Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10143 przypisów.
W jej szaty lalkę ubrałem słomianą;/ I tym podstępem omyliłem straże,/ Palnego statku Turcy nie poznali… — W ostatniej wojnie o niepodległość Grecy często pod tureckie floty puszczali statki palne napełnione lalkami, czyli tak zwanymi manekinami, aby w Turkach podejrzenia nie wzbudzać. — A łodzie takie miały pozór handlowych statków. [przypis autorski]
w Jelidocni — w Laodycei; św. Aleksy miał przebywać w Edessie w Syrii (obecnie: w Turcji). [przypis edytorski]
w Jerozolimie — κατὰ τὴν πόλιν [gr.: w mieście]. [przypis tłumacza]
w Jerozolimie na Święta Przaśników, obległy go tłumy — „Trzykroć do roku ukaże się każdy mężczyzna twój przed oblicznością Pana, Boga swego, na miejscu, które obierze: na święto Przaśników, na święto Tygodniów i na święto Kuczek” (Pwt 16, 16), czym się tłumaczy napływ ludności na święta do Jerozolimy. [przypis tłumacza]
w Jerycho — dziś popr. forma odmienna: w Jerychu. [przypis edytorski]
w jesieni (rzad.) — dziś raczej: jesienią, na jesieni. [przypis edytorski]
w jesieni (starop.) — jesienią. [przypis edytorski]
W jesieni zaś będę musiał wrócić — do kraju. [przypis redakcyjny]
wjeżdżając do miasta — Górnego. [przypis tłumacza]
Wjeżdżając tedy Czarniecki (…), wyszli przeciwko niemu — dziś błąd logiczny (niezgodność podmiotów); powinno być: „Kiedy wjeżdżał (…) wyszli”. [przypis edytorski]
wjezdżają (starop forma.) — dziś: wjeżdżają. [przypis edytorski]
w kałalbałyk wleźć — wplątać się w złą sprawę. [przypis autorski]
wkanić — najwyraźniej: włożyć, wetknąć. [przypis edytorski]
w kantaty — zaczął śpiewać; od kantata (z wł.): utwór muzyczno-wokalny o charakterze uroczystym. [przypis redakcyjny]
w kapelusie (gw.) — w kapeluszu. [przypis edytorski]
w Karbali, na terytorium tureckim — obecnie Karbala znajduje się na terytorium Iraku, w jego środkowej części. [przypis edytorski]
wkarbować (starop.) — wyciąć, wyrżnąć. [przypis edytorski]
w karze (daw.) — w cuglach. [przypis edytorski]
W każdej republice prawodawca miał za cel szczęście obywateli w domu, na zewnątrz zaś siłę, która by nie była mniejsza od siły sąsiednich miast — dzięki dzielności, karności i ćwiczeniom wojskowym. [przypis autorski]
w każdej z dziesięciu grup obywateli ateńskich — w wyniku reform Klejstenesa (508/507 p.n.e.) obywateli miasta-państwa ateńskiego podzielono na 10 fyl; każda fyle obejmowała część miasta, część wybrzeża i część wnętrza kraju, grupując mieszkańców o odmiennych interesach. [przypis edytorski]
w każdey dobie (starop.) — tu: w każdej chwili, w każdym momencie. [przypis edytorski]
w każdym bądź razie — obecnie konstrukcja ta uchodzi za błędną, poprawnie: w każdym razie. [przypis edytorski]
W każdym razie (…) aby dwa razy dwa nie było cztery — Pliniusz, Historia naturalna, II, 7. [przypis tłumacza]
w każdym stanie rzeczy naród zawsze jest mocen zmienić swoje prawa, nawet najlepsze; jeśli bowiem podoba mu się zrobić źle samemu sobie, któż ma prawo mu w tym przeszkodzić? — zwierzchnik ma władzę absolutną, nieograniczoną i nie może nieć żadnych obowiązków prawnych. [przypis tłumacza]
wkiedy (gw.) — kiedy. [przypis autorski]
wkiedy (gw.) — kiedy. [przypis edytorski]
wkiedy (gw.) — kiedyś, czasem. [przypis edytorski]
wkiedy (gw.) — kiedyś. [przypis edytorski]
w kierunku Chios — bitwa skończyła się tak, że odwrót od Lesbos był odcięty. [przypis tłumacza]
w kierunku wprost przeciwnym, na Frygię — maszerował zatem na północ, na Frygię Małą nad Hellespontem i Propontydą (morze Marmara). Namiestnikiem (satrapą) jej był Farnabazos, przyjaciel Ateńczyka Konona, podległy wojskowo Tissafernesowi, od którego mniej był ospały i powolny. Dlatego zależność była mu przykra i należał do nieprzychylnych Tissafernesowi, o czym ten wiedział. Frygia Wielka, we wnętrzu Azji Mniejszej, była częścią satrapii Tissafernesa. [przypis tłumacza]
