Przypisy

fendrychowie (daw., z niem.) — chorąży. [przypis edytorski]

fenig (z niem. Pfennig) — germańska nazwa denara używana od VIII do X w. [przypis edytorski]

Fensterparade (niem.) — dosł. parada u okna; chodzi o zwyczaj towarzyszenia konno przez młodzież męską u okna powozu, w którym jechała dama. [przypis edytorski]

fercentag (z niem. vierzehn: czternaście, Tag: dzień) — tu: wynagrodzenie wypłacane co czternaście dni; dwutygodniówka. [przypis edytorski]

ferlegować (z niem. verlegen) — przenosić. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, gotowy. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, skończone. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, skończone, załatwione. [przypis edytorski]

fertig (z niem.) — gotowe, skończone. [przypis edytorski]

fertik (gw., z niem. fertig) — gotowe. [przypis edytorski]

fesches Mäderl (niem.) — szykowna dziewczyna. [przypis edytorski]

fest, froh, frei (niem.) — silny, wesoły, swobodny. [przypis edytorski]

Festtag (niem.) — święto; dzień świąteczny. [przypis edytorski]

fest (z niem.; ndm) — silny; mocno, dobrze; na fest (fraz.): na dobre, dobrze. [przypis edytorski]

feuer (niem.) — ogień; pożar. [przypis edytorski]

feuer (niem.) — ognia!, pal! [przypis edytorski]

Feuer! (niem.) — Ognia! [przypis edytorski]

filister (z niem. Philister) — dosł. absolwent uniwersytetu, członek korporacji studenckiej; przen.: mieszczuch, kołtun, człowiek małostkowy i ograniczony. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — giętka, rogowa substancja tworząca płyty na podniebieniu wielorybów, z której dawniej wytwarzano usztywniające pręty w gorsetach i stanikach, pręty parasoli, uchwyty pejczy itp.; także: każda z takich płyt. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]

fisz (z niem. Fisch) — ryba. [przypis edytorski]

Fliegende Holländer (niem.) — Latający Holender, statek-widmo z legend marynarskich, skazany na wieczną tułaczkę po morzach, nie może ani przybić do brzegu, ani zatonąć; wszyscy marynarze na przeklętym statku pomarli, a jego widok zwiastuje śmierć. [przypis edytorski]

folblut (z niem.) — koń pełnej krwi angielskiej. [przypis edytorski]

folblut (z niem.) — rasowy, pełnokrwisty. [przypis edytorski]

folksdojcz (z niem. Volksdeutsche) — osoba nie posiadająca niemieckiego ani austriackiego obywatelstwa, wpisana na niemiecką listę narodową przez władze III Rzeszy. [przypis edytorski]

forarbajter (z niem. Vorarbeiter) — w gwarze obozowej: starszy więzień w grupie roboczej (komandzie). [przypis edytorski]

forbot (z niem.) — koronka. [przypis edytorski]

forspan (z niem.) — woźnica. [przypis edytorski]

forszneidunek (z niem. schneiden: ciąć) — krajanie, cięcie; tu: rzeźbienie. [przypis edytorski]

forszpan (z niem. Vorspann) — podwoda: obowiązek dostarczenia przez ludność środka transportu (wozu z zaprzęgiem) na rzecz władz lub wojska (daw. także dworu), również: taki wóz wraz z woźnicą. [przypis edytorski]

forszus (z niem.) — zaliczka. [przypis edytorski]

foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

foryś (z niem. Vorreiter) — pachołek jadący konno przed karetą albo na jednym z koni zaprzęgowych. [przypis edytorski]

forysic a. foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

fracht (z niem.) — partia towaru, ładunek. [przypis edytorski]

fracht (z niem.) — tu: przewożony towar; niekiedy określenie czynności przewozu towaru lub opłaty dla przewoźnika towaru. [przypis edytorski]

Fräulein, Mädchen (niem.) — panienka, dziewczyna. [przypis edytorski]

Fräulein (niem.) — panna. [przypis edytorski]

Fräulein, wie steht es mit Ihrer Gesundheit (niem.) — Panienko, jak panienki zdrowie? [przypis edytorski]

frajlina (z niem.) — dama dworu. [przypis edytorski]

frajter (daw., z niem.) — starszy szeregowiec. [przypis edytorski]

fraj (z niem.) — za darmo. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej; pokój dla dam. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworskie, stałe towarzystwo królowej czy księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam; damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — poczet kobiet, dwór żeński towarzyszący królowej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem.) — panny obecne na dworze. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem.) — poczet kobiet, dwór żeński towarzyszący królowej. [przypis edytorski]

Fraülein (niem.) — panna. [przypis edytorski]

Fraulein (niem.) — panienka. [przypis edytorski]

Frau (niem.) — pani. [przypis edytorski]

Frauzensbad (niem.) — Franciszkowe Łaźnie; miasto w Czechach. [przypis edytorski]

