Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18291 przypisów.
polipy — osiadła forma życiowa parzydełkowców. Morskie, skałotwórcze polipy koralowe żyją zwykle kolonijnie, na niewielkich głębokościach, przytwierdzone do dna; wiele gatunków wytwarza wapienne szkieleciki, z których powstają rafy i wyspy koralowe. [przypis edytorski]
Polissena [Sforza], Ginewra d'Este — dwie pierwsze żony Sigismonda. [przypis edytorski]
polis — staroż. gr. miasto-państwo o charakterystycznej kulturze politycznej, niekiedy, jak w przypadku Aten, rządzone demokratycznie. [przypis edytorski]
polista sukienka — z obszernymi połami. [przypis edytorski]
Polistrat — nieznany zresztą dowódca. [przypis tłumacza]
poliszynel — bohater komiczny francuskiego teatru lalek i parad (widowisk jarmarcznych); słynne powiedzenie: tajemnica Poliszynela — w znaczeniu rzekomej tajemnicy. [przypis redakcyjny]
Poliszynel — jedna z charakterystycznych postaci włoskiej komedii dell'arte, zwykle występująca z kogucim piórem, charakteryzująca się złośliwością, nieuprzejmością i egoizmem. [przypis edytorski]
poliszynel — postać z commedia dell'arte, złośliwy gbur, prześmiewca. [przypis edytorski]
Poliszynel — postać z fr. teatru lalkowego, zdradzająca sekrety, zwł. te od dawna znane. [przypis edytorski]
poliszynel — postać z komedii dell’arte. W wielkiej tajemnicy opowiada publiczności sekrety pozostałych postaci, nieświadomy tego, że widzowie i tak zdążyli się już o nich dowiedzieć. Stąd powiedzenie „tajemnica poliszynela”. [przypis edytorski]
poliszynel — postać z włoskiej commedia dell'arte, złośliwy gbur, prześmiewca, zwykle przedstawiany jako garbus z kogucim piórem na kapeluszu. [przypis edytorski]
poliszynel — tu: błazen, komik; pierwotnie: jedna z najbardziej charakterystycznych postaci z commedia dell'arte: gbur, prześmiewca, często przedstawiany jako garbus w stroju z kogucimi elementami (piórami, grzebieniem na czapce); jego rolą było podsumowanie poszczególnych części przedstawienia: w wielkiej tajemnicy opowiadał publiczności sekrety pozostałych postaci, nieświadomy tego, że widzowie i tak zdążyli się już o nich dowiedzieć, stąd powiedzenie „tajemnica poliszynela”. [przypis edytorski]
poliszynel — tu: błazen, komik; pierwotnie: jedna z najbardziej charakterystycznych postaci z commedia dell'arte: gbur, prześmiewca, często przedstawiany jako garbus w stroju z kogucimi elementami (piórami, grzebieniem na czapce). [przypis edytorski]
Poliszynel — (wł. Pulcinella, czyli kogucik), postać z komedii dell'arte, zwykle występująca z kogucim piórem, charakteryzująca się złośliwością, nieuprzejmością i egoizmem. [przypis edytorski]
poliszynel (z fr. polichinelle) — pajac, od włos. pulcinella — kogucik. Jedna ze stałych postaci komicznych włoskiej komedii ludowej (commedia dell'arte). [przypis redakcyjny]
poliszynel (z wł. pulcinella: kogucik) — tu: pajac; pierwotnie: jedna z charakterystycznych postaci włoskiej komedii dell'arte, zwykle występująca z kogucim piórem, charakteryzująca się złośliwością, nieuprzejmością i egoizmem. [przypis edytorski]
Politeama Nazionale — sławny, historyczny teatr w Pizie. [przypis edytorski]
politechnika — w Królestwie wówczas nie istniała. [przypis redakcyjny]
politeizm — wiara w wielu bogów, w przeciwieństwie do monoteizmu, wiary w jednego Boga. [przypis redakcyjny]
Poli, Théodore (1799–1831) — jeden z najsłynniejszych bandytów korsykańskich XIX w.; zastrzelił ponad trzydziestu żandarmów, utworzył niewielką społeczność bandytów, którymi rządził; został zabity w wyniku zdrady. [przypis edytorski]
