Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3702 przypisów.

Frui (…) carentem — Horatius, Odae, I, 31, 17. [przypis tłumacza]

fruits de la mer Morte — on trouve dans les poètes anglais de belles comparaisons au sujet de ces fruits, qui doivent croître sur les bords du lac Asphaltite, connu sous le nom de mer Morte… Malczewski s'exprime ainsi dans sa note. Il cite ensuite Byron et Moore, quand ils parlent de ces fruits «qui tentent les yeux et deviennent cendres sur les lèvres.» Voici un passage de l'Itinéraire de Paris à Jérusalem, dans lequel Chateaubriand fait justice des récits fabuleux de maint voyageur: Je crois avoir trouvé le fruit tant recherché: l'arbuste qui le porte croit partout à 2 ou 3 lieues de l'embouchure du Jourdain; il est épineux, et les feuilles sont grêles et menues; son fruit est tout-à-fait semblable, en couleur et en forme, au petit limon d'Égypte, lorsqu'il n'est pas encore mûr, il est enflé d'une sève corrosive et salée; quand il est desséché, il donne une semence noirâtre, qu'on peut comparer à des cendres, et dont le goût ressemble à un poivre amer; j'ai cueilli une demi-douzaine de ces fruits. [przypis autorski]

frukta (daw., z łac.) — owoce. [przypis edytorski]

fruktowy — owocowy. [przypis edytorski]

fruktowy (z łac. a. z ros.) — owocowy. [przypis edytorski]

fruktyfikować (daw., z łac. fructificare: owocować) — tu: czerpać korzyści. [przypis edytorski]

frukt (z łac. fructum) — owoc. [przypis edytorski]

frukt (z łac. fructus) — owoc. [przypis edytorski]

frukt (z łac.) — owoc, tu w M. lm wg odmiany łac.: frukta — owoce. [przypis redakcyjny]

Fruś — stryjeczny brat Adama, Alfred Potocki, późniejszy namiestnik Galicji. [przypis redakcyjny]

Frustra Pygmaeus in Gigantem pugnat (łac.) — próżno karłowi z olbrzymem walczyć. [przypis redakcyjny]

frutti di mare (wł.) — dosł. owoce morskie; drobne skorupiaki morskie jadane przez ludność włoską. [przypis redakcyjny]

Fruzia — Dobrowolska, żona Marcelego. [przypis redakcyjny]

frybra a. febra (daw.) — gorączka połączona z drgawkami. [przypis edytorski]

frybra (daw.) — febra, gorączka. [przypis edytorski]

frybra (daw.) — febra, gorączka; tu jako wyzwisko. [przypis edytorski]

frybra (daw.) — febra, gorączka; tu: wyzwisko. [przypis edytorski]

fryca — ktoś początkujący, nowicjusz, debiutant, żółtodziób. [przypis edytorski]

fryc — czeladnik, początkujący. [przypis edytorski]

fryc (daw.) — nowicjusz, początkujący, debiutant, gapa; por. frycowe (płacić). [przypis edytorski]

fryc (daw.) — nowicjusz, początkujący. [przypis edytorski]

fryc — nowicjusz. [przypis edytorski]

frycówka (daw.) — chłosta. [przypis edytorski]

frycówka — tu: lanie. [przypis edytorski]

frycować (daw.) — tu: bić, atakować. [przypis edytorski]

frycowe (pot.) — strata ponoszona wskutek błędu przez nowicjusza w jakiejś sprawie, kogoś niedoświadczonego w danej dziedzinie. [przypis edytorski]

frycowe — strata poniesiona z powodu popełnionego błędu. [przypis edytorski]

fryc (pogardl.) — Niemiec. [przypis edytorski]

fryc (przest.) — osoba niedoświadczona, początkująca. [przypis edytorski]

Frycz, Karol (1877–1963) — malarz, grafik, scenograf, reżyser, dyrektor teatru im. Słowackiego w latach 1935–1939 i 1945–1946, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]

Frycz — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Karol Frycz. [przypis edytorski]

