Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
silić — tu: zmuszać. [przypis edytorski]
silinga (sl.) — stipri. [przypis edytorski]
silk-hat — cylinder. [przypis edytorski]
Silla de Caracas — przełęcz w Wenezueli, niedaleko miasta Caracas, na wys. 2315 m n.p.m. [przypis edytorski]
S'il me prend de force, je n'éleverai pas mes pieds au plancher, je ne ferai rien que de mauvaise grace et avec froideur (fr.) — skoro weźmie mnie siłą, nie ruszę nogą ani nie zrobię nic, chyba że jak z łaski i z oziębłością. [przypis edytorski]
silna gruda a silny mróz — [tu:] oziębłość. [przypis redakcyjny]
silnej ręki — w średniowieczu częsty przydomek (manu fortis), wskazujący na męstwo rycerza. [przypis redakcyjny]
silnem — daw. forma N. i Ms. przymiotników określających rzeczowniki rodz. żeńskiego i nijakiego; dziś forma ujednolicona do daw. rodz. męskiego: silnym. [przypis edytorski]
silnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: silnymi. [przypis edytorski]
Silnica, Tulczynka — rzeki w okolicach Tulczyna, rodowej posiadłości Potockich. [przypis edytorski]
silnie rozgałęzione drzewo — figa indyjska (banyan) odznacza się niebywałą długością gałęzi [przypis tłumacza]
silno wielka (starop.) — bardzo wielka; bardzo duża. [przypis edytorski]
silny Dryjant, Kajnej nieśmiertelny, Pejrytoj i Eksadios, i Polifem dzielny — Lapitowie, wsławieni w walkach z centaurami. [przypis edytorski]
silnym — tu skrócenie od: silny jestem. [przypis edytorski]
silny (starop.) — wielki. [przypis redakcyjny]
silny — tu: mocny. [przypis edytorski]
silny — w oryg. niem. starker, tu: krępy. [przypis edytorski]
Siloe — Σιλωᾶ, שִׁלֻּחָה (Iz 8, 6), LXX Σιλωάμ, J 9, 7: κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ, sadzawka Syloe (Wujek), dziś 'Ain Silwan, woda słonawa, w Dolinie Kidron. Zdrój Gichon był połączony kanałem z sadzawką Sziloach (tak właściwie powinno się wymawiać); w kanale w odległości 19' od wejścia Schick odkrył w r. 1891 napis, odczytany przez A. H. Sayce'a, prof. oksfordzkiego uniwersytetu, klęczącego w tym celu po pas w wodzie przez trzy dni. Napis złożony z sześciu wierszy opiewa dzieje przebicia kanału (z dwóch stron); napis pochodzi prawdopodobnie z czasów Salomona, w początkach X w., lub z czasów Ezechiasza, z końca VIII w., co potwierdzają kroniki żydowskie (2 Krn 32, 30; 2 Krl 20, 20). P. Ignacy Radliński, Nowoodkryty napis w Jerozolimie [„Ateneum” 1881]. [przypis tłumacza]
Siloe — sadzawka w Jerozolimie, tu utożsamiona z sadzawką Betsaida (Owczą). Aluzja do wersetów z Ewangelii św. Jana w Nowym Testamencie (J 5:2-5): kiedy anioł zstępował do sadzawki Betsaida i poruszał jej wody, nabierały one wtedy własności uzdrawiających. [przypis redakcyjny]
Silo — Mesjasz. [przypis tłumacza]
Silonitis — Σιλωνίτις (N), Σιλβονίτις (D), prawdopodobnie Esebonitis, p. II, XVIII, 1, uwaga. [przypis tłumacza]
siluit terra (łac.) — zamilkła ziemia (z Wulgaty, łac. tłumaczenia Biblii (1 Mch 1,3), o Aleksandrze Macedońskim: et siluit terra in conspectu eius: i zamilkła przed nim ziemia). [przypis edytorski]
silva rerum (łac. dosł.: las rzeczy) — rodzaj notatnika-pamiętnika, zawierającego zapiski i teksty na różne tematy, spisywane na bieżąco, popularnego wśród szlachty polskiej w XVII–XIX w.; silvae rerum to łac. D. lp. [przypis edytorski]
