Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7497 przypisów.
ainsi soit-il (fr.) — niech się stanie; amen. [przypis edytorski]
Ainsi soit-il! (fr.) — Niech tak będzie; Amen. [przypis edytorski]
Ainsi va le monde! (fr.) — tak porusza się świat. [przypis edytorski]
aiolskie wiersze — liryka eolska, grecka poezja liryczna. [przypis edytorski]
a — i. [przypis edytorski]
air conditioning (ang.) — klimatyzacja. [przypis edytorski]
Ais (mit. gr.) — przydomek Hadesa, boga podziemnej krainy umarłych, oznacza „niewidzialny”. [przypis edytorski]
a ist (starop.) — i przekonany jest. [przypis redakcyjny]
Ai — szampan z okolic miejscowości Aÿ w płn.-zach. Francji. [przypis edytorski]
aiternata — odmiana. [przypis redakcyjny]
aitvaras — žmonėms turtus nešanti pasakų būtybė. [przypis edytorski]
Aixa (hiszp.), właśc. Aisza al-Horra — żona władcy Grenady Muhammada XI, następnie jego następcy, Abu l-Hasana Alego, matka Muhammada XII; aktywna politycznie, jedna z najbardziej znanych kobiet w historii emiratu Grenady. [przypis edytorski]
Aix-la-Chapelle (fr.) — Akwizgran, Aachen, miasto uzdrowiskowe w Niemczech, przy granicy z Belgią i Holandią. [przypis edytorski]
A iż imię twoje święte mi zawsze było (…) Ulituj się, Pani — S. Przybyszewski, Synowie ziemi, I, s. 99–101. [przypis autorski]
Ajaccio — miasto na płd.-zach. wybrzeżu Korsyki. [przypis edytorski]
ajacki książę — przydomek Achillesa (wnuk Ajakosa). [przypis edytorski]
a ja dołączę świadectwo i stąd otrzyma, co żąda — chodziło o medal św. Heleny, który należał się Sołtanowi jako napoleoniście; jakoż otrzymał go. [przypis redakcyjny]
ajajski — z baśniowej wyspy Ajai. [przypis edytorski]
A ja już długie lata pracuję w tym fachu, w ogóle już dużo lat mam za sobą — w dialogu Platona Menon wspomniano, że Protagoras żył blisko siedemdziesiąt lat, a czterdzieści lat pracował, nauczając. [przypis edytorski]
A ja kazu, kiń (białorus.) — a ja mówię, rzuć. [przypis edytorski]
A jak będzie słońce i pogoda — piosenka ludowa, popularna w kręgach ówczesnych krakowskich artystów. Pierwsza strofka w całości: „A jak będzie słońce i pogoda, słońce i pogoda, / Pójdziemy se razem do ogroda. / Będziemy se fijołecki smykać, fijołecki smykać. / Będziemy se ku sobie pomykać”. [przypis redakcyjny]
A jak grające delfiny przed burzą — Delfiny zwykle pokazują się na powierzchni morza przed zbliżającą się burzą. Porównanie to i następne dziwnie jest trafnie i stosownie użyte. [przypis redakcyjny]
Ajakida — przydomek Achillesa (wnuk Ajakosa). [przypis edytorski]
A ja kłuć cię na wisząco… (te pendentem fodiam stimulis) — mowa tu o karze polegającej na tym, że skazańca wieszano za ręce lub nogi i smagano batami lub kłuto bodźcami, używanymi do popędzania zwierząt zaprzęgowych. [przypis tłumacza]
A jako każdy więcej dwiema oczyma ujrzy, lepiej dwiema uszyma słyszy, a dwiema rękami i dwiema nogami więcej sprawi — Arystoteles, Polityka, ks. 3. [przypis edytorski]
Ajakos (mit. gr.) — syn Zeusa i nimfy Eginy, urodzony na bezludnej wyspie, którą później nazwał imieniem swojej matki. Gdy uproszony Zeus zamienił żyjące na wyspie mrówki w ludzi, Ajakos został królem nowego ludu, Myrmidonów. Jako sprawiedliwy władca po śmierci został ustanowiony jednym z trzech sędziów w Hadesie, sądzących dusze zmarłych. [przypis edytorski]
Ajakos — po polsku również: Eak, z łacińskiej formy tego imienia: Aeacus. [przypis edytorski]
Ajakos, Radamantys, Minos — trzej królowie zaszczyceni w nagrodę za sprawiedliwe rządy godnością sędziów w podziemiu. [przypis tłumacza]
Ajakowego… wnuka — dziadek Achillesa nazywał się Ajakos. [przypis edytorski]
