Przypisy

pojrzała — dziś raczej: rozejrzała się. [przypis edytorski]

pojrzał (daw. forma) — dziś: spojrzał; ujrzał. [przypis edytorski]

pojrzał — dziś: spojrzał. [przypis edytorski]

pojrzał (starop. forma) — dziś: spojrzał. [przypis edytorski]

pojrzawszy — dziś: spojrzawszy. [przypis edytorski]

pojrzęli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy spojrzę, jeśli spojrzę. [przypis edytorski]

pojrzeć (daw.) — dziś: spojrzeć. [przypis edytorski]

pojrzeć (daw.) — spojrzeć, popatrzyć. [przypis edytorski]

pojrzeć (daw.) — spojrzeć. [przypis edytorski]

pojrzeć — dziś: spojrzeć. [przypis edytorski]

pojrzeć (starop.) — dziś: spojrzeć. [przypis edytorski]

pojrzeć (starop. forma) — spojrzeć. [przypis edytorski]

pojrzenie (daw.) — spojrzenie. [przypis edytorski]

pojrzy (starop. forma) — spójrz, popatrz. [przypis edytorski]

po junacku — na sposób właściwy junakom, czyli młodym śmiałkom: zuchwale, odważnie. [przypis edytorski]

pojunkrowski — należący dawniej do junkra; junkier: pruski szlachcic, właściciel majątku ziemskiego. [przypis edytorski]

pojźreć (daw.) — spojrzeć. [przypis edytorski]

pojźry (daw. forma trybu rozkazującego) — spójrz. [przypis edytorski]

pojźrym na sie (daw. reg.) — spojrzymy na siebie (nawzajem). [przypis edytorski]

pojźrzał — spojrzał. [przypis edytorski]

pojźrzał (starop. forma) — spojrzał. [przypis edytorski]

pojźrzawszy (starop.) — spojrzawszy. [przypis edytorski]

pojźrzeć (starop. forma) — spojrzeć. [przypis edytorski]

Pokąd (daw.) — dopóki. [przypis edytorski]

pokąd (daw.) — dopóki. [przypis edytorski]

pokąd (daw.) — dziś: dopóki. [przypis edytorski]

pokąd (daw.) — póki, dopóki; jak długo. [przypis edytorski]

pokąd (daw.) — póki, dopóki. [przypis edytorski]

po kądzieli — w linii żeńskiej. [przypis edytorski]

po kądzieli — ze strony rodziny matki. [przypis edytorski]

pokątnie — po cichu, sekretnie, tajemnie. [przypis edytorski]

pokątnie — skrycie. [przypis edytorski]

pokątny — niezgodny z prawem a. z innymi przepisami. [przypis edytorski]

Poka czto, nie żalko (ros.) — Na razie nie szkoda. [przypis edytorski]

pokajanie — skrucha, przyznanie się ze skruchą do winy. [przypis edytorski]

pokaran (daw.) — pokarany (daw. krótka forma przym.), ukarany. [przypis edytorski]

Pokarm bogów — powieść H.G. Wellsa z 1904 roku; jej bohaterowie odkrywają substancję pokarmową działającą podobnie co czerwony promień z Fatalnych jaj. [przypis edytorski]

poka (ros.) — póki. [przypis edytorski]

pokażcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

pokaże się — dziś: okaże się. [przypis edytorski]

pokaż no — czasownik z partykułą wzmacniającą no; znaczenie: pokaż koniecznie. [przypis edytorski]

pokazać, co to jest Dzieciątko Jezus — w protestanckiej niemieckiej tradycji bożonarodzeniowej grzecznym dzieciom wręcza prezenty Dzieciątko Jezus; Marcin Luther propagował nieuznawanie kultu świętych i zastąpił osobę przynoszącego podarki świętego Mikołaja postacią małego Jezusa. [przypis edytorski]

pokazać komuś gdzie raki zimują — uświadomienie komuś, gdzie jest jego miejsce; odegranie się, zemsta na kimś. [przypis edytorski]

pokazać się (daw.) — okazać się. [przypis edytorski]

pokazałem moją nominacją (daw.) — pokazałem (…) nominację. [przypis edytorski]

pokazało się — dziś: okazało się. [przypis edytorski]

