Przypisy

kontrahent — jedna ze stron umowy handlowej. [przypis edytorski]

kontrakt socjalny — umowa społeczna, postulat J.J. Rousseau. [przypis edytorski]

kontrakt — tu: umowa przedmałżeńska, ustalająca sprawy majątkowe; intercyza. [przypis edytorski]

kontralt (muz.) — najniższy głos żeński. [przypis edytorski]

kontramarka (daw.) — znaczek, numerek otrzymywany przy oddawaniu ubrania na przechowanie personelowi w teatrze, sali koncertowej itp. [przypis edytorski]

kontramarkarnia (daw.) — szatnia; od kontramarka (daw.): znaczek, numerek otrzymywany przy oddawaniu ubrania na przechowanie personelowi w teatrze, sali koncertowej itp. [przypis edytorski]

kontramarkarnia (daw.) — szatnia. [przypis edytorski]

kontramarkarnia — szatnia. [przypis edytorski]

kontrapost — pozycja ciała, w której jego ciężar opiera się głównie na jednej nodze. [przypis edytorski]

kontrapost — pozycja, w której ciężar ciała opiera się głównie na jednej nodze. [przypis edytorski]

kontrapunkt i fuga (muz.) — terminy muzyczne. [przypis edytorski]

kontrapunkt (muz.) — technika kompozytorska polegająca na jednoczesnym prowadzeniu kilku zharmonizowanych linii melodycznych. [przypis edytorski]

kontrawencja (łac.) — przekroczenie jakiegoś prawa, ustawy, umowy; termin najczęściej używany w odniesieniu do łamania praw celnych i podatkowych. [przypis edytorski]

kontredans — figurowy taniec towarzyski popularny we Francji pod koniec XVIII w. [przypis edytorski]

kontredans (fr. contredance) — figurowy taniec towarzyski popularny we Francji pod koniec XVIII w. [przypis edytorski]

kontredans — rodzaj tańca z figurami. [przypis edytorski]

kontredans — rodzaj tradycyjnego tańca z figurami; tu żartob.: pojedynek. [przypis edytorski]

kontredans — taniec towarzyski z figurami. [przypis edytorski]

kontredans — zbiorowy, figurowy taniec towarzyski pochodzenia angielskiego. [przypis edytorski]

kontredans — zbiorowy, figurowy taniec towarzyski popularny w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

kontredans — zbiorowy taniec towarzyski z figurami. [przypis edytorski]

kontredans — zbiorowy taniec z figurami, popularny w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

kontrefekt (daw.) — portret, podobizna. [przypis edytorski]

kontrefekt — wizerunek, portret, obraz. [przypis edytorski]

kontrfort (z fr.) — mur poprzeczny, umacniający mur główny. [przypis edytorski]

kontrolerowie — dziś końcówka -owie w M lm przysługuje nazwom osób szacownych (profesorowie, senatorowie), w pozostałych zaś wypadkach stosuje się końcówkę -rzy (dyrektorzy, kontrolerzy). [przypis edytorski]

kontrolna — rejestrowana prostytutka. [przypis edytorski]

kontrordynans — przeciwrozkaz, rozkaz znoszący uprzednio wydane rozkazy. [przypis edytorski]

kontrować (przestarz., z łac.) — sprzeciwiać się, zaprzeczać. [przypis edytorski]

kontrować (z łac.) — sprzeciwiać się. [przypis edytorski]

kontrowersja (daw.) — różnica zdań, rozbieżność stanowisk a. sądów; polemika, spór, dyskusja. [przypis edytorski]

kontrowers (z łac.) — sprzeczka, różnica zdań. [przypis edytorski]

kontrpara — przeciwpara; para, którą wpuszczano do cylindra parowego z odwrotnej strony tłoka w celu zahamowania jego ruchu. [przypis edytorski]

kontrpara — przeciwpara; para wpuszczana do cylindra maszyny parowej w celu zahamowania jej biegu. [przypis edytorski]

kontrprojekt — projekt, będący odpowiedzią na jakąś wcześniejszą propozycję. [przypis edytorski]

kontrsygnatura — kontrasygnata, drugi podpis wymagany na dokumencie. [przypis edytorski]

