Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2332 przypisów.
uflagany — zmoczony, zbłocony. [przypis redakcyjny]
ufnal a. hufnal — duży gwóźdź do przybijania podków. [przypis edytorski]
ufnal — gwóźdź o kwadratowym przekroju, służący do przytwierdzania podków do kopyt końskich. [przypis edytorski]
ufni weń głoszą — w oryginale: präkonisiren. [przypis tłumacza]
uformowanej — [D.lp r.ż.] utworzonej. [przypis redakcyjny]
uformowani w głębokie kolumny — liczące więcej ludzi w głąb niż wszerz. [przypis tłumacza]
u Francuza zaś [Chataubruna] przyczyniają się do tego [zwrotu w postępowaniu] piękne oczy — akt II sc. III: „De mes déguisemens que penserait Sophie”, mówi syn Achillesowy. [przypis redakcyjny]
u Francuzów kłamać (…) gwara — Si peirent Francus, quid navi faciet, qui periuriam ipsum sermonis genus putat esse, non criminis? (Salwian z Marsylii, O rządach bożych, IV, 14). [przypis tłumacza]
ufryzowany (przestarz.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]
ugadać (gw.) — umówić. [przypis edytorski]
ugadzać (starop.) — godzić, uderzać, nacierać. [przypis edytorski]
ugadza — dziś popr. forma: godzi. [przypis edytorski]
ugadzanie (daw.) — tu: ustępowanie. [przypis edytorski]
Ugania za rogaczem ranionym z cięciwy — dla rytmu pominięte „się”. [przypis edytorski]
ugarać (daw.) — ogrzewać, opiekać. [przypis edytorski]
ugasać — dziś: zagasać a. gasnąć. [przypis edytorski]
Ugedej (1186–1241) — trzeci syn Dżyngis-chana, władca imperium mongolskiego od 1229. [przypis edytorski]
Ugier — król duński, ojciec Dudona. [przypis redakcyjny]
Ugłaskanie Sekutnicy — tj. Poskromienie złośnicy. [przypis edytorski]
Ugni Perkun — Ognia Perkunowi. [przypis autorski]
ugór — pole nieuprawiane przez dłuższy czas. [przypis edytorski]
ugór — pole od dawna nieuprawiane. [przypis edytorski]
ugór — zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
ugodnić się — uczynić się godnym. [przypis edytorski]
ugodowym załatwieniem sprawy — w oryginale: ein Kompromiss. [przypis tłumacza]
ugodzić (daw.) — trafić. [przypis edytorski]
ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — osiągnąć co. [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]
ugodził Wespazjana strzałą w stopę — „Przy dobywaniu twierdzy kamieniem w kolano ugodzony został”, Swetoniusz, Żywot Wespazjana IV. [przypis tłumacza]
ugodzon do żywa — dziś: ugodzony do żywego; tj. boleśnie zraniony. [przypis edytorski]
ugodzon — ugodzony, uderzony. [przypis edytorski]
Ugolini, Bartolomeo (zm. ok. 1610) — włoski jurysta, autor m.in. Tractatus de simonia (1599). [przypis edytorski]
Ugolino della Gherardesca (ok. 1220–1289) — wł. szlachcic i polityk, wtrącony do więzienia, w którym zmarł w głodu, jeden z bohaterów Boskiej komedii Dantego. [przypis edytorski]
Ugolino — postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
Ugolin — por. Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło, Pieśń XXXIII. [przypis edytorski]
Ugolin — własc. Ugolino, postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy, biskupa Ruggieri, za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
ugonek (starop.) — ubieganie się za czym. [przypis redakcyjny]
Ugon — zmarły brat króla francuskiego Filipa. [przypis redakcyjny]
ugor — dziś popr.: ugór. [przypis edytorski]
ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]
U-gorsk — Ust-Kamienogorsk, miasto w Azji, nad rzeką Irtysz. [przypis edytorski]
ugryzek (daw.) — docinek. [przypis edytorski]
ugrzewa — dziś popr.: ogrzewa. [przypis edytorski]
