Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159475 przypisów.
tegom doznał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tego doznałem. [przypis edytorski]
tegom nie przewidział —- konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tego nie przewidziałem. [przypis edytorski]
tego momentu — w tym momencie. [przypis edytorski]
tego morza, do którego wpada — Morza Kaspijskiego, które faktycznie jest wielkim bezodpływowym słonym jeziorem. [przypis edytorski]
tegom przypomnieć sobie nie mógł — inaczej: tego (…) nie mogłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
Tegom też pewna, że mię nie miłuje… itd. (w. 37–42) — mowa o Pyrrusie. [przypis redakcyjny]
tego narodu — aluzja do Francuzów, której ilustrację znajdziemy w opisie klęski pod Waterloo w powieści Pustelnia Parmeńska. [przypis tłumacza]
tego nie napije — tym nie przejmie. [przypis redakcyjny]
tego nowego orderu (…) — Order św. Ducha, ustanowiony za Henryka III, w r. 1578. [przypis tłumacza]
Tego podnieść, ani utrzymać nie zdoła stan szlachecki — Miasta Koronne i Litewskie dawały Rzeczypospolitej Podatek Protunkowy [Podatek Protunkowy, tj. tymczasowy (łac. pro tunc: na teraz), wprowadzany dla natychmiastowego zasilenia Skarbu i wpłacony na poczet zamierzonych podatków wieczystych (stałych); S.Cz.] Znoszą tę ofiarę z łatwością i bez wielkiego uciemiężenia. Stan szlachecki w tak wielkiej potrzebie Rzeczypospolitej, chociaż dopiero pierwszy raz podatek płaci, chociaż tysiąc razy więcej od miast ma powodów obowiązku i wdzięczności dla Ojczyzny, przecież nie uczynił tej ofiary. Owszem, już wyrzeka, „że podatki wielkie, że wkrótce nie będzie czego bronić; już dwie trzech części Instrukcji w materii podatków waruje [tj. zastrzega się przeciwko wymiarowi podatku; S.Cz.]” etc., etc., etc. Ta obojętność w ofiarach dla kraju po tylu nieszczęściach, jakich szlachcic polski doświadczył, jest niepojętą: trzeba by go tylko na rok tu w kordon [kordon: części kraju odpadłe od Polski w r. 1772 i kordonem opasane; S.Cz.] pod despotyzm, gdzie i podatek wielki płacić trzeba, i sposób do wybrania intraty [intrata: dochody; S.Cz.] z dóbr odjęty: choć się pszenica lub żyto urodzi, tego sprzedawać nie wolno (Staszic). [przypis autorski]
tegoroczne srogie mrozy popsowaly oziminy, śniegi do Świątek stały na polach, a po wsiach ludzie chwastami się żywili — J. Bielski, Kronika polska. [przypis autorski]
tegorzeczny (daw.) — mówiący o tym; o tej treści. [przypis edytorski]
tegośmy nie uczynili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tego nie uczyniliśmy. [przypis edytorski]
tego starca wyobrażał, Którego król dla rady najwięcej poważał — tj. Nestora. [przypis edytorski]
tego — w domyśle: tego śpiewania. [przypis redakcyjny]
Tegoż dnia rano Komenda Miasta wezwała do siebie komendanta żandarmerii, rotmistrza Friedla… — należy dodać, że dnia 1 listopada 1918 r. z rana Komenda Żandarmerii w Tarnobrzegu otrzymała od eksponowanego oficera sztabowego w Przemyślu depeszę w języku niemieckim treści następującej: „W razie gdyby jakaś partia polska przyszła do tamtejszej komendy i zażądała rozbrojenia, należy bez rozlewu krwi dać się rozbroić, wszystkie podwładne posterunki o tym natychmiast zawiadomić”. [przypis autorski]
tegoż nas domieścisz (starop.) — tam nas doprowadzisz. [przypis edytorski]
Tegoż tedy dnia przydało się, iż Sara córka Raguelowa w Rages… — Tb 3, 7–8, w tłum. Jakuba Wujka. [przypis edytorski]
tego zdania jest pewien uczony o smaku zresztą trafnym i delikatnym — Klotz, Homerische Briefe, s. 33 i nast. [przypis redakcyjny]
Tego zła się boję. I dlatego też być wolę nie złym, ale dobrym (id ego male malum metuo: propterea bonum esse certumst potius quam malum); Znacznie łatwiej znieść wyrazy, ja razów nie lubię (magi' multo patior faciliu' verba, verbera ego odi); wolę zjeść coś z mąki, niż mąkę wyrabiać (edo lubentius molitum, quam molitum praehibeo) — wielkie skupienie gry słów, ulubione przez Plauta. [przypis tłumacza]
