Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3693 przypisów.
Figlia mia (wł.) — Córko moja. [przypis redakcyjny]
figlować — psocić. [przypis edytorski]
figmentum malum (łac.) — zły twór. [przypis tłumacza]
Figner, Wiera Nikołajewna (1852–1952) — ros. rewolucjonistka, działaczka ruchu narodnickiego, autorka wspomnień; współuczestniczyła w organizacji zamachów na Aleksandra II pod Odessą i w Petersburgu; po zabójstwie cara jako jedyna uczestniczka przygotowań i jedyna osoba z Komitetu Wykonawczego Narodnej Woli zdołała zbiec policyjnym poszukiwaniom; w 1883 aresztowana na skutek donosu, skazana początkowo na śmierć, potem na dożywotnią katorgę; uwolniona w 1905 wyjechała za granicę i współpracowała z eserowcami; wróciła do Rosji w 1915, po rewolucji październikowej wybrana w demokratycznych wyborach do Konstytuanty z listy eserowców; po rozpędzeniu parlamentu przez bolszewików w styczniu 1918 wycofała się z działalności politycznej. [przypis edytorski]
Figueiredo, Afonso Celso de Assis (1836–1912) — wicehrabia miasta Ouro Preto i ostatni premier Cesarstwa Brazylii. [przypis edytorski]
Figuerie — Anlage zur Aufzucht von Feigen. [przypis edytorski]
figuerie (fr.) — plantacja fig. [przypis edytorski]
Figuier, Louis (1819–1894) — naukowiec i pisarz fr.; doktor nauk medycznych, kształcił się w zakresie farmakologii, chemii i fizyki, profesor w L'Ecole de Pharmacie w Paryżu, w latach 1857–1894 redaktor i wydawca rocznika „L'Année scientifique et industrielle”, w którym relacjonował coroczne wyniki badań i odkrycia naukowe (po jego śmierci czasopismo ukazywało się aż do 1914 r.), autor popularyzatorskich naukowych, m.in. Les Grandes inventions anciennes et modernes („Wielkie wynalazki starożytne i nowoczesne”, 1861), Le Savant du foyer („Naukowiec z przedpokoju”, 1862), La Terre avant le déluge („Ziemia po potopie”, 1863), La Terre et les mers (1864), Les Merveilles de la science („Cuda nauki”, 1867–1891); szczególnie popularna była jego książka La Terre avant le déluge, inspirowana współczesnymi publikacjami archeologicznymi i geologicznymi, ilustrowana przez Édouarda Riou, ukazywała dramaticzną walkę o przetrwanie człowieka: dzikich mężczyzn i kobiety, odzianych w skóry zwierząt i uzbrojonych w kamienne topory. Był autorów jednej z pierwszych publikacji rasistowskich Les Races humaines („Rasy ludzkie”, 1873). [przypis edytorski]
figurą — figurantem, statystą. [przypis redakcyjny]
Figura huius mundi (łac.) — 1 Kor 7, 31: „Obraz twego świata”. [przypis tłumacza]
figuraliter (łac.) — przenośnie. [przypis redakcyjny]
figurantka (daw.) — statystka teatralna; w balecie: tancerka niewystępująca jako solistka. [przypis edytorski]
figura — tu: obraz, wzór. [przypis edytorski]
figura — tu: osobnik, indywiduum, typ. [przypis edytorski]
figura (żart.) — tu: osoba, typ. [przypis edytorski]
figura Zbawiciela — tu: wykonana z brązu figura Chrystusa dźwigającego krzyż, stojąca przed kościołem Świętego Krzyża w Warszawie. [przypis edytorski]
figurez-vous? — czy Pan może sobie wyobrazić?DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
figurka — tu w oryg. aglet-baby, tj. sprzączka na końcu tasiemki, uformowana w figurkę ludzką. [przypis edytorski]
figurki z Tanagry — określenie niewielkich figurek z terakoty przedstawiających dziewczęta i kobiety, wytwarzanych w okresie hellenistycznym, początkowo w Tanagrze w Grecji, później również w innych regionach; odznaczały się starannym modelunkiem i wdziękiem. [przypis edytorski]
