Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3789 przypisów.
feldfebel — podoficer w dawnym wojsku polskim. [przypis edytorski]
feldfebel (z niem.) — stopień podoficerski, sierżant. [przypis edytorski]
Feldgesangbuch für die evangelischen Mannschaften des Heeres (niem.) — Ewangelicki śpiewnik polowy dla wojska. [przypis edytorski]
feldgrau — dosł. „polowa szarość”, kolor mundurów armii niemieckiej. [przypis edytorski]
feldgrau (niem.) — „polowa szarość”, kolor mundurów armii niemieckiej. [przypis edytorski]
feldgrau (z niem.) — jednolity z tłem krajobrazu kolor mundurów polowych: szarawy, zgniłozielony. [przypis edytorski]
feldgrau (z niem.) — kolor charakterystyczny dla mundurów polowych, szarozielony. [przypis edytorski]
Feldhorn, Juliusz (1901–1943) — nauczyciel, historyk literatury, poeta, pisarz i tłumacz. Pochodził z zasymilowanej żydowskiej rodziny. Ukończył Uniwersytet Jagielloński (doktorat z filozofii obronił w 1927). Uczył polskiego w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym Żydowskiego Towarzystwa Szkoły Ludowej i Średniej w Krakowie. Współpracował z „Gazetą Literacką” (1926–1927) i „Miesięcznikiem Żydowskim” (1931–1935). Podobno odrzucił propozycję katedry uniwersyteckiej, ponieważ warunkiem jej objęcia było przejście na katolicyzm. Po wybuchu wojny brał udział w kampanii wrześniowej jako żołnierz Wojska Polskiego. Po klęsce przedostał się do Lwowa, gdzie już przebywała jego żona Stella Landy (także nauczycielka i tłumaczka) z córką Marią. Do wkroczenia Niemców oboje pracowali jako nauczyciele. Uciekając przed uwięzieniem w getcie lub śmiercią, ukrywali się na aryjskich papierach w Nowym Wiśniczu, a następnie w Swoszowicach (dziś dzielnica Krakowa). W sierpniu 1943 r. (na skutek denuncjacji lub przypadku) został aresztowany i wraz z żoną oraz grupą innych osób rozstrzelany w Wieliczce. Autor kilku zbiorów poetyckich (Domy, 1922; Wczoraj — dziś — jutro, 1928; W ogrodzie brata Chryzostoma, 1932), powieści (Cienie nad kołyską, pod pseud. Jan Las), artykułów m.in. na temat motywów żydowskich w literaturze polskiej i światowej, powieści popularnonaukowych dla młodzieży (Wieści płyną w świat, 1938). Przetłumaczył z oryginału Pieśń nad pieśniami, Czarodziejską górę, przygody Arsène'a Lupina; przekładał utwory m.in. Boccaccia, Dantego, Tołstoja i Puszkina. Zarys historii sztuki, napisany jeszcze przed wojną, został wydany w 1961 pt. Dzieła i twórcy. [przypis edytorski]
feldjeger (daw.) — żołnierz batalionu strzelców albo kurier wojskowy. [przypis edytorski]
feldjeger — żołnierz austro-węgierskiej formacji strzelców. [przypis edytorski]
feldjegier a. feldjeger — dosł.: strzelec polny, w carskiej Rosji kurier wojskowy, także żołnierz żandarmerii, dokonujący aresztowań i eskortujący więźniów. [przypis edytorski]
Feldman, Ferdynand (1862–1919) — aktor. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — historyk literatury, krytyk i pisarz pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — krytyk i historyk literatury polskiej, publicysta, redaktor miesięcznika krakowskiego „Krytyka”, a także dramaturg i prozaik; autor Współczesnej literatury polskiej. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — krytyk literacki i poeta, działacz społeczny, zwolennik ruchu asymilacyjnego Żydów. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — pochodzący z rodziny żydowskiej krytyk i historyk literatury. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — pochodzący z rodziny żydowskiej krytyk i historyk literatury. [przypis redakcyjny]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — polski wydawca i krytyk literacki. [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — publicysta, krytyk i historyk literatury, a także dramatopisarz i prozaik; autor m.in. monografii Współczesna literatura polska (1902). [przypis edytorski]
