Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161702 przypisów.
gratias tibi, domine (łac.) — dzięki ci, panie. [przypis edytorski]
gratis — darmo, bezpłatnie. [przypis edytorski]
gratis (z łac.) — bezpłatnie, darmo. [przypis edytorski]
gratka (z łac.) — rzecz łatwo zdobyta. [przypis redakcyjny]
Gratry, Auguste Joseph (1805–1872) — fr. teolog i filozof, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Gratry, Auguste Joseph Alphonse (1805–1872) — francuski autor i teolog, ksiądz katolicki, przeciwnik pozytywizmu (tj. filozofii Comte'a; odpowiedział także Renanowi na jego dzieło zeświecczające osobę Jezusa z Nazaretu), występował też przeciw dogmatowi o nieomylności papieża (przedstawił swoje argumenty zarówno w osobnej publikacji, jak bezpośrednio na Pierwszym Soborze Trydenckim). [przypis edytorski]
Gratsch a. Quarazze — obecnie dzielnica Merano. [przypis edytorski]
gratulationes (łac.) — powinszowania. [przypis redakcyjny]
gratulor (łac.) — winszuję. [przypis redakcyjny]
Gratum (…) agendis — Iuvenalis, Satirae XIV, 70. [przypis tłumacza]
gratyfikacja — dodatkowe, jednorazowe wynagrodzenie okolicznościowe albo nagroda za specjalne zasługi. [przypis edytorski]
gratyfikacja — dodatkowe, jednorazowe wynagrodzenie okolicznościowe a. nagroda za specjalne zasługi. [przypis edytorski]
gratyfikacja — dodatkowe wynagrodzenie. [przypis edytorski]
gratyfikacja — dodatkowe wynagrodzenie. [przypis redakcyjny]
gratyfikacja — dodatkowe, zwykle jednorazowe wynagrodzenie okolicznościowe albo nagroda za specjalne zasługi. [przypis edytorski]
grau ist jede Theorie (niem.) — dosł. każda teoria jest szara; w domyśle: tylko doświadczenie czy praktyka są barwne, tj. żywe i płodne; jest to nieco zniekształcony cytat z Fausta Goethego, gdzie podobne słowa wypowiada Mefistofeles. [przypis edytorski]
Graul, Karl (1814–1864) — niem. kierownik misji luterańskiej w Indiach, uczony i tłumacz zajmujący się jęz. tamilskim. [przypis edytorski]
gravamina (łac.) — przewinienia, występki. [przypis edytorski]
gravatam (łac.) — obrażoną. [przypis redakcyjny]
Gravesend — angielskie miasto w hrabstwie Kent na brzegu Tamizy. [przypis edytorski]
Gravina, Dominik (ok. 1573–1643) — włoski dominikanin, wykładowca w Neapolu i Rzymie, Mistrz Świętego Pałacu, tj. teolog papieski; najbardziej ceniony teolog włoski swoich czasów. [przypis edytorski]
Gravina, Manfredi (1883–1932) — Wysoki Komisarz Ligi Narodów w Gdańsku w latach 1929–1932. [przypis edytorski]
gravissimi (…) necessitas (łac.) — „Najstraszniejsze są ukąszenia podrażnionej wściekłości” ([pseudo] Sallustius [właśc. Marcus Porcius Latro], Duae epistolae ad Caesarem de republica ordinanda; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
grawerska pracownia — w której graweruje się, tj. wyrzyna się rysunki na twardych, najczęściej metalowych przedmiotach, np. pieczęciach. [przypis edytorski]
gra w kobzę — dziś popr.: gra na kobzie. [przypis edytorski]
gra w narodowości — gra w piłkę, podczas której każdy gracz wybiera określoną narodowość, prowadzący wymienia którąś z nich, a gracz, który ją przybrał, chwyta piłkę i próbuje trafić nią w uciekających pozostałych uczestników zabawy. [przypis edytorski]
Grawota — wioska w rodzinnych stronach Rabelais'go [przypis tłumacza]
gra w pasek — uliczna gra hazardowa polegająca na rzucaniu nożem w rzemień. [przypis edytorski]
Gray, Joanna, właśc. Jane Grey (1537–1554) — kuzynka króla Edwarda VI, wyznaczona przez niego na następczynię tronu, proklamowana, choć niekoronowana królowa Anglii, zwana „dziewięciodniową królową”; aresztowana przez swoją konkurentkę do tronu, Marię I Tudor, umieszczona w Tower i ścięta. [przypis edytorski]
graźn — rozpadlina w skale. [przypis autorski]
„Gražu, gražiau, gražiausiai” — Atminčiai susirinkimo pas J. Gaidį Varšuvoje. Autorius [przypis autorski]
gražybė (sen.) — grožis. [przypis edytorski]