kontrtorpedowiec a. niszczyciel (wojsk.) — szybki, wielozadaniowy okręt, przeznaczony do ochrony własnych jednostek, walki z lotnictwem, okrętami podwodnymi i innymi jednostkami nieprzyjaciela. [przypis edytorski]

kontrybucja — daw.: danina na rzecz władcy lub państwa; dziś: okup wojenny, który pokonane państwo musi zapłacić państwu zwycięskiemu. [przypis edytorski]

kontrybucja — dodatkowy, stały podatek w wysokości 10% rocznego dochodu, nałożony przez władze ros. na polskich posiadaczy ziemskich po powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]

kontrybucja — okup wojenny, który pokonane państwo musi zapłacić państwu zwycięskiemu. [przypis edytorski]

kontrybucja — opłata wnoszona przez pokonanego na rzecz zwycięzcy. [przypis edytorski]

kontrybucja (z łac. contributio: składka) — pieniądze, które zwyciężeni muszą zapłacić zwycięzcy; podatek wojenny. [przypis edytorski]

kontrybucja — zobowiązanie finansowe pokonanego kraju wobec zwycięskiego. [przypis edytorski]

kontry (z ang. country) — kraj. [przypis edytorski]

kontuar — lada. [przypis edytorski]

kontuar — lada sklepowa. [przypis edytorski]

kontuar — lada sklepowa; tu: pomieszczenie na zapleczu. [przypis edytorski]

kontuar — lada w barze. [przypis edytorski]

kontuar — mebel, lada oddzielająca sprzedawcę lub barmana od klientów. [przypis edytorski]

kontumacyjalny — kontumacjalny; zaoczny. [przypis edytorski]

kontumelia (z łac.) — zniewaga. [przypis edytorski]

konturna — kontury. [przypis edytorski]

kontusz (daw.) — staropolski strój męski. [przypis edytorski]

kontusze — starop. męski strój wierzchni, tradycyjny ubiór szlachty polskiej tamtego okresu; długa, zapinana z przodu suknia z rozcinanymi rękawami. [przypis edytorski]

kontusz i żupan — elementy tradycyjnego polskiego stroju szlacheckiego. [przypis edytorski]

kontusz i żupan — najważniejsze elementy narodowego stroju szlachty polskiej, noszonego także przez mieszczaństwo: strojna męska szata wierzchnia (kontusz) oraz szata spodnia (żupan). [przypis edytorski]

kontusz — męska suknia z rozciętymi rękawami i zapinana z przodu; tradycyjny (choć o kroju zapożyczonym ze wschodu i szyty z orientalnych materiałów) strój szlachty polskiej. [przypis edytorski]

kontusz — męski płaszcz z rozciętymi rękawami, noszony daw. przez szlachtę; tu: symbol sarmatyzmu i szlacheckiego konserwatyzmu. [przypis edytorski]

kontusz — odświętny męski płaszcz. [przypis edytorski]

kontuszowiec — szlachcic reprezentujący tradycyjne poglądy. [przypis edytorski]

kontusz — staropolska szata wierzchnia z rękawami rozciętymi od pach do łokci, tak aby widać było żupan. [przypis edytorski]

kontusz — staropolski strój męski, długa suknia zapinana z przodu. [przypis edytorski]

kontusz — staropolski wierzchni strój męski. [przypis edytorski]

kontusz — wierzchni strój męski, długa suknia zapinana z przodu, z rozciętymi rękawami. [przypis edytorski]

kontusz — wierzchni strój męski z rozciętymi rękawami, zapinany z przodu; tradycyjny strój szlachty polskiej. [przypis edytorski]

kontyna — świątynia. [przypis edytorski]

kontyna — świątynia słowiańska. [przypis edytorski]

kontyngencja — przypadkowość, (mat.) współzależność statystyczna. [przypis edytorski]

kontyngencja — przypadkowość. [przypis edytorski]

kontyngens — określona liczba wojska, którą dawniej miało obowiązek wystawić dane państwo, miasto itp. [przypis edytorski]

kontyngens — określona liczba wojska, którą dawniej miało obowiązek wystawić dane państwo, miasto itp.; też: obowiązkowy podatek płacony przez nie na rzecz wojska. [przypis edytorski]

kontyngent — tu: wielkość gwarantowanego zamówienia a. maksymalna ilość, jaką wolno sprzedać. [przypis edytorski]

