Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5285 przypisów.
dico (łac.) — twierdzę, mówię. [przypis edytorski]
dictator (łac.) — dyktator, urząd w staroż. Rzymie, stosowany w sytuacjach nadzwyczajnych, a sprawującemu dający nieograniczoną władzę na określony czas. [przypis edytorski]
Dictionnaire (…) des Empereurs, etc. (fr.) — słownik teologiczny, historyczny, poetyczny, kosmograficzny, chronologiczny, zawierający krótkie życiorysy najznaczniejszych patriarchów, doktorów Kościoła itd., wraz z bajkami, ich mitologiami i wyjaśnieniem itd. itd., jak również opisem państwa cesarzy itd. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — dobitna wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, polecenie, rozkaz. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie; tu: stwierdzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac., r.n.) — stwierdzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — słowo, powiedzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — stwierdzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — zdanie, wyrażenie, żart, rozkaz. [przypis edytorski]
dictum triplex (łac.) — potrójne stwierdzenie. [przypis edytorski]
didalis (mit. litew.) — smok. [przypis edytorski]
dideliai — labai. [przypis edytorski]
Diderot, bardzo nieopatrznie, obraził księżnę de Robeck, córkę pana de Luxembourg — Anna-Maria Robecq (1725–1760) była córką księcia de Luxembourg z pierwszego małżeństwa. Palissot zaatakował encyklopedystów swoją komedią Les Originaux (Oryginały, 1755), następnie Diderota pomówiono o splagiatowanie Goldoniego. Wówczas Deleyre w celu odparcia zarzutów przetłumaczył sztuki Goldoniego na francuski i opublikował je anonimowo. Dedykacja tłumaczenia była skierowana do „księżnej X”, co spowodowało domysły, że chodzi o panią Robecq, przeciwniczkę encyklopedystów. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof oświeceniowy, encyklopedysta. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; początkowo przyjaciel Rousseau, później z nim poróżniony. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, oświeceniowy filozof i encyklopedysta. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne, Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki (m.in. teoretyk dramatu mieszczańskiego), filozof oświeceniowy, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — pisarz, krytyk i filozof fr. doby Oświecenia, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Didier — bohater dramatu Marion Delorme Wiktora Hugo (1802–1885) z 1829 r. [przypis edytorski]
Didiusz Julianus, właśc. Marcus Didius Salvius Iulianus (133–193) — senator, cesarz rzymski od 28 marca do 1 czerwca 193. [przypis edytorski]
Didko chyba znaje! (z ukr.) — Diabeł chyba wie. [przypis edytorski]
Didko jeho bery (z ukr.) — niech go diabli wezmą. [przypis edytorski]
Dido, Dydona — założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]
Dido — Dydona, założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]
Di doman non c'e certezza (wł.) — jutro nie jest pewne. [przypis edytorski]
Didot, François-Ambroise (1730–1804)— członek znanej rodziny drukarzy, księgarzy i wydawców, syn założyciela rodu, Françoisa Didota; wynalazł nową prasę drukarską, jako pierwszy drukował na papierze welinowym. [przypis edytorski]
didrachma — staroż. moneta o wartości dwóch drachm, używana w Grecji, Kartaginie i na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
diduomenė — labiausiai gerbiami, vyresni žmonės. [przypis edytorski]
didžgulbė — didžioji gulbė. [przypis edytorski]
die 1-ma Februarii, anno 1662 (łac.) — dnia 1. lutego, roku 1662. [przypis edytorski]
die Achsel zuckst oder das Maul krümmst — dich demütigst. [przypis edytorski]
Die Alten und die Jungen (niem.) — starzy i młodzi. [przypis edytorski]
die Bedeutung 'Eiche' ist als die ursprünglichere anzusehen und 'Baum' daraus verallgemeinett (niem.) — znaczenie 'Dąb' jest pierwotniejsze niż bardziej uogólnione znaczenie 'drzewo'. [przypis edytorski]
Diebstahl — kradzież. [przypis edytorski]
diecięciornasób (daw.) — dziesięciokrotnie. [przypis edytorski]
die Engelkinder (niem.) — anielskie dzieci. [przypis edytorski]
Die Erziehung des Menschengeschlechts — Wychowanie rodzaju ludzkiego (1780), główna praca filozoficzno-religijna G. E. Lessinga. [przypis edytorski]