ugwarzyć (daw.) — porozmawiać. [przypis edytorski]
uhamować — pohamować. [przypis edytorski]
Uhde, Fritz (1848–1911) — niem. malarz religijny. [przypis redakcyjny]
u Hebreów konieczność ofiary (…) — Wedle III księgi Mojżesza, rozdz. 12 i 27, pozwolono Żydom pewne przepisane ofiary i śluby zastępować innymi. [przypis redakcyjny]
Uhland, Johann Ludwig (1787–1862) — niem. poeta, literaturoznawca, z wykształcenia prawnik; był działaczem politycznym jako poseł do Landtagu, następnie do parlamentu frankfurckiego (1848), obrońcą koncepcji tzw. wielkoniemieckiego państwa narodowego (tj. obejmującego swym terytorium również Niemców zamieszkujących tereny ówczesnego państwa austriackiego); poezje Uhlanda były niezwykle popularne, zostały wydane kilkadziesiąt razy za jego życia i weszły w skład biblioteczek domowych w całym kraju; do jego wierszy muzykę komponowali m.in. Johannes Brahms, Franz Liszt, Franz Schubert i Robert Schumann; oprócz lirycznych obrazów dotyczących przyrody, pisał również dzieła literackie nawiązujące do historii (jak np. ballada Szwabska wieść, w oryg. Schwäbische Kunde, osnuta wokół wydarzeń trzeciej wyprawy krzyżowej i śmierci cesarza Fryderyka I Barbarossy) czy prace popularnonaukowe dotyczące starogermańskich wierzeń (np. Studia na temat mitologii nordyckiej, Der Mythos von Thor nach nordischen Quellen). [przypis edytorski]
u Hopfera — dzisiejsza kawiarnia „U Hopfera” (ul. Krakowskie Przedmieście 54), której nazwa nawiązuje do tradycji Lalki, mieści się w dawnym lokalu Karola Lesisza. [przypis redakcyjny]
Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
Uhry (z czes.) — Węgry. [przypis redakcyjny]
U Irzykowskiego, mieniącego się uczniem Schopenhauera (…) — K. Irzykowski, Czyn i słowo, Lwów 1913, s. 158. [przypis autorski]
uiścić — spełnić. [przypis edytorski]
uiścić (starop.) — [tu:] upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić (starop.) — upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić — uregulować należność za coś. [przypis edytorski]
uiścion (starop.) — zaspokojony, zapewniony. [przypis redakcyjny]
uiszczenie — dziś: ziszczenie, tj. zrealizowanie, wykonanie. [przypis edytorski]
u Iwana — przen. u Rosjan, w służbie carskiej. [przypis edytorski]
ująć — odebrać. [przypis edytorski]
ująć (tu forma 3 os. lp r.m.: ujął) — chwycić. [przypis redakcyjny]
ująć w kluby (daw.) — wziąć w ryzy, zdyscyplinować. [przypis edytorski]
ująć w kluby — ująć w karby; okiełznać. [przypis edytorski]
ująć — zjednać. [przypis edytorski]
ujął chciwości — poskromił chciwość. [przypis redakcyjny]
ujął cię sen twardy, nieprzespany — porównaj Jana Kochanowskiego Treny: «Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany» (Tren VII). [przypis redakcyjny]
ujął — zmniejszył. [przypis redakcyjny]
ujawiać się — dziś: ujawniać się a. przejawiać się. [przypis edytorski]
Ujazd — gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim. [przypis edytorski]
Ujazdowski plac znajdował się w południowej części miasta, obok Alei Ujazdowskich. Służył za miejsce wielkanocnych zabaw ludowych, wystaw rolniczych. W latach 1893–1896 powstał na jego miejscu Park Ujazdowski. [przypis redakcyjny]
ujęcie sławy — umniejszenie zasług, psucie opinii, zniesławienie. [przypis edytorski]
ujęcie Szymona — por. wyżej VI, IX, 4. [przypis tłumacza]
ujęczony — uciśniony. [przypis redakcyjny]
ujęło ją to — sprawiło jej to przyjemność. [przypis edytorski]
