Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18306 przypisów.
Psylle i Marsy — poskromiciele węży; Goethe czyni ich strażnikami wozu Afrodyty-Galatei. [przypis edytorski]
Psy niemieckie… Gdzie lecisz?! — psy niemieckie znane były w obozach z gorliwej służby. „Rolf” i „Mensch” zasłużyli się w Oświęcimiu. [przypis redakcyjny]
psy pariaskie — pariaskimi nazywają w Indiach włóczęgowskie kundle, rasy niekształtnej, a maści żółtawej. [przypis tłumacza]
Psyria — dziś Psara, wysepka w pobliżu Chios. [przypis edytorski]
psy się zdadzą domowemi (starop.) — zdają się psami domowymi; wydają się psami domowymi. [przypis edytorski]
Pszczelin — pierwsza w zaborze rosyjskim szkoła rolnicza, otwarta w 1900 przez Warszawskie Towarzystwo Pszczelniczo-Ogrodnicze (stąd nazwa placówki i gospodarstwa), położona na Mazowszu, ok. 25 km od centrum Warszawy; placówka działała przez ponad 100 lat, pod koniec istnienia jako Zespół Szkół Rolniczych; w 2005 szkołę zlikwidowano, w 2015 budynki szkolne zburzono, na terenie szkoły powstało nowe osiedle miasta Brwinów. [przypis edytorski]
pszczelnik — pasieka. [przypis edytorski]
„Pszczółka” — galicyjskie czasopismo społeczno-polityczne, wydawane razem z „Wieńcem” na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
pszczółki głowy — tu: myśli. [przypis edytorski]
pszczoła liguryjska a. pszczoła włoska (biol.) — potoczna nazwa podgatunku Apis mellifera ligustica pszczoły miodnej, pochodząca od nazwy włoskiego regionu Liguria, w którym go po raz pierwszy wyróżniono. [przypis edytorski]
pszczoła — tu: rozpoznawalny element heraldyki wprowadzonej przez Napoleona I w 1808 r.; nowy herb Francji w miejsce królewskich złotych lilii na niebieskim tle miał złote pszczoły na tle czerwonym; taki płaszcz okalał złotego cesarskiego orła trzymającego w szponach błyskawice. [przypis edytorski]
pszczoły Akademii (…) osiądźcie na Muzom odtąd poświęconych ustach — w starożytności Muzy, boginie opiekunki sztuk pięknych i nauki, często wiązano z pszczołami, nazywanymi „ptakami Muz”, przynoszącymi dar słodyczy pieśni i pięknej wymowy na usta poetów; Akademia to starożytna grecka szkoła filozoficzna założona przez Platona w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa). [przypis edytorski]
pszczoły dokoła Muz — w starożytności Muzy często wiązano z pszczołami, nazywanymi „ptakami Muz”, przynoszącymi dar słodyczy pieśni i pięknej wymowy na usta poetów. [przypis edytorski]
pszczoły hyblejskie — miód hyblejski był w starożytności uważany za najsłodszy. [przypis edytorski]
pszczoli — dziś popr.: pszczeli. [przypis edytorski]
Pszczonów — siedziba Lewińskich po spaleniu się Olszowej. [przypis redakcyjny]
Pszczyna — miasto w płd. Polsce, w woj. śląskim. [przypis edytorski]
pszuchem — żart. zniekształcone: brzuchem. [przypis redakcyjny]
ptacy (daw.) — dawna forma l.m rzeczownika ptak, dziś: ptaki. [przypis edytorski]
ptacy — dziś popr. forma M. lm: ptaki. [przypis edytorski]
ptacy — dziś popr.: ptaki. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ptacy (…) krakali (daw.) — dziś popr. forma: ptaki krakały. [przypis edytorski]
ptacy (…) się żegnali — dziś popr.: ptaki się żegnały. [przypis edytorski]
ptacy swobodni — dziś popr. forma M. lm: ptaki swobodne. [przypis edytorski]
ptak Ateny — sowa. [przypis edytorski]
ptaka wiecznie żyjącego — feniksa, który się przez ogień wiecznie odradzał (por. XXVI 3, w. 6). [przypis redakcyjny]
ptak Benu — święty ptak czczony w Heliopolis. Powstał sam z siebie na początku świata i unosił się ponad prawodami, a następnie spoczął na pierwszym pagórku stałego lądu, który się z tych wód wyłonił. Pierwowzór feniksa. [przypis edytorski]
