Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7542 przypisów.
Diengedichte — Lobgedichte auf Frauen, Minnesang. [przypis edytorski]
diengi (ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]
Dienststelle (niem.) — pokój służbowy (tu chodzi o pokój Służby Porządkowej). [przypis edytorski]
dienszczik (ros.) — ordynans. [przypis edytorski]
die Oekonomie (niem.) — ekonomia. [przypis edytorski]
Die philosophischen Systeme… — Systemy filozoficzne, wymyślone przez autorów swoich dla innych i wystawione na widok publiczny jako listki figowe bądź to w chęci spierania się lub uczynienia z nich widowiska, właściwie ludzi rozsądnych nie obchodzą. Natomiast obchodzą ludzi innych, i to bardzo, ci filozofowie, którzy poszukiwali światła i prawdy dla własnej potrzeby i dla pozbycia się gniotącego ich kamienia nieprawdy. [przypis tłumacza]
„Die Presse” — austriacka gazeta wydawana w Wiedniu od 1848 roku. [przypis edytorski]
Die Rede geht herab, denn sie beschreibt (niem.) — mowa się zniża, ponieważ opisuje (Johann Wolfgang Goethe). [przypis edytorski]
dierewa (ros., ukr.) – drzewa (D. lp). [przypis edytorski]
dierewnia (ros.) — wieś. [przypis edytorski]
„Die Rothe Fahne” (niem.: Czerwony Sztandar) — niemiecka gazeta lewicowa założona w 1876; od 1920 centralny organ prasowy Komunistycznej Partii Niemiec, w 1933 zakazana przez władze nazistowskie, rozpowszechniana nielegalnie. [przypis edytorski]
die Russen (niem.) — Rosjanie. [przypis edytorski]
Dierżawin, Gawriła Romanowicz (1743–1816) — czołowy rosyjski poeta epoki klasycyzmu; dostrzegł nas Dierżawin stary i błogosławił: Puszkin robi tu aluzję do pochwały, jaką otrzymał od Dierżawina po recytacji swojego wiersza przed komisją egzaminacyjną w roku 1815. [przypis edytorski]
(dies) calamitatis (łac.) — (dzień) nieszczęścia; wyrażenie Dies illa, dies irae, calamitatis et miseriae (dzień ów, dzień gniewu, nieszczęścia i nędzy) występuje w pieśni Libera me, Domine, używanej przed drugim soborem watykańskim w obowiązującej wówczas łacińskiej wersji katolickich obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]
diese können den übrigen slavischen Gottheiten nicht eingereiht werden, weil sie als späte Entlehnungen anzusehen sind und sicherlich zu keiner Zeit volkstümlich waren (niem.) — te nie mogą zostać zaliczone do pozostałych bóstw słowiańskich, ponieważ są one uważane za późne zapożyczenia i na pewno nie były popularne w żadnym momencie. [przypis edytorski]
dieser geisteskranke W. (niem.) — ten szalony W.; dosł.: ten duchowo chory W. [przypis edytorski]
dieser — von dieser. [przypis edytorski]
dies exspirationis (łac.) — dzień skończenia dzierżawy. [przypis redakcyjny]
Dies illa, dies irae (łac.) — Dzień ów, dzień gniewu; początkowe słowa (w porządku przestawionym) średniowiecznego (XIII w.) hymnu kościelnego o Sądzie Ostatecznym; w liturgii katolickiej hymn pogrzebowy. [przypis redakcyjny]
Dies illa (łac.) — dzień ów; druga połowa wersu: Dies irae, dies illa (Dzień gniewu, dzień ów), początkowych słów średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego; w liturgii katolickiej Dies irae była śpiewana podczas mszy żałobnej w klasycznym rycie rzymskim. [przypis edytorski]
dies irae, dies illa (łac.) — dzień gniewu, ten dzień; pierwsze słowa średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o końcu świata, wchodzącej w skład mszy żałobnej. [przypis edytorski]
