Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10876 przypisów.
Kajus a. Gajusz Petroniusz (27 r. p.n.e.–66 r. n.e.) — potomek daw. rzym. rodu Petroniuszy, pisarz, związany z epikureizmem filozof i polityk (był prokonsulem rzym. w Bitynii nad Morzem Czarnym). Tradycyjnie przypisuje się mu autorstwo wydanej anonimowo powieści Satyricon opisującej prześmiewczo obyczaje współczesnych mu obywateli rzym. różnych stanów. Najbardziej znany fragment niedochowanego w całości tekstu znany jest pod tytułem Uczta Trymalchiona. Petroniusz był osobą wpływową na dworze Nerona, jego doradcą w kwestiach artystycznych i estetycznych. [przypis edytorski]
Kajus — Caius Julius Cezar. [przypis redakcyjny]
Kajusz — cesarz rzymski Kaligula. [przypis redakcyjny]
Kajusz legł pod Filippi – rok 42 p.n.e.; Filippi: Φίλιπποοι, miasto w Macedonii, pierwotnie Krenides (miejsce źródeł), dzisiejsze ruiny Filibat albo Filibadżik (Boettger: Felibah, Felibedżik). [przypis tłumacza]
kajuta — inaczej kabina, prywatne pomieszczenie mieszkalne na statku. [przypis edytorski]
kajuta — pomieszczenie mieszkalne (pokój) dla pasażerów statku. [przypis edytorski]
kajże (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]
kajże (gw.) — gdzież; gdzie jest. [przypis edytorski]
kajże (gw.) — gdzież. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
kajzer — cesarz niemiecki. [przypis edytorski]
Ka — Ka-chem, 10. nom Dolnego Egiptu ze stolicą w Athribis, na południu Delty. Sąsiadujący z nomem 13. Hek-At. [przypis edytorski]
Kak a. Kakus — olbrzym ze staroitalskich baśni. [przypis edytorski]
kakao Van Houtena — marka kakao znana od 1815 r. [przypis edytorski]
kakatosy (z hiszp. a. fr.) — kakadu. [przypis edytorski]
kakauu — dziś popr. nieodm.: w kakao. [przypis edytorski]
kakawelo — wyraz nienotowany w słownikach. [przypis redakcyjny]
kakemono — japoński obraz przedstawiający np. ozdobną kaligrafię, tradycyjny element pomieszczenia, w którym odbywają się ceremonie picia herbaty. [przypis edytorski]
kakofonia (muz.) — zespół dźwięków niezestrojonych, nieharmonicznych. [przypis edytorski]
kakofonia — nieprzyjemnie brzmiąca mieszanina dźwięków. [przypis edytorski]
kakogejtona (…) tin'enchoron — chcąc słowa te, jak i inne dalsze zrozumieć, koniecznie trzeba zajrzeć do oryginału, gdyż wyrazy greckie w takiej (niestety) pisowni muszą być niezrozumiałe. [przypis redakcyjny]
kakografia (z gr.) — niewłaściwa pisownia, błędny zapis. [przypis edytorski]
kakoj (ros.) — jaki. [przypis edytorski]
kakoj tiebie kociał (ros.) — jaki tobie kocioł; jaki znów kocioł. [przypis edytorski]
Kak (…) pożaram — zniekształcony początek ballady Puszkina Песнь о вещем Олеге (Pieśń o wieszczym Olegu): „Как ныне сбирается вещий Олег/ Отмстить неразумным хозарам:/ Их сёла и нивы за буйный набег/ Обрёк он мечам и пожарам” [„Jak teraz zbiera się wieszczy Oleg, by zemścić się na nierozumnych Chazarach: na ich wioski i niwy w awanturniczym najeździe on wydał wyrok miecza i pożaru”; tłum. red. WL]. [przypis edytorski]
Kak pożiwajetie? (ros.) — Jak się macie? [przypis edytorski]
kak pożywajetie (ros.) — jak się macie. [przypis edytorski]
Kakus (mit. rzym.) — syn Wulkana, siłacz i rozbójnik. [przypis edytorski]
Kak wy smiejetie (ros.) — jak wy śmiecie. [przypis edytorski]
Kakże (…) hołowa (rus.) — Jakże, panie? Wszędzie wrona mówi: kra, kra! U was proszą na kurę, kura zaś ma kuper, u nas proszą na kuper, przy kuprze będzie i głowa (zniekształcone ros.-rus.). [przypis edytorski]
kałabania (z ukr. a. białorus.) — kałuża; tu: tarapaty, kłopoty. [przypis edytorski]
kałakucki (daw.) — pochodzący z Kalkuty, miasta w Indiach stolicy Bengalu. [przypis edytorski]
kałakucki (daw.) — pochodzący z Kalkuty. [przypis edytorski]
kałakucki — indyjski, pochodzący z Indii (od nazwy Kalkuty). [przypis edytorski]
kałamajkowy — a. kalamajkowy — z tkaniny wełnianej. [przypis redakcyjny]