Fryde, Ludwik (1912–1942) — poeta i krytyk literacki, autor artykułów, recenzji i rozpraw analitycznych dotyczących dzieł współczesnych mu pisarzy. [przypis edytorski]

Fryderyk (1468–1503) — najmłodszy syn Kazimierza II, późniejszy biskup krakowski i prymas Polski. [przypis edytorski]

Fryderyka — tj. Fiedrichs-Odde. [przypis edytorski]

Fryderyk August (1865–1932) — ostatni król Saksonii panujący w latach 1904–1918, Generalfeldmarschall armii niemieckiej podczas I wojny światowej. [przypis edytorski]

Fryderyk Barbarosa — Fryderyk Barbarossa (1122–1190), cesarz rzymsko-niemiecki. [przypis redakcyjny]

Fryderyk Barberousse, częściej Fryderyk I Barbarossa a. Fryderyk I Rudobrody — cesarz niem. w latach 1152–1190 (brzmienie przezwiska i imion francuskie: Staszic posiłkował się tu literaturą historyczną francuską). [przypis redakcyjny]

Fryderyk Engels podróżował po kontynencie — po klęsce ruchów rewolucyjnych w 1849 władze pruskie wydały nakaz aresztowania Engelsa, który opuścił Prusy i osiadł w Anglii. [przypis edytorski]

Fryderyk — Frédéric Dupetit-Méré (1785–1827), francuski dramaturg, autor i współautor licznych sztuk, z których niemal wszystkie opublikował jako „Fryderyk”. [przypis edytorski]

Fryderyk Henryk Lewenstam (1817–1878) — krytyk i publicysta, profesor literatury powszechnej w Szkole Głównej. [przypis redakcyjny]

Fryderyk Henryk Lewestam (1817–1878) — historyk, krytyk literatury, dziennikarz; przyjaźnił się ze Słowackim od lat czterdziestych, wtedy też została wydana jego praca Pierwotne dzieje Polski, która dowodziła, że na terenach polskich zamieszkiwali Celtowie. [przypis edytorski]

Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) — cesarz niemiecki, organizator trzeciej wyprawy krzyżowej (1189–1192), podczas której poległ. [przypis edytorski]

Fryderyk I Barbarossa, czyli Rudobrody (ok. 1122–1190) — król Niemiec (od 1152), cesarz niemieckiego Świętego Cesarstwa Rzymskiego (od 1155); oficjalnie koronowany na króla Burgundii (która była częścią Cesarstwa) 30 czerwca 1178 w Arles, w katedrze św. Trofima. [przypis edytorski]

Fryderyk I Barbarossa (ok. 1125–1190) — książę z dynastii Hohenstaufów, cesarz niem. Św. Cesarstwa Rzymskiego (od 1155 r.); wiąże się z nim mit potęgi Rzeszy Niemieckiej jako kontynuatorki tradycji staroż. Rzymu; odnowił spór o inwestyturę (tj. stosunek lenny cesarza względem papieża), zakończony jego ukorzeniem przed papieżem Aleksandrem III; prowadził wojny z miastami na północy Włoch (przerwane po klęsce pod Legano 1176); zorganizował III krucjatę (1189), podczas której utonął przeprawiając się przez rzekę Salef, na ziemiach Seldżuków (dzisiejsza płd. Turcja); według legendy Fryderyk nie utonął, lecz śpi wraz ze swymi rycerzami w jaskini w górach Kyffhäuser w Turyngii, by kiedyś powrócić i przywołać znów Niemcy do świetności, zapewniając im naczelną pozycję wśród państw europejskich. [przypis edytorski]

Fryderyk I Barbarossa (Rudobrody) (1122–1190) — król niemiecki, cesarz rzymsko-niemiecki (od 1155) cieszący się legendarną sławą, jeden z największych średniowiecznych cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego; wskutek roszczeń papieskich od 1157 do 1177 skonfliktowany z papiestwem. [przypis edytorski]

Fryderyk II a. Fryderyk II Wielki (1712–1786) — król Prus w latach 1740–1786. [przypis edytorski]

