Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10683 przypisów.
Któż nie cudowałby się nad kompleksją Demofona (…) dygotał na słońcu — Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie, I, 14. [przypis tłumacza]
któż (…) nie pozwalał na przyjęcie projektu, który jeden mógł odkryć majątek każdego? Wielkopolanie — projekt odrzucony został na posiedzeniu Sejmu 4 kwietnia 1789 r. Posłowie wielkopolscy spowodowali odrzucenie, rozpoznali bowiem, że gęsto zaludniona i dobrze zabudowana Wielkopolska musiałaby w razie przyjęcia projektu Moszyńskiego płacić niepomiernie wielki podatek w stosunku do innych części Rzeczypospolitej; dla porównania: zagon ziemi pod Warszawą ceniony był 2 złote polskie, a pod Poznaniem 2 czerwonych złotych = 36 złotych polskich. [przypis redakcyjny]
któż o mnie stoi (daw.) — kto o mnie dba. [przypis edytorski]
Któż pożar od pioruna gasić się odważy? — Przesąd ludowy zabrania gasić pożar powstały od pioruna. [przypis redakcyjny]
Któż rzuci pierwszy kamień — zwrot z Ewangelii (J 8:7 przypowieść o jawnogrzesznicy). [przypis redakcyjny]
Któż taki potwór mógł widzieć — dziś z D.: „któż takiego potwora mógł widzieć”. [przypis edytorski]
Któż to słyszał takie dziwy?/ Tyś człowiek i Bóg prawdziwy,/ Ty łączysz w Boskiej osobie/ Dwie natury różne sobie — strofa popularyzuje katolicki dogmat o podwójnej, zarazem boskiej i ludzkiej, naturze Chrystusa. [przypis edytorski]
Któż to tak jęczy? Może który z (…) nieboraków Karkina… — Karkinos, stary poeta tragiczny sprzed Ajschylosa, chwalony przez helleńskich dramaturgów; nie pozostało jednak nic z jego dzieł. Miał trzech synów, również tragików, ale bardzo lichych, których współczesna komedia często wyszydza: są to Ksenokles, Ksenotinos i Ksenarchos. Poetyczny lichwiarz Amynias szpikuje swe zdania frazesami z dramatu Ksenoklesa Alkmena. [przypis tłumacza]
Któż to wie, kto wśród nas jest łotr… — refleksje starego Baryki, podobnie jak analogiczne poglądy Korzeckiego z Ludzi bezdomnych, są echem teorii Abramowskiego o „rewolucji moralnej”. [przypis redakcyjny]
któżże — kto, któż. [przypis edytorski]
Któż z nas serca tajniki odgadnie? — Głęboki smutek drga w tych słowach Alcesta. Ileż razy zapewne samego Moliera uświadamiali „życzliwi” w ten sposób! [przypis tłumacza]
Kto bądź mię spotka, powinien mię zabić (…) — Tu następują przykłady działania zawiści jako wędzidło, ażeby nim ten występek zawściągać. Każdy, kto mię spotka, powinien mię zabić: słowa wyrzeczone przez Kaina po zabiciu z zawiści brata swego Abla (Mojżesz, księga 1 rozdz. 4). [przypis redakcyjny]
kto bądź, ten bądź — wszystko jedno, kto. [przypis redakcyjny]
Kto bądź troszczy się o to, aby się im podobać (…) — Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, XCI. [przypis tłumacza]
kto będą ci przeciwnicy — dziś popr.: kim będą ci przeciwnicy. [przypis edytorski]
k'tobie a. ku tobie (daw.) — do ciebie. [przypis edytorski]
k'tobie (daw.) — do ciebie. [przypis edytorski]
k'tobie (daw., gw.) — ku tobie, w twoją stronę. [przypis edytorski]
k'tobie — (daw.) — ku tobie, do ciebie. [przypis edytorski]
k'tobie — ku tobie. [przypis edytorski]
k'tobie (starop.) — do ciebie, ku tobie. [przypis edytorski]
k'tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]
k tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]
kto braterstwa, jako Apostoł upomina, nie miłuje — por. 1 P 3, 8. [przypis edytorski]
ktoby beł rzekł, ktoby wierzył (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: kto rzekłby wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.), kto wierzyłby. [przypis edytorski]
ktoby był (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy przypuszczającej czasownika; inaczej: kto byłby; tu: kto miałby być. [przypis edytorski]
ktoby (…) chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał. [przypis edytorski]
ktoby chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał [przypis edytorski]
