Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 465 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14919 przypisów.
stan (daw.) — państwo; tu lm: stany, ponieważ Szwajcaria stanowi federację autonomicznych kantonów (stanów), których rząd ma siedzibę w Bernie. [przypis edytorski]
stan (daw.) — talia. [przypis edytorski]
stan (daw.) — [tu:] budowa ciała, postać, postawa [przypis redakcyjny]
stan (daw.) — [tu:] budowa ciała, postać, postawa. [przypis redakcyjny]
stan (daw.) — wcięcie w pasie, talia. [przypis edytorski]
standbuchy (daw. niem. Standbuch, z Stand: stan, Buch: księga) — rejestry stanu posiadania, księgi inwentarzowe. [przypis edytorski]
Stande, Stanisław Ryszard (1897–1937) — poeta i tłumacz, należący do Komunistycznej Partii Polski. [przypis edytorski]
Standpunkt (niem.) — stanowisko. [przypis edytorski]
Standrecht (niem.) — sąd doraźny, działający w przyspieszonym trybie. [przypis edytorski]
standur (starop.) — podpora. [przypis redakcyjny]
stan duszy ludzi, którzy sponad stronic Nietzschego, Carlyle'a lub Walta Whitmana zwracają się z tęsknym wspomnieniem do tego właśnie mistrza [Newmana] i czują, że szukają i znajdują u niego (…) pewien rodzaj szczerości i swobody — [S. Brzozowski, Wstęp do] J. H. Newman, Przyświadczenia wiary, Lwów 1915, s. 25. [przypis autorski]
Stanforda — hrabstwo Strafford w Anglii. [przypis redakcyjny]
stangret — dawniej osoba powożąca końmi w bryczce lub karecie, będąca w służbie u właściciela pojazdu, ubrana w stosowną liberię (tj. rodzaj munduru). [przypis edytorski]
stangret — służący powożący końmi w bryczce, karecie. [przypis edytorski]
stangret — służący powożący końmi w bryczce, karecie. [przypis edytorski]
stangret — służący powożący końmi w bryczce, karecie. [przypis edytorski]
stangret — służący powożący końmi w bryczce, powozie lub karecie. [przypis edytorski]
stangret — woźnica, furman. [przypis edytorski]
stan — hist.: warstwa społeczna; daw.: grupa zawodowa. [przypis edytorski]
Stanhope, Hester Lady (1776–1839) — podróżniczka, pochodząca z wysokiej arystokracji brytyjskiej. [przypis edytorski]
Stanhope, Hesther (1776–1839) — brytyjska awanturniczka i podróżniczka; w 1810 wyruszyła na M. Śródziemne, przeżyła rozbicie statku, przez dwa lata podróżowała po Grecji, wyspach greckich i na Bliskim Wschodzie, w 1814 zamieszkała w Libanie; słynęła z ekscentryczności, nosiła wyłącznie męskie ubrania i paliła fajkę wodną. [przypis edytorski]
stanica (daw.) — strażnica wojskowa na terenie położonym niedaleko granicy państwa. [przypis edytorski]
stan ich ulega bardzo szczególnej odmianie (…) na liche i plugawe życie — Niektórzy komentatorowie dopatrywali się w tym niewinnym ględzeniu zmartwychwstałego Epistemona „krwawej satyry”, „dantejskich obrazów” etc. Istotnie trzeba dużo dobrej woli i wyobraźni, aby się tego wszystkiego dopatrzyć w błahym ustępie w rozwlekły sposób rozprowadzającym jedną i tę samą myśl, samą przez się dość chudą. [przypis tłumacza]
staniczek (starop., zdrobn.) — mająteczek. [przypis edytorski]
staniczek — tu: zdr. od wyrazu stan. [przypis edytorski]
staniczek — zdrobn. od stanik, tu zapewne w znaczeniu: górna część sukni, od pasa do ramion (bez rękawów). [przypis edytorski]