Politische und Weltanschauung Schulung (niem.) — szkolenie polityczne i światopoglądowe. [przypis edytorski]
politius (łac.) — polityczniej, przyzwoiciej. [przypis redakcyjny]
politowania pełen — pełen współczucia. [przypis edytorski]
politurowany — pokryty politurą, rodzajem lakieru w postaci roztworu żywicy w alkoholu etylowym. [przypis edytorski]
politurowany — powlekana politurą powierzchnia drewna w celu nadania jej połysku. [przypis edytorski]
Politycy dzisiejszy — zwolennicy rozdziału państwa i kościoła. [przypis edytorski]
Politycy nasi jednak, nie mogąc podzielić zwierzchnictwa w jego zasadzie, dzielą je w jego podmiocie: dzielą je na siłę i na wolę; na władzę prawodawczą i na władzę wykonawczą… — w ustępie tym zwraca się Russo przeciw Locke'owi i Monteskiuszowi, przeciw teorii podziału władz. Spór to raczej o charakterze terminologicznym. Russo bowiem, jak w dalszym ciągu się okaże, nie jest zwolennikiem konfuzji legislatywy z egzekutywą. Wprost przeciwnie, zasadniczym jej przeciwnikiem. Uważa jednak za władzę istotną jedynie władzę stanowienia praw. Wykonywania praw nie uznaje się za funkcję władczą — jest ono dlań tylko stosowaniem siły w myśl rozkazów prawa. Władza zwierzchnicza, jako najwyższa, musi być jedna i niepodzielna: postulat metodologiczny, uzasadniony jednością woli powszechnej, narodu, organizmu społecznego. [przypis tłumacza]
polityczną — upozorowaną. [przypis redakcyjny]
politycznie (daw.) — grzecznościowo, uprzejmie. [przypis edytorski]
politycznie — grzecznie, uprzejmie. [przypis redakcyjny]
polityczniej — tu: przyzwoiciej. [przypis redakcyjny]
politycznie (z łac.) — uprzejmie, w sposób cywilizowany; tu: z zachowaniem pozorów. [przypis edytorski]
polityczny (daw.) — grzeczny, dworny, umiejący się znaleźć w danej sytuacji. [przypis edytorski]
polityczny (daw.) — grzeczny, nie prostak, mający obycie. [przypis redakcyjny]
polityczny (daw.) — kulturalny, pełen ogłady. [przypis redakcyjny]
polityczny (daw.) — umiejący się zachować odpowiednio, szanujący względy wszystkich. [przypis edytorski]
polityczny (z łac. politicus) — tu: cywilizowany, przestrzegający prawa. [przypis edytorski]
polityczny (z łac. politicus) — tu: obyczajny, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, obyczajny. [przypis edytorski]
polityczny (z łac.) — tu: cywilizowany, przestrzegający prawa. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny, obyczajny. [przypis edytorski]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny. [przypis edytorski]
polityka (daw., z łac.) — uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
Polityka — komedia Włodzimierza Perzyńskiego. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność, uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność, uprzejmość. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — tu: uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: uprzejmość, obyczajność. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — uprzejmość, dobry obyczaj. [przypis redakcyjny]
polityk — grzeczny człowiek. [przypis redakcyjny]
polityki restauracyjnej — tj. polityki restauracji, przywracania dawnych dynastii, ustrojów i porządków w Europie, obalonych przez podboje Napoleona. [przypis edytorski]
polityków usiłujących właśnie naprawić część strat — Demostenes nie może obronić się uczuciu pewnego zakłopotania; wszak sam doradzał pokój. [przypis tłumacza]