Silva rerum (łac.: las rzeczy) — rodzaj notatnika-pamiętnika, prowadzonego przez polskich szlachciców (często kolejno przez różnych członków danej rodziny) w XVII–XIX w. Wpisywano tam ważne wydarzenia rodzinne i polityczne, przemówienia, sentencje itp. [przypis edytorski]
Silver City (ang.) — srebrne miasto. [przypis edytorski]
Silver Palace (ang.: srebrny pałac) — nazwa luksusowych wagonów sypialnych wprowadzonych do użytku w 1866 przez przedsiębiorstwo kolejowe Central Pacific Railroads, konkurencyjne wobec Union Pacific Railroads; w 1883 Central Pacific wymieniło ten typ wagonów na wygodniejsze wagony Pullmana. [przypis edytorski]
Silvio Pellico (1789–1854) — wł. pisarz i poeta, karbonariusz, za działalność spiskową więziony m.in. w twierdzy Szpilberg na Morawach; autor książki Moje więzienia. [przypis edytorski]
s'il vous plait (fr.) — proszę, jeśli łaska. [przypis redakcyjny]
silwu ple aseje wu (zniekszt. fr. s'il vous plait asseyez vous) — proszę niech pan usiądzie; tu tyle co: proszę siadać. [przypis edytorski]
Simancas, Diego (Jacobus) (1513–1583) — hiszpański jurysta, biskup Ciudad Rodrigo, Badajoz i Zamory. [przypis edytorski]
si maritano fra di loro (wł.) — żenią się między sobą. [przypis tłumacza]
Simchat Tora — Radość Tory, święto obchodzone zaraz po święcie Sukkot. [przypis edytorski]
Simchat Tora — Radość Tory; święto związane z zakończeniem cyklu czytania Tory, obchodzone jest w ostatnim dniu święta Szałasów, zwanych również świętem Sukkot. [przypis edytorski]
Simchazi a. Semyazza (hebr. dosł.: imię potęgi) — upadły anioł w tradycji judaistycznej i chrześcijańskiej. Zanim doszło do buntu aniołów przeciwko Bogu Semyazza był serafinem, najpotężniejszym po Bogu, aniołem w niebie; po buncie został przywódcą upadłych aniołów. [przypis edytorski]
Simefeo Div’as. — trimis varstais nuo Alupkos vakarų linkui yra smagi vietelė Simei's. Tenai gražioje marių pakrantėje stovi maža uolaitė „Vienuolis”, kiek toliaus mariosė niūkso milžiniška uola vadinama „Div’as” (totor. ž, — milžinas). Šiedvi uoli bene bus kadai-kitkart atskilusi nuo gretimų Simei'so kalni) ir čionai nukritusi. Ant Div’o uolos veda ilgos kopėčios, akmenyje iškaltos. Prisilaikant šalę laiptų padirbtos geležinės tvorelė?, galima be pavojaus ir nuovargio pasiekti uolos viršų. Iš ten matyti vienapus plati marių panorama, kitapus graži kalnų eilia. Netoli kranto, prieškalnyje, riogso genujiečių, kurie viduramžyje šį kraštą valde, pilies griuvėsiai. [przypis tłumacza]
Simeis — Simeizas - miestelis Kryme. [przypis edytorski]
Si melius (…) fer — Horatius, Epistulae, I, 5, 6. [przypis tłumacza]
simia (łac.) — małpa; tu M. lm simia: małpy. [przypis edytorski]
Simiane, Pauline de (1674–1737) — wnuczka pani de Sévigné, odegrała ważną rolę w redagowaniu korespondencji swojej babki. [przypis edytorski]
Simia (…) nobis — Ennius u Cycerona: Cicero, De natura deorum, I, 28. [przypis tłumacza]
simiarum destructor (łac.) — pogromca małp. [przypis edytorski]
simias, protheos et chamaleones (łac.) — małpami, proteuszami i kameleonami. [przypis edytorski]
Simiasz, Kebes, Fedonides — Simiasz i Kebes, dwaj Tebańczycy, przybyli do Aten umyślnie celem zapoznania się z Sokratesem i dotrzymali mu towarzystwa aż do jego śmierci. Obaj występują w Platona Fedonie; wspomniany tam także jako obecny rodak ich, Fedonides. [przypis tłumacza]