stanieć się — skrócone od: stanie ci się. [przypis edytorski]
stanieć — skrócone od: stanie ci. [przypis edytorski]
staniech — dziś popr. forma Msc.lm: stanach. [przypis edytorski]
Stanie ci w myśli Genezis zasada — Na zapytanie poety: z jakiej zasady wynika, że lichwa obraża Boga? Wirgiliusz odpowiada: Genezis, księga Mojżesza napisana z natchnienia bożego mówi: „Będziesz w pocie twojego czoła swój chleb pożywał”. Tę zasadę na każdym kroku człowiekowi przypomina natura, która córką jest bożą; ludzkie zaś umiejętności i sztuki jako córki natury, będąc wnukami bożymi, koleją tejże samej zasady nas uczą. A ponieważ lichwiarze, nie stosując się do tej zasady, ażeby na chleb swój w pocie czoła pracować, wysokie procenta biorą od kapitałów i od procentów jeszcze nowe procenta ciągną, do których własnego kapitału pracy nie dołożyli, a ciągną je nie na utrzymanie swojego życia, ale dla powiększenia swoich bogactw, sprzeciwiają się zatem przykazaniu Boga, od którego natura, wszelkie umiejętności i sztuki ludzkie pochodzą. [przypis redakcyjny]
stanie (daw.) — starczy. [przypis edytorski]
stanie (daw.) — tu: starczy. [przypis edytorski]
stanie (daw.) — wystarczy. [przypis edytorski]
stanieli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli stanie. [przypis edytorski]
staniem — dziś popr. forma: staniemy. [przypis edytorski]
stanie mi sił (daw.) — starczy mi sił. [przypis edytorski]
stanie się współwinnym — dziś raczej M. zam. N.: (…) współwinny. [przypis edytorski]
stanie (starop.) — mieszkanie. [przypis redakcyjny]
stanie (starop.) — oboczna forma pisowni występująca u Reja: sstanie (cz. dokonany). [przypis edytorski]
stanie (starop.) — stanowisko. [przypis redakcyjny]
stanie (starop.) — [tu:] rozejm, wojenna przerwa. [przypis redakcyjny]
stanik (daw.) — górna część sukni od ramion do pasa (bez rękawów). [przypis edytorski]
stanik (daw.) — gorset; górna część sukni od ramion do pasa (bez rękawów). [przypis edytorski]
stanik (daw.) — gorset. [przypis edytorski]
stanik — górna części sukienki. [przypis edytorski]
stanik (starop.) — majątek. [przypis redakcyjny]
staniol — kolorowa folia aluminiowa, w którą dawniej zawijano słodycze. [przypis edytorski]
stan Irlandii (…) po raz dwudziesty od dwóch wieków — dziecko Spencera spalone żywcem w Irlandii [dziecko Spencera spalone żywcem w Irlandii: podczas zamieszek w Irlandii w 1598 r. poeta angielski Edmund Spenser, uchodząc z rodziną ze swych posiadłości w Kilcolman, istotnie stracił w ten sposób najmłodsze z pięciorga dzieci; przyp. red.]. [przypis autorski]
Stanisław August był synem kasztelana krakowskiego, Stanisława Poniatowskiego. [przypis redakcyjny]
Stanisław August — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), król Polski, ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]
Stanisław August w uwagach skierowanych do autora (w liście z 4 III 1779) nie zrozumiał ironii w przytoczonej przez Krasickiego bałamutnej, pseudohistorycznej argumentacji na poparcie tezy o konieczności pochodzenia króla z obcego domu panującego. Pisał on: „Ta asercja [twierdzenie] dwoista nie wiem, jak z historii może być dowiedzioną” (I. Krasicki, Pisma wybrane, Warszawa 1954, t. IV, s. 248). [przypis redakcyjny]