Pokazało się — tu w znaczeniu: Okazało się. [przypis edytorski]

pokazować (daw.) — pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować — dziś: pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować — dziś popr.: pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować (gw.) — pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować (starop. forma) — dziś popr.: pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować (starop. forma) — pokazywać. [przypis edytorski]

pokazować (starop.) — pokazywać; tu: okazywać. [przypis edytorski]

pokazowac — dziś: pokazywać. [przypis edytorski]

pokazowa (daw.) — dziś: pokazuje. [przypis edytorski]

pokazował (starop. forma) — pokazywał. [przypis edytorski]

pokazuje się — okazuje się. [przypis edytorski]

po kęsie — po kawałku. [przypis edytorski]

po kęsu (starop.) — po trosze, kawałkami. [przypis edytorski]

pokiela (reg.) — dopóki. [przypis edytorski]

pokiel (gw.) — pokąd, dokąd; dopóki. [przypis edytorski]

pokil (gw.) — póki, dopóki. [przypis edytorski]

po kilka dzieci — popr.: po kilkoro dzieci. [przypis edytorski]

Po kilku dniach strzelanina ustała. Vernichtungs-Kommando wyjechało, aby obrobić Trawniki i Poniatów. (…) Koniec — W dniach 3–4 listopada 1943 r. niemieckie władze bezpieczeństwa przeprowadziły w dystrykcie lubelskim masowy mord Żydów, któremu nadano kryptonim „Erntefest” („Dożynki”) zamordowano w tym czasie w sumie ok. 42 tys. osób. Pierwszego dnia zamordowano żydowskich więźniów KL Lublin (Majdanek), obozów pracy Flugplatz, Lipowa 7, Sportplatz, Trawniki oraz mniejszych placówek na terenie Lublina; drugiego dnia zabito Żydów w obozie pracy w Poniatowej oraz w kilku mniejszych placówkach pracy w dystrykcie lubelskim. W większości więźniowie tych obozów pracowali na rzecz spółki Ostindustrie („Osti”, „Przemysł Wschodni”). Operacja była ostatnim etapem realizowanej od wiosny 1942 r. akcji „Reinhardt”, której celem była biologiczna eksterminacja żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci w Generalnym Gubernatorstwie (GG). [przypis edytorski]

pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]

poki nietu czasu mego (starop.) — póki nie nadejdzie mój czas. [przypis edytorski]

pokładne — opłata za pozwolenie pochowania na cmentarzu, równoznaczna z wieczystą dzierżawą ziemi pod grób. [przypis edytorski]

pokładnie — włoży na siebie. [przypis edytorski]

pokładniki — poprzeczne elementy szkieletu statku zamykające wręgi od góry i służące do mocowania na nich pokładu; pokładniki spoczywają na wzdłużnikach pokładnikowych. [przypis edytorski]

Pokłady srebrnych żył oby nie miały końca! — pokłady srebra w Laurion, płd. Attyce, ok. 50 km od Aten, systematycznie eksploatowane od końca VI w. p.n.e., były jednym z głównych źródeł dochodów państwa ateńskiego; nowo odkryta żyła srebra posłużyła m.in. do sfinansowania wielkiej floty, która odparła inwazję perską w bitwie pod Salaminą w 480 p.n.e. [przypis edytorski]

pokładziny — położenie się małżonków w jednym łożu w obecności świadków. [przypis edytorski]

pokłaniać (daw.) — kłaniać się, składać pokłon. [przypis edytorski]

pokłóto (starop. forma) — pokłuto. [przypis edytorski]

pokłonić — dziś popr.: pokłonić się. [przypis edytorski]