ptaki Komdory na wyspie Dzwonnej są nieme — komtury zakonu maltańskiego. [przypis tłumacza]
ptaki — orły polskie. [przypis redakcyjny]
ptak Jowisza (mit. rzym.) — orzeł; obok gromu był to najważniejszy atrybut boga nieba, burzy i deszczu, najwyższego władca nieba i ziemi, ojca bogów. [przypis edytorski]
ptak Jowisza — orzeł. [przypis edytorski]
ptak Jowisza — papież, który miał zamiar stanąć po stronie przeciwników króla Franciszka. [przypis tłumacza]
ptak Jowiszów — orzeł. [przypis redakcyjny]
ptak jowiszowy — Orzeł, symbol cezarów rzymskich i państwa rzymskiego. [przypis redakcyjny]
Ptak ma swoje gniazdo, liszka swoją jamę, a syn człowieczy nie ma, gdzie by głowę swoją mógł przykłonić! — cytat z Biblii (Łk 9,58 i Mt 8,20). [przypis edytorski]
ptak Minerwy — sowa; Minerwa — mit. rzym. bogini mądrości (odpowiednik Ateny z mit. gr.). [przypis edytorski]
ptakóm — dziś popr. forma C. lm: ptakom. [przypis edytorski]
ptakowie — dziś popr. forma M. lm: ptaki. [przypis edytorski]
ptak (…) palladowy — sowa, ptak Ateny, gr. bogini mądrości. [przypis edytorski]
ptak Rok — legendarny olbrzymi ptak drapieżny z opowieści perskich i arabskich; występuje w jednej z Baśni tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
ptak Ruk, Rok, Ruch — olbrzymi ptak, który może przesłonić słońce i zmienić dzień w noc, pojawia się w mitologii perskiej. Występuje w jednej z Baśni tysiąca i jednej nocy — atakuje statek Sindbada Żeglarza. [przypis edytorski]
Ptak się nad nimi ukazał, gdy chcieli się wedrzeć na mury… — Iliada XII 200–207. [przypis edytorski]
ptak ten, co dzieci swoje doświadcza słońcem i nie wierzy pierzu — orzeł. [przypis redakcyjny]
Ptak w żółkłych lasach pieśni zapomina tkliwych — w krajach gorących, naypięknieysze ptaki, nie śpiewaią lecz tylko przeraźliwie krzyczą. Tamże lęgnie się mnóstwo nietoperzy ogromney postaci. [przypis autorski]
Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 151. [przypis autorski]
ptastwo (daw.) — dziś popr.: ptactwo. [przypis edytorski]
ptastwo (daw.) — ptactwo. [przypis edytorski]
ptastwo — dziś popr.: ptactwo. [przypis edytorski]
ptastwo — dziś: ptactwo. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ptastwo — ptactwo. [przypis edytorski]
ptastwo (starop.) — ptactwo, ptaki. [przypis redakcyjny]
ptaszęcymi (…) głosy — dziś: ptaszęcymi głosami. [przypis edytorski]
ptaszęta matki Carey — Gatunek albatrosa. [przypis redakcyjny]
ptaszętóm — dziś popr. forma C. lm: ptaszętom. [przypis edytorski]
ptaszka (daw.) — ptaszek. [przypis edytorski]
ptaszniczka — lekka, małokalibrowa strzelba myśliwska przeznaczona do polowań na siedzące ptactwo; zwana też cieszynką. [przypis edytorski]
ptasznik — hodowca i/lub sprzedawca ptaków bądź drobnych zwierząt. [przypis edytorski]
ptasznik — myśliwy polujący na ptaki. [przypis edytorski]
Ptasznik z Tyrolu — tytuł operetki Karla Zellera z 1891 roku. [przypis edytorski]
ptaszynka — Ptaszynki są to strzelby małego kalibru, w które kładzie się drobna kula. Dobrzy strzelcy z takich fuzyj ptaka w lot trafiają. [przypis autorski]
pterodaktyl (biol.) — pierwszy odkryty wymarły gad latający, żyjący w okresie późnej jury (150–145 mln lat temu); daw. przez „pterodaktyle” rozumiano ogólnie wymarłe latające gady. [przypis edytorski]
Pterofiks — neologizm, połączenie prehistorycznego pterodaktyla i mitologicznego feniksa. [przypis edytorski]
Ptha, dziś popr. Ptah (mit. egip.) — bóg stwórca czczony w Memfis, patron rzemieślników. [przypis edytorski]
ptifury (z fr.) — małe ciasteczka deserowe, serwowane do kawy a. herbaty. [przypis edytorski]
ptifury (z fr. petits fours: herbatniki, paszteciki) — małe ciasteczka deserowe, serwowane do kawy a. herbaty. [przypis edytorski]