Tegul bus pagargientas Jesus Chrystus — Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. [przypis edytorski]
teherański almanach — na wzór znanego Almanachu Gotajskiego, rocznika genealogicznego zawierającego informacje o europejskich rodach arystokratycznych. [przypis edytorski]
Tehuantepec — miasto w płd. Meksyku, w stanie Oaxaca, w powiecie Tehuantepec. [przypis edytorski]
te (i inne jeszcze) cechy… — scena zastraszenia Papkina wezwaniem służących (III. 4, w. 266 i n.) bardzo przypomina analogiczną scenę w Punijczyku Plauta, p. wyżej, s. XXI. [przypis tłumacza]
teikis — norėki. [przypis edytorski]
tej, co się zajmuje dziećmi naszej służby — dziećmi niewolnic zajętych zwykle cały czas pracą domową zajmowała się kobieta osobno do tego przeznaczona. [przypis tłumacza]
tej doby (daw.) — w tym czasie. [przypis edytorski]
tej gorącości (daw.) — dziś popr. forma r.m.: tego gorąca. [przypis edytorski]
tej krzywdy nie ma mieć na pieczy (starop.) — ma nie dbać, nie troszczyć się o tę krzywdę. [przypis redakcyjny]
tej, którą ze wszystkich ludzi najbardziej kochałem — tak ciepłego tonu o kobiecie i o żonie, jak u Ksenofonta, nie spotykamy u innego greckiego prozaika owej doby. [przypis tłumacza]
tej lekturze — Tzn. lekturze tego dzieła. [przypis tłumacza]
Tej mądrości jako ognia, którego nie ubywa, od Mojżesza na sprawowanie ludu, gdy jemu samemu ciężkie było, udzielił Pan Bóg siedmidziesiąt mężom, którzy wzięli na ten urząd Ducha Bożego — zob. Lb 11, 16–17. [przypis edytorski]
tej nocy (…) uciekli do Fioniej — opis Paska nieścisły; w szturmie brali udział również Austriacy, zaś twierdza była już zniszczona poza jednym szańcem i na nim tylko bronili się Szwedzi. [przypis edytorski]
tej pogody — tej sposobności. [przypis redakcyjny]
tej poziomsze skały — bardziej poziome w stosunku do tej skały. [przypis edytorski]
Tejresjasz (mit. gr.) — ślepy wróżbita, który 7 lat przeżył jako kobieta, bohater wielu mitów. [przypis edytorski]
Tejrezjasz (mit. gr.) — niewidomy wróżbita tebański; obdarzony długim życiem, którego część przeżył jako kobieta. [przypis edytorski]
Tejrezjasz (mit. gr.) — ślepy wróżbita obdarzony długim życiem, którego część przeżył jako kobieta. [przypis edytorski]
Tejrezjasz (mit. gr.) — wróżbita, który część życia przeżył jako kobieta. [przypis edytorski]
Tejrezjasz — wieszczek tebański. [przypis redakcyjny]
tej świece — dziś: tej świecy. [przypis edytorski]
Tejtrasja (gr. Τείθρας) — jedna ze staroż. gmin ateńskich (demów), położona ok. 20 km na wsch. od Aten, na terenie ob. miasta Pikermi. [przypis edytorski]
Tej wiersze najuczeńszej wdzięczne białej głowy — mowa o Wiktorii Kolonna, małżonce Franciszka z Peskary; sławi ją Ariost w Pieśni XXXVII 12–20. [przypis redakcyjny]
tej wspaniałej kolonii — mowa o Wolnym Państwie Kongo, funkcjonującym w latach 1885–1908. [przypis edytorski]
tejże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: tej właśnie. [przypis edytorski]
te kąśliwe licho — dziś popr.: to (…) licho. [przypis edytorski]
teka (pot.) — stanowisko ministra. [przypis edytorski]
Teka Stańczyka — pamflet polityczny autorstwa Józefa Szujskiego, Stanisława Tarnowskiego, Ludwika Wodzickiego i Stanisława Koźmiana (grupy konserwatystów, nazywanych potem stańczykami), opublikowany początkowo w krakowskim „Przeglądzie Polskim” (1869), a następnie jako osobny druk (1870); pamflet ten miał formę 20 listów pisanych rzekomo przez Stańczyka, błazna Zygmunta Starego i krytykował szlachtę polską za awanturnictwo oraz anarchię, obciążał ją winą za utratę własnej państwowości, równie krytycznie odnosił się do powstań narodowych, proponował zaś jako program pozytywny działanie w ramach struktur politycznych Austro-Węgier. [przypis edytorski]