Dieffenbach, Ernst (1811–1855) — niemiecki przyrodnik i geolog, zajmujący się badaniami w Nowej Zelandii, autor książki Travels in New Zealand (Podróże po Nowej Zelandii, 1843). [przypis edytorski]
die Fornalen (z niem., żart.) — analogicznie do nazwy die Goralen (od polskiej nazwy: góral) używanej w znaczeniu grupy etnicznej, narodowej, słowo utworzone od „fornal” (najemny robotnik rolny w folwarku, daw. szczególnie zajmujący się końmi) i mające oznaczać pozostałych Polaków, wykorzystywanych przez Niemców podczas II wojny światowej do pracy i posług. [przypis edytorski]
Die Franzosen haben es nicht gerne (niem.) — Francuzi tego nie lubią. [przypis edytorski]
die Freude zu stinken (niem.) — radość ze śmierdzenia. [przypis edytorski]
Diegajew, Siergiej Pietrowicz (1854–1920) — działacz Narodnej Woli, agent Ochrany; aresztowany w 1822, podjął współpracę z pułkownikiem Sudiejkinem i po zaaranżowanej fikcyjnej ucieczce z więzienia wydał Ochranie ok. 200 członków Narodnej Woli; w maju 1883 w uzgodnieniu z Sudiejkinem udał się za granicę, by inwigilować emigracyjnych rewolucjonistów; tam nawiązał kontakt z Lwem Tichomirowem i przyznał się do zdrady; obiecano mu darowanie życia pod warunkiem zabicia Sudiejkina; po dokonaniu udanego zamachu Diegajew wyjechał do USA, gdzie zmienił imię i nazwisko; jako Alexander Pell został profesorem matematyki na Uniwersytecie Stanowym Dakoty Południowej. [przypis edytorski]
diegas — prasikalęs sėklos daigelis su dar neišsiskleidusiais lapeliais. [przypis edytorski]
Diego de Ordaz (1480–1532) — hiszpański żołnierz i odkrywca, uczestnik wypraw Diega Velázqueza (Kolumbia, Panama) i Hernána Cortésa (podbój Meksyku), prowadził następnie poszukiwania El Dorado na terenie dzisiejszej Wenezueli i odkrył rzekę Orinoko. Jego imię nosi jedno z większych miast Wenezueli, Puerto Ordaz. [przypis edytorski]
die goldene Haube (niem.) — złoty czepiec: kobiece nakrycie głowy wykonane z przetykanego złotą nicią materiału lub koronki, element stroju mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Diego Mas Toledo — w innym wydaniu: „Segalas London”. [przypis edytorski]
Diego Velásquez (1599–1660) — hiszp. malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany z portretów; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas Małgorzatę Teresę. [przypis edytorski]
diejstwo (ros. действо) — sposób. [przypis edytorski]
die Konfederatken (niem.) — czapki konfederatki, symbol powstańczy. [przypis edytorski]
Die Krankheit tritt verheerend auf, Oswald (niem.) — Choroba robi tu katastrofalne postępy, Oswald. [przypis edytorski]
diełać (ros.) — robić. [przypis edytorski]
dielė — dab.: dėlė — krauju mintanti gėlųjų vandenų kirmėlė. [przypis edytorski]
die Liebe (niem.) — miłość. [przypis edytorski]
diem perdidi — dzień straciłem. [przypis edytorski]
diem perdidi (łac.) — dzień straciłem (sentencja rzymska, słowa cesarza Tytusa Flawiusza, kiedy uświadomił sobie, że przez cały dzień nie zrobił niczego dobrego). [przypis edytorski]
dieńszczyk, częściej deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
dieńszczyk, częściej: deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
dieńszczyk (ros.) — w dawnym wojsku rosyjskim: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
Diengedichte — Lobgedichte auf Frauen, Minnesang. [przypis edytorski]
diengi (ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]
Dienststelle (niem.) — pokój służbowy (tu chodzi o pokój Służby Porządkowej). [przypis edytorski]
dienszczik (ros.) — ordynans. [przypis edytorski]
die Oekonomie (niem.) — ekonomia. [przypis edytorski]
„Die Presse” — austriacka gazeta wydawana w Wiedniu od 1848 roku. [przypis edytorski]
Die Rede geht herab, denn sie beschreibt (niem.) — mowa się zniża, ponieważ opisuje (Johann Wolfgang Goethe). [przypis edytorski]
dierewa (ros., ukr.) – drzewa (D. lp). [przypis edytorski]
dierewnia (ros.) — wieś. [przypis edytorski]
„Die Rothe Fahne” (niem.: Czerwony Sztandar) — niemiecka gazeta lewicowa założona w 1876; od 1920 centralny organ prasowy Komunistycznej Partii Niemiec, w 1933 zakazana przez władze nazistowskie, rozpowszechniana nielegalnie. [przypis edytorski]
die Russen (niem.) — Rosjanie. [przypis edytorski]
Dierżawin, Gawriła Romanowicz (1743–1816) — czołowy rosyjski poeta epoki klasycyzmu; dostrzegł nas Dierżawin stary i błogosławił: Puszkin robi tu aluzję do pochwały, jaką otrzymał od Dierżawina po recytacji swojego wiersza przed komisją egzaminacyjną w roku 1815. [przypis edytorski]