Ptolemaida — Πτολεμαίς, Akka, Ἄκη, עַכּוֹ (Sdz 1, 31), dzisiejsze St. Jean d'Acre, arab. 'Akka. Nazwa Ptolemaida może pochodzi od Ptolemeusza Lagi (?); dziś 11 000 mieszkańców; w klinach: ak-ku-u. [przypis tłumacza]
Ptolemejowie — dziś popr.: Ptolemeusze, dynastia pochodzenia macedońskiego panująca w staroż. Egipcie w latach 304–30 p.n.e., założona przez jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza (gr. Ptolemajos) I Sotera. Nazwa dynastii pochodzi od imienia założyciela oraz kolejnych władców, którzy nosili to samo imię. Pod rządami Ptolemeuszy stolica ich państwa, Aleksandria, stała się największym miastem świata śródziemnomorskiego oraz głównym centrum nauki i kultury hellenistycznej. Po śmierci ostatniej władczyni, Kleopatry VII, Egipt został prowincją rzymską. [przypis edytorski]
Ptolemeusza wdowa — w oryg.: the queen of Ptolemy; Kleopatra pochodziła z dynastii Ptolemeuszów; po wstąpieniu na tron poślubiła swego młodszego brata Ptolemeusza XIII, który odsunął ją od władzy i zmusił do emigracji, lecz zginął, występując przeciw wspierającym Kleopatrę wojskom Juliusza Cezara; następnie poślubiła jako współwładcę drugiego brata, Ptolemeusza XIV, którego po śmierci Cezara rozkazała zamordować, po czym objęła rządy w imieniu małoletniego Cezariona, swojego syna ze związku z Cezarem. [przypis edytorski]
Ptolemeusz IX Laturos (140–80 p.n.e.) — regent Egiptu [od 116 pn.e. współrządził Egiptem ze swoją matką Kleopatrą III, która w 107 osadziła na tronie jego młodszego brata; uciekł z kraju, zachował władzę na Cyprze; powtórnie objął tron Egiptu]. [przypis tłumacza]
Ptolemeusz Klaudiusz (ok. 100–ok. 168) — grecki astronom i geograf pracujący w Aleksandrii; rozwinął geocentryczny model świata, spisał kompendium wiedzy astronomicznej (Almagest). [przypis edytorski]
Ptolemeusz (Ptolemeusz Klaudiusz) (ok. 100–ok. 168) — gr. astronom i geograf, pracujący w Aleksandrii; rozwinął geocentryczny model świata, spisał kompendium wiedzy astr. (Almagest); opisał zasady tworzenia map, stworzył atlas geogr. ze współrz. ok. 8000 miejsc. [przypis edytorski]
Ptolemeusz (Ptolemeusz Klaudiusz) (ok. 100–ok. 168) — gr. astronom i geograf; rozwinął geocentryczny model świata, spisał kompendium wiedzy astr.; opisał zasady tworzenia map, stworzył atlas geogr. ze współrz. ok. 8000 miejsc. [przypis edytorski]
Ptolemeusz (Ptolemeusz Klaudiusz) (ok. 100–ok. 168) — grecki astronom i geograf pracujący w Aleksandrii; rozwinął geocentryczny model świata, w którym nieruchoma Ziemia znajduje się w centrum wszechświata i stanowi środek dla otaczających ją koncentrycznych, obracających się, kryształowych sfer z umieszczonymi na nich planetami, Słońcem, Księżycem i gwiazdami. [przypis edytorski]
Ptolemeusz (Ptolemeusz Klaudiusz) (ok. 100–ok. 168) — grecki astronom i geograf pracujący w Aleksandrii; rozwinął geocentryczny model świata, spisał kompendium wiedzy astronomicznej (Almagest). [przypis edytorski]
Ptolemeusz, syn Mennajosa — tetrarcha Chalkidy. [przypis tłumacza]
Ptolemeusz VI Filometor (186–145 p.n.e.) — [władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszów]; jego wmieszanie się do sporów syryjskich jest opisane w I Księdze Machabeuszy w rozdz. X i XI. [przypis tłumacza]
Ptolomaida — (w oryg. Barka) miasto w Trypolis. [przypis redakcyjny]
Ptolomeje — dziś popr.: Ptolemeusze, dynastia pochodzenia macedońskiego panująca w staroż. Egipcie w latach 304–30 p.n.e., założona przez jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza (gr. Ptolemajos) I Sotera. Nazwa dynastii pochodzi od imienia założyciela oraz kolejnych władców, którzy nosili to samo imię. Pod rządami Ptolemeuszy stolica ich państwa, Aleksandria, stała się największym miastem świata śródziemnomorskiego oraz głównym centrum nauki i kultury hellenistycznej. Po śmierci ostatniej władczyni, Kleopatry VII, Egipt został prowincją rzymską. [przypis edytorski]