Simiasz z Teb, gr. Simmias (V–IV w. p.n.e.) — filozof grecki, uczeń Sokratesa, autor zaginionych 23 dialogów, m.in. O miłości; występuje jako rozmówca Sokratesa w dialogu Fedon Platona, wspomniany w dialogu Kriton. [przypis edytorski]
Si, mi colonel (hiszp.) — Tak, pułkowniku. [przypis edytorski]
Simifonti — Miasteczko w Toskanii. [przypis redakcyjny]
Simigliante a quella inferma (…) suo dolore scherma. (wł.) — Podobny człowiekowi choremu, który nad rzeką nie może znaleźć ukojenia, ale gdy dać mu czas, osłoni swój ból [wolne tłumaczenie; Red. WL]. [przypis edytorski]
Similia przez similia trzeba zabezpieczyć (z łac. similis, tj. podobny) — podobne leczy się podobnym, zasada homeopatii. [przypis edytorski]
Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki filozof, neokantysta, który próbował zastosować metodę Kanta w naukach społecznych. Uważał, że poznanie jest zależne od warunków biologicznych i historycznych, fizjologicznych i społecznych, zatem ludzie pochodzący z różnych środowisk tworzą różne opisy świata i nietożsame systemy moralne. [przypis edytorski]
Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki niemiecki socjolog, filozof, eseista i teoretyk kultury; neokantysta, który próbował zastosować metodę Kanta w naukach społecznych. [przypis edytorski]
Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki socjolog, filozof, eseista i teoretyk kultury. Twórca mikrosocjologii, prekursor socjologii codzienności. Autor m.in.: Filozofii pieniądza (1900), Socjologii (1908) i Filozofii kultury (1916). [przypis edytorski]
simnadciat' (ukr.) — siedemnastu. [przypis redakcyjny]
Simois — rzeka pod Troją. [przypis edytorski]
Simon czarnoksiężnik — Szymon Mag. [przypis edytorski]
Simonetti — Włoch, lekarz Sobieskiego. [przypis redakcyjny]
Simon, Helene (1862–1947) — niemiecka socjolożka, przyjaciółka Beatrice i Simona Webbów. [przypis edytorski]
Simonides of Ceos (c. 556–468 BC) — a Greek lyric poet, renowned for his epitaphs. [przypis edytorski]
Simonides z Keos (ok. 556–468 p.n.e.) — poeta grecki, twórca liryki chóralnej; znany z epigramów, m.in. napisu na obelisku upamiętniającym Spartan poległych pod Termopilami („Przechodniu, powiedz Sparcie…”). [przypis edytorski]
Simon, Jules (1842–1896) — francuski filozof i polityk. [przypis edytorski]
Simon — typowe imię starca bądź pana w komedii rzymskiej. [przypis edytorski]
Simon Wiesenthal (1908–2005) — więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, po wojnie w 1947 r. założył Jewish Historical Documentation Center, które zajmowało się zbieraniem świadectw i dowodów niemieckich zbrodni. Przyczynił się m.in. do ujęcia Adolfa Eichmanna. [przypis edytorski]
Simorg a. Simorg-anka (mit.) — w legendach perskich i arabskich nieśmiertelny, piękny ptak przypominający feniksa. [przypis edytorski]
simpatijai — palankumui. [przypis edytorski]
Simplex (…) est — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 95. [przypis tłumacza]
simplex servus Dei (łac.) — prosty sługa Boży (przen.: człowiek uczciwy, prostoduszny, nieoświecony prostaczek). [przypis edytorski]
simplex servus Dei — zwykły sługa Boży (łac.). [przypis autorski]
simplex sigillum veri (łac.) — prosta figura (pieczęć) prawdy. [przypis edytorski]
simplex veritatis oratio (łac.) — prosta wymowy prawda. [przypis redakcyjny]
