Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7196 przypisów.
Będzie dużo, dużo światła. Stary Goethe byłby zadowolony — nawiązanie do słów „Więcej światła!”, jakie miał wypowiedzieć Goethego na łożu śmierci. [przypis edytorski]
będzielić długo bujał (starop.) — czy ci długo pożyje. [przypis edytorski]
będzieli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy będzie. [przypis edytorski]
będzieli z moją szablą twa złączona — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli twa szabla będzie z moją złączona. [przypis edytorski]
będziem (daw. forma) — skrót od: będziemy. [przypis edytorski]
będziem (daw., gw.) — skrócone od: będziemy. [przypis edytorski]
będziem (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będzie mianowany w tym roku biskupem polnym i będzie dawał przedchodniom błogosławieństwo nogami — To jest: wisiał na szubienicy. [przypis tłumacza]
Będziem jeszcze go pytali — będziemy jeszcze o niego pytali. [przypis edytorski]
będziem o się dbali (starop. forma) — skrót od: będziemy dbali o siebie. [przypis edytorski]
będziem — skrócona forma 1.os.lm: będziemy. [przypis edytorski]
będziemy mieli (…) z jakie pięćdziesiąt tysięcy — dziś popr.: będziemy mieli jakieś pięćdziesiąt tysięcy a. będziemy mieli z pięćdziesiąt tysięcy. [przypis edytorski]
będziemy prowadzić straż tylną — w czasie odwrotu najniebezpieczniejsze zadanie. [przypis tłumacza]
Będziemy razem… — we fragmencie tym można odczytać nawiązanie do ballady Mickiewicza Świtezianka, w której również tajemnicza pani jeziora zawiera śluby z młodzieńcem, a następnie poddaje próbie jego wierność. Grabiec, przez swą rubaszność i całkowitą nieczułość na romantyczne nastroje, przekształca to nawiązanie w satyrę na miłość romantyczną. [przypis edytorski]
Będziemy ryczeli wszyscy jako niedźwiedzie, będziemy jęczeli jako gołębice (…) — Por. Iz 59, 9–11. [przypis tłumacza]
będziemyż mieli — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; inaczej: czy będziemy mieli. [przypis edytorski]
będziemy z Ajschylosem mówili o innym człowieku, który do państwa innego należy — w oryginale w drugiej części zdania użyte wyrażenie z dramatu Ajschylosa Siedmiu przeciw Tebom (w. 451): „powiedz o innym [atakującym], co do innej bramy przypisany” (Eteokles do zwiadowcy). [przypis edytorski]
Będziemy zapewne oczekiwać od Płazów, żeby w przypadku konfliktu wojennego broniły naszych wybrzeży, ale wówczas nie możemy pozbawiać ich pewnych praw obywatelskich, na przykład prawa wyborczego, prawa do zgromadzeń, reprezentacji (…) — Niektórzy brali równouprawnienie Płazów tak dosłownie, że domagali się, żeby Salamandry mogły piastować wszelkie publiczne urzędy w wodzie i na ziemi (J. Courtaud) albo żeby stworzyć z nich w pełni uzbrojone podmorskie pułki z własnymi głębinowymi dowódcami (generał sił morskich Desfours), albo nawet żeby dozwolone były małżeństwa mieszane ludzi z Płazami (adwokat Louis Pierrot). Przyrodnicy oponowali wprawdzie, że takie małżeństwa w ogóle nie są możliwe, ale maître Pierrot oświadczył, że nie chodzi o biologiczną możliwość, lecz o zasadę prawną, i że sam jest gotów pojąć za żonę samicę Płaza, żeby udowodnić, iż wspomniana reforma prawa małżeńskiego nie pozostanie jedynie na papierze. (Monsieur Pierrot stał się potem wziętym adwokatem w sprawach rozwodowych).
