Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
piroga — płaskodenna łódź wykonana z wydrążonego pnia. [przypis edytorski]
pirogów — dziś popr. forma D. lm: pirog. [przypis edytorski]
piroksylina (chem.) — nitroceluloza, mieszanina estrów celulozy i kwasu azotowego, stanowiąca silny materiał wybuchowy; nitroceluloza o wysokiej zawartości azotu, tzw. bawełna strzelnicza, służy do produkcji prochów bezdymnych. [przypis edytorski]
piroksylina zapala się(…) przy stu siedemdziesięciu stopniach, a nie przy dwustu czterdziestu — autor używa tutaj dawnej skali termometrycznej wprowadzonej przez fr. fizyka Réaumura: temperatura zapłonu piroksyliny to 170° Réaumura, czyli ok. 200° Celsjusza, zaś zapłon czarnego prochu strzelniczego następuje przy 240° Réaumura, czyli ok. 300° Celsjusza. [przypis edytorski]
pirolatria (gr.) — czczenie ognia. [przypis redakcyjny]
piromancja — wróżenie z ognia. [przypis tłumacza]
Piron (1689–1773) — komediopisarz i poeta satyryczny, głośny z ciętych i jadowitych epigramów. [przypis tłumacza]
pirop — czerwony kamień półszlachetny; granat. [przypis edytorski]
pirop — spiż złocisty. [przypis redakcyjny]
piroscafo (wł.) — parowiec. [przypis edytorski]
pirożek municypalny — dwurożny kapelusz, powszechny w XVIII i XIX w., szczególnie w wojsku i w marynarce, kojarzony często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
pirożyńskość — pruderia, obskurantyzm; od nazwiska ks. Mariana Pirożyńskiego, autora broszurki Poradnik dla czytających książki — Co czytać. [przypis edytorski]
pirronizm (…) nawet autorowie przedstawiają go nieco ciemno i rozmaicie — Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie, I, 2, 6. [przypis tłumacza]
pirronizm — sceptycyzm. [przypis tłumacza]
pirrusowe zwycięstwo — właśc. Pyrrusowe zwycięstwo, odniesione w sposób, który wyniszcza zwycięzcę, od imienia Pyrrusa, króla Epiru (319–272 p.n.e), ponoszącego w zwycięskich bitwach olbrzymie straty. [przypis edytorski]
pirryjski taniec — obrzędowy taniec wojenny, wykonany wg mit. gr. po raz pierwszy przez Atenę po bitwie z gigantami. [przypis edytorski]
pirryjski taniec — taniec wojenny starożytnych Greków. [przypis redakcyjny]
pirso (gw.) — pierwsza. [przypis redakcyjny]
pirsy (gw.) — pierwszy. [przypis edytorski]
Pirszle i Pirszlis (trad. litew.) — swaty. [przypis autorski]
Pirtous — Pirytous, Lapita (Lapitowie: naród w Tesalii) przyjaciel Tezeusza; na jego weselu wszczęli zaproszeni przezeń Centaurowie (potwory mające ludzką postać po pas i tułów koński) walkę z Lapitami, lecz zostali pokonani. [przypis redakcyjny]
piruet — w tańcu szybkie okręcenie się na jednej nodze, na czubkach palców. [przypis redakcyjny]
pirwego (starop.) — pierwszego. [przypis edytorski]
pirwsze (gw.) — pierwsze. [przypis autorski]
pirwy (gw.) — pierwej, najpierw. [przypis edytorski]
pirwy (gw.) — pierwej, wpierw. [przypis autorski]
pirwy (gw.) — pierwszy. [przypis edytorski]
piryt — minerał żelaza z gromady siarczków, występujący w różnych rodzajach skał, wykorzystywany jako surowiec do otrzymywania półproduktów, z których wytwarza się kwas siarkowy i żelazo. [przypis edytorski]
piśmiennictwo Maciejowskiego — Maciejowski, Piśmiennictwo polskie od najdawniejszych czasów aż do r. 1830 ([wyd.] 1851). [przypis redakcyjny]
piśmienny egzamin — dziś popr.: egzamin pisemny. [przypis edytorski]
piśmienny — tu: pisemny. [przypis edytorski]
piśmo wid starosty (z ukr.) — list od starosty. [przypis edytorski]
pisać (daw.) — zaciągać się do wojska. [przypis redakcyjny]
pisać na Berdyczów — Berdyczów jest miastem w obwodzie żytomierskim na Ukrainie; powiedzenie „pisać na Berdyczów” pochodzi z poematu Juliusza Słowackiego (1809–1849) pt. Beniowski i odnosi się do źle funkcjonującej poczty na kresach polskich, a obecnie oznacza „pisanie donikąd”. [przypis edytorski]
pisać na Berdyczów (żart.) — pisać donikąd; używane, by kpiąco oznajmić komuś chęć zaprzestania z nim wszelkich kontaktów; od położonego daleko na Ukrainie (w czasach przedrozbiorowych w Koronie Polskiej) miasta Berdyczów, punktu kontaktowego wędrownych kupców. [przypis edytorski]