U jednego Platona znajdujemy tylko pojęcie pokolenia zbliżone do dzisiejszych wyobrażeń (…) przedwczesnością — Początki problemu w starożytności omawia szczegółowo F. Mentre: Les generations sociales, Paris 1920, s. 49–64. O genealogicznym pojmowaniu pokolenia szereg pięknych uwag poetyckich daje Charles Pegny: Victor-Marie comte Hugo, Cahiers de la Quinzane, Premier cahier de la douzième serie (18 X 1910), s. 115–125. [przypis autorski]
Ujejski, Józef (1883–1937) — historyk literatury, badacz okresu romantyzmu, zwł. filozofii i prądów umysłowych tego okresu, w tym mesjanizmu; po uzyskaniu w 1907 r. stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się dalej w Paryżu; od 1919 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1932–1933 rektor; członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1921) i Polskiej Akademii Umiejętności (od 1922); autor m.in. Dziejów polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie (1931). [przypis edytorski]
ujemny sąd Schopenhauera o kobietach — Schopenhauer, V, s. 648. [przypis redakcyjny]
ujeść (daw.) — ugryźć. [przypis edytorski]
ujeść — ukąsić. [przypis edytorski]
ujeżdżać — tu: uciekać; odjeżdżać uciekając. [przypis edytorski]
ujezdnyj (ros.) — powiatowy. [przypis edytorski]
ujezdżaiąc (starop. forma) — dziś: ujeżdżając; odjeżdżając. [przypis edytorski]
ujma — coś, co obraża a. poniża; być ujmą dla kogoś: przynosić komuś wstyd, hańbić kogoś. [przypis edytorski]
ujma — krzywda. [przypis redakcyjny]
ujmi (starop. forma) — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozkazującego: ujmij. [przypis edytorski]
ujmować — chwytać. [przypis redakcyjny]
ujmuję się za prawami autorów przeciw redaktorom — zdaje się, że redaktorka „Bluszczu” pozwoliła sobie na samowolne zmiany w artykule. [przypis redakcyjny]
ujrzą tę księgę otwartą — Księga, w której Bóg ich grzechy zapisał. Poeta dalej tę myśl rozwija, że sąd historii powszechnej jest na obraz i podobieństwo Sądu Ostatecznego. [przypis redakcyjny]
ujrzałam u siebie (…) pana de *** (…) — komendant korpusu, w którym służył Prévan. [przypis tłumacza]
ujrzał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: ujrzał uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]
Ujrzałem obraz Italii podnoszącej się z błota, w którym grążą ją Niemcy — Bohater mówi te słowa w uniesieniu; przekłada na prozę kilka wierszy sławnego Montiego [Vincento Monti (1754–1828) — włoski poeta, dramaturg i tłumacz; Red. WL]. [przypis autorski]
ujrzałem trzy drogi życia (…) lirowe dziady królują i tłumu pochlebstwem żyją — Próchno, III, s. 124; cytaty z Próchna pochodzą z wyd. Pism, Warszawa 1933, II–III. [przypis autorski]
ujrzał, jako była przyjemna oczom — archaizacja naśladująca styl biblijny z Księgi Rodzaju (Rdz 3, 6): „Ujrzała tedy niewiasta, że dobre było drzewo ku jedzeniu i piękne oczom, i na wejrzeniu rozkoszne: i wzięła z owocu jego, i jadła, i dała mężowi swemu, który jadł” (tłum. Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
Ujrzał niebo rozwarte… — Dz 10:11–13. [przypis edytorski]
ujrzano, iż ogania się psu (…) — por. Diogenes Laertios, Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 66. [przypis edytorski]
ujrzawszy (…) fizjonomią — dziś: ujrzawszy fizjonomię; fizjonomia daw.: twarz. [przypis edytorski]
Ujrzawszy lud wielki, użalił się nad nimi, bo byli strapieni i leżący (…), jako owce nie mające pasterza — Mt 9, 36. [przypis edytorski]
ujrzemy (daw.) — dziś: ujrzymy. [przypis edytorski]
ujrzemy — dziś popr.: ujrzymy. [przypis edytorski]