figurons nous un monde composé uniquement des maux des dents (fr.) — wyobraźmy sobie świat składający się wyłącznie z bólu zęba; tłum. na francuski fragmentu zdania „imagine the world to consist of nothing but toothache” z książki W. Jamesa The Meaning of Truth (Znaczenie prawdy, 1911). [przypis edytorski]
figuro pełna prostoty — w oryg. solely singular for the singleness, gra słów: single znaczy słaby, pozbawiony pointy, wysilony dowcip. Cały następny urywek jest zmieniony w polskim przekładzie. [przypis redakcyjny]
figurować (daw.) — uczestniczyć, brać udział w czymś. [przypis edytorski]
figurować sobie (daw.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]
fijołek — dziś popr.: fiołek. [przypis edytorski]
fijołek — dziś popr. pisownia: fiołek. [przypis edytorski]
fijołki — dziś popr. forma: fiołki. [przypis edytorski]
fijołkowe — dziś popr.: fiołkowe. [przypis edytorski]
fijoł — tu: wariat. [przypis edytorski]
fijolet — dziś popr.: fiolet. [przypis redakcyjny]
fikant — trzpiot. [przypis autorski]
Fikcje te zdają się być potrzebne (…) przedstawicielom gnijącego nowotworu — kapitału, dla ich potwornych przedśmiertno-drgawkowych machinacji — faszyzm, nie tylko włoski oczywiście (ten ostatni zdrowy jeszcze odruch dawnej ludzkości, raczej dawnej jej, upadającej indywidualistycznej elity), też nie lubi tego gnijącego cielska i chce z nim walczyć. Ale z założenia samego rady sobie z tym nie da i może być raczej przez nowotworowe czynniki zużytym, czyli wygranym. [przypis autorski]
fikcyjne — w innym wydaniu, w tym samym tłumaczeniu: nieciekawe. [przypis edytorski]
fikcyjny — tu: niedorzeczny, urojony. [przypis redakcyjny]
Fik, Ignacy (1904–1942) — krytyk literacki i poeta; publikował w czasopismach: „Nasz Wyraz”, „Sygnały”, „Gazeta Literacka”, „Pion”, „Życie Literackie”; autor prac z zakresu historii literatury (Rodowód społeczny literatury, 1938; Dwadzieścia lat literatury polskiej, 1939) oraz tekstów publicystycznych zaangażowanych zarówno w aktualne spory literackie (np. wokół Ferdydurke Gombrowicza), jak kwestie społeczne. [przypis edytorski]
Fik, Ignacy (1904–1942) — poeta, krytyk literacki i publicysta. [przypis edytorski]
fiksat (daw.) — wariat. [przypis edytorski]
fiksatka (daw.) — wariatka. [przypis edytorski]
fiksatuar (daw.) — brylantyna. [przypis edytorski]
fiksatuarować — smarować włosy fiksatuarem, czyli pomadą. [przypis edytorski]
fiksatuar — pomada do układania wąsów. [przypis redakcyjny]
fiksatuar — pomada do włosów i wąsów; fiksatuarować: pomadować. [przypis redakcyjny]
fiksować kogoś (daw.) — patrzyć uporczywie na kogoś. [przypis edytorski]
fiks (przest., z fr. jour fixe: ustalony dzień) — spotkanie towarzyskie, przyjęcie. [przypis edytorski]
fiksum-dyrdum cierpi — zwariował. [przypis autorski]
fiks — umówione spotkanie. [przypis edytorski]
Fiłatka i Miroszka współzawodnicy, czyli czterech panów młodych i jedna panna młoda — popularny wodewil rosyjskiego aktora i dramaturga Piotra Grigoriewicza Grigoriewa (1807–1854), wystawiany w petersburskim Teatrze Aleksandryjskim. [przypis edytorski]
Filadelfia — Φιλαδελφεία, רַבַּ֨ת בְּנֵי־ עַמּ֜וֹן Rabat synów Ammona (Pwt 3, 11 etc.), dzisiejsze ruiny w północno-wschodnim kierunku od północnego krańca Morza Martwego, odkryte przez Seetzena i Burkhardta. [przypis tłumacza]
Filadelfia — miasto na płn.-wsch. wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, w stanie Pensylwania. [przypis edytorski]
filadelfia (z gr.) — miłość braterska, pobratymstwo. [przypis redakcyjny]
Filalet — Filaletes, jakośmy i wyżej przypisali, wykłada się miłownik prawdy. Tak nasz Frycz nazwał swoję jedną oracją (przypis źródła). [przypis edytorski]
Filammon — głośny bokser. [przypis tłumacza]
Filander — drugi mąż Gabryny. [przypis redakcyjny]