Pisać na czole: „Zmiłuj się nad nami!” — na drzwiach domów dotkniętych zarazą umieszczano napis „Panie, zmiłuj się nad nami”. [przypis edytorski]
pisać na drzwiach prócz inicjałów trzech królów czcigodnych: Kaspra, Melchiora i Baltazara — tradycyjnie przyjmowane imiona legendarnych królów-mędrców ze Wschodu, którzy mieli przynieść dary dla nowo narodzonego Jezusa; zgodnie z katolicką tradycją w dniu święta Trzech Króli (oficjalnie: dzień Objawienia Pańskiego) na drzwiach domu wypisuje się kredą „K+M+B”, przy czym litery interpretuje się jako inicjały imion królów; pierwotnie pisano „C+M+B”, co jest skrótem od łacińskiej formuły „Christus Mansionem Benedicat” (Niech Chrystus błogosławi temu domowi), a po literach umieszczano kolejny znak krzyża i zapisywano aktualny rok. [przypis edytorski]
pisać się (daw.) — popisywać się. [przypis redakcyjny]
pisać się — okazywać się. [przypis redakcyjny]
pisać się (starop.) — stawać do popisu; prezentować się. [przypis edytorski]
pisać się (starop.) — stawać do popisu. [przypis redakcyjny]
pisać sie z rozumy — popisywać się rozumem. [przypis redakcyjny]
Pisacane, Carlo (1818–1857) — włoski rewolucjonista, historyk; bohater walk narodowo-wyzwoleńczych, w 1849 naczelny dowódca sztabu armii Republiki Rzymskiej. [przypis edytorski]
pisała później do przyjaciółki — tłumaczone dosłownie z Pamiętników Bottmera. [przypis redakcyjny]
„Pisała w kartce S. P., że powinienem się cieszyć, ponieważ moimi książkami zajmują się pisma naukowe i literackie. Jakież to są w Polsce pisma naukowe? Biegeleisen z „Widnokręgów” przecież nie jest zdolny sprawić żadnej emocji — zauważyłem tylko, że Irzykowski jest w stanie chronicznej irytacji i nie wszystko, co pisze on, jest nawet sprawiedliwe. Zresztą oddzielne tylko numery „Widnokręgów” mnie dochodzą. [red. WL].
[przypis redakcyjny]
pisałem ci o tym — Werter myli się; w listach do Wilhelma nie ma o tym wzmianki. [przypis redakcyjny]
Pisałem, jakbym nigdy nie był w Sparcie — aluzja do zarzutu Ropelewskiego, który twierdził, że Anhelli był pisany przez człowieka, który nigdy nie był na Sybirze. [przypis redakcyjny]
pisałem już o tym na podstawie danych dostarczonych przez prof. Czernawina… — por. Od Petersburga do Leningrada, s. 134–139. [przypis autorski]
Pisałem (…) o tej sprawie — Zmysły, zmysły… i broszura Jak skończyć z piekłem kobiet? [przypis autorski]
pisałem prozą odjemną, mówi Tygodnik — w recenzji w „Tygodniku Literackim” w 1839 r. styl Anhellego został określony jako „odjemny”, tj. negatywny, ciemny. [przypis edytorski]
pisało o tym w gazecie — dziś popr.: było napisane w gazecie a. napisano w gazecie. [przypis edytorski]
pisało — popr.: było napisane. [przypis edytorski]
pisało (pot.) — popr.: było napisane. [przypis edytorski]
pisał o tym Marian Zdziechowski w artykule Romantyzm niemiecki a dekadencja polska (1899) — M. Zdziechowski, Szkice literackie, t. I, Warszawa 1900, s. 320–338. [przypis autorski]
pisał o tym osobliwym salonie Grimm — [w:] Correspondance litteraire. [przypis tłumacza]
Pisał też żywot i sprawy onego Józefa, żydowskiego patriarchy — dramat Mikołaja Reja z 1545 r. zatytułowany Żywot Józefa z pokolenia żydowskiego, syna Jakubowego, rozdzielony w rozmowach person, który w sobie wiele cnót i obyczajów zamyka. [przypis edytorski]
pisał też zasię do kmiotków, wojta z panem a z plebanem — Mikołaja Reja Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem, wyd. w Krakowie w 1543, w drukarni M. Szarffenberga. [przypis edytorski]
pisał współczesny jej Włoch, Andrea de Gataris, że we wszystkich częściach świata znana była jej „chiara e splendida bellezza” — [wł.: czysta i wspaniała uroda; red. WL]; por. Szajnocha, Jadwiga i Jagiełło, wyd. II, Lwów 1861, t. III, s. 337. [przypis autorski]
pisał zajmująco (…) — aluzja do książki Curzio Malapartego Legenda Lenina, wyd. 1930. [przypis edytorski]