Dies irae, dies illa… (łac.) — początkowe i środkowe wiersze hymnu Tomasza z Cellano (XII w.) Dies irae [tj. Dzień gniewu]: [przypis redakcyjny]
Dies irae! dies illa! (łac.) — Ten dzień będzie dniem gniewu. Zob. So 1:15. Łacińska część liturgii kościoła rzymskokatolickiego wykorzystywana w mszach żałobnych. Jan Kasprowicz jest również autorem hymnu pod tytułem Dies irae. [przypis edytorski]
Dies irae, dies illa… (łac.) — W dzień gniewu, w ten dzień; początek średniowiecznej sekwencji opisującej dzień Sądu Ostatecznego. [przypis edytorski]
Dies irae, Dies illa Solvet saeclum in favilla (łac.) — dzień gniewu, dzień ten, spowijający stulecie w żar. Słowa z łacińskiego hymnu Tomasza Celano (zm. 1255), śpiewanego w czasie mszy żałobnej. [przypis edytorski]
dies irae et calamitatis (łac.) — dzień gniewu i nieszczęścia. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł.: dzień gniewu; incipit łacińskiego średniowiecznego hymnu kościelnego o Sądzie Ostatecznym. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł.: dzień gniewu, tj. dzień Sądu Ostatecznego; początkowe słowa, a zarazem tytuł średniowiecznej pieśni religijnej o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego; określenie występujące także np. w łac. pieśni modlitewnej za zmarłych. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.) — dosł. dzień gniewu, tj. dzień Sądu Ostatecznego; tytuł średniowiecznej pieśni religijnej autorstwa wł. poety Tomasza z Celano (1190–1260), jej gł. przesłanie stanowi zapowiedź nadejścia dnia kary bożej za grzechy; do dzisiaj Dies Irae wchodzi w skład Requiem, czyli utworu wykonywanego z okazji uroczystości pogrzebowych. [przypis edytorski]
Dies irae (łac.: Dzień gniewu) — średniowieczna sekwencja (uroczysta pieśń) o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego. [przypis edytorski]
Die sogenannte Symbolistik ist nur die Erweitung eines Kunstgriffes, und zwar eines bekannten, zu einer ganzen Gattung — K. Irzykowski, Dzienniki, maszynopis; [Die sogenannte (…) Gattung (niem.): tak zwana symbolistyka jest tylko pogłębieniem chwytu atrystycznego, a mianowicie (od) czegoś znanego ku całemu rodzajowi; red. WL]. [przypis autorski]
Diespiter — miasto [tj. zamiast; red. WL] pater diei: ojciec dnia. [przypis autorski]
Die Strasse frei den braunen Bataillonen… (niem.) — Więc wolny szlak brunatnym batalionom/ Więc wolny szlak przed tym, co niesie grom/ Na hakenkreuz z nadzieją patrzą już miliony/ I dzień wolności wstaje nad nasz dom. [przypis edytorski]
Die Symmetric von Handlungen aber nennen wir das Prinzip der Vergeltung. Dieses liegt tief verwurzelt im menschlicfaen Empfinden — als adaquate Reaktion — und ihm kam von jeher die grösste Bedeutung im sozialen Leben zu (Die Gemeinde der Bánaro, Stuttgart, 1921, p. 10). [przypis autorski]
dietariusz — urzędnik niezatrudniony etatowo, pobierający wynagrodzenie dzienne (diety). [przypis edytorski]
dieta — tu: przepis lekarski. [przypis redakcyjny]
dieta (z łac.) — tutaj: ograniczenie pokarmów, miara w jedzeniu i piciu. [przypis redakcyjny]
Dietl, Józef (1804–1878) — lekarz, polityk, prezydent miasta Krakowa. [przypis edytorski]
Dietrich, Marlena, właśc. Marie Magdalene Dietrich (1901–1992) — amer. aktorka filmowa i piosenkarka pochodzenia niem., wielka gwiazda kina lat 30. XX w. (Błękitny anioł). [przypis edytorski]
Dietrich, Marlena właśc. Marie Magdalene Dietrich (1901–1992) — amerykańska aktorka filmowa i piosenkarka pochodzenia niemieckiego, wielka gwiazda kina lat 30. XX w. (Błękitny anioł). [przypis edytorski]