Ptolomeów córa — Kleopatra Wielka (69–30 p.n.e.), córka Ptolemeusza XII Auletesa; po śmierci ojca w 51 r. p.n.e. objęła rządy w Egipcie, poślubiwszy, zgodnie z tradycją egipską, swego (dziesięcioletniego wówczas) brata Ptolemeusza XIII; była związana z Juliuszem Cezarem, któremu urodziła syna, Ptolemeusza XV Cezariona, a następnie z Markiem Antoniuszem i miała z nim troje dzieci: bliźnięta Aleksandra Heliosa i Kleopatrę Selene oraz syna Ptolemeusza Filadelfosa. Kiedy po bitwie pod Akcjum w 31 roku p.n.e. armia Oktawiana, pokonawszy połączone wojska Antoniusza i Kleopatry, wkroczyła do Egiptu, a starania o zapewnienie sukcesji tronu potomstwu Kleopatry nie powiodły się, Kleopatra popełniła samobójstwo 12 sierpnia 30 roku p.n.e. [przypis edytorski]
Ptolomeusz (daw.) a. Ptolemeusz — imię męskie pochodzenia greckiego (gr. Ptolemaios: wojowniczy, od ptolemos: wojna); w starożytności nosili je m.in. greccy królowie i dowódcy wojskowi, władcy z macedońskiej dynastii rządzącej Egiptem w 304–30 p.n.e., a także paru męczenników i świętych chrześcijańskich; najbardziej znana osoba o tym imieniu to Ptolemeusz Klaudiusz (II w.), grecki astronom, geograf i matematyk, który rozwinął geocentryczny model świata i spisał kompendium wiedzy astronomicznej. [przypis edytorski]
Ptolomeusze — dziś popr.: Ptolemeusze, dynastia pochodzenia macedońskiego panująca w staroż. Egipcie w latach 304–30 p.n.e., założona przez jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza (gr. Ptolemajos) I Sotera. Nazwa dynastii pochodzi od imienia założyciela oraz kolejnych władców, którzy nosili to samo imię. Pod rządami Ptolemeuszy stolica ich państwa, Aleksandria, stała się największym miastem świata śródziemnomorskiego oraz głównym centrum nauki i kultury hellenistycznej. [przypis edytorski]
Ptolomeusz — przedstawiciel dynastii pochodzenia macedońskiego, panującej w starożytnym Egipcie w latach 304–30 p.n.e. [przypis edytorski]
ptomainy — aminy z grupy diaminoalkanów: putrescyna (1,4-diaminobutan) i kadaweryna (1,5-diaminopentan); wytwarzane w procesach gnilnych białek, charakteryzujące się nieprzyjemnym zapachem; pot. jady trupie. [przypis edytorski]
P. Tschmuck, Creativity without a copyright…, Cheltenham 2002, s. 215; S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 267. [przypis autorski]
P. Tschmuck, Creativity without a copyright: music production in Vienna in the late eighteenth century, [w:] R. Towse [red.], Copyright in the cultural industries, Cheltenham 2002, s. 213. [przypis autorski]
P. Tschmuck, Creativity without a copyright…, s. 214. [przypis autorski]
p. t. — skrót od pleno titulo, z łac.: z zachowaniem wszystkich należnych tytułów. [przypis edytorski]
ptymetr (daw.; z fr. petit-maître) — fircyk, dandys, elegant. [przypis edytorski]
ptymetr (z fr. petit maître) — zdrobnienie od: mistrz, nauczyciel; tu: sztukmistrz. [przypis edytorski]
pūdymas — besiilsintis dirbamas laukas. [przypis edytorski]
pūdymas — paliktas neapsėtas dirbamas laukas. [przypis edytorski]
pūstynė — dykuma. [przypis edytorski]
publica opera (łac.) — budynki użyteczności publicznej. [przypis edytorski]
publica persona (łac.) — osoba publiczna. [przypis redakcyjny]
publice (łac.) — publicznie. [przypis edytorski]
publice (łac.) — publicznie. [przypis redakcyjny]
publici iuris (łac.) — tu: publicznie dostępna. [przypis edytorski]
publiciter bonum (łac.) — publicznym dobrem. [przypis redakcyjny]
publicity (ang.) — reklama. [przypis edytorski]
publico decreto (łac.) — wyrokiem publicznym. [przypis redakcyjny]