Feldman, Wilhelm (1868–1919) — publicysta, krytyk i historyk literatury, autor monografii Współczesna literatura polska (1902); dramatopisarz i prozaik; do istotnych jego publikacji nalezą także artykuły naukowo-publicystyczne: Współczesna krytyka literacka w Polsce (Lwów 1905); Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846–1906 (Kraków 1906–1907); Dzieje polskiej myśli politycznej w okresie porozbiorowym (Kraków, 1913–1920). [przypis edytorski]
Feldman (…) wspomniał o jego związkach „z najnaiwniejszymi naturalistami” — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie, s. 196. [przypis autorski]
Feldpolizei (niem.) — policja polowa. [przypis edytorski]
feldspat — polska nazwa to skaleń; najpospolitsza grupa minerałów skorupy ziemskiej. [przypis edytorski]
feldszpat — kalcyt. [przypis edytorski]
feler (pot.) — wada, usterka. [przypis edytorski]
feleton powieści — felieton, tu: powieść drukowana w odcinkach w gazecie (fr.: roman feuilleton). [przypis redakcyjny]
felezować (gw.) — wywoływać imiennie, sprawdzać obecność. [przypis edytorski]
felibr — członek Związku Felibrów, stowarzyszenia utworzonego podczas spotkania prowansalskich poetów w 1854, mającego na celu odrodzenie i ochronę języka i literatury prowansalskiej; określenie félibre zaproponował Mistral, pochodzenie tego słowa jest niejasne. [przypis edytorski]
felicem (…) nuntium (łac. forma B.lp) — szczęśliwą wiadomość. [przypis edytorski]
Felice via! (wł.) — Szczęśliwej drogi! [przypis edytorski]
felichitta (z wł. felicità) — szczęście. [przypis edytorski]
Feliciano de Silva (1491–1554)— popularny pisarz hiszp.; autor „sequeli” powieści rycerskich, m. in. Amadisa z Grecji. [przypis edytorski]
feliciori tempore (łac.) — w pomyślniejszych okolicznościach. [przypis redakcyjny]
felicissima notte (wł.) — najlepszej nocy! [przypis redakcyjny]
felicitas (łac.) — szczęście, błogosławieństwo, pomyślność. [przypis edytorski]
Felicja albo Moje hulanki (1776) — powieść A. R. Andrea de Nerciat. [przypis redakcyjny]
„Felicyta” Odyńca — Felicyta czyli męczennicy kartagińscy. Dramat w 5 aktach, Wilno, 1849. [przypis redakcyjny]
felicytować (daw., z łac. felicitas: szczęście, pomyślność) — gratulować. [przypis edytorski]
Felieri, Marino (1274–1355) — doża Wenecji w latach 1354–1355, ścięty za spiskowanie. [przypis edytorski]
felieton powieści (z fr. feuilleton) — dziś popr.: odcinek powieści. [przypis edytorski]
felietony (…) podpisywane „Gérôme”, a potem „France” — Anatole France to pseudonim François Anatola Thibault. [przypis edytorski]
felieton (z fr.) — lekki, błyskotliwy tekst; gatunek charakterystyczny dla dziennikarstwa. [przypis edytorski]
Feliks, brat Pallasa — zob. Dz 23, 24. „Nie był atoli tak skromnym rodzony jego (Pallasa) Feliks, prokurator od dawnego czasu ziemi żydowskiej”, Tacyt, Roczniki XII, 54; wysłał Feliksa, brata Pallasa, na prokuratora Judei: rok 52 n.e. [przypis tłumacza]
Feliks Jasieński (1861–1929) — krytyk i kolekcjoner sztuki, zafascynowany Japonią. [przypis edytorski]
Feliks Jasieński, pseud. Manggha (1861–1929) — krytyk sztuki, kolekcjoner (m.in. zbiorów sztuki japońskiej przekazanej Muzeum Narodowemu w Krakowie); publikował w „Chimerze”, „Miesięczniku Literackim i Artystycznym”, „Lamusie”, „Krytyce”, „Wędrowcu” i in.; autor zbioru esejów Manggha. Promenades á travers les mondes, l'art et les idées (1901); mecenas sztuki, promotor modernizmu. [przypis edytorski]
Feliński, Alojzy (1771–1820) — [polski poeta, dramatopisarz, teoretyk literatury]; autor tragedii pseudoklasycznej Barbara Radziwiłłówna i teoretycznej rozprawy: O wierszowaniu. [przypis redakcyjny]