Kto byłby ukrytym nieprzyjacielem, Bóg nie pozwoliłby mu, aby czynił jawnie cudy — Wciąż Pascal ma na myśli Port-Royal. [przypis tłumacza]
ktoby mógł (daw.) — dziś popr.: kto by mógł. [przypis edytorski]
ktoby (starop. forma) — dziś: kto by [się zwadził, tj. pokłócił się]. [przypis edytorski]
kto by takiego bawił (daw.) — z kim by taki przebywał. [przypis edytorski]
ktoby (…) ukazał (starop. forma ort.) — dziś popr.: kto by ukazał; kto ukazałby. [przypis edytorski]
kto by zabił, krew jego niech będzie przelana — 1 Mojż 8, 6. [przypis edytorski]
Kto by zgorszył jednego z tych, byłoby mu lepiej, żeby sobie uwiązał kamień młyński u szyi i rzucił się z nim w morze — cytat z Ewangelii św. Marka (Mk 9, 41) i św. Mateusza (Mt 18, 6). [przypis edytorski]
ktoć (…) odjął (starop. forma) — kto ci odjął; tj. kto ci odebrał. [przypis edytorski]
Ktoć to powiedział — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć i dodaną do zaimka „kto”. [przypis edytorski]
kto chce psa uderzyć, sam w niego wpada — żart. kontaminacja dwóch powiedzeń: „kto chce psa uderzyć, ten zawsze kij znajdzie” (tj. jeśli się chce kogoś zaatakować, zawsze znajdzie się jakiś powód) oraz „kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada” (tj. kto walczy podstępem, pada ofiarą własnej gry; inaczej: „kto mieczem wojuje, od miecza ginie”). [przypis edytorski]
Kto chce zachować duszę, straci ją — Łk 24. [przypis tłumacza]
kto cię schował w swoim domu przed pijanymi chłopami, co ci powybijali szyby w sklepie, wtenczas, kiedy to pierze latało w powietrzu jak śnieg, a ulice i dachy były od niego białe — opis pogromu Żydów. Fala pogromów przetoczyła się przez zachodnią część Imperium Rosyjskiego w latach 80. XIX w. W pogromie warszawskim w Boże Narodzenie 1881 r. ucierpiało ok. 10 tys. Żydów, wiele biedniejszych rodzin straciło cały swój majątek, zdarzały się też pobicia i zabójstwa. [przypis edytorski]
Kto czyni grzech, niewolnikiem jest u grzechu — J 8, 34. [przypis edytorski]
Kto daje świadectwo Mahometowi? (…) — Joann. V, 31. [przypis tłumacza]
kto dobrowolnym chce być banitą? — Mefisto stawia tu zagadkę, której rozwiązaniem jest słowo „błazen”. [przypis edytorski]
Kto dręczy ludzi, doświadczy udręki własnego sumienia, doznając cierpień na miarę tych, jakie sam kiedyś innym przyczynił — Patrz tamże [de la Mettrie, Discours sur le bonheur; red. WL]. [przypis tłumacza]
kto dziś założy na gruszt — zmierzy co rusztowanie do turniejów zapewne przygotowane. [przypis redakcyjny]
Kto idzie prosto, ten idzie beśpieczno — Prz 10, 9. [przypis edytorski]
Kto inny może srożej wziąłby sprawę ową — Jak tłumaczyć tę pobłażliwość Elmiry? Zachowanie się jej tu, jak również w scenie czwartej, jest cokolwiek niezrozumiałe: może w pierwotnej redakcji sztuki było jaśniejsze. Ale może po prostu Molier, potrzebując tego dla sceny Elmiry z Tartufem w akcie IV, umotywował tu dość lada jako tę jej pobłażliwość, bez której późniejsze pochwycenie obłudnika w pułapkę byłoby niemożliwe? [przypis tłumacza]
kto ją tam umieścił, tę torpedę? — do poł. XIX w. torpedami (torpedo, torpille) nazywano różne ładunki wybuchowe umieszczane pod wodą w celu uszkadzania wrogich okrętów. Po skonstruowaniu w 1866 torpedy samobieżnej, wystrzeliwanej w kierunku jednostki pływającej, stopniowo zaczęto stosować nazwę torpeda do tego rodzaju pocisków, zaś nieruchome ładunki wybuchowe określać mianem min morskich. [przypis edytorski]
kto jeho znaje, szczo on myśli? (z ukr.) — kto go wie, co on myśli? [przypis edytorski]
kto jestem — dziś: kim jestem. [przypis edytorski]
kto jest osoba pisząca w ten sposób — autorką tego listu była panna de Scudéry. [przypis tłumacza]
kto jest Tetmajer (…) dobił — S. Przybyszewski, Listy I, s. 112. [przypis edytorski]
ktokolwiek (…) drugiego — Seneka (Młodszy), Listy moralne do Lucyliusza, List IV, 8. [przypis tłumacza]