Stanisława Wysocka (1877–1941) — aktorka. [przypis edytorski]
Stanisław Czernik (1899–1969)— poeta, powieściopisarz, folklorysta polski pochodzenia chłopskiego, przedstawiciel autentyzmu w sztuce. [przypis edytorski]
Stanisław Czernik (…) proponował aż cztery pokolenia współistniejące w latach 1918–1939 — [por.] S. Czernik, Problem trzech pokoleń, „Fantana” 1938, nr 2. [przypis autorski]
Stanisław Dobrzański (1847–1880) — pisarz, reżyser, aktor, tłumacz; autor popularnego wodewilu Żołnierz Królowej Madagaskaru z 1879 r., wzorowanego się na farsach fr. [przypis edytorski]
Stanisławem Orzechowskim — [przypis edytorski]
Stanisław Feliks Przybyszewski (1868–1927) — pisarz, dziennikarz; ekspresjonista i dekadent, czołowy twórca Młodej Polski i autor jej estetycznego programu Confiteor z 1899; redagował „Życie” i „Zdrój”. [przypis edytorski]
Stanisław Głoskowski — od r. 1576 dworzaninowi Zygmunta Augusta, a potem jego następców. [przypis redakcyjny]
Stanisław Grolicki (1892–1947) — właśc. Stanisław Grolich; aktor. [przypis edytorski]
Stanisław Grzepski (1524–1570) — profesor filozofii na Uniwersytecie Krakowskim, autor pierwszego podręcznika geometrii w języku polskim (1566). [przypis redakcyjny]
Stanisław II August (1732–1798) — urodzony jako Stanisław Antoni Poniatowski; król Polski w latach 1764–1795, ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]
Stanisław II August (1732–1798) — urodzony jako Stanisław Antoni Poniatowski; ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów, król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]
Stanisław Janusz Sosabowski ps. „Stasinek” (1917–2000) — lekarz, uczestnik kampanii 1939, w konspiracji w SZP/ZWZ/AK, w powstaniu w stopniu porucznika dowódca oddziału dyspozycyjnego Zgrupowania „Radosław”, ranny w nocy z 4 na 5 sierpnia, utracił wzrok, po wojnie na emigracji. [przypis edytorski]
Stanisław Jaster — Pracuje w P. Z. P. w Warszawie. [przypis edytorski]
Stanisław Karnkowski — [przypis edytorski]
Stanisław Kazimierczyk (1433–1489) — święty Kościoła katolickiego, kaznodzieja krakowski. [przypis edytorski]
Stanisław Koniecpolski herbu Pobóg (1591–1646) — hetman wielki koronny, kasztelan krakowski, uważany za jednego z najwybitniejszych polskich dowódców. Brał udział w wielu walkach z Tatarami i Turkami, spędził trzy lata w niewoli w Stambule, wykupiony, był głównodowodzącym w wojnie przeciw Szwecji. Był bardzo ceniony przez króla i szlachtę, a do Kozaków odnosił się z ostentacyjną pogardą, co wywoływało ich nienawiść i szacunek jednocześnie. [przypis edytorski]
Stanisław Krzemiński (1839–1912) — członek Rządu Narodowego w roku 1863 i dyrektor prasy za dyktatury Traugutta (należał do prawicy „czerwonych”), potem publicysta i krytyk literacki, współpracownik wielu pism i wydawnictw zbiorowych, w poglądach polityczno-społecznych liberalny demokrata, przeciwnik pozytywizmu i ugody z caratem. [przypis redakcyjny]
Stanisław Łomień — pseudonim Andrzeja Trzebińskiego. [przypis edytorski]
Stanisław Lack polemizował (…) w pojęciu „szkoła literacka” mieści się contradictio in adiecto — S. Lack, Przegląd przeglądów, „Życie” 1899, nr 2; [contradictio in adiecto (łac): dosł. „sprzeczność w przymiotniku”, typ błędu logicznego; red. WL]. [przypis autorski]
