Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5388 przypisów.
rapierzysko — zgrub. od rapier: długa broń obosieczna z osłoną dłoni w kształcie kosza drucianego. [przypis edytorski]
rapir (daw.) — dziś popr.: rapier, długa broń obosieczna z osłoną dłoni w kształcie kosza drucianego. [przypis edytorski]
rapir (daw.) — rapier, długa broń obosieczna z osłoną dłoni w kształcie kosza drucianego, zazwyczaj stosowana głównie do zadawania pchnięć. [przypis edytorski]
rapir — dziś popr.: rapier, broń biała o prostej klindze, zdatna do cięć, choć wykonywano nią głównie pchnięcia. [przypis edytorski]
rapir, właśc. rapier — odmiana broni białej popularnej w XVI i XVII w. [przypis edytorski]
Rapisardi, Mario (1844–1912) — włoski poeta; autor m.in. poematu Lucifero (1877), w którym tytułowy Lucyfer (łac.: niosący światło) symbolizuje racjonalizm i postęp pokonujący wszelkie przesądy, książki publicznie spalonej na rozkaz arcybiskupa sycylijskiej Katanii. [przypis edytorski]
raporta — dziś popr. forma M. lm: raporty. [przypis edytorski]
raporta — dziś popr.: raporty. [przypis edytorski]
raporter (fr. rapporteur) — sprawozdawca. [przypis edytorski]
Rappahannock — rzeka we wsch. części stanu Wirginia w Stanach Zjednoczonych; miejsce licznych działań wojennych podczas wojny secesyjnej. [przypis edytorski]
rappa — w żargonie miejscowym znaczy centym, setna część franka. [przypis autorski]
rapport — dziś: raport. [przypis edytorski]
rapport (fr.) — łączność, związek. [przypis edytorski]
rapsod (daw.) — śpiewak a. poeta. [przypis edytorski]
rapsodia (muz.) — utwór instrumentalny o swobodnej formie oparty na motywach muzyki ludowej. [przypis edytorski]
rapsodia (ραψωδία) — znaczyła u Greków wygłaszanie poszczególnych pieśni, mianowicie z Iliady i Odysei. Stąd przenośnie używa się na oznaczenie urywkowego, niesystematycznego wykładu. Trentowski nazwał ją (Myślini II, 443) w tym znaczeniu „siczą” pojęć (przez aluzję do Siczy Zaporoskiej). Od tego wyrazu pochodzą oczywiście używane później przez Kanta formy: rapsodyczny, rapsodycznie. [przypis redakcyjny]
rapsod — nazwy śpiewaka greckiego, użyto tu jako nazwy poematu. [przypis redakcyjny]
rapsodowie — byli to zawodowi deklamatorzy, głównie poematów Homera. Platon przedstawia w dialogu pt. Ion rapsoda bardzo zarozumiałego, ale też i niesłychanie głupiego. Ponieważ Ion należy do najwcześniejszych pism Platona, mamy prawo przypuszczać, że Ksenofont korzysta z myśli rozwiniętych w owym dialogu. [przypis tłumacza]
rapsod — pieśń opiewająca bohaterów, fragment epopei. [przypis edytorski]
rapsod — poetycki utwór epicki opiewający dzieje bohatera lub doniosłe wydarzenia historyczne; fragment epopei. [przypis edytorski]
rapsod — poetycki utwór epicki opiewający dzieje bohatera lub doniosłe wydarzenia historyczne. [przypis edytorski]
rapsod — tu: podniosły poetycki utwór epicki opiewający dzieje bohatera lub doniosłe wydarzenia historyczne. [przypis edytorski]
rapsod — tu: podniosły utwór epicki. [przypis edytorski]
rapsod — tu: podniosły utwór poezji epickiej. [przypis edytorski]
rapsod — tu: poetycki utwór epicki opiewający dzieje bohatera lub doniosłe wydarzenia historyczne; fragment epopei. [przypis edytorski]
rapsod — tu: wędrowny śpiewak w staroż. Grecji, recytujący poematy epickie, własne lub cudze, głównie epopeje Homera. [przypis edytorski]
rapsod — wędrowny śpiewak w staroż. Grecji, recytujący poematy epickie, własne lub cudze, głównie epopeje Homera. Czy jeden Rotszyld, jak wieszcz nad Helladą, czy też brzęczących kompania rapsodów: w 1795 niemiecki filolog Friedrich Wolf w dziele Prolegomena zu Homer poddał w wątpliwość, że przypisywane Homerowi eposy były dziełem pojedynczej osoby, co zapoczątkowało nowożytny spór o tę tzw. kwestię homerycką. [przypis edytorski]
rapsod — wędrowny śpiewak w staroż. Grecji, recytujący poematy epickie, własne lub cudze, głównie epopeje Homera. [przypis edytorski]
rapsody — dziś popr. forma: rapsodowie. [przypis edytorski]