Fryderyk II Hohenstauf (1194–1250) — król Sycylii (1198), król niemiecki (od 1215), cesarz rzymsko-niemiecki (od 1220), król Jerozolimy (od 1229); w 1228 poprowadził niewielką liczebnie krucjatę i na drodze negocjacji z sułtanem egipskim odzyskał dla chrześcijan Jerozolimę, Nazaret, Betlejem i skrawki wybrzeża; jako władca rozległego obszaru toczył wojnę z papiestwem, które znajdowało się pomiędzy jego ziemiami w płn. Włoszech a jego Królestwem Sycylii na południu, był trzykrotnie ekskomunikowany i często oczerniany w propapieskich kronikach. [przypis edytorski]

Fryderyk II mówi o Polakach — zob. rozdz. Do szlachty. [przypis redakcyjny]

Fryderyk II Wielki (1712–1786) — król Prus (od 174), które pod jego rządami stały się jednym z najpotężniejszych państw w Europie. [przypis edytorski]

Fryderyk II Wielki (1712–1786) — w latach 1740–1786 król Prus, które pod jego rządami stały się jednym z najpotężniejszych państw w Europie. [przypis edytorski]

Fryderyk II Wielki a. Friedrich II von Hohenzollern (1712–1786) — król Prus w latach 1740–1786. [przypis edytorski]

Fryderyk II wkroczył (…) do Saksonii — w r. 1756; początek Wojny Siedmioletniej. [przypis redakcyjny]

Fryderyk — imię znaczące, odsyłające do filozofii Fryderyka Nietzschego. [przypis edytorski]

Fryderyk Karol Hohenzollern (1828–1885) — książę pruski, dowódca armii podczas wojny francusko-pruskiej. [przypis edytorski]

Fryderyk Schelling (1775–1854) — filozof niem., jeden z głównych przedstawicieli klasycznego idealizmu niemieckiego, inicjator romantyzmu. [przypis edytorski]

fryderyksdor (z fr. le frédéric d'or) — złota moneta pruska, będąca w obiegu w okresie 1741–1855. [przypis edytorski]

Fryderyk Szlegel — Karl Wilhelm Friedrich von Schlegel (1772–1829), niemiecki krytyk literacki i poeta, uczony, filozof oraz językoznawca, który wraz ze swym bratem, Augustem Wilhelmem Schleglem w sposób znaczący wpłynął na ukształtowanie nowego, charakterystycznego dla romantyzmu, stylu myślenia o literaturze. Nazwisko jego zostało tu spolszczone, zgodnie z manierą przyjętą w XIX w. [przypis edytorski]

Fryderyk Wielki a. Fryderyk II Wielki (1712–1786) — król Prus w latach 1740–1786. [przypis edytorski]

Fryderyk Wilhelm I (1688–1740) — król prusko-branderburski, członek dynastii Hohenzollernów. [przypis edytorski]

Fryderyk — zapewne mowa o głośnym w swoim czasie romansie Fiévée'go Frederic (1805). [przypis redakcyjny]

Frydman — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. [przypis edytorski]

frydrychsdor — (z fr. le frédéric d'or) — złota moneta pruska, będąca w obiegu w okresie 1741–1855. [przypis edytorski]

Frydryszanie — zwolennicy Fryderyka; Fryderyk Wittelsbach (1596–1632), elektor Palatynatu Reńskiego, przywódca Unii Ewangelickiej, tj. protestanckiego przymierza politycznego w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego. W latach 1619-1620 król protestanckich Czech, z racji krótkiego panowania nazywany królem zimowym. [przypis edytorski]

fryga — (daw.) bąk. [przypis edytorski]

fryga (daw.) — bąk (zabawka dziecięca kręcąca się wokół własnej osi). [przypis edytorski]

fryga (daw.) — zabawka dziecięca: bączek; w przenośni: ktoś zwinny, ruchliwy. [przypis edytorski]

fryga — ktoś zwinny i ruchliwy. [przypis edytorski]

fryga — wirująca zabawka dziecięca, podobna do bąka. [przypis edytorski]

fryga — wirująca zabawka dziecięca, rodzaj bączka. [przypis edytorski]

fryga — zabawka dziecięca, rodzaj bączka. [przypis redakcyjny]