polityk, pożeracz depesz — pan Adam nie był zapewne politykiem z zawodu, tylko miał zamiłowanie do czytania doniesień prasowych i śledzenia sytuacji politycznej na świecie. [przypis edytorski]
poliwka a. polewka (gw.) — zupa. [przypis edytorski]
Polizei dein Freund und Helfer (niem.) — policja twoim przyjacielem i pomocnikiem. [przypis edytorski]
Polizei (niem.) — policja. [przypis edytorski]
Polizist, Polizist, komm hier, aber schnell! Nimm der Dreck weg und schmeiss an die Seite (niem.) — Policjant, policjant, chodź tu, tylko szybko! Weź stąd to łajno i wyrzuć na bok. [przypis edytorski]
Pollak, Roman (1886–1972) — historyk literatury, nauczyciel gimnazjalny i wykładowca Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu; zapalony piłkarz. [przypis edytorski]
Pollak, Seweryn (1907–1987) — poeta, eseista i tłumacz poezji rosyjskiej, walczył w powstaniu warszawskim. [przypis edytorski]
pollicitationes (łac.) — obietnice. [przypis redakcyjny]
pollicitationibus (łac. forma N.) — obietnicami. [przypis redakcyjny]
Pollinctor — ten, który ciało martwe myje i namaszcza. [przypis redakcyjny]
Polluks — jeden z braci bliźniaków, zwanych Dioskurami, śmiertelników obdarzonych nieśmiertelnością (por. gwiazdy konstelacji Bliźniąt, zodiakalne Bliźnięta). [przypis redakcyjny]
Polluks (mit. rzym.; gr. Polydeukes) — jeden z dwóch bliźniaczych braci Dioskurów: Kastor i Polluks byli patronami rzym. jazdy. [przypis edytorski]
Polluks — z jęz. łacińskiego, po polsku również: Polideukes, tak jak po grecku. [przypis edytorski]
polmi (starop. forma) — dziś N.lm: pólmi; polami. [przypis edytorski]
polmi (starop. forma) — dziś popr. N.lm: polami. [przypis edytorski]
polną myszką przeleciał — przebiegł pod postacią polnej myszki. [przypis edytorski]
polne koniki — w oryginale: cykady, owady, których samce wydają głośne, przerywane dźwięki. [przypis edytorski]
Polnische Bruderschaft (niem.) — polskie braterstwo; nawiązanie do powiedzenia polnische Wirtschaft, określającego pogardliwie polską gospodarkę, polski porządek. [przypis edytorski]
polnische Frau (niem.) — polska kobieta. [przypis edytorski]
polnische Misch-Masch (niem.) — dziś: polnische Mischmasch: polska mieszanina. [przypis edytorski]
Polnische Perversität (niem.) — Polska przewrotność. [przypis edytorski]
polnisches Vieh (niem.) — polskie bydlę. [przypis edytorski]
polnische Wirtschaft (niem.) — polska gospodarka, wyrażenie pogardliwe. [przypis edytorski]
polnische Wirtschaft (niem.) — polskie gospodarstwo; polska gospodarka. [przypis edytorski]
polnych Tatarów — koczowniczych Tatarów, którzy są tu odpowiednikami Scytów z pieśni Horacego. [przypis redakcyjny]
polny — hetman polny. [przypis edytorski]
Pologne (fr.) — Polska. [przypis edytorski]
Pologne, littérature polonaise, auteurs polonais (fr.) — Polska, literatura polska, autorzy polscy. [przypis edytorski]
Polo, Marco (1254–1324) — wenecki podróżnik i kupiec; podróżując Jedwabnym Szlakiem, przemierzył całą Środkową Azję i dotarł do Chin, po powrocie podyktował swoje spostrzeżenia w formie pamiętników; uważany za najwybitniejszego podróżnika europejskiego w średniowieczu. [przypis edytorski]
Polonais, point des rêveries (fr.) — Polacy, żadnych marzeń. [przypis edytorski]
polonez — polski taniec narodowy oraz forma muzyczna oparta na tym tańcu. W XVIII w. stał się znany w innych krajach europejskich, zaś w XIX w. do najsłynniejszych należały polonezy komponowane przez Fryderyka Chopina. [przypis edytorski]
