Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2332 przypisów.
uspakajał — popr.: uspokajał. [przypis edytorski]
uspi — dziś: uśpi. [przypis edytorski]
Uspienski, Gleb (1843–1902) — prozaik rosyjski. [przypis edytorski]
Uspienski, Gleb Iwanowicz (1840–1902) — rosyjski pisarz, bliski ruchowi narodników. [przypis edytorski]
uspieszyć — zdążyć; por. ros. uspiet'. [przypis edytorski]
uspiony — dziś popr.: uśpiony. [przypis edytorski]
u spiżowych podwoi świątyni — właściwie: które wewnątrz świątyni, τοῦ ἔνδον ἱεροῦ. [przypis tłumacza]
uspokojenie się namiętności — por. Schopenhauer, IV. 548. [przypis redakcyjny]
usposobienie (daw.) — tu: nastawienie, chwilowy stan ducha, nastrój. [przypis edytorski]
usprawiedliwicie się — przykład dał ks. Hieronim Sanguszko, wojewoda wołyński, zrzekając się na sesji 6 marca 1789 r. dwóch starostw, Czerkaskiego i Kazimierskiego. [przypis redakcyjny]
usprawiedliwił opinią (daw.) — dziś: usprawiedliwił opinię. [przypis edytorski]
usprzecznienie — w oryginale jest Antinomie: antynomia (zob. Słownik wyrazów filozoficznych). Słowo to pochodzi z greckiego i oznacza sprzeczność dwóch prawd lub zasad, z których każda zdaje się prawdziwa. Zrozumiemy tą uwagę Schopenhauera, gdy sobie przypomnimy, że dowody Kanta, stwierdzające tezy jego czterech antynomii, uważał za sofizmaty, a tylko antytezom przyznawał, że polegają na formach naszej zdolności poznawczej, a więc na podstawach przedmiotowych. (Zob. s. 627 i 628 I-go tomu Welt als Wille und Vorstellung: Kritik der Kantischen Philosophie, wydanie Grisebacha, Reclam). W naszym wypadku idzie o trzecią antynomię Kantowską. [przypis tłumacza]
uspy — usypiska gór. [przypis autorski]
usque ad finem (łac.) — aż do końca. [przypis edytorski]
usque ad mortem (łac.) — aż do śmierci. [przypis edytorski]
usque (…) alter (łac.) — „Więc niczym dla cię wiedza, jeśli bliźni twoi/ Nie dziwią się jej w tobie?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, I, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
usquebaugh (z gaelickiego uisge beatha, dosł.: woda życia) — daw. szkockie i irlandzkie określenie mocnej wódki ze zboża i słodu jęczmiennego, od którego wywodzi się obecne whisky. [przypis edytorski]
usquebaugh (z gaelickiego uisge beatha, dosł.: woda życia) — daw. szkockie i irlandzkie określenie mocnej wódki ze zboża i słodu jęczmiennego, od którego wywodzi się obecne whisky. [przypis edytorski]
Usque quo Domine oblivisceris me in finem (łac.) — Jak długo, Panie, całkiem nie będziesz o mnie pamiętał; Psalm 13. [przypis edytorski]
Usque (…) timorem — Lucretius, De rerum natura, III, 79. [przypis tłumacza]
Usque (…) videtur — „Jest jakaś moc tajemna, co obraca w druzgi/ Sprawy ludzkie i łamie wszechpotężne rózgi/ I topory liktorów jakby dla igraszki!” (Lucretius, De rerum natura, V, 1232; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
US — skrót od United States: Stany Zjednoczone; sprzęt znaczony w ten sposób stanowi mienie państwowe, np. własność armii itp. [przypis edytorski]
ustąpić gościńca (daw.) — zboczyć. [przypis redakcyjny]
ustąpić (starop.) — [tu:] umrzeć. [przypis redakcyjny]
ustąpić z placu — zrezygnować z walki. [przypis edytorski]
ustąpiły kręgu południka noc dla Skorpiona, a słońce dla Byka — Według tu oznaczonego miejsca, jakie zajęły na południku gwiazdy zodiaku, w tej chwili na górze czyśćcowej była godzina druga po południu. [przypis redakcyjny]