raptawy (gw. podhalańska) — ospowaty; tu zapewne raczej: taki jak u „żaby raptawej”, tj. ropuchowaty. [przypis edytorski]
raptem — nagle. [przypis edytorski]
rapt — napad, najazd, porwanie, zdarzenie gwałtowne. [przypis edytorski]
raptularz (daw.) — księga do prowadzenia notatek. [przypis edytorski]
raptularz (daw.) — notatnik. [przypis edytorski]
raptularz (daw., z łac.) — podręczny notatnik. [przypis edytorski]
raptularzyk — notatnik. [przypis redakcyjny]
raptura (daw.) — notatka. [przypis edytorski]
raptura — pismo, list. [przypis redakcyjny]
raptus (daw.) — człowiek gwałtowny. [przypis edytorski]
raptusowy — porywczy, gwałtowny. [przypis edytorski]
raptus puellae (łac.) — porwanie dziewicy. [przypis edytorski]
raptus puellae (łac.) — porwanie panny. [przypis redakcyjny]
rapt (z łac.) — porwanie. [przypis redakcyjny]
rapt (z łac. raptus) — porwanie. [przypis edytorski]
rapuitque (…) artus — Lucretius, De rerum natura, IV, 151. [przypis tłumacza]
rapukai — sopulės, bulvės, kartopeliai. [przypis edytorski]
Rara avis in terris (łac.) — rzadki ptak na ziemiach. [przypis redakcyjny]
rara avis (łac.) — dosł.: rzadki ptak, biały kruk; tu: rzadki okaz. [przypis edytorski]
rara avis (łac.) — rzadki ptak. [przypis redakcyjny]
Rari (…) Nili (łac.) — „Zacnych na świecie niewielu: ot, tylu,/ Ile bram w Tebach albo ujść jest Nilu” (Iuvenalis, Satirae, XIII, 26; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
raritas (łac.) — rzecz rzadka. [przypis redakcyjny]
raritates et mirabilia (łac.) — rzadkości i cudowności. [przypis edytorski]
raróg — drapieżny ptak z rodziny sokołów, ceniony w sokolnictwie, w Polsce rzadki. [przypis edytorski]
raróg — ptak drapieżny z rodziny sokołów; tu: dziwadło, błazen. [przypis edytorski]
raróg — ptak drapieżny z rodziny sokołowatych o charakterystycznym upierzeniu, białym z czarnymi plamkami. [przypis edytorski]
raróg — ptak z rodziny sokołowatych. [przypis edytorski]
raróg — Raróg, ptak z gatunku jastrzębia. Wiadomo, że za jastrzębiami drobne ptastwo, szczególnie jaskółki, tłumnie upędzają się. Stąd przysłowie: latać jak za rarogiem. [raróg: gatunek ptaka drapieżnego z rzędu sokołowatych, występuje na równinach, łąkach i stepach oraz obszarach skalistych Eurazji, osiąga rozmiary ciała przekraczające 50 cm przy rozpiętości skrzydeł do 130 cm; wszechstronny myśliwy, poluje na gryzonie, ssaki (np. zające), ptaki (kuropatwy, cietrzewie, kaczki, gęsi i łabędzie); tradycyjnie wykorzystywany w sokolnictwie, obecnie pod ochroną; w mit. słowiańskiej raróg, związany z bogiem nieba i ognia Swarogiem, to demon ognia, przynoszący szczęście, pokrewny występującemu w ros. opowieściach lud. żar-ptakowi: powiedzenie o uganianiu się za rarogiem może być związane raczej z tymi mityczno-baśniowymi wyobrażeniami; red. WL]. [przypis autorski]
raro, divinissimo, adorando (wł.) — rzadki, najbardziej boski, uwielbiony. [przypis edytorski]
rarotai — ankstyvosios mišios per Adventą. [przypis edytorski]
rarotos — ankstyvosios mišios per Adventą. [przypis edytorski]
Rarum est enim ut satis se quisque vereatur (łac.) — Quint. X, 7; cyt. u Montaigne, Próby I. 37. „Rzadko się zdarza, aby ktoś miał dość poszanowania dla siebie”. [przypis tłumacza]
Rarum (…) vereatur (łac.) — „Rzadki człowiek, co sam się szanuje przystojnie” (Quintilianus, Institutio oratoria, X, 7; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Rarus (…) Fortuna — Iuvenalis, Satirae, VIII, 73. [przypis tłumacza]
rarytet — rzadkość, osobliwość; dziś popr. rarytas. [przypis edytorski]
rarytet — rzadkość, tu: niezwykła piękność. [przypis edytorski]
rarytet (z łac.) — rzadkość. [przypis redakcyjny]
rarytny a. rarytni (daw., z łac.) — rzadki, szczególny, wyjątkowy. [przypis edytorski]
rašėjas — rašytojas. [przypis edytorski]
raškašis (sl.) — lengvas gyvenimas, gerovė, prabanga. [przypis edytorski]
raškažis — prabangus, lengvas gyvenimas. [przypis edytorski]
raškyti — skinti. [przypis edytorski]