Stanisław Leopold ps. „Rafał” (1918–1944) — absolwent SGH, działacz społeczny, harcerz, podchorąży AK, uczestnik akcji „Koppe”, w powstaniu dowódca kompanii w batalionie „Parasol”, poległ 25 sierpnia. [przypis edytorski]
Stanisław Leszczyński (1677–1766) — teść Ludwika XV, od którego po utracie korony polskiej otrzymał dożywotnio księstwo Lotaryngii i Baru. Był to człowiek miękkiego charakteru, ale światły i dobroczynny, który zjednał sobie miłość i szacunek poddanych. Liczne pisma jego, zebrane w 4 tomach, wydano w r. 1765 pt. Dzieła dobroczynnego filozofa. [przypis tłumacza]
Stanisław Mackiewicz — wybitny publicysta i redaktor naczelny „Słowa” wileńskiego, z którym współpracował Pruszyński. [przypis edytorski]
Stanisław Meglewski — dworzanin Firlejów, u których zetknął się z Janem Kochanowskim. [przypis redakcyjny]
Stanisław Mikołajczyk (1901–1966) — polski polityk, przywódca PSL, w latach 1943–1944 premier Rządu Polskiego na Uchodźstwie, w sierpniu 1944 r. bezskutecznie zabiegał u Stalina o pomoc dla powstańców warszawskich, po wojnie wicepremier Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, zagrożony aresztowaniem wyemigrował w 1947. [przypis edytorski]
Stanisławów a. Iwano-Frankiwsk — miasto w zachodniej części Ukrainy. [przypis edytorski]
Stanisławów — dziś: Iwano-Frankiwsk (ukr. Івано-Франківськ), miasto w zach. Ukrainie, na przedgórzu Karpat, założone w 1662 r. na miejscu wsi Zabłotowo, na terenie włączonym w XIV w. do Królestwa Polskiego, od 1772 r. znalazło się w zaborze austriackim, w 1801 roku odkupione od rodziny Potockich przez rząd austriacki. [przypis edytorski]
Stanisławów — obecnie Iwano-Frankiwsk, miasto na terenie Ukrainy. [przypis edytorski]
Stanisławów — obecnie Iwanofrankiwsk, miasto na terenie Ukrainy. [przypis edytorski]
Stanisław Pokrytski w 1688 zapisał na ich klasztor — obacz: Dzieje Dobroczynności, rok drugi, s. 162 i Tamże, s. 584, oraz Mapę Nieświeżską Klasztorów Bernardyńskich przez Hirsę Lejbowicza. [przypis autorski]
Stanisław Porębski, przyjaciel Kochanowskiego, studiował prawo w Padwie, prawdopodobnie był także dworzaninem Zygmunta Augusta. [przypis redakcyjny]
Stanisław Święty, właśc. Stanisław ze Szczepanowa (ok. 1030–1079) — biskup krakowski za czasów Bolesława II Śmiałego, skazany na śmierć przez tego króla za zdradę; święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Stanisław Sierosławski (1877–1941) — prozaik, poeta, dziennikarz, tłumacz, członek krakowskiej cyganerii skupionej wokół Stanisława Przybyszewskiego. [przypis edytorski]
Stanisław Skalski (1915–2004) — polski pilot wojskowy, od 1935 r. w Wojsku Polskim, najlepszy polski as myśliwski II wojny światowej (18 i 11/12 zestrzelenia), w 1947 r. powrócił z Wielkiej Brytanii do Polski, gdzie przyjęto go do Ludowego Wojska Polskiego, więziony w latach 1948–1956, od 1956 do 1972 r. ponownie w wojsku, po 1989 r. polityk. [przypis edytorski]
Stanisław Skibniewski ps. „Cubryna” (1901–1958) — oficer rezerwy WP, od 1937 zastępca dyrektora naczelnego Elektrowni Warszawskiej, od 1942 dyrektor, w powstaniu w stopniu kapitana dowodził Zgrupowaniem Użyteczności Publicznej WSOP „Elektrownia”. [przypis edytorski]