Ktokolwiek, mając jeno tydzień do życia, nie uzna, iż stawka jest warta tego (…) — Por. fragm. 200 i 237. [przypis tłumacza]
ktokolwiek odmówi woli powszechnej posłuszeństwa, będzie do niego zmuszony przez całe ciało: co nic innego nie znaczy, jak, że zmusi się go do tego, iżby był wolny — słynny paradoks Russa. Można go rozwiązać w następujący sposób: Przystępując do związku społecznego, uznała jednostka wolę powszechną i jej rozkazy za swoją wolę. Ponadto pomyślność związku leży w jej własnym interesie, gdyż korzysta ona dla siebie z udzielanej przez związek ochrony, tak że nie może rozumnie nie chcieć dobra całości. Łamiąc prawa, działa nie tylko wbrew swemu obowiązkowi, ale także wbrew swemu interesowi i swojej racjonalnej woli — przestaje być wolna. Społeczeństwo, zmuszając ją do posłuszeństwa wobec woli powszechnej, zmusza ją do postępowania zgodnego z jej własną racjonalną wolą, zmusza ją, iżby była wolna. [przypis tłumacza]
Ktokolwiek posiadał wiele złych narowów i wiele talentów, bardzo niską duszę i ambitny umysł, ten szukał zbrodniarza, którego skazanie mogłoby być miłe monarsze: była to droga do zaszczytów i majątku — Patrz, u Tacyta, o nagrodach, jakie przyznawano tym donosicielom. [przypis autorski]
Ktokolwiek szuka jakiejś rzeczy, przychodzi do tego punktu (…) — Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie, początek. [przypis tłumacza]
Kto Kościoła nie słucha, niechaj będzie jako poganin niewierny — Mt 18, 17. [przypis edytorski]
kto kupi niewolą włos biały — kto okupi (zapłaci za) siwiznę niewolą. [przypis edytorski]
kto ma morze we władzy swojej (…) wolno mu w każdej chwili wypowiedzieć wojnę lub jej uniknąć (…) Niech więc Anglia tym się kieruje, a wkrótce (…) będzie panią Indii… — por. Bacon, Eseje, XXIX (O prawdziwej wielkości królestw i państw). [przypis edytorski]
kto ma sprawiedliwą — ma słuszność. [przypis redakcyjny]
Kto ma w piersi poczucie wolnego i potężnego lotu, ucieka jak nieprzytomny (…) ów potężny wiejący po Europie prąd indywidualizmu i tęsknota za samotnością — Forpoczty, s. 167 (C. Jellenta, Cieplarnia bezducha). [przypis autorski]
kto mię uwielbi, ja go uwielbię; a kto mię będzie wyznawał przed ludźmi, iście go ja też wyznam przed Ojcem moim — Mt 10, 32. [przypis edytorski]
ktom ja zacz (daw.) — kim ja jestem. [przypis edytorski]
ktom ja zacz (daw.) — kim jestem. [przypis edytorski]
kto mnie trafi (…) nazwij go Adamem — aluzja do Adama Bella, półlegendarnego banity i doskonałego łucznika, mieszkającego z towarzyszami w lesie Inglewood w północnej Anglii, postaci podobnej do Robin Hooda, ukrywającego się z kompanami w lesie Sherwood w środkowej Anglii. [przypis edytorski]
Kto mnie widzi, widzi i ojca mojego. Abowiem ja i ociec tedy jedno jestechmy, to jest jedynego a społecznego Bóstwa zawżdy społu używamy — J 14, 9 oraz J 10, 30, z dodaniem słów po przecinku. [przypis edytorski]
Kto mnoży wiedzę, ten mnoży boleść — [Eklezjasta] I, 18. [przypis redakcyjny]
Kto mówi o Keatsu? — por. list do Reeve'a [nr 9 z 22 XII 1830 i nr 43 z 10 XI 1831; Keatsu — dziś popr. forma Msc.: o Keatsie; red. WL]. [przypis redakcyjny]
kto mówi o moralności, ten potrzebuje pomocy choćby tylko własnej, ten jeszcze nie chodzi sam, lecz o szczudłach — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 50. [przypis autorski]
ktom — skrócone: kto jestem. [przypis edytorski]
ktom zacz (daw.) — kim jestem. [przypis edytorski]
Kto nie jest przeciw wam, jest za wami — Mk 9, 39. [przypis tłumacza]
Kto nie jest za mną, jest przeciw mnie — Mt 12, 30. [przypis tłumacza]
Kto nie jest z Jezusem, jest przeciw niemu — Łk 11, 23. [przypis edytorski]
kto nie ma portu — [kto nie ma] spławu na morze. [przypis redakcyjny]
Kto nie może pieniądzmi, niech płaci ciałem — por. łac. Qui non potest aere, luat corpore. [przypis edytorski]
