Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8208 przypisów.
kować — kuć; tu: skuć (w kajdany). [przypis edytorski]
kować — kuć, wykuwać. [przypis edytorski]
kować — zakuwać. [przypis edytorski]
kowacz — rzemieślnik zajmujący się wykuwaniem przedmiotów z metalu. [przypis edytorski]
kowa — dziś: skuwa, zniewala. [przypis edytorski]
Kowale — wieś w pow. białostockim, w gm. Suraż. [przypis edytorski]
Kowalewska, Sofja Wasiljewna (1850–1891) — rosyjska matematyczka zajmująca się funkcjami analitycznymi, równaniami różniczkowymi i mechaniką; pierwsza Europejka z doktoratem w dziedzinie matematyki (1874), pierwsza na stanowisku profesora (1889); była także autorką kilku powieści. [przypis edytorski]
Kowalewska, Sofja Wasiljewna (1850–1891) — rosyjska matematyczka zajmująca się funkcjami analitycznymi, równaniami różniczkowymi i mechaniką; pierwsza Europejka z doktoratem w dziedzinie matematyki (1874), pierwsza na stanowisku profesora (1889); była także autorką kilku powieści. [przypis edytorski]
Kowalewska, Zofia, właśc. Sofja Wasiljewna Kowalewska (1850–1891) — matematyczka ros. (doktorat 1874, profesura 1884) pochodzenia pol.-niem. (po ojcu z Korwin-Krukowskich, po matce wnuczka astronoma Theodora von Schuberta), żona paleontologa Władimira Kowalewskiego, dziekan Wydziału Matematycznego na Uniwersytecie w Sztokholmie; jej prace dotyczą gł. głównie równań różniczkowych (m.in. równań ruchu bryły sztywnej) oraz mechaniki i optyki; była również autorką wierszy, dramatów i powieści (m.in. Nihilistka, 1928). [przypis edytorski]
kowal (gw.) — kowal. Wymowa gwarowa kowol, czyli a jest wymawiane jako o. Zjawisko to określane jest jako ścieśnienie wymowy, podwyższenie i zwężenie. Jest charakterystyczna dla gwar małopolskich, kurpiowskich, mazurskich i wyspowo dla innych regionów Polski. Stanowi pozostałość po długiej samogłosce a, która występowała obok a krótkiego, i już w średniowieczu przybrała brzmienie o, a wcześniej — pośrednią á. Zob. https://encenc.pl/a-pochylone/, dostęp: 10.11.2017. [przypis edytorski]
kowalik, Sitta (biol.) — niewielki ptak wróblowaty zamieszkujący lasy półkuli północnej, zjadający owady, larwy, orzechy i nasiona, które chowa w szczelinach kory. [przypis edytorski]
kowalów — dziś popr. forma D.lm: kowali. [przypis edytorski]
kowalowę (daw.) — dziś popr. forma D.lp: kowalową. [przypis edytorski]
kowal — rzemieślnik wykuwający przedmioty z żelaza, podkuwający konie. [przypis edytorski]
kowal — tu w znaczeniu: kujon. [przypis edytorski]
kowanie (daw.) — kucie. [przypis edytorski]
kowanie — dziś popr.: kucie. [przypis edytorski]
kowany (daw.) — kuty, wykuty. [przypis edytorski]
kowany — dziś: kuty. [przypis edytorski]
kowany — dziś: kuty; wykuty (w kamieniu). [przypis edytorski]
kowany — dziś popr.: kuty. [przypis edytorski]
kowany — kuty. [przypis edytorski]
kowany — kuty, wykonany metodami kowalskimi. [przypis edytorski]
kowany — tu: podkuty. [przypis edytorski]
kowboj — w gwarze obozowej: żołnierz amerykański. [przypis edytorski]
kowerkot (z ang. covercoat) — gęsta tkanina wełniana lub półwełniana, używana na płaszcze i kostiumy. [przypis edytorski]
Koźle — miasto nad Odrą na Śląsku; pożar Koźla mógł mieć miejsce w 1106 r. [przypis edytorski]
koźliny — skrzyżowane drągi na szczycie strzechy wzmacniające poszycie dachu. [przypis edytorski]
Koźma Medici, dziś: Kosma I Medyceusz (wł. Cosimo de' Medici, 1389–1464) — władca Florencji. [przypis edytorski]
Koźma — właśc. Kosmas. [przypis edytorski]
Koźmian, Kajetan (1771–1856) — wybitny polski poeta okresu klasycyzmu, autor m.in. poematu Ziemiaństwo polskie (wyd. 1839), opisującego pracę na roli i uroki wiejskiego życia. [przypis edytorski]
Koźmianowska epoka w Krakowie — chodzi o lata 1865–1885, czyli mniej więcej czas kierowania teatrem krakowskim przez Stanisława Skorupkę i powstałą wówczas tzw. szkołę gry krakowskiej. [przypis edytorski]