ustać (daw.) — stanąć z wyczerpania, opaść z sił. [przypis edytorski]
ustać — tu: przerwać działanie lub marsz z powodu zmęczenia. [przypis edytorski]
ustał był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego, dziś: ustał. [przypis edytorski]
ustalić się — tu: osiąść na stałe. [przypis edytorski]
ustalić — tu: umocnić. [przypis edytorski]
ustalić — tu: ustatkować, przywiązać tylko do siebie. [przypis edytorski]
ustalić — tu: utwardzić. [przypis edytorski]
ustalić — tu: wzmocnić. [przypis edytorski]
ustaliła się ostatecznie konstytucja w całym państwie austriackim — po wydaniu ustaw zasadniczych w grudniu 1867 r. [przypis autorski]
ustaliły się prawa lenne i znaczna część dóbr kościelnych podlegała tym prawom; duchowni oddzielili się bardziej i zaniedbali reform — „Niech biskupi (powiada Karol Łysy w kapitularzu z r. 844, art. 8) pod pozorem, że mają władzę czynienia kanonów, nie sprzeciwiają się tej ustawie ani nie zaniedbują jej”. Zdaje się, że już przewidywał jej upadek. [przypis redakcyjny]
Usta me przyrzekały, lecz serce moje nie — cytat z Eurypidesa, Hippolytos uwieńczony 612. [przypis edytorski]
Usta moje otwórz mi, o Panie — Psalm Dawida, 51 w. 17. [przypis redakcyjny]
ustanowienie (daw.) — tu: decyzja, postanowienie. [przypis edytorski]
Ustanowienie tzw. quaestiones perpetuae, tj. podziału jurysdykcji między pretorów, i zwyczaj, jaki się coraz więcej utrwalał, iż ci pretorowie sądzili sami wszystkie sprawy — Judicia extraordinaria. [przypis autorski]
Ustanowiłbym jako zasadę pedagogiczną, aby nikt nie brał do ręki historii filozofii, póki sam nie będzie w posiadaniu własnej filozofii, póki nie będzie miał własnej filozoficznej wiary i przekonań — w tym miejscu poglądy Emanuela pokrywają się z poglądami samego Brzozowskiego (por. Zamiast wstępu). [przypis edytorski]
ustanowiwszy rządy dziesięciu — oligarchie z dziesięciu organizuje Lizander wszędzie i zostawia załogę z harmostą. W Atenach było 30, ale w Pireusie 10. [przypis tłumacza]
Usta osła — chodzi o oślicę Balaama. [przypis tłumacza]
U starych Rzymian praw onych, na 12 tablicach pisanych, i dzieciom się uczyć, i jako piosnki śpiewać kazano — Cyceron, O prawach (De legibus) II, 59. [przypis edytorski]
ustawa antysocjalistyczna w Niemczech (niem. Sozialistengesetz) — ustawa obowiązująca w Cesarstwie Niemieckim od 1878, kilkukrotnie przedłużana i zmieniana, skierowana „przeciwko niebezpiecznym dla społeczeństwa wysiłkom socjaldemokratycznym”, zakazująca socjalistycznych, socjaldemokratycznych i komunistycznych stowarzyszeń, zgromadzeń i pism, których celem było obalenie istniejącego państwa i porządku społecznego; zniesiona w 1890. [przypis edytorski]
ustawa (daw.) — ustanowienie; układ. [przypis edytorski]
Ustawa francuska z 16 maja 1886 roku stanowiła, że „[w]yrób i sprzedaż instrumentów do mechanicznego odtwarzania aryj muzycznych, będących własnością indywidualną, nie poczytuje się za kontrafakcję muzyczną”. Cytat za: E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 188. [przypis autorski]
Ustawa Lotara powiada jedynie, że nie będzie się pobierać pewnych dziesięcin — To ta, o której tyle mówiłem wyżej, w rozdziale IV. [przypis redakcyjny]
Ustawa Lotara powiada jedynie, że nie będzie się pobierać pewnych dziesięcin z dóbr kościelnych — Kapitularz Karola Wielkiego z r. 800 tłumaczy bardzo dobrze, co to był za rodzaj dziesięciny, od której Lotar uwalnia Kościół: była to dziesiąta część świń, które umieszczało się w lasach królewskich na upasienie: i Karol Wielki chce, aby jego sędziowie płacili jak inni, dla przykładu. Widzimy, że to było prawo pańskie czyli gospodarcze. [przypis redakcyjny]