A jako Wergiliusz pszczoły od bitwy i niepotrzebnej gry każe odwodzić — Wergiliusz, Georgiki, ks. 4. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas — bohater Iliady, drugi po Achillesie pod względem dzielności, próbował zabić Hektora, rzucając w niego wielkim kamieniem; rywalizował z Odyseuszem o zbroję po Achillesie. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski; walczyć trzeba w ciemnościach w ten sposób chytry, któremu dziwował się (…) Ajaks, jak nam donosi Homer: podczas walki o ciało Patroklosa Zeus zesłał na walczących w tym miejscu mgłę i gęsty mrok, co uniemożliwiało pozostałym Achajom rozpoznanie krytycznej sytuacji na polu bitwy i przyjście z pomocą; Ajaks modlił się wówczas o przywrócenie światła słonecznego (Homer, Iliada XVII 366–374, 643 i nast.). [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej; uprowadził królewnę trojańską Kasandrę ze świątyni Ateny, czym ściągnął na siebie gniew bogini, która raziła piorunem jego okręt. Uczepiwszy się skały morskiej Ajaks zaczął urągać Atenie; wówczas Posejdon rozbił skałę trójzębem i Ajaks utonął. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas (mit. gr.) — w wojnie trojańskiej brało udział dwóch Greków o tym imieniu, tu mowa o Ajaksie Wielkim, wnuku Eaka (Ajakosa) i kuzynie Achillesa. Ajaks Wielki, syn Telamona, króla Salaminy, był drugim (po Achillesie) pod względem dzielności wojownikiem achajskim, zabił wielu Trojan. Prawie udało mu się zabić trojańskiego królewicza Hektora za pomocą ogromnego głazu. Kiedy Achilles zginął z ręki Parysa, Ajaks razem z Odyseuszem wynieśli jego ciało z pola bitwy. Potem obaj rywalizowali o zbroję po Achillesie i wygrał Odyseusz. Gdy zmęczony Ajaks zasnął, Atena zesłała na niego szał. Kiedy się obudził, wyrżnął stado baranów, które wziął za achajskich przywódców (w tym Odyseusza i Agamemnona). Oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas — wojownik grecki, jeden z bohaterów Iliady Homera. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas, zw. Wielkim (mit. gr.) — syn Telamona, króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas, zw. Wielkim (mit. gr.) — syn Telamona, króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski; trafić było trudniej niż do Ajaksa żelazem: gdyż nosił on tarczę pokrytą siedmioma warstwami skóry, trudną do przebicia (Iliada VII 219–225). [przypis edytorski]
Ajaks a. Ajas zw. Wielkim (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. Rywalizował z Odyseuszem o zbroję po poległym Achillesie. Kiedy zbroję przyznano Odyseuszowi, oszalał z gniewu i wyrżnął stado baranów, sądząc, że morduje wodzów achajskich. Oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Ajaks — bohater Iliady Homera. [przypis edytorski]
Ajaks — imię greckiego bohatera wojny trojańskiej, znanego z Iliady Homera. [przypis edytorski]
Ajaks — jeden z bohaterów Iliady Homera. [przypis edytorski]
Ajaks — (także Ajas, zw. Wielkim) w mitologii greckiej uczestnik wojny trojańskiej i literacki bohater Iliady Homera. Uchodził za syna Telamona (króla Salaminy). Był drugim (po Achillesie) pod względem dzielności wojownikiem achajskim. [przypis edytorski]
Ajaks — wojownik grecki, jeden z bohaterów Iliady Homera. [przypis edytorski]
Ajaks (z łac.) a. Ajas (gr.; mit. gr.) — w wojnie trojańskiej brało udział dwóch wojowników achajskich o tym imieniu: syn króla Telamona, zwany Ajasem Wielkim, najdzielniejszy po Achillesie wśród walczących przeciw Trojanom, oraz syna króla Ojleusa, zwany Ajasem Małym. [przypis edytorski]
A jakżeż sam postąpił z ojcem swym, Kronosem? — Zeus objął panowanie nad światem po swoim ojcu, Kronosie, z którym walczył, zwyciężył go i uwięził. [przypis redakcyjny]
A ja prosić będę Ojca, a innego pocieszyciela da wam (…) — we współczesnym tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia: „Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami był na zawsze — Ducha Prawdy, którego świat przyjąć nie może, ponieważ Go nie widzi ani nie zna. Ale wy Go znacie, ponieważ u was przebywa i w was będzie. Nie zostawię was sierotami: Przyjdę do was” J 14, 16–18. [przypis edytorski]