w kierunku wyszukiwania ujemnych stron rzeczy i dokumentów marności świata — zob. ustęp 4, Życiorys Schopenhauera. [przypis redakcyjny]
w Kijew — do Kijowa. [przypis edytorski]
W Kijowie, według Niłostońskiego… — Der Blutrausch des Bolschevismus, cytuję według Mielgunowa, op. cit., s. 40. [przypis autorski]
w kilikijskiej niwy jaskiniach — tj. w górzystej Sycylii. [przypis edytorski]
w kilka czasów (daw.) — niedługo. [przypis edytorski]
W kilka dni potem odjechała — po tym zdaniu w innym oprac. tegoż tłumaczenia znajduje się jeszcze ciąg dalszy tegoż akapitu i dwa kolejne, tu opuszczone:
„Z jej odjazdem skończyły się szczęśliwe lata mojego życia. Przedstawiłam ci ów okres nieziemskiej szczęśliwości; nie trwał on długo, gdy szczęście tak wielkie jak nasze zapewne nie może spotykać ludzi za życia. Braknie mi sił, by dziś opowiedzieć ci moje niedole. Żegnaj, młody przyjacielu, jutro znowu mnie ujrzysz.
Opowiadanie młodej księżnej mocno mnie zaciekawiło. Pragnąłem poznać jego dalszy ciąg i dowiedzieć się, jakim sposobem tak wielkie szczęście mogło przemienić się w niedolę. Wnet jednak moje myśli wzięły odmienny obrót. Przypomniałem sobie słowa Girony, która sądziła, że zdołam wytrwać przez dwa lata w zamknięciu. Nie było to bynajmniej moim zamiarem i zacząłem obmyślać ucieczkę.
Nazajutrz znowu księżna przyniosła mi pożywienie. Miała zaczerwienione oczy, jak gdyby wiele płakała. Jednakże oświadczyła, że czuje się na siłach, by opowiadać dzieje swych nieszczęść, i zaczęła w te słowa:”
[przypis edytorski]
W kilka lat pokazało się, jak ogromną popełnił omyłkę — było to wielkie jezioro, które w r. 1888 odkrył znakomity Podróżnik Teleki i nazwał Jeziorem Rudolfa. [przypis autorski]
W kilka lat potem tenże rzeczony Cesarz owych mnichów z tego klasztoru wypędził, a kościół w komedjalnią zamienił — Niechaj stan duchowny tak wszędzie trzyma się z ludem przeciwko gwałtownikom, jak cne duchowieństwo w Brabancji [duchowieństwo w Brabancji, podrażnione ograniczeniami kościoła przez cesarza Józefa II, stało na czele opozycji; S.Cz.], albo jak ów nieśmiertelny arcybiskup Langton w Anglii. [Stefan Langton, arcybiskup Canterbury, prymas Anglii za panowania Jana Bez Ziemi (od r. 1205); głęboko przejęty poczuciem prawa, walczył naprzód z królem o swobodę Kościoła, w czym podtrzymywany był przez papieża Inocentego III; następnie przeciwko królowi i temuż papieżowi stanął na czele ruchu, który doprowadził w r. 1215 do wywalczenia Wielkiej Karty Wolności (Magna Charta Libertatum). S.Cz.] [przypis autorski]
w kilkorę — dziś: w kilkoro. [przypis edytorski]
w kilku minutach — dziś popr.: w kilka minut. [przypis edytorski]
wkładać drzwi między palce — właśc. wkładać palce między drzwi; erudycja Sganarela ma swoje ograniczenia. [przypis edytorski]
wkładać się (gw.) — przyzwyczajać się. [przypis edytorski]
wkładać — tu: ćwiczyć, przyzwyczajać do czegoś. [przypis edytorski]
wkłada prawodawca w usta nieśmiertelnych, by boskim autorytetem pociągnąć tych, których nie mogłaby wzruszyć mądrość ludzka — Prawdziwie — powiada Makiawel — nie było w żadnym narodzie nigdy prawodawcy nadzwyczajnego, który by nie uciekał się do Boga, inaczej bowiem prawa jego nie zostałyby przyjęte; istotnie, wiele jest rzeczy dobrych, jakie może znać człowiek mądry, nieprzemawiających tak oczywistymi argumentami, by mogły innych przekonać (Rozprawy o Tytusie Liwiuszu, ks. I, rozdz. XI). [przypis autorski]