(Nadmieńmy tu w luźnym związku, że zwłaszcza w prasie amerykańskiej od czasu do czasu pojawiała się informacja o dziewczynach, które ponoć podczas kąpieli zostały zgwałcone przez Płazy. Dlatego w Stanach Zjednoczonych mnożyły się przypadki, gdy Płazy były chwytane i linczowane, a głównie palone na stosie. Daremnie uczeni występowali przeciwko temu ludowemu zwyczajowi, twierdząc, że z przyczyn anatomicznych takie przestępstwo jest ze strony Salamander fizycznie niemożliwe. Wiele dziewcząt przysięgało, że były molestowane przez Płazy, dzięki czemu dla każdego porządnego Amerykanina sprawa była jasna. Potem cieszące się popularnością palenie Płazów zostało ograniczone przynajmniej przez to, że mogło się odbywać tylko w soboty i to pod dozorem strażaków. Wtedy też powstał Ruch Przeciwko Linczowaniu Płazów, na którego czele stał czarnoskóry wielebny Robert J. Washington i do którego zgłosiły się setki tysięcy ludzi, jednak bez wyjątku samych czarnoskórych. Amerykańska prasa zaczęła twierdzić, że ten ruch ma znamiona ruchu politycznego i wywrotowego. Dlatego dochodziło do napadów na dzielnice czarnoskórych i spalono wielu mieszkańców, którzy w swych kościołach modlili się za Braci Płazy. Niechęć wobec nich osiągnęła szczyt, gdy od podpalonego murzyńskiego kościoła w Gordonville zajęło się całe miasto. Ale to nie należy już bezpośrednio do historii Płazów.)
Spośród udogodnień i korzyści, które faktycznie stały się udziałem Płazów, wymieńmy przynajmniej niektóre: każda Salamandra miała swoją metrykę i była zarejestrowana w miejscu pracy; musiała mieć urzędowe pozwolenie na pobyt; musiała płacić podatek pogłówny, który odprowadzał za nią pracodawca i potrącał jej go z wyżywienia (ponieważ Płazy nie dostawały wynagrodzenia w pieniądzach). Podobnie musiała płacić najemne za zamieszkiwany kawałek wybrzeża, powszechne narzuty, opłaty za postawienie drewnianego ogrodzenia, opłaty szkolne i inne obciążenia publiczne. Po prostu musimy lojalnie przyznać, że pod tym względem postępowano z nimi tak jak z innymi obywatelami, doświadczały więc jednak jakiegoś równouprawnienia.
[przypis autorski]
będzie pan twój wnuk — mój wnuk będzie panem („z panów”). [przypis edytorski]
będzie przykładem inszem (starop.) — będzie przykładem dla innych. [przypis edytorski]
będzie sługa równo z panem, niewolnica równa z panią swoją i kapłan z ludem, i bogaty z ubogim, i ten, co kupił imienie, równy z tym, co przedał — Iz 24, 2, z opuszczeniami wyliczenia. [przypis edytorski]
będzieszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy będziesz. [przypis edytorski]
będzieszli(starop.) — jeśli będziesz. [przypis edytorski]
Będziesz pod zamkowymi murami szpiegował? (…) No, przeżegnaj się przede śmiercią! — kuchta dworski Antoni był świadkiem ucieczki Henryka Walezego (list Tomasza Plazy do Marcina Kromera), zob. Jagiellonki Przeździeckiego. [przypis autorski]
„Będziesz wierna małżonkowi, którego wybierzesz”, a potem wydać ją przemocą za nudnego starca — wszystko, nawet drobnostki, śmieszne jest u nas w sprawach tyczących wychowania kobiet. Na przykład w r. 1820, pod rządami tych samych szlachciców, którzy potępili rozwód, ministerium wysyła do Laon biust i posąg Gabrieli d'Estrées [Gabrielia d'Estrées — metresa Henryka IV. przyp. red.]. Posąg będzie ustawiony na publicznym miejscu, widocznie dla rozbudzenia w młodych dziewczętach miłości do Burbonów i zachęcenia ich w razie potrzeby, aby nie były oporne sympatycznym królom i dały potomstwo tej dostojnej rodzinie. Ale w zamian toż samo ministerium odmawia miastu Laon biustu marszałka Sérurier, dzielnego człowieka, który nie znał się na amorach i który co więcej gminnie rozpoczął karierę od prostego żołnierza. (Mowa generała Foy, „Kurier” z dnia 17 czerwca 1820. Dulaure, w swojej ciekawej Historii Paryża, rozdział: Miłostki Henryka IV.) [przypis autorski]