„Polonia” Grottgera — cykl dziewięciu czarno-białych rysunków autorstwa polskiego malarza i ilustratora okresu romantyzmu, Artura Grottgera (1837–1867), przedstawiających sceny z powstania styczniowego w Królestwie Polskim z 1863 r. (drugą część cyklu stanowi Lithuania, zbiór prac powstałych w l. 1864–1866, poświęconych powstaniu na Litwie). Cykl Polonia składa się z dziewięciu prac: Obraz symboliczny Polski, Branka, Kucie kos, Bitwa, Schronisko, Obrona dworu, Po odejściu wroga, Żałobne wieści, Na pobojowisku. Wzmianka o postaci kobiecej z Polonii Grottgera może odnosić się do typu kobiecego występującego w kilku pracach cyklu (postać blada, w żałobnej czerni, z załamanymi rękoma) lub do otwierającego cykl rysunku z karty tytułowej, przedstawiający alegorię zniewolonej Polski. Jest to siedząca wśród ruin żałobna postać kobieca spowita w ciemną, zakrywającą ją całkowicie, wraz z twarzą szatę z kapturem; za jej plecami na murze wypisane jest ręcznie słowo „Polonia”, najwymowniejszą teść niesie ze sobą widok jej skręconych dramatycznie dłoni tkwiących w dybach (przy tym Polonii towarzyszą trzej nadzy młodzieńcy: jeden w czapce frygijskiej, stanowiącej symbol wolności i rewolucji, oswobadzający ją właśnie z kajdan oraz dwaj siedzący u jej stóp i spoglądający w dal, w przyszłość). [przypis edytorski]
Polonia non parit monstra (łac.) — Polska nie rodzi potworów. [przypis edytorski]
Polonia Restituta — Order Odrodzenia Polski a. Polonia Restituta; drugie po Orderze Orła Białego pod względem starszeństwa polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane od 1921 r. za wybitne osiągnięcia m.in. na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej. [przypis edytorski]
Polonia Restituta — polskie państwowe odznaczenie cywilne, nadawane za wybitne osiągnięcia na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej, służby państwowej oraz rozwijania dobrych stosunków z innymi krajami, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe po Orderze Orła Białego. [przypis edytorski]
polonia rosyjska — tj. emigracja polska w Rosji. [przypis redakcyjny]
Poloni sunt genitores Germaniae (łac.) — Polacy urodzili (tj. ocalili) Niemców. [przypis redakcyjny]
Poloniusz — drugoplanowa postać w tragedii Shakespeare'a Hamlet, ojciec Ofelii i Laertesa; wcielenie dworaka. [przypis edytorski]
Poloniusz — drugoplanowa postać w tragedii Szekspira Hamlet, ojciec Ofelii i Laertesa, wcielenie dworaka. Hamlet zabił go w komnacie swej matki, ukrytego za zasłoną, biorąc za swego znienawidzonego wuja, po czym wywlókł jego ciało i ukrył. [przypis edytorski]
Poloniusz — postać wyrachowanego polityka z Hamleta Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
polonu („polonium”), wykrytego przez nas, i radu („radium”), który odkryliśmy ze współudziałem p. Bémonta — [por.] P. Curie i M. Curie, „Comptes rendus”, lipiec 1898; P. Curie, M. Curie i G. Bemont, „Comptes rendus”, grudzień 1898. [przypis autorski]
Polonus Polono lupus (łac.) — Polak Polakowi wilkiem. [przypis edytorski]
Polonus scripsi Polona lingua et ad Polonum (łac.) — Jako Polak pisałem w polskim języku i dla Polaka. [przypis edytorski]
Polonus sum, Poloni nihil a me alienum puto (łac.) — Polakiem jestem i nic, co polskie, nie jest mi obce. Parafraza sentencji Terencjusza: Homo sum: humanum nihil a me alienum puto, tj. człowiekiem jestem i nic, co ludzkie nie jest mi obce. [przypis edytorski]
