wzbronione. [przypis edytorski]
durchhalten (niem.) — kontynuować, przetrzymać. [przypis edytorski]
durch (niem.) — przez, poprzez, na wskroś. [przypis edytorski]
durch (z niem.) — na wskroś; dogłębnie. [przypis edytorski]
durch (z niem.) — na wylot, na wskroś, na przestrzał. [przypis edytorski]
dur (daw.) — gorączka, choroba (por. „dur brzuszny”). [przypis edytorski]
dur (daw.) — odurzenie; obłęd; środek odurzający. [przypis edytorski]
dur (daw.) — stan odurzenia, obłęd, choroba. [przypis edytorski]
dur (daw.) — zamroczenie umysłu, odurzenie. [przypis edytorski]
durée (fr.) — trwanie. [przypis edytorski]
durée pure (fr.) — czyste trwanie. [przypis edytorski]
Durejkiem — dziś popr. forma N. lp: Durejką. [przypis redakcyjny]
dur (gw.) — obłęd, ból. [przypis edytorski]
Durham Street — historyczna ulica londyńska. [przypis edytorski]
Duris (…) ferro — Horatius, Odae, IV, 4, 57. [przypis tłumacza]
Durkheim, Émile (1858–1917) — francuski socjolog i filozof; profesor w Bordeaux i na paryskiej Sorbonie, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli socjologizmu. [przypis edytorski]
Durlach — wówczas miasto w Niemczech, dziś dzielnica miasta Karlsruhe w Badenii-Wirtembergii. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
durnego — szalonego. [przypis redakcyjny]
durniami — winno być: elegantami. [przypis autorski]
durny (daw.) — głupi, szalony. [przypis redakcyjny]
durny (daw.) — szalony. [przypis edytorski]
durny (daw.) — szalony. [przypis redakcyjny]
durnym — Brückner przypuszcza, że to błąd rękopisu, i że powinno być: dumnym. [przypis redakcyjny]
durny — szalony. [przypis redakcyjny]
durny — tu: dumny. [przypis redakcyjny]
durny — tu raczej: dumny. [przypis redakcyjny]
durny — tu: szalony. [przypis redakcyjny]
durny — zarozumiały, szalony. [przypis redakcyjny]
durny — zarozumiały, zuchwały, szalony. [przypis redakcyjny]
dur — odurzenie. [przypis edytorski]
Duro — dziś popr.: Darro, rzeka w Grenadzie, dopływ Genilu. Jej nazwa pochodzi od złota (łac. aurum), które od czasów rzymskich wypłukiwano z piasku rzecznego. [przypis edytorski]
Du roi, de la reine, des infants… (fr.) — Króla, królowej, infantów (dzieci królewskich). [przypis edytorski]
durować (daw.) — szaleć. [przypis redakcyjny]
Durow — Znany w Rosji clown cyrkowy. [przypis autorski]
durra — inaczej sorgo; roślna zbożowa, pastewna i przemysłowa, uprawiana na obszarach tropikalnych i subtropikalnych. [przypis edytorski]
durra — rodzaj trawy, której ziarno przetwarzane jest na mąkę, kaszę i stosowane jako pasza. [przypis edytorski]
dur — tu: środek odurzający. [przypis edytorski]
dur — tyfus; odurzenie, zamroczenie, chwilowy obłęd. [przypis edytorski]
Durum a stirpe genus… — Wergiliusz Eneida, ks. 9. [przypis edytorski]
durum contra durum (łac.) — upór na upór. [przypis redakcyjny]
Durutti, Buenaventura (1896–1936) — hiszpański robotnik, działacz związkowy, anarchista, jeden z najbardziej rozpoznawalnych działaczy CNT-FAI. [przypis edytorski]
Durville, Hector (1849–1923) — fr. okultysta i magnetyzer, redaktor założonego przez barona du Potet czasopisma poświęconego tej tematyce „Journal du Magnétisme” oraz fundator licznych instytucji okultystycznych, w tym: usytuowanego w Paryżu Uniwersytetu Nauk Wyższych z wydziałami Wiedzy Hermetycznej, Nauk Magnetycznych i Nauk Spirytystycznych, a także szkoły praktycznej masażu i magnetyzmu (na Mozart Avenue w Paryżu) oraz Zakonu Eudiaque, towarzystwa duchownego i inicjacyjnego, którego głównym celem jest „powiększenie osoby ludzkiej” i którego wyznawcy zgłębiają magnetyzm zwierzęcy i efekty działania hipnozy; publikacje Durville'a (wszystkie wyd. ok. 1890 r.) to: The Mysteries of Eleusis („Misteria Eleuzyjskie”, wyd. po ang.), Magnétisme Personnel ou Psyquique („Magnetyzm osobisty albo psychika”), Les Actions Psychiques à Distance („Działania psychiczne na odległość”), Pour devenir Magnétiseur („Aby zostać magnetyzerem”). [przypis edytorski]
Duryndana — szabla Orlanda, wedle Turpina „quod durum ictum dat”. [przypis redakcyjny]
dury szuka (starop.) — [szuka okazji,] by omamić, zadurzyć ciebie. [przypis redakcyjny]
durzą (gw., daw.) — mącą, okłamują. [przypis autorski]
durzyć (daw.) — zwodzić, bałamucić. [przypis edytorski]
durzyć (daw.) — zwodzić, oszukiwać. [przypis edytorski]
durzyć głowę (komuś) (daw.) — zawracać głowę. [przypis edytorski]
durzyć kogoś (daw.) — zwodzić, oszukiwać, bałamucić, zawracać głowę. [przypis edytorski]
durzyć — mamić, ogłupiać. [przypis edytorski]
durzyć — odurzać. [przypis edytorski]
durzyć się — kochać się w kimś. [przypis edytorski]
durzyć — tu: zwodzić, ogłupiać. [przypis edytorski]
duśba — tłok; por. czas. dusić. [przypis edytorski]
dusa (gw.) — dusza. [przypis edytorski]
Du Sang, de la Volupté, et de la Mort (fr.) — O krwi, o pożądaniu i o śmierci. [przypis edytorski]
Duse-Chechi, Eleonora (1859–1924) — włoska aktorka tragiczna o światowej sławie. [przypis edytorski]
Duse, Eleonora Giulia Amalia (1858–1924) — włoska aktorka ciesząca się ogromną sławą oraz uznaniem ze względu na zaangażowanie w odtwarzane role, przy jednoczesnym ascetyzmie wyrazu. [przypis edytorski]
duser (daw.) — pochwała, komplement. [przypis edytorski]
duser — komplement. [przypis edytorski]
dusery (daw.) — pochlebstwa, słodkie słówka, komplementy. [przypis edytorski]
dusery — pochlebstwa, komplementy. [przypis redakcyjny]
dusie — zdrobniale: dukaty; ogólniej: pieniądze. [przypis edytorski]
dusiołek — demon odwiedzający nocą śpiących i próbujący ich dusić, potrafi przybierać postać jakiegoś przedmiotu lub istoty żywej. [przypis edytorski]
dusiołek — w polskich wierzeniach ludowych demon odwiedzający nocą śpiących i próbujący ich dusić, potrafi przybierać postać jakiegoś przedmiotu lub istoty żywej. [przypis edytorski]