Koźmian, Stanisław (1836–1922) — polityk konserwatywny, jeden z przywódców obozu „Stańczyków”; współpracował ze stronnictwem Hôtel Lambert od 1860 r., wziął udział w powstaniu styczniowym, od 1 grudnia 1863 był członkiem Rządu Narodowego na obszarze Galicji; po latach wydał krytyczną, obszerną publikację na temat powstania (Rzecz o roku 1863, wyd. 1895); wieloletni redaktor (wraz z Pawłem Popielem) krakowskiego „Czasu”, założyciel (wraz z Józefem Szujskim i Stanisławem Tarnowskim) „Przeglądu Polskiego” (1866), poseł do Sejmu Krajowego (1869–1870) i deputowany do wiedeńskiej Rady Państwa; był też reżyserem i krytykiem teatralnym, w latach 1866–1868 kierownikiem artystycznym, a od 1873 r dyrektorem Teatru Krakowskiego. [przypis edytorski]
Koźmian, Stanisław (1836–1922) — polski polityk, czołowy publicysta konserwatystów galicyjskich, reżyser, krytyk teatralny; autor trzytomowej pracy Rzecz o roku 1863 (1894–1895), poświęconej postaniu styczniowemu. [przypis edytorski]
Koźmian, Stanisław (1836–1922) — polski polityk, czołowy publicysta konserwatystów galicyjskich, reżyser, krytyk teatralny. [przypis edytorski]
Koźmian, Stanisław (1836–1922) — reżyser, krytyk teatralny, publicysta, polityk. [przypis edytorski]
Koźmian — Stanisław Koźmian, dyrektor Teatru Krakowskiego w latach 1866–1885. [przypis edytorski]
kožna — kiekviena. [przypis edytorski]
Koźniewski, Kazimierz (1919–2005) — reportażysta, literat. [przypis edytorski]
Kožnoj — kiekvienoje. [przypis edytorski]
koza — areszt (bądź przypominające go pomieszczenie w szkole). [przypis edytorski]
Kozackie dzieci rosną niechrzczone (…) Opustoszały cerkwie zamknięte — z powodu prześladowań wyznawców prawosławia w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]
Kozacy — członkowie wieloetnicznej grupy ludności; pochodzący z terenów Ukrainy i południowo-wschodniej Rosji. [przypis edytorski]
kozacy dońscy — zamieszkujący terytorium wokół rzeki Don, wpadającej do M. Czarnego. [przypis edytorski]
kozacy — konni żołnierze carscy. [przypis edytorski]
Kozacy „nieposłuszni” — wolni, nie znajdujący się na niczyjej służbie. Wolni Kozacy mieszkali w XVII w. na Zaporożu w dolnym biegu Dniepru (dziś płd.-wsch. Ukraina). [przypis edytorski]
kozacy orenburscy — kozacy wchodzący w skład Kozackiego Wojska Orenburskiego, zamieszkujący prowincję orenburską w czasach Imperium Rosyjskiego, potomkowie osiedleńców z czasów założenia w XVIII w. miasta Orenburg, na granicy Europy oraz Azji. [przypis edytorski]
kozacy — tu: konni żołnierze carscy. [przypis edytorski]
kozacy — tu: konny oddział ros. wojska. [przypis edytorski]
kozacy — tu: oddział lekkiej jazdy w wojsku rosyjskim. [przypis edytorski]
kozacy — żołnierze lekkiej jazdy złożonej z Kozaków. [przypis edytorski]
kozaczek — kazaczok, ukr. i ros. taniec ludowy, bardzo żywy i stopniowo przyspieszający. [przypis edytorski]
Kozaczyzna — kraj zamieszkały przez Kozaków: płd.-wsch. Ukraina. [przypis edytorski]
kozaczyzna — tu: kozactwo, oddział Kozaków. [przypis edytorski]
Kozaczyzna — tu: kraj kozacki. [przypis edytorski]
koza (daw.) — areszt. [przypis edytorski]
koza (daw.) — kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]
koza (daw., pot.) — areszt. [przypis edytorski]
koza (daw., pot.) — młoda i głupia dziewczyna. [przypis edytorski]
koza (daw.) — tu: areszt. [przypis edytorski]
koza (daw., żart.) — więzienie, areszt. [przypis edytorski]
koza (daw.) — zarówno pomieszczenie w szkole, w którym zatrzymywano ucznia za karę, jak i kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]
Kozakiewicz, Bronisław (1856–1924) — syn polskiego emigranta, zamieszkały w Paryżu działacz kulturalny, tłumacz literatury polskiej na język francuski. [przypis edytorski]
kozak — na terenach dawnej Rzeczypospolitej, Rosji i Turcji: żołnierz lekkiej jazdy. [przypis edytorski]