ustawa o krążownikach — ang. Cruiser Act, amerykański akt prawny, przyjęty przez Kongres 13 lutego 1929, przyznający środki na budowę 19 krążowników i pierwszego specjalnie skonstruowanego lotniskowca Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Ustawa o prawie autorskim z 1926 roku w brzmieniu pierwotnym zamieszczona w: S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim…, s. 22. §58. [przypis autorski]
Ustawa o prawie autorskim z 1926 roku w brzmieniu pierwotnym zamieszczona w: S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, Warszawa 1928, s. 12. §12. [przypis autorski]
Ustawa o prawie autorskim z 1926 roku w brzmieniu pierwotnym zamieszczona w: S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, Warszawa 1928, s. 14. §14 ust. 2. [przypis autorski]
Ustawa o prawie autorskim z 1926 roku w brzmieniu po nowelizacji z roku 1953 zamieszczona w: S. Ritterman, Komentarz do ustawy o prawie autorskim, Kraków 1937, s. 104, §14 ust. 2. [przypis autorski]
ustawa przeciw lichwie, zabraniająca brania wielkich procentów — w Austrii obowiązywała przeciw lichwie ustawa z dnia 19 lipca 1877 i z 28 maja 1881 r. (dla Galicji). [przypis autorski]
Ustawa towarzystwa dla ludzi jakiegokolwiek klimatu jest jedna, bo żadne położenie kraju nie odmienia naturalnych praw człowieka. Klimat zmniejsza tylko, lub powiększa w człowieku czucie. Taka odmiana wyciąga jedynie odmiany w ustawie rządu, w prawach cywilnych, w nadgrodach i karach. — ustęp ten wymierzony jest przeciwko poglądowi Monteskiusza, według którego ustrój społeczeństwa zależy od klimatu. [przypis redakcyjny]
ustawa — tu: ustanowienie. [przypis redakcyjny]
Ustawa wprost nie wskazywała na ich nieprzenaszalność — jednak ta cecha była traktowana jako oczywistość w doktrynie. S. Ritterman, Komentarz do ustawy o prawie autorskim, Kraków 1937, s. 76. [przypis autorski]
Ustawa z 1901 roku o prawie autorskim do utworów literackich i muzycznych, w brzmieniu po nowelizacji z 1910 roku, zamieszczona w: W. Dbałowski, J. J. Litauer, Ustawodawstwo autorskie obowiązujące w Polsce, Warszawa 1922, §27. [przypis autorski]
Ustawa z 1901 roku o prawie autorskim do utworów literackich i muzycznych, w brzmieniu po nowelizacji z 1910 roku, zamieszczona w: W. Dbałowski, J. J. Litauer, Ustawodawstwo autorskie obowiązujące w Polsce, Warszawa 1922, §12 ust. 5. [przypis autorski]
Ustawa z 1901 roku o prawie autorskim do utworów literackich i muzycznych, w brzmieniu po nowelizacji z 1910 roku, zamieszczona w: W. Dbałowski, J. J. Litauer, Ustawodawstwo autorskie obowiązujące w Polsce, Warszawa 1922, §22 a). [przypis autorski]
ustawca (daw.) — ten, który ustanawia. [przypis edytorski]
ustawca praw (daw.) — prawodawca, ustawodawca. [przypis edytorski]
Ustaw cerkiewny, z karami pieniężnymi, tak przeciwny całemu duchowi cerkwi greckiej (dlatego upatrywano w nim ustaw zachodni!) nie zawiera zresztą nic dla dawnej obyczajowości ciekawszego; jeden paragraf zabrania jedzenia nieczystego: ili kobylinu (żeby to była dopiero późniejsza wstawka za czasów tatarskich, jak twierdzą niektórzy, wątpi;) ili medwiedinu ili inoje czto poganoje; Inny § zabrania pod znaczną karą (12 grzywien) strzyżenia głowy albo brody. Wszelkie próby usunięcia tego zabytku, tchnącego duchem germańskim, jako nieautentycznego, zawiodły zupełnie. [przypis autorski]