Dietrich, Otto (1897–1952) — szef prasowy Trzeciej Rzeszy w latach 1933–1945. [przypis edytorski]
Dieu dispose (fr.) — Bóg rozporządza. [przypis redakcyjny]
Die Überwindung des Naturalismus (niem.) — przezwyciężenie naturalizmu. [przypis edytorski]
Dieulafoy, Paul Georges (1839–1911) — francuski lekarz i chirurg. [przypis edytorski]
Dieu merci (fr.) — Bogu dzięki. [przypis edytorski]
Dieu merci (fr.) — Bogu dzięki. [przypis redakcyjny]
die unglücklichen Polen (niem.) — nieszczęśliwi Polacy. [przypis redakcyjny]
die Vergleichung mit slav. vorg- setzt als Grundbedeutung Kriegsgefangener voraus (niem.) — złożenia ze słowiańskim przedrostkiem vorg- zawierają podstawę oznaczająca jeńca wojennego. [przypis edytorski]
Die verhängnisvolle Gasse (niem.) — fatalna ulica. [przypis edytorski]
Dievomūką — Dievo/Kristaus kančia. [przypis edytorski]
Dievo sūdo — Viešpaties teismas. [przypis edytorski]
dievotė — itin pavaldi moteris. [przypis edytorski]
Dievui ant garbės — Dievo garbei. [przypis edytorski]
Dievui, audroms rudeninėms kurs blaško — Perkūnas, dievas griausmų, garbintas Lietuvoje. Iki šiolaik žmonės rodo Naugarduke vietą, kur, sako, stovėjusi šventynė to dievaičio; dabartės ten yra bažnyčia kunigų bazilijonų. [przypis autorski]
dievuotojas — dievotas, pamaldus žmogus. [przypis edytorski]
die Wahrheit muss siegen (niem.) — prawda musi zwyciężyć. [przypis edytorski]
die Walpurgisnacht (niem.) — noc Walpurgi, nazwa nocy z 30 kwietnia na 1 maja, daw. pogańskiego święta. Święto to zaczynało się w przeddzień ogłoszonego później dnia św. Walburgi (Walpurgis), stąd nazwa. W folklorze niem. podczas nocy Walpurgi miał odbywać się zlot czarownic na górze Brocken, najwyższym szczycie masywu Harz. [przypis edytorski]
die Welt der Reiterhosen an und für sich (niem.) — świat spodni jeździeckich sam w sobie. [przypis edytorski]
Die Wohlgeborene aus Mariampol? Das ist etwas anderes (niem.) — Wielmożna pani z Mariampola. To co innego. [przypis edytorski]
Die Wüste wächst, weh dem, der Wüsten birgt (niem.) — „Pustynia rośnie, biada temu, kto chroni pustynie” (Nietzsche Zaratustra, cz. IV, rozdz. „Wśród cór pustyni”). [przypis edytorski]
differentia specifica (łac.) — różnica gatunkowa, zespół cech odróżniających definiowane pojęcie od innych pojęć należących wraz z nim do tego samego rodzaju nadrzędnego. [przypis edytorski]
difficile est ex animo resipiscere (łac.) — trudno szczerze się opamiętać. [przypis redakcyjny]
difficultas (łac.) — trudność, kłopot. [przypis edytorski]
Difficultatem facit doctrina — Quintilianus, Institutio oratoria, X, 3. [przypis tłumacza]
diffidebant (łac.) — nie ufali mu. [przypis redakcyjny]
diffidis et maiestatem laedis (łac.) — nie dowierzasz słuszności swej sprawy i króla obrażasz. [przypis redakcyjny]
di Fiori, Jaquino — prawdopodobnie chodzi o Joachima z Fiore (ok. 1132/1145–1202), włoskiego teologa i komentatora Apokalipsy św. Jana. [przypis edytorski]
Digitalis (bot.) — naparstnica, roślina z rodziny babkowatych używana jako surowiec zielarski; ziela naparstnicy od XVIII w. używano w leczeniu niewydolności krążenia pochodzenia sercowego, obecnie wyłącznie pod kontrolą lekarza ze względu na silnie toksyczne właściwości glikozydów i możliwość kumulowania się w organizmie; stosowana także przy osłabieniu serca po chorobach zakaźnych, przy zastojach płucnych połączonych z nieżytem oskrzeli oraz jako lek moczopędny, w efekcie zmniejszający obrzęki. [przypis edytorski]