Stanisławski, Jan (1860–1907) — malarz, pejzażysta epoki modernizmu. [przypis edytorski]
Stanisławski, Jan (1860–1907) — malarz, przedstawiciel modernizmu, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. [przypis edytorski]
Stanisławski, Jan (1860–1907) — malarz, wykładowca krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]
Stanisławski, Jan (1860–1907) — objąwszy katedrę pejzażu w krakowskiej ASP, wprowadził metodę studiów plenerowych. Jeden to z najwybitniejszych przedstawicieli impresjonizmu w malarstwie polskim. Malował małe pejzaże liryczne, głównie o motywach ukraińskich (stamtąd pochodził) i podkrakowskich, znakomicie oddając nastrój. Zresztą słowa Pana Młodego świetnie charakteryzują jego „obrazki”. [przypis redakcyjny]
Stanisławski, Jan (1860–1907) — polski malarz-pejzażysta, profesor krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, założyciel stowarzyszenia artystycznego „Sztuka”. [przypis edytorski]
Stanisławski, Jan Grzegorz (1860–1907) — malarz, profesor krakowskiej ASP, jeden z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”; tworzył głównie nastrojowe, impresjonistyczne pejzaże. [przypis edytorski]
Stanisław Staszic złożył swe myśli o społeczności i prawie, o Polsce i konieczności reformy jej ustroju… — por. Maciej Starzewski, Teoria społeczno-polityczna Staszica I. a J. J. Rousseau (Kraków 1926). — Uwagi i Przestrogi wydał w Bibliotece Narodowej Stefan Czarnowski, seria I, nr 90 i 98. [przypis tłumacza]
Stanisław Strus, opłakiwany również wierszem Mikołaja Sępa Szarzynskiego, poległ w r. 1571 w bitwie z Tatarami nad Rastawicą na Ukrainie. [przypis redakcyjny]
Stanisław Tarnowski (1837–1917) — historyk literatury, krytyk literacki, rektor Uniwersytetu Jagielońskiego, prezes Polskiej Akademii Umiejętności. [przypis edytorski]
Stanisław Tarnowski z niechęcią wspomina o „nowomodnym tak zwanym impresjonizmie literackim (…) czuje się w prawie zgrabnym i giętkim wierszykiem mówić: nic!” — S. Tarnowski [Recenzja II Serii Poezji K. Tetmajera], „Przegląd Polski” 1894, t. 114, s. 167. [przypis autorski]
Stanisław Trembecki herbu Prus (1739–1812) — poeta, szambelan królewski, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, współtwórca klasycyzmu stanisławowskiego; pisał bajki, wiersze libertyńskie, poematy opisowe (np. Powązki, Sofiówka), stworzył komedię Syn marnotrawny według Woltera. [przypis edytorski]
Stanisław Wapowski (zm. ok. 1564) — podkomorzy sanocki, dworzanin i dyplomata. [przypis redakcyjny]
Stanisław Żółkiewski (1547–1620) — późniejszy hetman wielki koronny, zwycięski wódz wielu wojen, zdobywca Moskwy, zginął w bitwie z Turkami pod Cecorą. Pradziad króla Jana III Sobieskiego. [przypis edytorski]
Stanisław Zaklika, kasztelan połaniecki, zmarł ok. 1564 r. [przypis redakcyjny]
Stanisław Zderski, walcząc do ostatniej chwili… — Stanisław Zderski, żyjący jeszcze, prowadził warsztat kowalski w Dzikowie i dorobił się majątku wartości kilku tysięcy koron. Miał ośmiu synów, których wyuczył na rzemieślników, i cztery córki, wydane za mąż. Znany jest z życia przykładnego, religijności i przywiązania do spraw narodowych. [przypis autorski]