Felina — imię związane z łac. felinus: koci. [przypis edytorski]
Felix qui potuit rerum cognoscere causas (łac.) — Georg. II. 490. cyt. u Montaigne'a: „Szczęsny, kto mógł poznać przyczyny rzeczy”. [przypis tłumacza]
Felix (…) sorores — Vergilius, Georgica, II, 499. [przypis tłumacza]
Felix the Cat (ang.) — kot Felix; postać z licznych amerykańskich filmów animowanych, produkowanych od roku 1919, początkowo czarno-białych i niemych: czarny kot o dużych białych oczach i szerokim uśmiechu. [przypis edytorski]
Felkerson — w inn. źrd. nazywany także Felkerzanem (Gord. I, 448) i Felkerzonem (Koch. Ann. I, 457), rodem z Niemiec, był już w r. 1660 rotmistrzem regimentu rajtarskiego. [przypis autorski]
fellach — chłop egipski; od arabskiego falah: orać. Nazwa stosowana do osiadłej ludności Egiptu, Arabii, Palestyny. [przypis redakcyjny]
fellach — chłop egipski. [przypis edytorski]
fellach — w krajach arabskich rolnik prowadzący osiadły tryb życia. [przypis edytorski]
fellah — chłop egipski. [przypis edytorski]
Fellix qui potuit… Nihil admirari (łac.) — „Szczęśliwy kto mógł… Niczemu się nie dziwić” (Hor.). [przypis tłumacza]
felonia (z fr.) — wiarołomstwo. [przypis edytorski]
felpa — rodzaj aksamitnej tkaniny. [przypis edytorski]
felpa (z wł.) — tkanina jedwabna, używana dawniej do ozdoby zimowych sukien kobiecych. [przypis redakcyjny]
Felsyna — dawniejsza, etruska nazwa Bolonii. [przypis redakcyjny]
feluka — tradycyjna łódź o jednym lub dwóch trójkątnych żaglach, używana w żegludze po Nilu, M. Czerwonym i wsch. części M. Śródziemnego. [przypis edytorski]
Femios — śpiewak w domu Odysa i Penelopy na Itace (Odyseja I 154, I 325–327, XXII 330). [przypis edytorski]
Femme de l'oculiste (fr.) — żona okulisty. [przypis edytorski]
femr inité — tak w źródle, zapewne zamiast feminité. [przypis edytorski]
femurały (z łac. femur: udo) — krótkie, obcisłe spodnie, przylegające do uda. [przypis edytorski]
Fender — Fender — założone w 1946 roku przedsiębiorstwo amerykańskie zajmujące się produkcją instrumentów i akcesoriów muzycznych. Marka Fender szybko stała się synonimem wysokiej jakości wykonania wspomnianych artykułów. [przypis edytorski]
fendrychowie (daw., z niem.) — chorąży. [przypis edytorski]
Fenelon, François, właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — francuski teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]
Fenelon, François, właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — francuski teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]
Fenelon, François właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — fr. teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]
fenianie — irlandzkie tajne stowarzyszenie niepodległościowe, powstałe ok. 1858 r., zorganizowało powstanie przeciw Wielkiej Brytanii w 1867; działające także za granicą (m.in. w Kanadzie i USA); ruch odżył po I wojnie światowej w organizacji Sinn Féin. [przypis edytorski]
fenianin — zwolennik fenianizmu, ruchu społeczno-politycznego w Irlandii w XIX w., mającego na celu obronę przed wyzyskiem i wyzwolenie spod panowania angielskiego. [przypis edytorski]
Fenicja — Φοινικί (kraina palm, czerwieni), fen. Kenaani, Kenaan (Iz 23, 11); w klinach: „kraj zachodni w całym swoim rozmiarze Tyr, Sydon etc.” (a-mur-riana si-ḫir-ti-ša (mâtu) sur-ru (mâtu) ṣi-du-nu), hebr. כִּנַעַן (Rdz 10, 15 etc.); kraj ten rozciągał się od rzeki Nahr-el-Kelb (na północ za Bejrutem) do Jafy. [przypis tłumacza]