konty — w ówczesnym systemie walutowym Brazylii „conto de réis” oznaczał jeden milion réis. [przypis edytorski]

konung — (z isl. konungur, poprawnie kóngur) sprawujący władzę lub namiestnik. [przypis edytorski]

konwalij — dziś popr.: konwalii. [przypis edytorski]

konwalij — dziś powszechniejsza forma D. lm: konwalii. [przypis edytorski]

konwenans — ogólnie przyjęta w danym środowisku norma zachowania, obyczaj towarzyski. [przypis edytorski]

konwenans — ogólnie przyjęta w danym środowisku norma zachowania. [przypis edytorski]

Konwencja (fr. Convention Nationale) — Konwent Narodowy, zgromadzenie prawodawcze z okresu rewolucji francuskiej, rządziło Francją od 21 września 1792 r. do 26 października 1795 r. Powołane zostało wkrótce po aresztowaniu króla Ludwika XVI w celu przygotowania konstytucji nowej republiki. W Konwencie zasiadało 784 przedstawicieli wybranych w wyborach bezpośrednich, w których po raz pierwszy mogli wziąć udział przedstawiciele wszystkich klas (mężczyźni w wieku od 21 lat). W Konwencie funkcjonowały dwie grupy politycznie zorientowane, jakobini (tzw. Górale) i żyrondyści, często zajmujące skrajnie odmienne stanowiska w dyskutowanych sprawach. Trzecią, i momentami największą, grupę stanowili niezdecydowani z tzw. Równiny (zwanej też Bagnem ), którzy w różnych kwestiach głosowali za propozycjami lewicy bądź prawicy. [przypis edytorski]

konwencjonalizm — kierunek filozoficzny, zgodnie z którym wszystkie twierdzenia i teorie o charakterze naukowym są konwencjami (tzn. mają charakter umowny); niekiedy w szerokim znaczeniu: pogląd, zgodnie z którym umownie przyjmuje się określone sądy za prawdziwe bądź nieprawdziwe oraz określone rzeczy za dobre lub piękne bądź złe lub brzydkie. [przypis edytorski]

konwencyjny — tu: zgodny z obyczajami; ogólnie przyjęty. [przypis edytorski]

konweniować — odpowiadać, podobać się. [przypis edytorski]

konwent — klasztor, zakon; szkoła klasztorna. [przypis edytorski]

konwent — klasztor, zgromadzenie zakonne. [przypis edytorski]

Konwent — Konwent Narodowy, rewolucyjne przedstawicielstwo ludu francuskiego po obaleniu monarchii w latach 1792–1795. [przypis edytorski]

Konwent Narodowy — francuski parlament rewolucyjny (1792–1795), który skazał na śmierć Ludwika XVI i proklamował republikę. [przypis edytorski]

Konwent Narodowy — zgromadzenie prawodawcze z okresu rewolucji francuskiej, wyłonione 21 września 1792; ogłosiło Francję republiką i skazało Ludwika XVI na śmierć. [przypis edytorski]

konwentykiel — zebranie. [przypis edytorski]

konwent — zakon; klasztor. [przypis edytorski]

konwent — zakon. [przypis edytorski]

konwergować — zbiegać się. [przypis edytorski]

konwersatorium — rodzaj ćwiczeń w szkole wyższej polegający na prowadzeniu przez wykładowcę rozmowy ze słuchaczami na temat zagadnień przekazanych podczas wykładu. [przypis edytorski]

konwia — dziś popr. konew. [przypis edytorski]

Konwicki, Tadeusz (1926–2015) — prozaik, scenarzysta i reżyser, autor m.in. powieści Mała apokalipsa (1979) oraz filmu Lawa (1989), opartego na Dziadach Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

konwię — dziś popr.: konew. [przypis edytorski]

konwikcja (daw., z łac.) — przekonanie. [przypis edytorski]

konwikcja (daw., z łac.) — wykazanie, udowodnienie komuś winy; pewność, przekonanie co do czegoś. [przypis edytorski]

konwikt — internat przy szkole prowadzonej przez zakon. [przypis edytorski]

konwikt — klasztor; tu: szkoła przyklasztorna. [przypis edytorski]

konwikt — szkoła z internatem, zwykle przyklasztorna. [przypis edytorski]