Pokla — Poklusa, boga świata podziemnego. [przypis edytorski]

poklasła — dziś popr.: klasnęła. [przypis edytorski]

poklasną — dziś: przyklasną. [przypis edytorski]

poklat — okrycie wozu rozpięte na wysokich pałąkach. [przypis edytorski]

poklękać — dziś: klękać, klęknąć. [przypis edytorski]

poklękli — dziś: poklękali. [przypis edytorski]

poklękli — dziś popr. forma: uklękli a. poklękali. [przypis edytorski]

poklęknąć — dziś: uklęknąć. [przypis edytorski]

Poklus — litewski bóg świata podziemnego i śmierci. [przypis edytorski]

Poklus (w mit. litew. Pikuolis) — bóg podziemi, bóg zemsty; mary z Poklusa otchłani — duchy zmarłych, dręczone w podziemnym świecie, którym władał Poklus. [przypis edytorski]

Poklus (w mit. litew. Pikuolis) — bóg podziemi, bóg zemsty. [przypis edytorski]

Poklus — ze względu na poniższą wzmiankę o „bogu z tułowiem węża”, prawdopodobnie chodzi o Welesa (a. Wołosa), podziemnego boga zaświatów (krainy umarłych), magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła, kupców i bogactwa, a także opiekuna bydła, wyobrażanego pod postacią węża. [przypis edytorski]

poklwali — pokłuli. [przypis edytorski]

pokój Boży — średniowieczny kościelny zakaz starć zbrojnych w określonych dniach tygodnia oraz okresach liturgicznych, mający na celu ograniczenie wojen pomiędzy panami feudalnymi. [przypis edytorski]

pokój Chrystusów (daw. forma D.) — pokój Chrystusowy. [przypis edytorski]

pokój Filokratesa (346 p.n.e.) — zawarty pomiędzy Macedonią a Atenami, zatwierdzający stan posiadania stron w chwili jego zawarcia; w szczególności obejmował rezygnację Aten z roszczeń do Amfipolis. [przypis edytorski]

pokój królewski (387 p.n.e.) — traktat zawarty pomiędzy Spartą a królem Persji Artakserksesem II, kończący wojnę koryncką, prowadzoną przez koalicję Aten, Koryntu, Beocji i Argos przeciwko Sparcie; zwany również pokojem Antalkidasa od imienia wysłannika Sparty. Na jego mocy wyzwolone wcześniej greckie miasta na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz Cypr przeszły pod panowanie perskie, w zamian za co Sparta utrzymała hegemonię w Grecji: Persja zerwała sojusze z wrogami Sparty, rozwiązano wszystkie związki miast-państw, z wyjątkiem Związku Peloponeskiego. [przypis edytorski]

pokój Nikiasza — podpisany w 421 p.n.e., kończył pierwszy okres wojny peloponeskiej; został zawarty na 50 lat, przetrwał jedynie do 415 p.n.e. [przypis edytorski]

Pokój, pry, mój dawam wam, pokój mój zostawuję wam — J 14, 27. [przypis edytorski]

pokój — tu: spokój. [przypis edytorski]

pokój — tu w zanczeniu: spokój. [przypis edytorski]

pokój w Tylży — wraz z traktatami tylżyckimi podpisanymi w dniach 7 i 9 lipca 1807 stanowił porozumienie między cesarstwem Francji a Rosją i Prusami, w wyniku którego m.in. zostało utworzone Księstwo Warszawskie (z części ziem zajętych przez Prusy podczas rozbiorów Polski) oraz Wolne Miasto Gdańsk; natomiast Francja w osobie Napoleona I uznała formalnie aneksję przez Rosję departamentu białostockiego. [przypis edytorski]

pokochała go jeszcze więcej — dziś raczej: pokochała go jeszcze bardziej. [przypis edytorski]

pokocić się (daw., reg.) — poturlać się. [przypis edytorski]

pokojowa — służąca dbająca o porządek w pokoju i wygody pani. [przypis edytorski]