Frauzimmer (niem.) — pokój kobiecy. [przypis edytorski]

freblówka (daw., z niem.) — przedszkole. [przypis edytorski]

freibitter (daw., z niem. Freibeuter) — kaper, kapitan prywatnego okrętu, który działając na podstawie pisemnego upoważnienia władcy (lub miasta portowego) ściga, łupi i zatapia statki nieprzyjacielskie. Kaper działał na własny koszt i ryzyko, miał jednak prawo do posługiwania się barierą mocodawcy oraz do zachowania większości zysków. [przypis edytorski]

freibitter (daw., z niem.) — kaper, kapitan prywatnego okrętu, który na podstawie pisemnego upoważnienia władcy lub miasta zwalcza statki nieprzyjacielskie. [przypis edytorski]

Freifrau (niem.) — baronowa. [przypis edytorski]

frei (niem.) — wolne. [przypis edytorski]

frei (niem.) — wolny, otwarty. [przypis edytorski]

Freistunde (niem.) — wolna godzina. [przypis edytorski]

frejlina (daw., z niem.) — dama dworu. [przypis edytorski]

frejlina (daw; z niem. Fräulein: panna; Hoffräulein: dworka) — dama dworu (szczególnie na dworze rosyjskim). [przypis edytorski]

Fremdenverkehr (niem.) — turystyka. [przypis edytorski]

Frische Brise! (niem.) — Świeża bryza! [przypis edytorski]

frisch (niem.) — świeży, świeża. [przypis edytorski]

frisch Wasser, frisch Bier (niem.) — świeża woda, świeże piwo. [przypis edytorski]

Frühling! Oh, Du mein Frühling (niem.) — Wiosno! Och, ty moja wiosno! [przypis edytorski]

Frühschoppen (niem.) — poranny kufel. [przypis edytorski]

fryszerka (z niem.) — zakład hutniczy, w którym świeżono surówkę żelaza, czyli oczyszczano ją z domieszek. [przypis edytorski]

fryszt (daw., z niem.) — odłożenie sprawy, zawieszenie broni. [przypis edytorski]

fryszt (daw., z niem.) — tu: rozejm, pokój. [przypis edytorski]

fryszt (z niem.) — czas wolny; odwłoka (termin sądowniczy). [przypis edytorski]

Fryt (z niem. Friede, pokój) — przerwanie walki, pardon. [przypis edytorski]

Fünfzig (niem.) — pięćdziesiąt. [przypis edytorski]

für Deutsche (niem.) — dla Niemców. [przypis edytorski]

für die obere (właśc. oberen) zehn tausend kołtunen (niem.) — dla górnych (zapewne w znaczeniu pozycji społecznej) dziesięciu tysięcy kołtunów; ostatnie słowo jest połączeniem polskiego rdzenia i niemieckiej końcówki. [przypis edytorski]

Für elende Müssiggänger ist Opium geschaffen (niem.) — opium jest dla nędznych próżniaków. [przypis edytorski]

Für Führer, Volk und Vaterland (niem.) — za Führera, naród i ojczyznę. Slogan był używany w czasie III Rzeszy w okresie rządów Adolfa Hitlera. Miał podkreślać jedność narodu wokół wodza (Führera), lojalność i oddanie narodowi niemieckiemu oraz ojczyźnie. [przypis edytorski]

für Polen (niem.) — dla Polski. [przypis edytorski]

Fürstenstein (niem.) — zamek Książ, obecnie wraz z przyległymi budowlami stanowiący oficjalnie część miasta Wałbrzycha. [przypis edytorski]

Fuehrer (niem.) — dosł.: wódz, przywódca; tytuł używany przez Adolfa Hitlera po przejęciu władzy w Niemczech. [przypis edytorski]

fuszerka (z niem. Pfuscher) — praca wykonywana niedbale i niefachowo a. rezultat niedbałej, niefachowej pracy; partactwo, chałtura. [przypis edytorski]

fuzel a. fuzle (z niem.) — szkodliwe odpady ze źle przeprowadzonej fermentacji. [przypis edytorski]

Gänseschritt (niem.) — chodzenie gęsiego. [przypis edytorski]

gancwurst (z niem. ganz Wurst) — od pot. powiedzenia potocznego mir ist alles Wurst: mnie jest wszystko jedno; tu: wszystko jedno. [przypis edytorski]

ganz gemütlich (niem.) — zupełnie miło, przytulnie. [przypis edytorski]

ganz-pommade (z niem.) — wszystko jedno. [przypis edytorski]

Ganz und gar nichts. Kleinigkeit. Über Max Reger Stücke für Orgel (niem.) — Wcale a wcale. Jakieś głupstwo. O utworze Maxa Regera na organy. [przypis edytorski]

Gartenlaube, Über Land und Meer (niem.) — Altanka, Na lądzie i nad morzem (prawdopodobnie tytuły typowych motywów malarskich). [przypis edytorski]

gauleiter (niem.) — wysoki polityczny stopień paramilitarny, nadawany przywódcy okręgu partii nazistowskiej w Niemczech hitlerowskich; w praktyce gauleiter miał niekwestionowaną władzę na danym obszarze, podlegając wyłącznie centralnym władzom partii. [przypis edytorski]

Gdingen (niem.) — Gdynia. [przypis edytorski]

Gebrauchsanwajzung (niem.) — fonet. zapisane Gebrauchsanweisung: instrukcja obsługi. [przypis edytorski]

Geburt der Tragödie (niem.) — Narodziny tragedii; tytuł dzieła F. Nietschego. [przypis edytorski]