kałamarz — naczynie do przechowywania atramentu. [przypis edytorski]
kałamarz — naczynie do przechowywania atramentu. W czasach, w których powstała ta książka, dzieci w szkołach używały zwykle pióra składającego się z podłużnej drewnianej obsadki z zamocowaną metalową stalówką, którą maczało się co chwilę w kałamarzu z atramentem. [przypis edytorski]
kałamarz — naczynie na atrament. [przypis edytorski]
kałamarzów (daw. forma D. lm rodz. m.) — dziś popr. kałamarzy. [przypis edytorski]
kałamarz — pojemnik na atrament. [przypis edytorski]
kałamaszka (daw., reg.) — prosta bryczka bez resorów i budy, popularna wśród szlachty na Kresach w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]
kałamaszka — odkryty jednokonny pojazd czterokołowy bez resorów, używany na Kresach w XVII i XVIII w. Drewniane koła osadzone były na drewnianej osi, którą smarowano mazią w celu zmniejszenia oporów. [przypis edytorski]
kałamaszka — odkryty jednokonny pojazd czterokołowy bez resorów, używany na Kresach w XVII i XVIII w. Drewniane koła osadzone były na drewnianej osi, którą smarowano mazią w celu zmniejszenia oporów. [przypis redakcyjny]
kałamyszka — mały, jednokonny wóz; zdrobnienie od kolimaga: pakowny wóz z budą. [przypis edytorski]
kała — panna na wydaniu lub narzeczona. [przypis redakcyjny]
kałauz (daw., z tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
kałauz (daw., z tur.) — więzienie. [przypis edytorski]
kałauz — przewodnik. [przypis redakcyjny]
kałauz (tur.) — przewodnik. [przypis edytorski]
kałauz (tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
kałauz (z tur.) — przewodnik; kałauzować: odprowadzać pod strażą. [przypis redakcyjny]
kałauz (z tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
kał (daw.) — błoto, muł, bagno. [przypis edytorski]
kał (daw.) — błoto, nieczystości. [przypis edytorski]
kałdoba (gw.) — jama, wybój. [przypis edytorski]
kałdun — brzuch. [przypis edytorski]
kałdun (gw.) — brzuch. [przypis edytorski]
kałdun (pogard.) — brzuch. [przypis edytorski]
kałdun (reg., pogard.) — brzuch. [przypis edytorski]
kałkan (z tur.) — tarcza okrągła. [przypis redakcyjny]
kałkuł — kalkulacje, rachuba. [przypis edytorski]
kałkuł (z łac.) — rachunek. [przypis edytorski]
kałkul (z ros.) — kalkulacja. [przypis edytorski]
Kałmucy — naród mongolski o ciekawej kulturze, mieszkający na granicy Europy i Azji nad Morzem Kaspijskim; nazwy tej używało się w polszczyźnie jako pogardliwego określenia dzikich i okrutnych mieszkańców azjatyckiej części Rosji (prawdopodobnie dlatego, że Kałmucy w armii carskiej, z którymi stykali się Polacy, pełnili często funkcję oprawcy). [przypis edytorski]
Kałmuk — członek ludu mongolskiego zamieszkującego okolice M. Kaspijskiego, do pocz. XX w. koczowniczego; dawniej Kałmucy byli w domach rosyjskich służącymi. [przypis edytorski]
Kałmuk — członek ludu mongolskiego zamieszkującego okolice M. Kaspijskiego, do pocz. XX w. koczowniczego. [przypis edytorski]
Kałmuki — dziś popr. neutralna forma: Kałmucy; podobnie dalej, np. Tunguzy, Ostiaki zamiast Tunguzi, Ostiacy. [przypis edytorski]
kałmuk — koń kałmucki. Kałmucy, szczep mongolski koczujący w guberni astrachańskiej, trudnili się hodowlą koni. [przypis redakcyjny]
kałmuk — mały, krępy koń stepowy. [przypis edytorski]
Kałmuk — przedstawiciel narodu wywodzącego się z grupy Mongołów Zachodnich (Ojratów), mówiący językiem z grupy ałtajskiej. W pocz. XXI w. naród ten liczy ok. 250 tys., Kałmucja leży dziś na terytorium Federacji Rosyjskiej, nad Morzem Kaspijskim. Dawniej większość Kałmuków wyznawała buddyzm, do początków XX w. prowadzili koczowniczy tryb życia. Przywołany przez autorkę Branek w jasyrze obraz Kałmuka jako brutalnego i nieubłaganego strażnika wiąże się z XIX-wiecznym polskim stereotypem, który ma swoje źródło w polityce Rosji carskiej, gdzie często zatrudniano przybyszy z dalekich części kraju, słabo mówiących po rosyjsku (a tym mniej po polsku), w więziennictwie, aby utrudnić więźniom porozumienie się ze strażnikami czy oprawcami i pogłębić ich wyobcowanie. [przypis edytorski]