wkładka — tu: wkład finansowy. [przypis edytorski]
wkląknięcie (daw.) — dziś por.: wklęśnięcie. [przypis edytorski]
wklęty — umieszczony za pomocą czarów. [przypis edytorski]
w klinach — w wyrazowo-sylabicznym piśmie klinowym, powstałym w Mezopotamii ok. 3200 p.n.e., używanym do II w. p.n.e. na Bliskim Wschodzie do zapisu tekstów w rozmaitych językach. [przypis edytorski]
w klobie (starop.) — w mierze, po dawnemu. [przypis redakcyjny]
w kluby (daw.) — w dyby. [przypis edytorski]
w kluby ująć (daw.) — poddać kontroli. [przypis edytorski]
w kluby — (z niem.) w ryzy, w kleszcze. [przypis redakcyjny]
W. K. L — Wielkiego Księstwa Litewskiego. [przypis edytorski]
W. K. M-ci — Waszej Królewskiej Mości. [przypis edytorski]
WKMości, PMMłgo — skrócone: Waszej Królewskiej Miłości, Pana mojego Miłościwego. [przypis edytorski]
W. K. M. — Wasza Królewska Mość. [przypis edytorski]
w Kołomyje — do kołomyjki (tańca). [przypis redakcyjny]
w koło (starop. forma ort.) — wkoło; wokół, dookoła. [przypis edytorski]
w koło (starop. forma ort.) — wkoło, wokół. [przypis edytorski]
w koło (starop. forma ort.) — wkoło; wokół. [przypis edytorski]
w kolej (daw.) — po kolei, kolejno. [przypis edytorski]
w kolorach się mieni — ubrany jest bardzo barwnie. [przypis redakcyjny]
W komediach Szekspira jest mowa o trzech skrzynkach — w sztuce Kupiec wenecki Szekspira konkurenci starający się o rękę pięknej Porcji muszą wybrać właściwą spośród trzech opatrzonych różnymi napisami skrzynek: złotej, srebrnej i ołowianej. [przypis edytorski]
w komput komitetom — tu: na zebranie komitetu dobroczynnego. [przypis redakcyjny]
w komput — w poczet. [przypis redakcyjny]
w końcu gór wysokich — [tj.] Gór [właśc. Wzgórz] Euganejskich w płn. Włoszech. [przypis redakcyjny]
w końcu na stare lata zaślubiłem ją — 30 sierpnia 1768 w obecności mera Bourgoin; była to cywilna ceremonia, która nie miała mocy prawnej. [przypis edytorski]
w końcu wszyscy zostali wysiekani, 2. a ostatni — wg Niesego i Dindorfa ustępy te oddzielone od siebie tylko przecinkiem. [przypis tłumacza]
w koncepcji dwuprądowości procesu historycznoliterackiego, zarysowanej przez Juliana Krzyżanowskiego — [por.] J. Krzyżanowski, Barok na tle prądów romantycznych, „Przegląd Współczesny” 1937, nr 2–3; tenże Od średniowiecza do baroku, Warszawa 1938. [przypis autorski]
w konkur — forma użyta dla rytmu, własc. w konkury; ruszyć w konkury — podjąć zabiegi o rękę panny. [przypis edytorski]
w kontentacyjej — dla odwdzięczenia się. [przypis redakcyjny]
w kontr — przeciwko. [przypis redakcyjny]
W. Kopaliński, Opowieści o rzeczach powszednich, Warszawa 1987, s. 155. [przypis autorski]
W. Kopaliński, Opowieści o rzeczach powszednich, Warszawa 1987, s. 155. [przypis autorski]
W kopii objaśnienie: „zakładając ręce do modlitwy”. [przypis redakcyjny]
w kopule podziemnej — skarbiec Atreusza, uważany przez poetę za grób Agamemnona, nie posiada kopuły w właściwym tego słowa znaczeniu, lecz jedynie kamienie jego są tak zwężająco się ku górze ułożone, że robią wrażenie kopuły. [przypis redakcyjny]
w kordonie — w granicach państwa austriackiego. [przypis edytorski]
w Koryncie stała świątynia Westy bez wszelkich posągów — [por.] Pausnnius, Corintti. cap. XXXV p. 198 ediu Kub. [przypis redakcyjny]
Wkorzeniać się liliom we Włoszech nie dają — tj. Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
wkorzeniony — zakorzeniony. [przypis edytorski]
w koście (daw. forma) — dziś popr. B.lm: w kości. [przypis edytorski]
w koście (daw. forma) — dziś: w kości (rodzaj gry hazardowej). [przypis edytorski]
w kościelech — dziś popr. forma Msc.lm: w kościołach. [przypis edytorski]