Tekelich, Rakoczych, Nadastych — Emeryk Tököly, sędzia najwyższy Węgier (judex curiae), Nadasdy, książę siedmiogrodzki Rakocsy (syn najeźdzcy Polski), przywódcy powstania węgierskiego przeciwko Leopoldowi I w r. 1671 z powodu usiłowania zaprowadzenia absolutyzmu na Węgrzech. [przypis redakcyjny]
teket (z tur.) — zakon. [przypis edytorski]
tekha — chodzi zapewne o drewno z drzewa tekowego od czasów prehistorycznych wykorzystywane do konstrukcji statków i ich wyposażenia, ponieważ naturalnie zawiera ono znaczne ilości substancji oleistych i kwasu krzemowego, przez co nie nasiąka wodą, a także nie jest narażone na niszczenie przez szkodniki. Drzewa tekowe występują w płd. i płd.-wsch. Azji, tworząc lasy monsunowe. [przypis redakcyjny]
Tekieli — Tököly, Emeryk (1656–1705), przywódca rokoszan węgierskich, przez sułtana ogłoszony królem węgierskim; po ustąpieniu Turków z Węgier, opuszczony przez swych stronników, schronił się do Turcji, gdzie zm. 1705 r. [przypis redakcyjny]
tekinas — bėgte. [przypis edytorski]
tekinys — dabar: tekis - vyriškos lyties gyvulys. [przypis edytorski]
tekka (ang. teak) — drzewo rosnące w Indiach, odznaczające się niezwykłą twardością i trwałością, używane zwłaszcza do budowy okrętów. [przypis tłumacza]
Tekmessa — córka frygijskiego króla Teleutasa, wzięta w niewolę przez Ajasa Wielkiego, bohatera Iliady Homera. [przypis edytorski]
te koło — dziś: to koło. [przypis edytorski]
te kolorowe okna — witraże wg projektów Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera, wykonane w latach 1890–1891. [przypis edytorski]
Te Komisje od nikogo, tylko od Sejmu zawisłemi będą. — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
Tekst do mszy śpiewanej — utwór Marii Konopnickiej jest poetycką wersją mszy świętej. Kolejne strofy odpowiadają fragmentom liturgii Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Tekst niemieckiej ustawy z 1901 roku w wersji pierwotnej dostępny jest pod adresem http://de.wikisource.org/wiki/Gesetz_betreffend_das_Urheberrecht_an_Werken_der_Literatur_und_der_Tonkunst (dostęp 11.03.2014), §22. [przypis autorski]
Tekst porozumienia TRIPS dostępny pod adresem: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=DD:11:21:21994A1223(17):PL:PDF (dostęp 30.04.2012 r.). [przypis autorski]
Tekst wiersza wg wyd.: Bolesław Leśmian, Poezje, oprać. J. Trznadel, s. 293–295. [przypis autorski]
Tekst wiersza wg wyd.: Bolesław Leśmian, Poezje, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1965, s. 157–158. [przypis autorski]
Tekst zaczyna się od słów: Ecce sedes hic Tonantis — dowiedziałem się później, że słowa te były pomysłu Santeuila i że pan de Linant przywłaszczył je sobie po cichu. [przypis autorski]
te, które odnosiły się jedynie do gminu, najsurowsze ze wszystkich — Infimos. Leg. 3 §. Legis, ad leg. Cornel. de sicariis. [przypis autorski]
te, które tyczyły pierwszych dostojników państwa — Sublimiores. [przypis autorski]
te, którymi karano osoby niższego stanu — Medios. [przypis autorski]
Tekue — Θεκουὲ (N), Θεκωὲ (D); obie formy także w LXX; תְּקוֹעַ (2 Sam 14, 2); dziś Tekû'a. [przypis tłumacza]
tela drugie (gw.) — drugie tyle, dwa razy tyle. [przypis edytorski]
tela — groty. [przypis redakcyjny]
tela (gw.) — tyle. [przypis autorski]
tela (gw.) — tyle. [przypis edytorski]
tela (gw.) — tyle, tak dużo. [przypis edytorski]
tela (gw.) — tylu, tak wielu. [przypis edytorski]
Telamona syn — Ajas. [przypis edytorski]
Telamona wielki syn — Ajas Wielki, dzielny wojownik grecki. [przypis edytorski]
tela ore (łac.) — pociski twarzą. [przypis redakcyjny]
Telauges — może syn Pitagorasa, znany ze swej wstrzemięźliwości, lecz i nadmiernego zaniedbania swej powierzchowności. [przypis tłumacza]
Telchinowie — właśc. bóstwa morskie, później kowale i rzeźbiarze z wyspy Rodos. [przypis edytorski]