będziesz wiózł z kozy — będziesz powoził zaprzęgiem z kozła (rodzaj siedzenia na przedzie powozu). [przypis edytorski]
Będziesz za mną tęskniła, będziesz smutna i zła — początkowe słowa znanej przedwojenne piosenki Będziesz za mną tęskniła, słowa: Jerzy Ryba, ps. Jerry (1909– po 1941), muzyka: Józef Wilner (1905–1942?). Tango śpiewał m.in. Adam Aston, właśc. Adolf Loewinsohn (1902–1993). [przypis edytorski]
będziesz (…) zdała — będziesz się wydawała. [przypis edytorski]
będzieta (gw.) — będziecie. [przypis edytorski]
będzie to książka (książeczka) — mowa tu o rękopisie jeszcze niewydanym p. t. Życie, etyka i rewolucja. [przypis redakcyjny]
będziewa (daw., gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będziewa (daw., gw.) — będziemy; zachowana w gwarze ludowej daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]
będziewa (gw.) — będziemy; daw. starop. forma liczby podwójnej zachowana w gwarze. [przypis edytorski]
będziewa (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będziewa oba (starop.) — będziemy oboje. [przypis edytorski]
będzie — w wersji Goreckiego (pisanej w czasach istnienia Królestwa Polskiego), z której pochodzi ta strofa: „było”. [przypis edytorski]
będzież — czy będzie. [przypis edytorski]
będzieżli (…) użyteczny — daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że-, skróconą do -ż- oraz partykułą pytającą -li; znaczenie: czyż będzie użyteczny; czy będzie użyteczny. [przypis edytorski]
będzież to — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy będzie. [przypis edytorski]
Będzie zawsze wielka różnica między poddaniem sobie tłumu a rządzeniem społeczeństwem… — jeśliby nawet poddanie się jednostek panującemu mogło uzasadnić jego władzę, to byłaby usprawiedliwiona dopiero władza panującego, ale społeczeństwo samo wcale jeszcze nie byłoby uprawnione. Społeczeństwa nie byłoby w ogóle, tzn. organizmu prawnego związanego powszechnym interesem wszystkich członków. Istniałby tylko panujący i niewolnicy, niemający pomiędzy sobą żadnej wspólności. [przypis tłumacza]
bękart — dziecko poczęte poza małżeństwem. [przypis edytorski]
bękart — dziecko pozamałżeńskie. [przypis edytorski]
bękart (pogard.) — dziecko pozamałżeńskie. [przypis edytorski]
bękart — tu obelż.: dziecko. [przypis edytorski]
Béla Kun a. Béla Kohn (1886–1939) — w 1919 r. przywódca komunistycznej Węgierskiej Republiki Rad. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre Jean de (1780–1857) — francuski poeta, autor piosenek. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre-Jean de (1780–1857) — francuski poeta, autor piosenek. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre-Jean de (1780–1857) — francuski poeta, zasłynął jako autor piosenek i wydatnie przyczynił się do ukształtowania tradycji francuskiej chanson. [przypis edytorski]
Beaconsfield — właściwie Beniamin Disraeli (1804–1881), polityk angielski, przywódca konserwatystów, w tym czasie premier i kierownik polityki zagranicznej Wielkiej Brytanii. [przypis redakcyjny]
Beardsley, Aubrey (1872–1898) — ang. rysownik i ilustrator tworzący w stylu secesji; jego czarno-białe grafiki, dekadenckie i groteskowe, cechowały się uproszczeniem form, giętkością linii i ornamentalnością. [przypis edytorski]