Fenicjanie — lud pochodzenia semickiego, mieszkający w starożytności w Fenicji (tereny dzisiejszego Libanu) i zajmujący się handlem w miastach nad całym Morzem Śródziemnym. Fenicjanie byli świetnymi żeglarzami i zakładali liczne kolonie, bogate miasta, także nad Atlantykiem na wybrzeżach dzisiejszego Maroka i Hiszpanii, skąd wyprawiali się jeszcze dalej, m.in. do Anglii. [przypis edytorski]
Fenicjanie — lud zamieszkujący w starożytności tereny dzisiejszego Libanu oraz zachodniej Syrii i północnego Izraela. Fenicjanie założyli w basenie Morza Śródziemnego liczne kolonie, rozwijali też handel. [przypis edytorski]
fenicki — związany z Fenicją, staroż. krainą na wsch. wybrzeżu Morza Śródziemnego. [przypis edytorski]
fenig — dawna drobna moneta w krajach niemieckojęzycznych; od 1873 fenig stanowił 1/100 marki niemieckiej, do czasu zastąpienia marki przez euro (2001). [przypis edytorski]
fenig — daw. najmniejsza jednostka monetarna w Niemczech. [przypis edytorski]
fenig — drobna moneta w krajach niemieckojęzycznych. [przypis edytorski]
fenig (z niem. Pfennig) — germańska nazwa denara używana od VIII do X w. [przypis edytorski]
Fenijczyk — Fenicjanin. [przypis edytorski]
Fenikowie — właśc. Fenicjanie, lud kupców i żeglarzy z basenu Morza Śródziemnego, późniejszych założycieli Kartaginy. [przypis edytorski]
feniks — legendarny, długowieczny ptak, odradzający się w ogniu. [przypis edytorski]
Feniks — legendarny ptak, ginący w płomieniach i odradzający się z popiołów. [przypis edytorski]
feniks — legendarny ptak, ginący w płomieniach i odradzający się z popiołów. [przypis edytorski]
feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów. [przypis edytorski]
feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów; wg Pliniusza na świecie miał istnieć tylko jeden Feniks; tu przen.: coś osobliwego i trudnego do napotkania. [przypis edytorski]
feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów; wg Pliniusza na świecie miał istnieć tylko jeden Feniks; tu przen.: coś nadzwyczajnego i trudnego do znalezienia. [przypis edytorski]
Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak, który co kilkaset lat przylatuje do Heliopolis w Egipcie, gdzie buduje sobie gniazdo w świątyni, spala się w nim i następnego dnia odradza się z popiołów. [przypis edytorski]
Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis. [przypis edytorski]
Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis; symbol zmartwychwstania. [przypis edytorski]
Feniks (mit.) — mityczny ptak, uznawany przez Egipcjan za symbol Słońca; wg wierzeń miał przylatywać z Arabii do Heliopolis w Egipcie, gdzie spalał się na ołtarzu świątyni na popiół i już następnego dnia miał odradzać się z popiołów. [przypis edytorski]
feniks (mit.) — ptak odradzający się z popiołów; tu: nagłe zjawisko. [przypis edytorski]
feniks — mit. ptak, symbol Słońca i odradzania się życia. [przypis edytorski]
Feniks — mityczny ptak, który budował sobie w świątyni boga słońca gniazdo z mirry i spalał się w nim, aby się odrodzić z popiołów. [przypis redakcyjny]
Feniks — mityczny ptak, odradzający się w płomieniach. [przypis edytorski]
Feniks — niezwykłe, rzadkie zjawisko. Feniks był to mityczny ptak Egipcjan, który w pewnych odstępach czasu miał przelatywać z Arabii do Heliopolis (Egipt), aby w świątyni bożka słońca spłonąć na stosie, a następnie odrodzić się z popiołów. „O nim powiadano, jakoby ze wszystkich ptaków był najpiękniejszy i jeden szczególnie w swoim rodzaju”. (P. Chompre, Słowik mytologiczny […] w polskim języku […] od ks. Dominika Szybińskiego, wyd. 2, Warszawa 1784). [przypis redakcyjny]
Feniks — ptak bajeczny, który się przez spalenie ciągle odradza. [przypis redakcyjny]
Feniks — tu: syn Amintora, wychowawca Achillesa i jego towarzysz pod Troją. [przypis edytorski]
Fenimora — Coopera. [przypis tłumacza]