Ajas a. Ajaks, zw. Wielkim (mit. gr.) — syn Telamona, króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. Rywalizował z Odyseuszem o zbroję po poległym Achillesie. Kiedy zbroję przyznano Odyseuszowi, oszalał z gniewu i wyrżnął stado baranów, sądząc, że morduje wodzów achajskich. Oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Ajas — Ajas Mały. [przypis edytorski]
Ajas — Ajas z Salaminy, zwany Wielkim, dla odróżnienia od występującego również w poemacie imiennika z Lokrydy. [przypis edytorski]
a ja się het bojam i pokój (gw.) — a ja się nadal boję i już. [przypis edytorski]
Ajas — jeden z najlepszych greckich wojowników. W czasie toczącej się właśnie bitwy dowodził obroną greckiej floty. [przypis edytorski]
Ajas (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. Rywalizował z Odyseuszem o zbroję po poległym Achillesie. Kiedy zbroję przyznano Odyseuszowi, oszalał z gniewu i wyrżnął stado baranów, sądząc, że morduje wodzów achajskich. Oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Ajas — po polsku także: Ajaks, tak jak po łacinie. [przypis edytorski]
Ajas — syn Telamona, władca Salaminy, po Achillesie najwaleczniejszy z wodzów greckich pod Troją. [przypis edytorski]
„Ajasy” i „Iksjony” — Sofokles napisał także Ajasa Lokryjczyka, którego zabija Atena; prócz tego tragedie o Ajasie pisali: Ajschylos, Astydamas młodszy i Teodektes. Tragedie Iksjon pisali: Ajschylos, Eurypides, Timesiteos, a może i Sofokles. W Iksjonie Eurypidesa znajdowała się scena, w której wprowadzony był Iksjon, za popełnione zbrodnie w koło wpleciony. [przypis tłumacza]
Ajas zw. Wielkim (mit. gr.) — syn Telamona, króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. [przypis edytorski]
Ajas, zw. Wielkim (mit. gr.) — syn Telamona, króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski. Rywalizował z Odyseuszem o zbroję po poległym Achillesie. Kiedy zbroję przyznano Odyseuszowi, oszalał z gniewu i wyrżnął stado baranów, sądząc, że morduje wodzów achajskich. Oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
A ja twym sługą — może reminiscencja z [Samuela] Daniela, w każdym razie jedyna; por. Wstęp. [przypis tłumacza]
Ajax scopulo infixus acuto, expirans flammas (łac.) — Ajaks wbity na skałę ostrą, ziejący ogniem (cytat z Eneidy Wergiliusza). [przypis edytorski]
Aj, co to jest? Mego druha ktoś goni mi tu wkoło miasta…. — Iliada XXI 168, obawy Zeusa na widok Hektora ściganego przez Achillesa. [przypis edytorski]
Aj-da maładiec! (ros.) — O tak, zuch! [przypis edytorski]
A jednak ja nie wątpię (…) — wiersz stanowi swoiste post scriptum do Odpowiedzi na „Psalmy przyszłości” i jest cześcią poetycko-politycznego dialogu między Słowackim a Krasińskim. [przypis edytorski]
A jej miłość się sroma, sama nie wie, co począć; nie dziwota: wszak ci młoda jak jagoda, jeszcze jej nie pora. — ironiczne: Anna Jagiellonka miała w tym czasie 49 lat. [przypis edytorski]
ajencja (daw.) — agencja. [przypis edytorski]
ajencja (daw.) — agencja. [przypis edytorski]
ajent — agent. [przypis edytorski]
ajent (daw.) — agent, pośrednik. [przypis edytorski]
ajent (daw.) — agent, pośrednik. [przypis edytorski]
ajent (daw.) — agent. [przypis edytorski]
ajent — dziś: agent, tu: policjant. [przypis edytorski]
ajent — dziś raczej: agent. [przypis edytorski]
ajent handlowy — przedstawiciel firmy handlowej trudniący się sprzedażą jej towarów, za co otrzymywał prowizję (pewien procent od sumy sprzedaży). [przypis redakcyjny]
ajentostwo — tu: agentura. [przypis edytorski]
ajent policyjny — w oryg. niem. Detektiv: detektyw; tu: oficer śledczy. [przypis edytorski]
ajent — pośrednik, agent handlowy. [przypis edytorski]
ajent — pośrednik, agent. [przypis edytorski]
ajent — tu: przedstawiciel. [przypis edytorski]