(dies) calamitatis (łac.) — (dzień) nieszczęścia; wyrażenie Dies illa, dies irae, calamitatis et miseriae (dzień ów, dzień gniewu, nieszczęścia i nędzy) występuje w pieśni Libera me, Domine, używanej przed drugim soborem watykańskim w obowiązującej wówczas łacińskiej wersji katolickich obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]
diese können den übrigen slavischen Gottheiten nicht eingereiht werden, weil sie als späte Entlehnungen anzusehen sind und sicherlich zu keiner Zeit volkstümlich waren (niem.) — te nie mogą zostać zaliczone do pozostałych bóstw słowiańskich, ponieważ są one uważane za późne zapożyczenia i na pewno nie były popularne w żadnym momencie. [przypis edytorski]
dieser geisteskranke W. (niem.) — ten szalony W.; dosł.: ten duchowo chory W. [przypis edytorski]
dieser — von dieser. [przypis edytorski]
Dies illa (łac.) — dzień ów; druga połowa wersu: Dies irae, dies illa (Dzień gniewu, dzień ów), początkowych słów średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego; w liturgii katolickiej Dies irae była śpiewana podczas mszy żałobnej w klasycznym rycie rzymskim. [przypis edytorski]
dies irae, dies illa (łac.) — dzień gniewu, ten dzień; pierwsze słowa średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o końcu świata, wchodzącej w skład mszy żałobnej. [przypis edytorski]
Dies irae! dies illa! (łac.) — Ten dzień będzie dniem gniewu. Zob. So 1:15. Łacińska część liturgii kościoła rzymskokatolickiego wykorzystywana w mszach żałobnych. Jan Kasprowicz jest również autorem hymnu pod tytułem Dies irae. [przypis edytorski]
Dies irae, dies illa… (łac.) — W dzień gniewu, w ten dzień; początek średniowiecznej sekwencji opisującej dzień Sądu Ostatecznego. [przypis edytorski]
Dies irae, Dies illa Solvet saeclum in favilla (łac.) — dzień gniewu, dzień ten, spowijający stulecie w żar. Słowa z łacińskiego hymnu Tomasza Celano (zm. 1255), śpiewanego w czasie mszy żałobnej. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł.: dzień gniewu; incipit łacińskiego średniowiecznego hymnu kościelnego o Sądzie Ostatecznym. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł.: dzień gniewu, tj. dzień Sądu Ostatecznego; początkowe słowa, a zarazem tytuł średniowiecznej pieśni religijnej o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego; określenie występujące także np. w łac. pieśni modlitewnej za zmarłych. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł. dzień gniewu, tj. dzień Sądu Ostatecznego; tytuł średniowiecznej pieśni religijnej autorstwa wł. poety Tomasza z Celano (1190–1260), jej gł. przesłanie stanowi zapowiedź nadejścia dnia kary bożej za grzechy; do dzisiaj Dies Irae wchodzi w skład Requiem, czyli utworu wykonywanego z okazji uroczystości pogrzebowych. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.: Dzień gniewu) — średniowieczna sekwencja (uroczysta pieśń) o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego. [przypis edytorski]
Die Strasse frei den braunen Bataillonen… (niem.) — Więc wolny szlak brunatnym batalionom/ Więc wolny szlak przed tym, co niesie grom/ Na hakenkreuz z nadzieją patrzą już miliony/ I dzień wolności wstaje nad nasz dom. [przypis edytorski]
dietariusz — urzędnik niezatrudniony etatowo, pobierający wynagrodzenie dzienne (diety). [przypis edytorski]
Dietl, Józef (1804–1878) — lekarz, polityk, prezydent miasta Krakowa. [przypis edytorski]
Dietrich, Marlena, właśc. Marie Magdalene Dietrich (1901–1992) — amer. aktorka filmowa i piosenkarka pochodzenia niem., wielka gwiazda kina lat 30. XX w. (Błękitny anioł). [przypis edytorski]
Dietrich, Marlena właśc. Marie Magdalene Dietrich (1901–1992) — amerykańska aktorka filmowa i piosenkarka pochodzenia niemieckiego, wielka gwiazda kina lat 30. XX w. (Błękitny anioł). [przypis edytorski]
Dietrich, Otto (1897–1952) — szef prasowy Trzeciej Rzeszy w latach 1933–1945. [przypis edytorski]
Die Überwindung des Naturalismus (niem.) — przezwyciężenie naturalizmu. [przypis edytorski]
Dieulafoy, Paul Georges (1839–1911) — francuski lekarz i chirurg. [przypis edytorski]
Dieu merci (fr.) — Bogu dzięki. [przypis edytorski]
die Vergleichung mit slav. vorg- setzt als Grundbedeutung Kriegsgefangener voraus (niem.) — złożenia ze słowiańskim przedrostkiem vorg- zawierają podstawę oznaczająca jeńca wojennego. [przypis edytorski]