Beardsley, Aubrey (1872–1898) — rysownik angielski, w swych ilustracjach do utworów Wilde'a i in. stosował elementy ornamentacyjne i fantastyczne. [przypis edytorski]
Beardsley'owski — od nazwiska Aubrey'a Beardsley'a (1872–1898), ang. rysownika, którego secesyjne ilustracje towarzyszyły m.in. wydaniu Salome Oscara Wilde'a. [przypis edytorski]
Beasts, Men and Gods (ang.) — Zwierzęta, ludzie, bogowie, książka Ferdynanda Ossendowskiego. [przypis edytorski]
Beata a. Beatryce — małżonka Amona, matka Bradamanty. [przypis redakcyjny]
Beata — Beata d'Este, małżonka Ludwika Sforcy, księcia mediolańskiego, który za życia jej był potężny, po jej śmierci utracił księstwo i umarł w więzieniu we Francji. [przypis redakcyjny]
Beati immaculati in via (łac.) — „Błogosławieni, którzy nie splamią się w drodze”, Psalm 119. [przypis tłumacza]
beati possidentes (łac.) — szczęśliwi posiadacze. [przypis edytorski]
beati possidentes (łac.) — szczęśliwi posiadacze. [przypis redakcyjny]
beati quorum (łac.) — Beati quorum rentissae sunt iniquiates [szczęśliwi, którym odpuszczono nieprawości; red. WL]. [przypis tłumacza]
Beati quorum remissae sunt iniquitates (łac.) — Szczęśliwy ten, komu została odpuszczona nieprawość; Psalm 32 (31). [przypis edytorski]
Beati, quorum tecta sunt peccata — „Błogosławieni, którym grzechy odpuszczono”; tym pierwszym wierszem Psalmu 32 Matylda pozdrawia poetę, który w chwili, gdy będzie skąpany w wodzie letejskiej, jako uprzednio oczyszczony od grzechów, straci pamięć tychże grzechów. [przypis redakcyjny]
Beatius est dare quam accipere (łac.) — Lubiej jest dawać niż otrzymywać. [przypis tłumacza]
Beatrice — nowela wydana w 1867 r. [przypis edytorski]
Beatrice — porównaj F. X. Krauz: Dante, sein Leben und sein Werk etc. (1897. str. 226–227). [przypis autorski]
Beatrice z Komedyi Boskiej to święta — w rzeczy samej figuruje ona w Raju miedzy świętymi, dziwna tylko, że miedzy świętymi starego zakonu, nie zaś nowego: „…. W trzecim rzędzie siedzi/ Jak sam to widzisz, Rachel z Beatrycze/ Sara, Rebeka, Judyt i prababka/ Śpiewaka, który, nad grzechami swemi/ Bolejąc, wyrzekł: Zmiłuj się nademną.” (Mowa tu, oczywiście, o Królu Dawidzie. Raj XXXII). [przypis autorski]
Beatrix porwała się oburzona i zaczęła ich lżyć mówiąc: „Jak to! Wy, mężczyźni, dobrze przygotowani do tego czynu, nie macie odwagi zabić człowieka, który śpi!” — wszystkie te szczegóły zostały udowodnione na procesie. [przypis autorski]
Beatryce — małżonka Amona, matka Bradamanty. [przypis redakcyjny]
Beatryce (…) siedzi na korzeniach drzewa — Beatrycze, czyli teologia, nauka boża, siedząca na korzeniach drzewa symbolem jest tej rzeczywistej idei, że Kościół pomimo wstrząśnień jego czasowych, pochodzących z przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, jakie nim zachwiały, w korzeniu swoim, to jest w gruncie swoim, był, jest i będzie nieporuszonym, ponieważ zasady jego strzeże nauka boża. Dla tego to, pomimo czasowych przeobrażeń, jakim prawda boża w czasie ulegała i ulega na ziemi, jedyna jej trwałość przechowuje się tylko w powszechnym Kościele Chrystusowym od początku aż do spełnienia wieków. [przypis redakcyjny]
Beatrycze — Beatrycze d'Este, małżonka Ludwika Sforzy, księcia mediolańskiego, który za życia jej był potężny, po jej śmierci utracił księstwo i umarł w więzieniu we Francji. [przypis redakcyjny]
Beatrycze — bohaterka Boskiej Komedii Dantego, jego miłość i przewodniczka po raju. [przypis edytorski]
Beatrycze — bohaterka Boskiej Komedii Dantego, jego miłość i przewodniczka po raju; w poemacie Krasińskiego Przedświt imię to odnosi się do Delfiny Potockiej, przyjaciółki, powierniczki i ukochanej poety. [przypis edytorski]