Filangeri, Gaetano (1753–1788) — włoski uczony i prawnik, reformator oświeceniowy. [przypis edytorski]
Filangieri, Gaetano (1753–1788) — wł. uczony i prawnik, związany z prowincją Neapolu, minister w Królestwie Neapolu i wielki reformator w duchu Oświecenia; autor La scienza della legislazione (tj. „Wiedza o prawodawstwie”, 1780). [przypis edytorski]
filantropia — dobroczynność; gr. dosł.: miłość do ludzi. [przypis edytorski]
filantropia — dobroczynność. [przypis edytorski]
filantropia — działalność dobroczynna. [przypis edytorski]
filantropijniejszy — dziś popr. bardziej filantropijny. [przypis edytorski]
filantropijny — miłosierny. [przypis edytorski]
filantropowie — dziś popr. M. lm: filantropi. [przypis edytorski]
filantrop (z gr.) — człowiek dobry, życzliwy, pomagający biednym. [przypis edytorski]
filantrop (z gr.) — dobrodziej, wspomagający ubogich. [przypis edytorski]
filantrop (z gr. philánthrōpos: kochający ludzkość) — dobrodziej, wspomagający ubogich. [przypis edytorski]
Fil (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Phil, skróconej formy imienia Philip. [przypis edytorski]
fil d'écosse (fr.) — fildekos; gatunek materiału wykonanego z przędzy egipskiej. [przypis edytorski]
fil d'Ecosse (fr.) — miękkie, lśniące nici bawełniane przeznaczane na wyrób pończoch. [przypis edytorski]
File (gr. Φιλαί, łac. Philae) — wyspa na Nilu na I katarakcie (dziś na Jeziorze Nasera), w staroż. uważana za jedno z miejsc pochówku Ozyrysa; znajdował się na niej kompleks świątynny poświęcony Izydzie, ostatni aktywny ośrodek religii starożytnego Egiptu, oficjalnie zamknięty z rozkazu cesarza Justyniana w VI w. [przypis edytorski]
Filemon, Baucyda (mit. rzym.) — para staruszków, którzy ugościli Jowisza i Merkurego, nie poznając w nich bogów; w nagrodę bogowie ocalili ich dom podczas wielkiej powodzi, spełnili też prośbę staruszków, którzy pragnęli równocześnie umrzeć, i zamienili ich w drzewa; z legendy tej Goethe wziął tylko imiona. [przypis edytorski]
Filesjosa i Ksantiklesa za braki w ładunkach okrętowych, których mieli pilnować — por. ks. V, 1. [przypis edytorski]
file (starop.) — chwile. [przypis edytorski]
filet de boeuf (fr.) — filet wołowy. [przypis edytorski]
filharmonia — instytucja organizująca koncerty muzyki poważnej, posiadająca własny skład muzyków; pot. także: budynek, w którym odbywają się koncerty muzyki poważnej. [przypis edytorski]
filho da puta (port.) — skurwysyn. [przypis edytorski]
filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — pokrewieństwo, powiązanie pomiędzy dwoma osobami a. rzeczami, z których jedna pochodzi od drugiej. [przypis edytorski]
filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — powiązanie pomiędzy osobami oparte na pochodzeniu. [przypis edytorski]
filiacja — związek oparty na pochodzeniu. [przypis edytorski]
filialem (…) amorem (łac.) — synowska miłość. [przypis redakcyjny]
Filibert Delorm — Nadworny budowniczy Henryka II, jeden z największych architektów Francji, twórca planu Tuillerii. [przypis tłumacza]
Filida a. Filis — konwencjonalne imię kobiece z poezji sielankowej. [przypis edytorski]
Filida, Filis, Tyrsys — konwencjonalne imiona bohaterów modnych sielanek dworskich. [przypis redakcyjny]
Ignacy Krasicki, Satyry, Satyry, część pierwsza, Przestroga młodemu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Ignacy Krasicki, Satyry, Satyry, część pierwsza, Przestroga młodemu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
filigran — ornament z cienkich drucików. [przypis edytorski]
filigranowy — delikatny, ażurowy; od: filigran: rodzaj ornamentu wykonanego z cienkich drucików. [przypis edytorski]