kto nie może udźwignąć jednego talentu — talent jest oznaczeniem wagi, talent eginecko-attycki (Egina, Wyspa w Zatoce Sarońskiej, na południe od Salaminy) wynosił 36,39 kg; attycki talent Solona 25,92 kg. Tąż nazwą oznacza się pewne sumy pieniężne (nie monetę jakąś); 1 talent złota = 10 talentom srebra. [przypis tłumacza]
kto nie słucha ojca i matki, ten będzie słuchał psiej skóry — przysłowiowe; słuchać psiej skóry: tj. bębna wojskowego. [przypis edytorski]
Kto nie umie (…) Być na ziemi. — jest to jeden z wierszy, pisanych na tekturowych paletkach dla protektorek balu na szkołę polską w Białej im. Asnyka. [przypis redakcyjny]
kto nie umie się maskować, ten nie umie rządzić — Ulubiona maksyma Ludwika XI. [przypis tłumacza]
Kto niewinną szlachtę (…) oszukuje, przekupuje i rozpija? — używanie przez współzawodniczące rodziny magnackie (Potoccy, Czartoryscy, Radziwiłłowie) omamionej szlachty jako narzędzia swojej prywaty; por. obrazy żywe u Kitowicza, Opis obyczajów (Bibl. Narod., nr. 88), str. 93 n., 98 n., 294 nn. [przypis redakcyjny]
Kto objawił Ewangelistom przymioty duszy doskonale heroicznej (…) — Mt 26; Mk 14; Łk 22. [przypis tłumacza]
kto on był, poznałem — Cień tu pokazujący się jest to Kassela, sławny śpiewak, muzyk, nauczyciel muzyki Danta i serdeczny jego przyjaciel. Do wielu piosenek Danta pisał on muzykę. [przypis redakcyjny]
kto opór przypłacił okowy — kto przypłacił okowami opór; tj. kto został uwięziony za stawianie oporu. [przypis edytorski]
Kto ośmielił Sarmatę (o zbrodni nieznana! ) Zaprzedać kraj rodzimy i swojego pana — aluzja tu do zdrady, której za podmową Teodoryka z Altenburga dopuścił się Wincenty Szamotulski w r. 1331. [przypis edytorski]
Kto pisał — nie znaju, A ja durak — czitaju. (ros.) — Kto pisał — nie wiem, a ja, dureń, czytam. [przypis edytorski]
kto pod nią schował, kto pod nią urodził — dziś oba czasowniki zwrotne: schował się, urodził się. [przypis edytorski]
kto pomaga bolszewikom — krótko, a silnie powiedział ks. Szeptycki — W Liście pasterskim („Lwiwśki archieparchijalni widomosti”, 1935, nr 7–9). [przypis autorski]
Kto posiąść chce rzeczywistość z pierwszej ręki (…) przechodzi naturalizm w swoje przeciwieństwo: w impresjonizm — K. Friedemann, Die Rolle des Erzählers in der Epik, Leipzig 1910, s. 61. [przypis autorski]
kto przebrnie (…) przez metodę geometryczną, ten poczuje, że jest zbudowany i uszczęśliwiony błyszczącym światłem poznania i owiany atmosferą prawdy i mądrości — J. Stern w „Przedmowie” do swego niemieckiego przekładu Traktatu teologiczno-politycznego, s. 15. [przypis tłumacza]
Kto przy rozbiorze kraju brał zagraniczne pensje — w czasie Sejmu podziałowego największem przekupstwem zasłynęli Adam Poniński i kaszt. wileński Radziwiłł; sam król nie był bez skazy. [przypis redakcyjny]
kto przysiąg świętych naruszy — dziś popr.: kto święte przysięgi naruszy. [przypis edytorski]
Ktoś (…) kazał poucinać kciuki zwyciężonym, aby im odjąć możność walczenia i władania wiosłem — dowódca ateński Filokles, podczas wojny peloponeskiej, por. Plutarch, Lizander, 9 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis edytorski]
ktoś od waszeci — szlachcic. [przypis edytorski]
Ktoś (…) otaczają — Ludwik XI (Commines, Pamiętniki, II, 7 i 9). [przypis tłumacza]
Kto śpi, ten nie grzeszy (łac. Qui dormit, non peccat) — fragment żartobliwego powiedzenia popularnego w średniowieczu. [przypis edytorski]
ktoś spytał Kratesa (…) „Póty, póki pastuchy będą dowodzić naszą armią” — przytoczenie swobodne, por. Diogenes Laertios, Krates z Teb [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 92. [przypis tłumacza]
ktoś ze znajomych zapraszał cię na uczty ofiarne — obrzędy ofiarne były u Greków bardzo uroczyste i na taki obrzęd spraszano gości. Z zabitego na ofiarę zwierzęcia palono na ołtarzu tylko pewne części, mianowicie wyrżnięte z mięsem kości udowe, obłożone tłuszczem. Resztę mięsa zjadali na uczcie uczestnicy uroczystości. [przypis tłumacza]
kto się blaskiem uwodzi — kto daje uwieść blaskowi. [przypis edytorski]