Grażyński, Michał (1890–1965) — działacz niepodległościowy i polityk; organizator POW na Górnym Śląsku podczas I wojny światowej; uczestnik powstań śląskich, wojewoda śląski (1926–1939), politycznie związany z sanacją. [przypis edytorski]
Grażyna — poemat epicki Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
Grażyna — warianty Grażyny, według autografu znajdującego się w zbiorze hr. Aleksandra Przeździeckiego, ogłoszone były w wydaniu warszawskim z r. 1858. W autografie tytuł powieści jest: Korybut Książę Nowogródzki, a rzecz dzieje się za czasów Kiejstuta: Grażyna zowie się tu Karyną. Wszakże w ciągu rękopisu epoka [staje się; red. WL] zbliżona do czasów Witolda, a w miejscu Korybuta i Karyny, czytamy imiona Witolda i Grażyny. P.W. [przypis redakcyjny]
Grażyna (z lit. grażas: piękny) — dosł.: piękna. [przypis edytorski]
Grazie! Mille Grazie! (wł.) — dziękuję, stokrotnie dziękuję. [przypis edytorski]
Grazie! (wł.) — Dzięki! [przypis redakcyjny]
grazie (wł.) — dziękuję. [przypis edytorski]
Graz — miasto w płd.-wsch. Austrii, stolica kraju związkowego Styria. [przypis edytorski]
Grazzini, Anton Francesco, zwany il Lasca (1505–1584) — florencki pisarz, autor zbioru nowel o tematyce obyczajowej (Cene, 1556). [przypis edytorski]
grdykać (gw.) — tu: grzmotnąć. [przypis edytorski]
grdyk, grdyń (gw.) — grosz. [przypis edytorski]
gręba (gw.) — pagórek. [przypis edytorski]
Grécourt, Jean-Baptiste de (1684–1743) — francuski duchowny i poeta, autor frywolnych, często libertyńskich opowieści i wierszy. [przypis edytorski]
grędzec — grążyć; [ceze grędzec: zanurzać sieć, zarzucać sieć]. [przypis autorski]
grępla (a. grępel, gręplarka) — urządzenie stosowane do rozczesywania surowych, zmierzwionych włókien bawełnianych, wełnianych, lnianych itp. [przypis edytorski]
gręplować — rozplątywać przy pomocy specjalnego urządzenia włókna wełny, bawełny lub lnu. [przypis edytorski]
gręplować — rozplątywać włókna wełniane za pomocą specjalnego urządzenia, przygotowując je do przędzenia. [przypis redakcyjny]
Grétry, André (1741–1813) — kompozytor francuski pochodzenia belgijskiego, znany jako autor oper komicznych. [przypis edytorski]
gręzy (daw.) — męty, osad, fusy. [przypis edytorski]
grease (ang.) — smar; maź; tłusta substancja. [przypis edytorski]
great attraction (ang.) — wielka atrakcja. [przypis edytorski]
great attraction — wielka atrakcja. [przypis autorski]
great event (ang.) — wielkie wydarzenie. [przypis edytorski]
Great God (ang.) — Dobry Boże. [przypis edytorski]
Greathed, Edward (1812–1881) — brytyjski oficer; podczas powstania sipajów dowodził kolumną, która pokonała i rozproszyła powstańców w bitwie pod Agrą w sierpniu 1857; brał ataku na Delhi oraz odsieczy Lucknow. [przypis edytorski]
grebsować a. grypsować — nielegalnie porozumiewać się (między więźniami). [przypis edytorski]
Grecja, mówię ci — aluzja do orgii ukazywanych w sztuce starożytnych Aten w VI–V w. p.n.e. albo do seksu analnego, nazywanego greckim. [przypis edytorski]
Grecja starożytna, gdzie świat zwierzęcy miał opiekunkę swoją w bogini Artemidzie — T. Zieliński, Religia Grecji starożytnej, s. 29–30. [przypis autorski]
grecka litera Π — tu: szubienica (ze względu na podobieństwo kształtu. [przypis edytorski]
Greckie — dziś popr. małą literą: greckie. [przypis edytorski]
Greckie „e” — tzn. ręcznie pisana litera „e” o kształcie podobnym do greckiej litery epsilon (є). [przypis edytorski]
greco a. grecale — w klimacie śródziemnomorskim: wiatr południowy. [przypis edytorski]
Greco niks bandito. Greco gut — Grek nie bandyta. Grek dobry. [przypis edytorski]
Grecyi — dziś popr. Grecji. [przypis edytorski]
Grecyi — zgodnie z melodią wiersza wyraz ten należy czytać jak trzysylabowy: Gre-cy-i. [przypis edytorski]
Grecy, Ormianie — były ich spore kolonie w niektórych miastach polskich południowych, z tych które po r. 1772 pozostały przy Rzeczypospolitej, zwłaszcza w Kamieńcu. [przypis redakcyjny]