digitalis (łac.) — naparstnica lekarska. [przypis edytorski]
digitalis (łac.) — naparstnica lekarska, roślina z rodziny babkowatych używana jako surowiec zielarski; ziela naparstnicy od XVIII w. używano w leczeniu niewydolności krążenia pochodzenia sercowego, obecnie wyłącznie pod kontrolą lekarza. [przypis edytorski]
Digna necessitas (łac.) — „Godna konieczność”. [przypis tłumacza]
Dignare me (łac.) — Rz 9, 8: „Uznaj mnie za godnego”. [przypis tłumacza]
Dignior plagis quam osculis non timeo quia amo (łac.) — „Choć bardziej godny plag niż pocałunków, nie boję się, bo kocham”. [przypis tłumacza]
dignissima gesta (łac.) — najgodniejsze czyny. [przypis redakcyjny]
dignitas, dignitatis (łac. ) — godność. [przypis edytorski]
dignitas (łac.) — godność, dostojeństwo. [przypis redakcyjny]
dignitatem (łac.) — godność. [przypis redakcyjny]
dignitatem, proponendo laesionem maiestatis (łac.) — godność, przedstawiając obrazę majestatu. [przypis redakcyjny]
Digno tam sacra membra tangere (łac.) — Hymn Vexilla regis: „Godnemu dotykać się tak świętych członków”. [przypis tłumacza]
Dignus est accipere (łac.) — Ap 4, 11: „Godzien jest przyjąć”. [przypis tłumacza]
dignus est intrare (łac.) — godny jest, by wstąpić. [przypis edytorski]
di gran galoppo al precipizio della bestialità — [wł.: potężnym galopem do przepaści bestialstwa; red. WL]; Silvio Pagani, Il mondo come volontà di vita e come volontà d'antivita, Lugano 1920. [przypis autorski]
Dii avertite omen (daw.) — Bogowie, odwróćcie złą wróżbę. [przypis edytorski]
Dii, avertite omen (łac.) — bogowie, oddalcie złą wróżbę. [przypis redakcyjny]
Dii avertite omen — Poświęcony sposób mówienia u starożytnych dla odwrócenia złej wróżby. [przypis autorski]
Dii estis (łac.) — Ps 81, 6: „Jesteście bogami”. [przypis tłumacza]
Dii iniqui (łac.) — bogowie niegodziwi. [przypis edytorski]
Dii, omen avertant (łac.) — bogowie, oddalcie złą wróżbę. [przypis edytorski]
Diis ignotis (łac.) — bogom nieznanym. [przypis edytorski]
dijareza — przerwa. [przypis autorski]
Dijomia, dziś popr.: Diomeja (gr. Διόμεια) — podmiejska gmina ateńska ze świątynią Heraklesa, gdzie na przełomie lipca i sierpnia obchodzono święto upamiętniające jego śmierć. [przypis edytorski]
Dijon — miasto we Francji w rejonie Burgundii. [przypis edytorski]
Dijonys (mit. gr.) — Dionizos, bóg wina i odradzającej się przyrody; jego rzymskim odpowiednikiem jest Bachus. [przypis edytorski]
Dijoskoryda — Dioskoryda; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Dika, Anaktoria, Gyrinno, Atthis — Schülerinnen und Freundinnen Sapphos. [przypis edytorski]
Dikaiarchea a. Dicearchia — Δικαιάρχεία, Puteoli, dziś Pozzuoli, miasto portowe w pobliżu Neapolu nad zatoką tejże nazwy. [przypis tłumacza]
Dik (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Dick, zdrobnienia imienia Richard. [przypis edytorski]
Dike — bogini sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
Dike (mit. gr.) — bogini i uosobienie sprawiedliwości, jedna z trzech Hor (tj. bogiń strzegących ładu między ludźmi a rytmem natury), córka Zeusa i tytanidy Temidy; jej imię oznacza: „sąd” a. „wyrok” (odpowiednik w kulturze łac. Iustitia, od ius: sprawiedliwość); Dike pilnowała zachowania równowagi i porządku w świecie. [przypis edytorski]
Dike (mit. gr.) — bogini sprawiedliwości. [przypis edytorski]