Ustawę Ziazdu Wiślickiego względem poddaństwa (…) w Januszowskim — Karta 1080, 1081, 1082–83 i 84; aż do seymu w Krakowie za Zygmunta, roku 1536, gdzie pierwsza ustawa stanęła o niewoli poddanych. [przypis autorski]
ustawić (daw.) — ustanowić. [przypis edytorski]
ustawić (daw.) — ustanowić. [przypis redakcyjny]
ustawić (starop.) — nakazać; ustanowić. [przypis redakcyjny]
ustawicznie — ciągle. [przypis edytorski]
ustawiczny — ciągły. [przypis edytorski]
ustawiczny (daw.) — ciągły. [przypis edytorski]
ustawiczny (starop.) — nieustanny, nieustający. [przypis edytorski]
ustawił machiny — u Greków (o asyryjskiej wojskowości nic nie wiemy [obecnie wiemy z płaskorzeźb, że Asyryjczycy podczas oblężeń używali drabin, budowali rampy oblężnicze oraz korzystali z krytych taranów na kołach, niekiedy z postawionymi na nich wieżyczkami dla łuczników; red. WL]) machiny oblężnicze wchodzą w życie dopiero za czasów Ksenofonta, mianowicie popiera inżynierię wojskową i budowę machin Dionizjusz, tyran Syrakuz. Ksenofont, mówiąc o machinach, głosi właściwie teorię, że wojsko powinno w nie być zaopatrzone. Słusznie zauważono, że Cyropedia to pierwsze klasyczne dzieło z zakresu teorii wojskowej. [przypis tłumacza]
Ustawili się tak… — ateńskich okrętów jest więcej, ale są stare, a ich załoga złożona z najrozmaitszych elementów, lacedemońskie triery [trójrzędowce] nowe, z Rodos, Chios lub skądinąd, mocne i chyże, z załogą starannie wyćwiczoną przez Lizandra. [przypis tłumacza]
Ustawi się przy każdej fyli dwie urny… — ustawienie dwóch urn ma terroryzować głosujących i ściśle biorąc, jest sprzeczne z ustawą, nakazującą tajne głosowanie. [przypis tłumacza]
Ustawiwszy jedne szeregi w tyle — za Grekami, oczywiście. [przypis tłumacza]
ustawna — ustawiczna, nieustająca. [przypis edytorski]
ustawne (daw.) — ustawiczne, nieustanne, stałe. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ciągle. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — nieustannie, stale, uporczywie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — nieustannie, ustawicznie; ciągle. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — nieustannie, ustawicznie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — stale, nieustannie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — stale, nieustannie, ustawicznie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ustawicznie, ciągle. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ustawicznie, nieustannie; ciągle. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ustawicznie; nieustannie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ustawicznie, nieustannie. [przypis edytorski]
ustawnie (daw.) — ustawicznie, stale. [przypis edytorski]
ustawnie — dziś popr.: ustawicznie. [przypis edytorski]
ustawnie — dziś: ustawicznie. [przypis edytorski]
ustawnie — nieustannie. [przypis edytorski]
ustawnie sprawować (daw.) — ustawicznie się uniewinniać. [przypis redakcyjny]
ustawnie (starop.) — ustawicznie, nieustannie; cały czas. [przypis edytorski]
ustawnie (starop.) — ustawicznie, nieustannie. [przypis edytorski]
ustawnie — tu: utawicznie, stale. [przypis edytorski]
ustawnie — ustawicznie, ciągle. [przypis edytorski]
ustawnie — ustawicznie, nieustannie, wciąż. [przypis edytorski]
ustawny (daw.) — ciągły, nieustanny, ustawiczny; tu: notoryczny. [przypis edytorski]
ustawny (daw.) — ciągły. [przypis edytorski]