Kaługa, Kostroma, Twer — miasta w europejskiej części Rosji. [przypis edytorski]
Kaługa — miasto położone ok. 170 km na południowy zachód od Moskwy. [przypis edytorski]
Kaługa — miasto w Rosji nad Oką. [przypis edytorski]
Kałusz — miasto między Stryjem a Stanisławowem, gdzie hetman Sobieski rozgromił kilkutysięczną ordę. [przypis redakcyjny]
kałuz (daw.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
kalabasa — naczynie wykonane z wydrążonego owocu. [przypis edytorski]
Kalabria — południowa część część Półwyspu Apenińskiego. [przypis edytorski]
Kalabria — region położony na południu Włoch. [przypis edytorski]
Kalabryjczyk — mieszkaniec Kalabrii, tj. południowej części Włoch. [przypis edytorski]
Kalabry — Kalabrowie, mieszkańcy Kalabrii, krainy w południowych Włoszech. [przypis redakcyjny]
kalać się (daw.) — brudzić się, brukać się. [przypis edytorski]
kalafaktor (z łac.) — sługa szkolny. [przypis edytorski]
Kalaf Gozziego uderzony wzrokiem Turandot — w commedii dell'arte Carlo Gozziego (1720–1806) Księżniczka Turandot z 1762 r., napisanej na kanwie baśni perskiej ze zbioru Baśnie z tysiąca i jednej nocy, książę Kalaf zakochuje się od pierwszego wejrzenia w okrutnej chińskiej księżniczce Turandot, skazującej na śmierć wszystkich kandydatów do jej ręki, którzy nie odgadną zadawanych przez nią trzech zagadek; Księżniczkę Turandot przetłumaczył na niem. Friedrich Schiller. Znacznie później na podst. sztuki Gozziego powstała sławna, nieukończona opera Giacomo Pucciniego (1858–1924), uzupełniona przez Franco Alfana, miała premierę dopiero w 1926 r. [przypis edytorski]
kalafonia (gr. kolophonia) — miękka żywica pochodzenia naturalnego, pozostałość po oddestylowaniu terpentyny z żywicy drzew iglastych; nazwa pochodzi od staroż. kolonii jońskiej Kolofon. [przypis edytorski]
kalafonia — produkt uzyskiwany z żywicy przez oddestylowanie terpentyny, używany m. in. do nacierania nim smyczków. [przypis edytorski]
kalafonium a. kalafonia — przeźroczysta substancja służąca do nacierania włosia smyczków instrumentów smyczkowych. [przypis edytorski]
kalaganki — tj. wyznawczynie zasad księdza Johna (Jeana) Callaghana (1605–1654), Irlandczyka z rodu, doktora paryskiego fakultetu i proboszcza w Cour-Cheverny. Jezuici szczególnie atakowali tego Callaghana, sympatyzującego z jansenizmem. [przypis tłumacza]
Kalajor lub kalojer, mnich grecki. [przypis autorski]
kalaj — w oprac. Hertza: kaź. [przypis edytorski]
kalamancje — zawikłania, tarapaty. [przypis autorski]
kalambur — gra słów oparta na ich podobieństwie. [przypis edytorski]
kalambur (z fr.) — dowcipna gra słów. [przypis edytorski]
Kalandr — Gian-Giacobo Calandra, Mantuańczyk, pisał prozą o miłości. [przypis redakcyjny]
Kalanos (ok. 398–323 p.n.e.) — gymnosofista, który towarzyszył Aleksandrowi Wielkiemu; w wieku 73 lat, osłabiony pogodą i podróżą, wybrał śmierć przez samospalenie. [przypis edytorski]
Kalaona — Calaon, zamek w okolicy Padwy. [przypis redakcyjny]
kalaputryna — awantura. [przypis autorski]
Kalasancjusz, Józef, właśc. Kalasanty 1556–1648) — urodzony w Hiszpanii założyciel zakonu pijarów. [przypis redakcyjny]
Kalasze — grupa etniczna zamieszkująca obszary od Turcji do Indii; pod koniec XIX w. przez tereny zamieszkałe przez Kalaszów przebiegała (po szczytach gór Hindukusz) granica między indyjsko-pakistańskimi ziemiami kolonii Imperium Brytyjskiego a Afganistanem; tu: tubulcy. [przypis edytorski]
Kalatówka — właśc. Kalatówki, polana reglowa leżąca w Dolinie Bystrej w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
Kalatówki — popularna wśród narciarzy polana w Tatrach Zachodnich. Istniał na niej pierwszy polski ośrodek narciarski. [przypis edytorski]
Kalatrawa — miasto w Kastylii nad rzeką Guadianą (w Hiszpanii). [przypis redakcyjny]