kozako-powieściarz — autor utworów o tematyce ukraińskiej, np. Antoni Malczewski (1793–1826), Seweryn Goszczyński (1801–1876), Michał Czajkowski (1804–1886), Michał Grabowski (1804–1863). [przypis edytorski]
Kozak Sawa — Józef Sawa-Caliński, wybitny dowódca konfederacji barskiej. [przypis edytorski]
kozak — tu: ludowy taniec ukraiński. [przypis edytorski]
kozak — tu: służący Ukrainiec, lokaj. [przypis edytorski]
kozak — tu: służący z Ukrainy. [przypis edytorski]
kozak — tu: uzbrojony jeździec, wróg. [przypis edytorski]
kozak — tu: zbrojny służący. [przypis edytorski]
kozak — ukraiński taniec ludowy, popularny wśród szlachty polskiej od lat 80. XVIII w. do połowy XIX w. [przypis edytorski]
koza, paka (pot.) — areszt; tu: kara polegająca na konieczności pozostania po lekcjach w szkole w zamkniętym pomieszczeniu. [przypis edytorski]
koza — pomieszczenie, w którym zamykano niegrzecznych uczniów za karę; areszt. [przypis edytorski]
koza (pot.) — areszt, więzienie. [przypis edytorski]
koza (pot.) — kara aresztu, wiezienia. [przypis edytorski]
koza — tu: areszt. [przypis edytorski]
koza — tu: areszt, więzienie. [przypis edytorski]
koza — tu: więzienie. [przypis edytorski]
koza — więzienie, areszt. [przypis edytorski]
koza — więzienie. [przypis edytorski]
kozelnyčia — bažnyčioje sakykla. [przypis edytorski]
kozera — atut, karta atutowa. [przypis edytorski]
kozera (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]
kozera (daw.) — kolor atutowy w grach karcianych. [przypis edytorski]
kozera (daw.) — powód, przyczyna; dziś zwykle w wyrażeniu: nie bez kozery. [przypis edytorski]
kozera — karta atutowa. [przypis edytorski]
Kozera z pijanicą, Warwas z Dikasem, Lew z kotem, Gęś z kurem — tytuły zaginionych lub ocalałych we fragmentach dialogów pióra Mikołaja Reja. [przypis edytorski]
kozerek (gw.) — daszek u czapki. [przypis edytorski]
kozerna (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]
kozerny — odpowiedni; wyżnik kozerny: najstarsza figura w grze karcianej zw. mariaszem, pamfil. [przypis edytorski]
kozetka — wąski mebel bez oparcia przeznaczony do leżenia. [przypis edytorski]
Kozia — historyczna ulica w śródmieściu Warszawy. [przypis edytorski]
Kozia Rzeka — dosł. znaczenie gr. nazwy Ajgospotamoj, rzeki na wybrzeżu Chersonezu Trackiego (ob. płw. Gallipoli). U jej ujścia 1 września 405 p.n.e. rozegrała się ostatnia, rozstrzygająca bitwa wojny peloponeskiej: spartański wódz Lizander zagarnął wyciągniętą na ląd niemal całą flotę ateńską i wziął do niewoli 3000 żeglarzy, których następnie stracono w odwecie za okrucieństwa ateńskie. Pozbawione floty Ateny nie były w stanie importować zboża ani kontrolować swojego morskiego imperium i musiały skapitulować w 404 p.n.e. [przypis edytorski]
Kozia Wyspa — Goat Island, wyspa na rzece Niagara, położona w obrębie wodospadów Niagary, w granicach parku stanowego Niagara Falls. [przypis edytorski]
kozica — drewniany uchwyt pługa. [przypis edytorski]
Kozicki, Władysław (1879–1936) — historyk sztuki, poeta, dramaturg, publicysta, recenzent teatralny, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (od 1926 r. kierował Katedrą Historii Sztuki Nowożytnej na Wydziale Humanistycznym, członek Polskiej Akademii Umiejętności w sekcji historii sztuki); współpracownik i członek redakcji „Słowa Polskiego”, publikował na łamach „Gazety Lwowskiej”; w sferze działań politycznych należał do trójzaborowej Ligi Narodowej, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wraz z Janem Kasprowiczem i Stefanem Żeromskim brał udział w akcji plebiscytowej na Warmii, Mazurach i Powiślu; w sferze literackiej jego zainteresowanie kierowały się przede wszystkim ku sztuce wł. renesansu oraz sztuce polskiej XIX i XX w.; autor sztuk: Wolne duchy (1911), Euforion (1919), Święto kos (1928), Syn marnotrawny (1932). [przypis edytorski]
koziczek zdr. od kozik — składany nożyk. [przypis edytorski]
kozieł (daw.) — dziś: kozioł. [przypis edytorski]
kozieł (daw.) — dziś popr.: kozioł. [przypis edytorski]