rasa (daw.) a. haras — daw. lekka tkanina wełniana; od fr. miasta Arras. [przypis edytorski]
rasa (daw.) a. haras — daw. lekka tkanina wełniana. [przypis edytorski]
rasceta — linia na przegubie na zgięciu dłoni. [przypis edytorski]
raskolnicy (z ros.) — dosł: rozłamowcy; dawne, pejoratywne określenie staroobrzędowców, starowierców. [przypis edytorski]
raskolnicy (z ros.) — dosł: rozłamowcy; dawne, pejoratywne określenie staroobrzędowców, starowierców, wyznania powstałego wskutek rozłamu (cs. raskoł) w Rosyjskim Kościele Prawosławnym, spowodowanego reformą liturgiczną patriarchy Nikona z lat 1652–1656. Starowiercy nie uznali reformy, zostali potępieni jako heretycy i pozbawieni praw obywatelskich, władze Rosji prowadziły ich masowe prześladowania; pełnię praw obywatelskich uzyskali dopiero w 1905. [przypis edytorski]
Rasmussen, Knud (1879–1933) — podróżnik i pisarz duński; autor Nye Maunesker, Eskimo Folk Tales i in. [przypis edytorski]
rasowszy — dziś tylko: bardziej rasowy. [przypis edytorski]
rasowy — arasowy, tkany. [przypis redakcyjny]
rasowy [płaszcz] — harasowy, arasowy, z materii wełnianej, szorstkiej. [przypis redakcyjny]
raspiekancja (ros. pot.) — surowa nagana. [przypis edytorski]
Raspiutę — fonetyczny zapis wymowy fr. nazwiska Rasputin; Grigorij Jefimowicz Rasputin (1869–1916) od 1905 r. był faworytem rodziny cara Rosji Mikołaja II; chłop z pochodzenia, uznany za mnicha, choć nigdy nie złożył ślubów, cieszył się sławą świątobliwego mędrca, jasnowidza, proroka i uzdrowiciela (umiał podobno zatamować krwotok u chorego na hemofilię carewicza Aleksego); poprzez carycę Aleksandrę zyskał duży wpływ na politykę państwową, co doprowadziło do zawiązania spisku na jego życie. Otruty i raniony z broni palnej w pierś najpierw próbował udusić swego mordercę, księcia Jusupowa, a następnie zaczął uciekać; znów został kilkakrotnie postrzelony i powalony, roztrzaskano mu głowę pałką, związano i utopiono w Newie. Sekcja zwłok wykazała, że w momencie wrzucenia do rzeki Rasputin żył jeszcze. [przypis edytorski]
Rasselas — ang. The History of Rasselas, Prince of Abissinia, dzieło Samuela Johnsona (1709–1784), opublikowane w 1759 r. [przypis edytorski]
Rasselas — właśc. The History of Rasselas, Prince of Abissinia (Historia Rasselasa, księcia Abisynii; 1759), dydaktyczno-moralizatorski utwór Samuela Johnsona. [przypis edytorski]
rassurez-vous (fr.) — uspokójcie się; bądźcie spokojni. [przypis edytorski]
Ras Tafari Makonnen — imię chrzestne cesarza Etiopii Haile Selassie I, od którego pochodzi nazwa synkretycznego ruchu millenarystyczno-mesjanistycznego religijnego powstałego na Jamajce w latach 30. XX w. [przypis edytorski]
rastakuer, właśc. Rastaquouére — cudzoziemiec wiodący wystawny tryb życia, a którego źródła dochodów są nieznane. [przypis edytorski]
Rastenburg — obecnie: Kętrzyn. [przypis edytorski]
Rastignac i Laurence de Cinq-Cygne — postacie z cyklu powieściowego Balzaca Komedia Ludzka. [przypis edytorski]
Rastignac — patrz: Ojciec Goriot, Stracone złudzenia. [przypis edytorski]
rastron — neologizm Jarry'ego o niejasnym znaczeniu. [przypis edytorski]
Rasyn — Racine, Jean-Baptiste (1639–1699) fr. dramaturg, autor m. in. Fedry. [przypis edytorski]
Rasyn — spolszczone: Racine; Jean Racine (1639–1699): francuski poeta i dramaturg; autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]
Rasyn — spolszczone: Racine; Jean Racine (1639–1699): fr. poeta i dramaturg; autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]
Rasyn — właśc. Racine. [przypis edytorski]
rasza — występny, grzesznik, złoczyńca. [przypis tłumacza]
Raszi — skrót imienia rabiego Szlomo Icchaki (1040–1105), najpopularniejszego komentatora Pisma Świętego oraz Talmudu. [przypis tłumacza]
raszka a. rudzik — niewielki ptak. [przypis edytorski]
raszka — rudzik, mały, szarobrunatny ptak o rudawym podgardlu. [przypis edytorski]
Raszków — miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis edytorski]