simpliciora militares decent — Quintilianus, Institutio oratoria, XI, 1. [przypis tłumacza]
„Simplicissimus” (łac.) — dosł. prostaczek, najpierw imię bohatera powieści łotrzykowskiej, potem niemiecki tygodnik o charakterze satyrycznym, wydawany w latach 1896–1944. [przypis edytorski]
simpliciter (łac.) — po prostu. [przypis edytorski]
simpliciter (łac.) — po prostu. [przypis redakcyjny]
Simpson, Wallis (1896–1986) — żona Edwarda Windsora (wcześniej Edwarda VIII, króla Wielkiej Brytanii) po jego abdykacji w 1936 r.; urodzona w Stanach Zjednoczonych, w Pensylwanii, Bessie Wallis Warfield uprzednio była dwukrotnie zamężna (1916–1927 z Winfieldem Spencerem i 1928–1936 z Ernestem Aldrichem Simpsonem); ściślejsze związki z angielskim następcą tronu łączyły ją od 1934 r. (prowadzili regularną korespondencję od 1931 r). W styczniu 1936 r. Edward został królem, po czym ogłosił, że zamierza poślubić panią Wallis Simpson; wobec sprzeciwu parlamentu i (nieoficjalnej) niezgody na to małżeństwo rodziny królewskiej, zrzekł się korony w grudniu tegoż roku. W 1937 r. we Francji, gdzie para zamieszkała, odbył się ślub Edwarda i Wallis, noszącej odtąd tytuł księżnej Windsoru. [przypis edytorski]
simulacrum (łac.) — obraz, wizerunek. [przypis redakcyjny]
Simulaker (lat.) — simulacrum: Bild. [przypis edytorski]
simulant (łac.) — udają. [przypis redakcyjny]
simul et semel (łac.) — naraz i razem. [przypis redakcyjny]
simul et semel (łac.) — razem i obok. [przypis redakcyjny]
Simul (…) fatiscit — Lucretius, De rerum natura, III, 459. [przypis tłumacza]
simultates, reconciliabitur (łac.) — waśnie, zgoda nastąpi. [przypis redakcyjny]
Simum, wiatr pustyni, śmiertelny wszystkiemu co tchem swoim owionie. Poeci wschodni wiele o nim piszą, i różne mu dają nazwiska. [przypis autorski]
simum, właśc. samum (z arab. samma: truć) — gwałtowny, suchy, gorący wiatr południowy wiejący od kwietnia do czerwca na obszarach pustynnych Afryki Płn., Półwyspu Arabskiego i okolic, wywołujący burze pyłowe i piaskowe, zapowiadający nadejście frontu chłodnego powietrza. [przypis edytorski]
sincerity (ang.) — szczerość. [przypis edytorski]
Sincerum (…) asescit — Horatius, Epistulae, I, 2, 54. [przypis tłumacza]
Sinclair, Upton (1878–1968) — amerykański pisarz, bardzo znany i poczytny w pierwszej poł. XX w.; autor m.in. powieści Oil! (Nafta, 1927). [przypis edytorski]
Sinclair, Upton (1878–1968) — powieściopisarz amerykański związany z ruchem socjalistycznym, bardzo znany i poczytny w pierwszej poł. XX w.; autor m.in. powieści Oil! (Nafta, 1927) oraz dramatu Singing jailbirds (Śpiewający recydywiści, 1924). [przypis edytorski]
Sinclair, Upton (1878–1968) — powieściopisarz amerykański związany z ruchem socjalistycznym. [przypis edytorski]
Sinclair, Upton Beall Jr. (1878–1968) — pisarz amerykański, zdeklarowany socjalista, członek partii demokratycznej; wegetarianin, dzięki powieści Grzęzawisko (The Jungle), ukazującej w realistyczny sposób warunki pracy robotników litewskiego pochodzenia w fabryce konserw zdobył popularność i przyczynił się do uchwalenia federalnego ustawodawstwa dotyczącego inspekcji sanitarnej mięsa; autor wielu powieści zaangażowanych w aktualne tematy społeczne, gospodarcze i polityczne, tłumaczonych na gorąco na język polski m.in. przez Antoninę Sokolicz. [przypis edytorski]