Telef, król Mydów (…) gryząc (…) formuły pandeletejskie — aluzja do tragedii Eurypidesa Telephos. Telef, król Myzji, zraniony w bitwie przez Achillesa, nie mogąc wygoić rany, udał się po radę do wyroczni delfickiej. Wyrocznia orzekła, że ranę uleczy tylko ten, kto ją zadał. Aby nie być poznanym przez Greków, przebrał się Telef za żebraka i tak zbliżył się do Achillesa, który mu ranę opatrzył, zasypawszy ją rdzą, zeskrobaną ze swej peliońskiej włóczni. Czym były „pandeletejskie formuły”, nie wiemy. [przypis tłumacza]
Telef (mit. gr.) — syn Heraklesa i Auge, według mitu popełnił samobójstwo, rzucając się ze skały Gibraltaru po tym, jak zginęła Helena wraz z jego nienarodzonym dzieckiem. [przypis edytorski]
Telefów rozum — Telefos, raniony przez Achillesa, za radą wyroczni wyleczył niegojącą się ranę rdzą tego oszczepu, którym była zadana. [przypis redakcyjny]
telefonistka — dawniej centrale telefoniczne obsługiwały żywe osoby: po podniesieniu słuchawki trzeba było poprosić telefonistkę w centrali o połączenie z odpowiednim numerem. [przypis edytorski]
telefonistka — osoba obsługująca centralę telefoniczną, zajmująca się łączeniem rozmów. [przypis edytorski]
telefonowe — dziś popr.: telefoniczne. [przypis edytorski]
Telefos (mit. gr.) — król Myzji, sojusznik Achajów podczas wojny trojańskiej, tytułowy bohater zaginionej sztuki Eurypidesa. Rana, którą zadał Telefosowi Achilles w nogę, nigdy się nie goiła, mogło ją uleczyć jedynie to samo ostrze. [przypis edytorski]
Telefos (mit. gr.) — syn Heraklesa i Auge, córki króla Tegei, król Myzji, sojusznik Achajów podczas wojny trojańskiej; tytułowy bohater zaginionej sztuki Eurypidesa. Jego matka w zagrożeniu śmiercią ukryła nowo narodzonego syna w górach, gdzie wykarmiła go łania. Tymczasem Auge, cudownie uratowana, została żoną króla Myzji. Wychowany przez pasterzy Telefos, kiedy dorósł, za radą wyroczni udał się na dwór królewski w Myzji, gdzie rozpoznał matkę. Rana, którą podczas wojny trojańskiej zadał Telefosowi Achilles w nogę, nigdy się nie goiła, mogło ją uleczyć jedynie to samo ostrze. [przypis edytorski]
telega — duży wóz na czterech kołach. [przypis edytorski]
telega — niewielki czterokołowy wóz konny; por. ros теле́га (uważane za zapożyczenie z chazarskiego). [przypis edytorski]
Telegonos w „Zranionym Odyseuszu” — Telegonos, syn Odyseusza i bogini Kirke, wyruszywszy w celu odszukania ojca, wylądował w Itace i splądrował tę wyspę. W utarczce z Odyseuszem i Telemachem zranił nieznanego ojca śmiertelnie strzałą, która zakończona była ością rybią. Zraniony Odyseusz była to według Ateneusa tragedia Cheremona; mowa tu jednak prawdopodobnie o tragedii Sofoklesa Ὀδυσσεὺς ἀκανθοπλήξ [Odyseusz kolcem zraniony, tragedia Sofoklesa oparta na epickim poemacie o Telenogonosie, z której zachowały się tylko fragmenty; włócznia Telegonosa była zakończona kolcem jadowym płaszczki; red. WL]. [przypis tłumacza]
telegrafista z powieści Wellsa — Herbert George Wells, Wojna światów, pol. wyd. I: Spółka Wyd. J. Rowiński i A. Sobieszewski, Warszawa 1907. Powieść SF o inwazji Marsjan na Ziemię. [przypis edytorski]
telegraf — tu: przesyłanie wiadomości na odległość (telekomunikacja). [przypis edytorski]
telegraf — tu: przesyłanie wiadomości tekstowych na odległość (telekomunikacja). [przypis edytorski]
telej (daw.) — kaftan. [przypis redakcyjny]
telej — gatunek materii kosztownej. [przypis redakcyjny]
telej — gatunek materyi kosztownej. [przypis redakcyjny]
telekineza (z gr.) — poruszanie przedmiotów na odległość. [przypis edytorski]
Tel-el-Kebir — ok. 75 km na południe od Port Said, na skraju pustyni; miejsce decydującej bitwy w wojnie brytyjsko-egipskiej, stoczonej 13 września 1882. [przypis edytorski]
Telemach — bohater Odysei, syn Odyseusza. [przypis edytorski]