Grecy wymogli na królu perskim, że będzie zawsze się trzymał na jeden bieg konia od brzegów morza — Król Persów zobowiązał się traktatem nie żeglować na żadnym statku wojennym poza Skały Scyjanejskie i Wyspy Chelidońskie. (Plutarch, Żywot Cymona). [przypis autorski]
Grecy wysyłali, jakeśmy mówili, kolonie na Propondytę i na Morze Czarne: zachowały one pod Persami swoje prawa i wolność. Aleksander, który wyruszył jedynie przeciw barbarzyńcom, nie zaczepił ich — zatwierdził wolność miasta Amizy, kolonii ateńskiej, która cieszyła się rządem ludowym nawet pod królami Persji. Lukullus, który zdobył Synopę i Amizę, wrócił im wolność i przywołał mieszkańców, którzy uciekali na swoje statki. [przypis autorski]
„Grecyzmy” Hebrarda — wierszowana gramatyka grecka Ewerarda z Bethuno (1212). [przypis tłumacza]
Greczyn — bohater grecki pod Troją, jak wynika z następnego wiersza. [przypis redakcyjny]
gredytura — gruby, ciężki materiał jedwabny. [przypis edytorski]
greenfrog — zielona żabka, w przenośni używane przez traperów przezwisko: nowicjusz, pyszałek. [przypis autorski]
Green Park (ang. Zielony Park) — jeden z królewskich parków (ang. Royal Parks) w Westminsterze, w przeszłości teren rekreacyjny rodziny królewskiej. [przypis edytorski]
Greenwich — daw. przedmieście Londynu, ob. dzielnica tego miasta, słynne z Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego, przez które przechodzi linia południka zerowego, nazywanego także „południkiem Greenwich”. [przypis edytorski]
Greenwich Pier (ang.: Przystań Greenwich) — przystań na Tamizie w londyńskiej dzielnicy Greenwich. [przypis edytorski]
Greenwich — przywrócono pisownię oryginalną; w wydaniu źródłowym: Grinwicz. [przypis edytorski]
Grefsen — obecnie dzielnica norweskiej stolicy, Oslo. [przypis edytorski]
Grefsenveien — historyczna ulica w Oslo. [przypis edytorski]
Grefteos — Γεφθέος (N), Γυφθαῖος (D). [przypis tłumacza]
Gregor Samsa — bohater opowiadania Przemiana Franza Kafki; w spisie treści wiersz występuje jako żyletki. [przypis edytorski]
greitesniai — greičiau. [przypis edytorski]
Greki — dziś popr. forma B.lm: Greków. [przypis edytorski]
Greki — dziś popr. forma M. lm.: Grecy. [przypis edytorski]
Grek — Irydion. [przypis redakcyjny]
Grekowie — dziś popr.: Grecy. [przypis edytorski]
Grekowie i rzymskiej historiej pisarze etc. — sam Mickiewicz napisał Żywilę archaizowaną polszczyzną, co wymusiło nietypowe decyzje redakcyjne. Uaktualniono zatem interpunkcję i fonetykę, unikając zmian składniowych i leksykalnych, a bardzo ostrożnie modyfikując fleksję. Innymi słowy, tekst docelowo ma sprawiać wrażenie archaizacji dokonanej współcześnie. [przypis edytorski]
Grek — [tu:] kochanek Fiametty. [przypis redakcyjny]
Grek — tu w znaczeniu „zdrajca” bądź „filozof”. [przypis edytorski]
grelinga — rodzaj fali (u Kaszubów). [przypis autorski]
grelingi — rodzaj fal. [przypis autorski]
gremialne — masowe. [przypis edytorski]
gremialnie — masowo. [przypis edytorski]
gremialny — ogólny, masowy. [przypis edytorski]
grenada — dziś: granat. [przypis edytorski]
Grenada — miasto na południu Płw. Iberyjskiego, u podnóża gór Sierra Nevada, w dolinie rzeki Genil; założone w 711; w 1238–1492 stolica emiratu Grenady, jedynego od 1248 państwa muzułmańskiego na Płw. Iberyjskim; największe i najbogatsze ówcześnie miasto półwyspu; w 1492 zajęta przez Kastylię jako ostatni punkt oporu muzułmańskiego. [przypis edytorski]
grenada — owoc granatu. [przypis edytorski]
grenadier — od XVIII w.: żołnierz doborowego oddziału przeznaczonego do ataków na bagnety; na grenadierów wybierano rosłych i silnych mężczyzn. [przypis edytorski]
grenadierskie — przeznaczone dla grenadierów, czyli członków wojskowych oddziałów pieszych, których zadaniem było rzucanie granatów ręcznych. [przypis edytorski]