Pisali o tym, co prawda, i inni — prócz Platona wielu pisało apologie (obrony w sądzie) Sokratesa; słyszymy np. o apologii Lizjasza (niezachowana). [przypis tłumacza]
Pisander, gr. Peisandros — generał spartański, podczas wojny korynckiej, w 395 p.n.e., otrzymał od swego szwagra, króla Agesilaosa II, dowództwo floty; zginął w pierwszym starciu, w bitwie koło przylądka Knidos (394 p.n.e.), zakończonej całkowitą klęską. [przypis edytorski]
Pisanello, właśc. Antonio Pisano (ok. 1395– ok. 1455) — włoski malarz i rysownik; autor m.in. studiów fauny i flory. [przypis edytorski]
pisane są po francusku (…) i Bóg wie w jakiej francuszczyźnie — w Anglii najpoważniejsi pisarze sądzą, iż dodają sobie swobody i wdzięku cytując słowa francuskie, które po największej części były francuskie jedynie w angielskich gramatykach. Ob. redaktorów „Edinburgh Review”; ob. Pamiętniki hrabiny Lichtenau, kochanki przedostatniego króla Prus. [przypis autorski]
Pisane w r. 1911. [przypis autorski]
pisanie (daw.) — coś napisanego, pismo, list itp. [przypis edytorski]
pisanie — pismo. [przypis edytorski]
pisanie — tu: napis, pismo. [przypis edytorski]
pisany (daw.) — tu: malowany, ozdobny. [przypis edytorski]
pisany (starop.) — malowany, wzorzysty. [przypis redakcyjny]
pisany* (starop.) — wzorzysty, barwny, malowany (pisankami nazywa się do dziś jajka malowane na Wielkanoc w różne wzory). [przypis redakcyjny]
pisarczyk (daw.) — pomocnik pisarza w urzędzie. [przypis edytorski]
pisarczyk prowentowy — oficjalista dworski prowadzący kontrolę dochodów gospodarstwa. [przypis redakcyjny]
pisarek (daw.) — urzędnik zatrudniony do przepisywania dokumentów. [przypis edytorski]
Pisariew, Dmitrij Iwanowicz (1840–1868) — rosyjski krytyk literacki i publicysta. [przypis edytorski]
Pisarski, Achacy — starosta wolbromski; rotmistrz województwa również podczas rokoszu Lubomirskiego. [przypis redakcyjny]
Pisarski — Pisarski, Achacy. [przypis redakcyjny]
pisarza — tu: notariusz bądź kopista, osoba przepisująca dokumenty. [przypis edytorski]
Pisarz-naturalista dochodzi w technice opisowej do konsekwencji czysto malarskich (…) mnóstwo dziwów, niespodzianek, piękności — W. Feldmann, Piśmiennictwo polskie, II, s. 189–190. [przypis autorski]
pisarzów — dziś popr. forma D. lm: pisarzy. [przypis edytorski]
pisarzów — dziś popr.: pisarzy. [przypis edytorski]
pisarzów — dziś raczej: pisarzy. [przypis edytorski]
Pisarz powrócił (…) — przed tym zdaniem opuszczone: Nach geraumer Zeit kam Sophie zurück, tj. po dłuższym czasie Zofia wróciła. [przypis edytorski]
Pisarz Sapieha — Jan Sapieha, Pisarz polny koronny. [przypis autorski]
Pisarz — Skostniały rozum. [przypis redakcyjny]
Pisarz tej księgi był nam Galeotą — Galeoto w tym romansie jest pośrednikiem tajnych miłostek miedzy Lancelotem a Ginewrą. Za życia Dantego we Włoszech każdego pośrednika lub swata w okolicznościach miłosnych nazywano Galeotą. [przypis redakcyjny]
pisarz — tu: poborca podatków. [przypis edytorski]
pisarzu — dziś popr. forma C. lp: pisarzowi. [przypis edytorski]
pisarz wielki koronny — stały radca sądów asesorskich. [przypis redakcyjny]
piscari in turbido (łac.) — ryby łowić w mętnej wodzie. [przypis redakcyjny]
Piscator, Erwin (1893–1966) — niemiecki reżyser teatralny, twórca teatru społeczno-politycznego. [przypis edytorski]
Piscator, Erwin (1893–1966) — wybitny reżyser niemiecki, twórca koncepcji teatru proletariackiego. W okresie narastającego faszyzmu wyjechał z kraju i pracował na różnych scenach europejskich. W 1951 r. powrócił do Niemiec. [przypis edytorski]
piscina (łac.) — sadzawka. [przypis edytorski]
piscis (łac.) — ryba. [przypis edytorski]
pisęcy (gw.) — pisząc. [przypis edytorski]
piskać (starop.) — tu: grać. [przypis edytorski]
Piske Tosafot — obowiązujące przepisy talmudyczne w liczbie 5931. [przypis autorski]
piskórz — dziś popr.: piskorz. [przypis edytorski]
piskorz — ryba o brązowym, wydłużonym ciele, żyjąca w słabo natlenionych wodach. [przypis edytorski]
piskorz — ryba słodkowodna o zwinnym ciele. [przypis edytorski]
pisły — dziś popr.: pisnęły. [przypis edytorski]