Frygia — kraina hist. w zachodniej części Azji Mniejszej, gdzie miała znajdować się Troja. [przypis edytorski]

Frygia — staroż. kraina w zach. części Azji Mniejszej; Rzymian, którzy chętnie przyjmowali i czcili bogów frygijskich: przede wszystkim Kybele, Wielką Matkę Bogów, boginię płodności i odradzającej się przyrody, sprowadzoną do Rzymu w 204 r. p.n.e. przez wyrocznię sybillińską, a wraz z nią jej kochanka, Attisa. [przypis edytorski]

Frygia — staroż. kraina w zach. części środkowej Azji Mniejszej, na wsch. od Lidii, na płn.-wsch. od Likaonii. [przypis edytorski]

Frygia — starożytne państwo w Azji Mniejszej (tereny obecnej Turcji), słynące m.in. z orgiastycznych kultów religijnych. [przypis edytorski]

Frygia — w starożytności kraina w zach. części dzisiejszej Turcji. [przypis edytorski]

FrygiFrygowie, mieszkańcy Frygii w zach. cz. Azji Mniejszej; tu: synonim Trojan. [przypis edytorski]

Frygijczyk — człowiek pochodzący z Frygii, staroż. krainy w zach. części Azji Mniejszej. [przypis edytorski]

frygijska czapeczka — stożkowate nakrycie głowy, wełniane lub filcowe. [przypis edytorski]

frygijska czapka — miękkie, wełniane, stożkowe nakrycie głowy, ściśle ją opasujące, z opadającym do przodu czubkiem; dla staroż. Greków ten rodzaj czapki (gr. pilos) był charakterystyczny dla ludów ze wschodu, np. z Frygii w Azji Mniejszej; w staroż. Rzymie takie nakrycie głowy otrzymywał wyzwoleniec, stąd czapka frygijska była symbolem wolności; w staroż. sztuce rzymskiej frygijkę nosiła bogini Roma, a także Mitra, bóstwo solarne czczone w epoce hellenistycznej; później, w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej czerwona czapka frygijska z trójkolorową kokardą (barwy flagi nowo powstałego państwa), początkowo czapka sankiulotów, nazywana była czapką wolności i stała się symbolem samej rewolucji: uosobienie wolności (Liberté), tzw. Marianna, przedstawiana była w czapce frygijskiej. [przypis edytorski]

frygijska czapka — stożkowe nakrycie głowy, ściśle ją opasujące, z opadającym do przodu czubkiem; dla staroż. Greków ten rodzaj czapki był charakterystyczny dla ludów ze wschodu, np. z Frygii w Azji Mniejszej; w staroż. Rzymie takie nakrycie głowy otrzymywał wyzwoleniec, stąd czapka frygijska była symbolem wolności; w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej czerwona czapka frygijska z trójkolorową kokardą (barwy flagi nowo powstałego państwa) nazywana była czapką wolności i stała się symbolem samej rewolucji. [przypis edytorski]

frygijska czapka — stożkowe nakrycie głowy, ściśle ją opasujące, z opadającym do przodu czubkiem; dla staroż. Greków ten rodzaj czapki był charakterystyczny dla ludów ze wschodu, np. z Frygii w Azji Mniejszej; w staroż. Rzymie takie nakrycie głowy otrzymywał wyzwoleniec, stąd czapka frygijska była symbolem wolności; w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej czerwona czapka frygijska z trójkolorową kokardą (barwy flagi nowo powstałego państwa), początkowo czapka sankiulotów, nazywana była czapką wolności i stała się symbolem samej rewolucji. [przypis edytorski]

frygijska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych skal muzycznych używanych w starożytnej Grecji; jej nazwa pochodzi od spokrewnionego z Grekami ludu Frygijczyków (Frygów), osiadłego w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku D. [przypis edytorski]

frygijski kamień — lekki, gąbczasty kamień z Frygii w Azji Mniejszej, przypominający pumeks, używany przez starożytnych do farbowania, podobno mający działanie wysuszające i ściągające. [przypis edytorski]