Sindbad — synonim podróżnika; Sindbad Żeglarz z Bagdadu jest bohaterem perskich opowieści podróżniczo-fantastycznych, włączonych do Baśni tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Sind — durchzittert — Die Grenzen unserer geistigen Vermögen sind zweifels ohne außerordentlich enge im Verhältnis zu der Unendlichkeit, welche uns umgibt; aber wenn wir das, was wir nicht begreifen können für unmöglich halten und überhaupt nur schwer und nur wenig begreifen, so gleichen wir fast jenem Skeptiker der Komödie, der nur deshalb glaubte, daß er lebe, weil er sich jeden Augenblick betasten konnte. Ich will, um obige zwei Verse zu rechtfertigen, hier nicht des Langen und Breiten reden, wie es möglich sei, daß Leute zuweilen künftige und entfernte Ereignisse vorhergesehen haben oder ob eine unglückliche Ahnung nicht gerade deshalb in Erfüllung geht, weil wir daran glauben; ich will keine bekannten Beispiele aus alter oder neuer Geschichte anführen, ich will bloß eines besondern und uns nahe berührenden Falles gedenken, an den sich ein für das Land nicht genug zu bedauernder Verlust knüpft. Der berühmte Taddäus Czacki, ein Mann von ungewöhnlich reichem Wissen, seltener noch durch seine uneigennützige Aufopferung für das allgemeine Wohl, dessen Andenken in so vielen Herzen durch die tiefe Verehrung und den reinsten Dank gegen ihn fortlebt — erklärte oft seinen Freunden, daß er von den wichtigeren Ereignissen seines Lebens stets im Voraus durch eine Ahnung Kenntnis gehabt; sogar seinem Tode ging eine unerklärliche Warnung vorher. Einige Tage vor seiner kurzen Krankheit und vor seinem Verscheiden versicherte er seinen Hausbewohnern, daß es ihm scheine, als wenn er in seinem Schlafzimmer seinen Freund und Verwandten, den General Karwicki sähe, wie er sterbe und ihn zu sich rufe. Wie wunderbar und schrecklich gingen diese Worte in Erfüllung, als nach einigen Tagen die Nachricht von dem Tode des viele Meilen entfernt wohnenden Generals ankam und in Kurzem auch Czacki dem Rufe seines Freundes folgte. Aber wie kann man ähnliche Erzählungen glauben ohne dem Antlitz, das den Ausdruck kalter Überlegung hat, ein Lächeln zu entlocken? Man muß sich vom Physiker u. Metaphysiker erst die Erlaubnis dazu erbitten, denen man wohl mit Shakespeare zurufen könnte: «Es gibt mehr Dinge im Himmel und auf Erden, als eure Schulphilosophie sich träumen läßt.« (Malczewski) [przypis autorski]
Sinding, Stephan (1846–1922) — rzeźbiarz norwesko-duński, tworzył w stylu realistyczno-symbolicznym; najważniejsze dzieła: Noe, Walkiria, Niewolnik. [przypis edytorski]
sine activitate (łac.) — bez czynnego udziału. [przypis redakcyjny]
sine armis et sine arte (łac.) — bez broni i bez sztuki. [przypis edytorski]
Sine arte luxuria est bestialis et vita odiosissimum taedium — „Bez sztuki zmysłowość jest bestialstwem, a życie nienawistną nudą”. [przypis autorski]
sine arte mensa (łac.) — stół (obiad) bez kunsztu, prosty. [przypis redakcyjny]
sine bannis (łac.) — bez zapowiedzi. [przypis redakcyjny]
sine comprobatione iuratoria (łac.) — bez poprzysiężenia. [przypis redakcyjny]
sine consensu Reipublicae (łac.) — bez zezwolenia Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
sine contradictione (łac.) — bez sprzeciwu (termin sądowy). [przypis redakcyjny]
sine custodia (łac.) — bez straży; tu: bez świadka. [przypis edytorski]