W kościele tym umieszczony został obraz Najświętszej Marii Panny, uznany za cudowny — obraz ten namalowany na płótnie, przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem na ręce i św. Józefem, znajdował się poprzednio w kaplicy zamkowej w Dzikowie i tu ogłoszony został za cudowny przez biskupa krakowskiego Trzebnickiego aktem z dnia 11 listopada 1676. Do kościoła Dominikanów przeniesiony został w uroczystej procesji dn. 20 maja 1678 r. Sadok Barącz Cudowne obrazy Najśw. Panny w Polsce. [przypis autorski]
W kożdej — w każdej; taka forma stale występuje u Sępa Szarzyńskiego. [przypis redakcyjny]
W krąg pierwszy, który tę otchłań otoczył — Poeta wyobraża piekło jako przepaść niezmiernie obszerną i głęboką, mającą kształt lejka lub wydrążonego ostrosłupa, obróconego wierzchołkiem do środka ziemi, a podstawą do jej powierzchni. Otchłań ta dzieli się na dziewięć kręgów czyli pasów, z nich niektóre zawierają w sobie po kilka obrębów czyli kół. Pierwszy krąg jest najrozleglejszy; następujące, w miarę jak się zagłębiają, coraz mniejszą mają objętość, ale większych zbrodniarzy są siedliskiem i sroższe przedstawiają męczarnie. [przypis redakcyjny]
W krainie graniczącej z Amfipolis (…) poszarpią mu sieci — Pliniusz, Historia naturalna, X, 8, 10. [przypis tłumacza]
w krainie Neptuna — na morzu. [przypis tłumacza]
w krainie styksowej (mit. gr.) — w krainie umarłych. [przypis edytorski]
w krajcim ja ongi pojechał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika oraz konstrukcja z partykułą wzmacniającą „ci”; inaczej: w kraj ci ja ongi pojechałem. [przypis edytorski]
W kraju futer — powieść Juliusza Gabriela Verne'a (1828–1905) Le Pays des fourrures z 1873 r. W Polsce znana pod dwoma tytułami: W krainie białych niedźwiedzi, tłum. Karolina Bobrowska, 1925 r., Wyspa błądząca, tłum. Elwira Korotyńska, 1931 r. [przypis edytorski]
W kraju położonym na zachód od naszego — na zachód od Babilonu, czyli w Erec Israel. [przypis tłumacza]
w kredzie — [tu: w credo, tj.] w Wierzę w Boga. [przypis redakcyjny]
w „Kresfontesie” Meropa syna zabić zamierza, a nie zabija, ale go poznaje — Kresfontes, tragedia Eurypidesa, z której tylko urywki się dochowały. Treść jej była następująca: Kresfontes, król Mesenii, został przez jakiegoś uzurpatora pozbawiony tronu i wraz z dwoma starszymi synami zabity. Najmłodszy, Telefontes, dostał się za staraniem matki Meropy do Etolii i przechowywał się tam w domu przyjaciół. Meropa zmuszona została poślubić tyrana. Telefontes powraca w celu zrzucenia go z tronu, udaje zabójcę Telefontesa i o mało wskutek tego nie traci życia przez oburzoną matkę; sprawa jednak wyjaśnia się jeszcze na czas, układają razem plan zamordowania tyrana, co też pomyślnie dokonane zostało. [przypis tłumacza]
W. Kr. M. — skrót: wasza królewska mość. [przypis edytorski]
W królestwie ślepych jednooki jest królem — Erazm z Rotterdamu, Adagia, III, IV, 96. [przypis edytorski]
Wkrótce się dowiesz, co ci życzy Prato – Dante prorokuje nieszczęścia dla Florencji, które właśnie nawiedziły ją w czasie, kiedy pisał swój poemat, jako to: pożar, który w 1301 r. zniszczył 1700 domów tego pięknego miasta; w roku 1304 załamał się most na rzece Arnie; uwagi godne na koniec klęski, jakie wojujące między sobą stronnictwa sprowadziły na miasto. Mieszkańcy pobliskiej miejscowości Prato życzą Florencji takich nieszczęść. [przypis redakcyjny]
w krótce (starop.) — wkrótce; w krótkim czasie. [przypis edytorski]
Wkrótce ton przeszedł w prostą żałość… — tak nazywa się jedna z najsławniejszych fantazji Ole Bulla. [przypis autorski]
w krótkim przeciągu czasu — dziś popr.: w ciągu krótkiego czasu. [przypis edytorski]