ajer — tatarak, bylina o wonnych liściach i korzeniu, powszechnie porastająca brzegi jezior. [przypis edytorski]
ajer — tatarak. [przypis edytorski]
ajer — tatarak. [przypis redakcyjny]
A jeśliby się pokazało, że cieszy się czcią wynalazca jakiegoś nowego dochodu, który nie powoduje żadnej przykrości dla nikogo… — widocznie aktualny temat w Grecji, wyczerpanej niezliczonymi wojnami. Literaturę na ten temat uważa Ksenofont za ubogą. Sam pewnie miał zabrać głos w tej materii. Zamiar ten wykonał, pisząc rzecz O dochodach. [przypis tłumacza]
A jeśli chlubnej (…) spod pióra wielkiego poety — La Fontaine'a. [przypis tłumacza]
A jeśli [królestwo] od Kościoła służby kościelnej odstąpi, jako zagroził Izajasz, zginie i spustoszeje — Iz 60, 12. [przypis edytorski]
A jeśli (…) po skórze — te cztery wersy bywały nieuwzględniane w niektórych edycjach. [przypis edytorski]
A jeśliś jest śmiertelną mieszkanką padołu (…) Błogosławieni bracia — Homer, Odyseja VI 153–155, tłum. Lucjan Siemieński. [przypis edytorski]
A jeśliś wziął, czemu się chlubisz, jakobyś nie wziął? — Por. Rz 12, 16. [przypis edytorski]
a jeśli się do domu ojcowskiego we zdrowiu wrócę, będzie mi Jowa Bogiem — Jowa toż samo znaczy co pan — podług tekstu łacińskiego: Elit mihi Dominus in Deum. Gen 28, 21. [przypis edytorski]
a jeśli się kiedy w palec skaleczę, nie będę z tobą robił ceremonii — pajęczyna, bądź chleb z pajęczyną, były niegdyś stosowane jako opatrunek. [przypis edytorski]
A jeśli stąd wyjdę / bez uszczerbku na mych członkach — et si intestatus non abeo hinc. [przypis tłumacza]
a jeśli, tedy (starop.) — a gdy się trafi, to. [przypis redakcyjny]
A jeśliż Chrystus nie powstał, próżne tedy jest przepowiadanie nasze, próżna jest i wiara wasza — 1 Kor 15, 14. [przypis edytorski]
A jesteśmy ci sami, którzy przed wiekiem przyszli do chaty kołodzieja — nawiązanie do mitu o Piaście Kołodzieju i początkach państwa polskiego. [przypis edytorski]
A jest to, jak mówi Agaton, prawdopodobny wypadek, bo prawdopodobnym mieni on to, że się wiele rzeczy dzieje przeciw prawdopodobieństwu — Jeżeli np. „mądry a zły oszukany zostanie”, to jest to wypadek prawdopodobny, ale takie prawdopodobieństwo jest prawdopodobieństwem wyjątkowym, a nie prawdopodobieństwem takim, jak je pojmuje Arystoteles, przemawiającym ogólnie do przekonania. Arystoteles zatem wyraża się o takim układzie z naganą. Tu należałoby przenieść ustęp z rozdziału IX, o którym wzmianka w uwadze tamże. [przypis tłumacza]
a jeszcze — a! jeszcze i to. [przypis autorski]
A jeszcze więtszą miłość pokazał, gdy zdrowie i żywot swój dał (…) aby każdy, kto weń wierzy, nie ginął, ale miał żywot wieczny. — por. J 3, 16. [przypis edytorski]
Ajetes (mit. gr.) — syn Heliosa i Okeanidy Perseis, władca Kolchidy, ojciec czarodziejki Medei. [przypis edytorski]
Ajetes — mityczny król Kolchidy, ojciec Medei, w którego królestwie smok ognisty strzegł złotego runa. Medea pomogła tesalskiemu bohaterowi Jazonowi zdobyć złote runo i uciekła z nim z domu. [przypis tłumacza]
A jeżeli chodzi o demokrację, to czy tłum panuje nad ludźmi majętnymi przy pomocy gwałtu, czy po dobrej woli, i czy prawa są ściśle przestrzegane, czy nie, nikt nie zwykł, mimo to, zmieniać jej nazwy — rozróżnienia wg tego kryterium dwojakiego rodzaju demokracji dokonuje Gość w dalszej części rozmowy, zaś Arystoteles, uczeń Platona, szczegółowo omawia jako odrębny rodzaj wynaturzoną formę demokracji bezpośredniej, w której nie obowiązują zasady prawne, zaś władzę sprawuje kierujący się zmiennymi emocjami tłum, ustawicznie ulegający wpływom demagogów (Polityka IV, 4, 1292a); Polibiusz w II w. p.n.e. nadał tej formie nazwę ochlokracja (z gr. ochlos: motłoch, tłum; kratos: władza), używaną do dziś. [przypis edytorski]
A jeżeli posiadamy albo spokój (…) — Por. Montaigne, Próby I, 41. [przypis tłumacza]