filigran — rodzaj ornamentu wykonanego z cienkich drucików. [przypis edytorski]
filiis (łac.) — synami. [przypis redakcyjny]
Filint — postać z dramatu Moliera Mizantrop; rzecznik zdrowego rozsądku oraz konformizmu pozwalającego uchronić się przed kłopotami. [przypis edytorski]
filiorum Belial (…) którzy mówią: „Izali nas ten król wybawi?” — parafraza 1 Sm 10, 27. [przypis edytorski]
filiorum Belial (łac.) — synów Beliala. [przypis edytorski]
Filip Argenti — rodem florentyńczyk, znany współczesnym ze swojej porywczości do gniewu. [przypis redakcyjny]
Filipa — syna Jakima, p. II, XVIII, 4 i II, XX, 1. [przypis tłumacza]
Filip Auguste, własc. Filip II August (1165–1223) — król Francji w latach 1180-1223. [przypis edytorski]
Filip de Comines — Commines, autor głośnych Pamiętników z epoki panowania Ludwika XI i Karola VIII. [przypis tłumacza]
Filip, dowiedziawszy się (…) — por. Cicero, De officiis, II, 15. [przypis tłumacza]
Filip Égalité — Ludwik Filip II Orleański, książę Orleanu, polityk z czasów rewolucji francuskiej, ojciec przyszłego króla Ludwika Filipa. Wspierał idee rewolucji, po obaleniu monarchii zrezygnował z arystokratycznego tytułu i przyjął nazwisko Égalité, czyli Równość. [przypis edytorski]
Filip i Aleksander — Filip II Macedoński (382–336 p.n.e.), król Macedonii, reformator armii, twórca imperium macedońskiego; w bitwie pod Cheroneą (338) pokonał sprzymierzone armie Ateńczyków i Tebańczyków, w 337 utworzył Związek Koryncki, zrzeszający większość państw Grecji kontynentalnej; przygotowywał wielką, ogólnogrecką wyprawę przeciwko Persji; podjął ją jego syn, Aleksander III Macedoński (356–323 p.n.e), zw. Wielkim, uczeń Arystotelesa; w 331 ostatecznie pokonał pod Gaugamelą ostatniego króla Persji; jego podboje zapoczątkowały epokę hellenistyczną. [przypis edytorski]
Filip i Aleksander — Filip II Macedoński (382–336 p.n.e.), król Macedonii, reformator armii, twórca imperium macedońskiego; w bitwie pod Cheroneą (338) pokonał sprzymierzone armie Ateńczyków i Tebańczyków, w 337 utworzył Związek Koryncki, zrzeszający większość państw Grecji kontynentalnej; przygotowywał wielką, ogólnogrecką wyprawę przeciwko Persji; podjął ją jego syn, Aleksander III Macedoński (356–323 p.n.e), zw. Wielkim, uczeń Arystotelesa; w 331 ostatecznie pokonał pod Gaugamelą ostatniego króla Persji; jego podboje zapoczątkowały epokę hellenistyczną. [przypis edytorski]
Filip II (1527–1598) — król Hiszpanii w okresie jej potęgi, słynny z gorliwego katolicyzmu i zwalczania herezji. Dążył do umocnienia katolicyzmu w podległych Hiszpanii Niderlandach przy zastosowaniu surowych represji wobec opornych. [przypis edytorski]
Filip II (1527–1598) — król Hiszpanii z dynastii Habsburgów. [przypis edytorski]
Filip II (1527–1598) — syn cesarza rzymsko-niemieckiego Karola V, król Hiszpanii, Neapolu i Sycylii, książę Mediolanu; zasłynął ze swej reakcyjnej polityki i okrutnych autodafe. [przypis redakcyjny]
Filip II (1527–1598) — syn Karola V Habsburga, król Neapolu i Sycylii, władca Niderlandów, król Hiszpanii i Portugalii; wysłana przez niego w 1588 na podbój Anglii wielka flota wojenna (Wielka Armada), została zniszczona przez burzę oraz ataki szybkich, lekkich okrętów angielskich. [przypis edytorski]
Filip II Habsburg (1527–1598) — syn i następca Karola V Habsburga, król Neapolu i Sycylii, Hiszpanii i Portugalii, władca Niderlandów; za jego panowania Hiszpania osiągnęła szczyt potęgi: stanowiła supermocarstwo obejmujące dużą część Europy, kolonie w Ameryce, na wybrzeżach Afryki, Indii i Azji Płd.-Wsch. [przypis edytorski]