Beatrycze i Margareta — córki Beranżera, hrabi Prowansji. [przypis redakcyjny]
Beatrycze Portinari (1266–1290) — żona bankiera, ukochana Dantego, umieszczona przez niego w Boskiej komedii jako przewodniczka po raju. [przypis edytorski]
Beatrycze — postać kobieca z komedii Wiele hałasu o nic Szekspira, niezależna i inteligentna panna o ostrym języku. [przypis edytorski]
Beatrycze — [tu:] Teologia, nauka wiary objaśniająca rzeczy będące poza granicą władzy rozumu. [przypis redakcyjny]
Beatrycze — ukochana Dantego, który spotkał ją w wieku 9 lat i kochał ją przez całe życie platoniczną miłością; w jego poemacie Boska komedia występuje jako przewodniczka poety po Niebie. [przypis edytorski]
Beatrycze — ukochana wł. poety Dantego, umieszczona przez niego w Boskiej komedii jako przewodniczka po raju. [przypis edytorski]
Beatryks (z łac. Beatrix) — dziś popr.: Beatrycze, imię żeńskie pochodzenia włoskiego. [przypis edytorski]
Beattie, James (1735–1803) — szkocki poeta, jeden z prekursorów romantyzmu. [przypis edytorski]
beatus ille qui procul negotiis (łac.) — szczęśliwy, kto z daleka prowadzi interesy. [przypis edytorski]
Beatus ille qui procul negotiis — Szczęśliwy ten, kto z dala od zajęć (Horacy). [przypis edytorski]
beatus possidens (łac.) — szczęśliwy posiadacz. [przypis edytorski]
Beatus qui amat (łac.) — szczęśliwy, kto kocha. [przypis edytorski]
Beatus qui intelligit super egentum (łac.) — Szczęśliwy, kto myśli o biednym; Psalm 41. [przypis edytorski]
beatus qui tenet (łac.) — błogosławiony ten, kto posiada. [przypis edytorski]
Beatus, qui tenet (łac.) — przysłowie łacińskie, które w dosłownym przekładzie brzmi: „Szczęśliwy, kto trzyma; szczęśliwy posiadający”. [przypis redakcyjny]
beatus qui tenet (łac.) — szczęśliwy, kto posiada. [przypis edytorski]
Beatus vir, qui non abiit in consilio impiorum — szczęśliwy mąż, który nie idzie za radą występnych; Psalm 1. [przypis edytorski]
Beatus vir qui non abiit — Początek I Psalmu: „Błogosławiony, który nie błądzi (…)”. [przypis tłumacza]
Beatus vir, qui timet Dominum (łac.) — szczęśliwy mąż, który lęka się Pana. [przypis autorski]
Beauharnais, Józefina (1763–1814) — od 1779 żona wicehrabiego Alexandre'a de Beauharnais, straconego w 1794, przeżywała liczne romanse, w 1796 została pierwszą żoną Napoleona Bonapartego. [przypis edytorski]
beau ideal (fr.) — piękny ideał. [przypis edytorski]
Beaujolais, Pontet Canet, Mouton Rothschild — nazwy rodzajów różnych win. [przypis edytorski]
beau jour (fr.) — dobry dzień. [przypis edytorski]
beau malheur ma foi (fr.) — a niech mnie, co za pech. [przypis edytorski]
Beaumanoir, Philippe de (1250–1296) — fr. prawoznawca, autor Coutumes de Beauvaisis, tj. zbioru praw zwyczajowych z okolic miasta Beauvais w płn. Francji. [przypis edytorski]
Beaumarchais, Pierre Augustin (1732–1799) — pisarz i dramaturg francuski, autor komedii takich jak Wesele Figara czy Cyrulik sewilski. [przypis edytorski]
Beaumarchais, Pierre-Augustin (1732–1799) — pisarz i dramaturg francuski, autor komedii takich jak Wesele Figara czy Cyrulik sewilski. [przypis edytorski]
Beaumarchais, Pierre Augustin Beaumarchais (1732–1799) — francuski komediopisarz; zakupił szlachectwo i dostał się na dwór Ludwika XV; to doświadczenie posłużyło do stworzenia licznych satyr politycznych czy społecznych, np. Cyrulika sewilskiego (1775) czy Wesela Figara (1784). [przypis edytorski]
Beaumarchais, Pierre-Augustin Caron de (1732–1799) — francuski dramaturg i pisarz, muzyk, dyplomata, finansista i wolnomularz, podejrzewany o szpiegostwo. [przypis edytorski]
