Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4824 przypisów.
Gaultier's memorandum…, rozdz. 1 s. 40. [przypis autorski]
Gaultier's memorandum…, rozdz. 1 s. 45. [przypis autorski]
Gaultier's memorandum…, rozdz. 1 s. 46. [przypis autorski]
Gaunilo — współczesny Anzelmowi Kantuareńskietnu, zakonnik w klasztorze Mar-Montier pod Tours; miał być hrabią Montigny, który wskutek niepowodzeń życiowych wstąpił do klasztoru. Napisał: Liber pro insipiente adversus Anselmi in Proslogio ratiocinationem. [przypis autorski]
gaur a. giaur — nie-muzułmanin; pogardliwe określenie nadawane innowiercom przez wyznawców islamu. [przypis edytorski]
gaur a. giaur (pogard.) — nazwa, którą muzułmanie określali innowiercę. [przypis edytorski]
Gaur — Gauno, rzeczka w śr. Włoszech, dopływ Metauru. [przypis redakcyjny]
Gaurion — port wyspy Andros, stanowiącej niejako przedłużenie Eubei w kierunku południowym. Pejzander [Pejsandros], twórca oligarchicznego zamachu stanu z r. 411, wprowadził oligarchię i w miastach związkowych, np. w Tazos i Andros. Tazos wnet odpadło od Aten, i dopiero Trazybul wprowadził tam demokrację; później odpadło i Andros. [przypis tłumacza]
Gaurisankar a. Gauri Sankar — szczyt w Himalajach. [przypis edytorski]
Gaurizankar — szczyt w Himalajach (7134 m n.p.m.), do pocz. XX w. mylnie uważany za najwyższy szczyt świata, niekiedy utożsamiany z leżącym o 60 km na zach. od niego Mount Everestem; pierwsze próby jego zdobycia podjęto w latach 50. XX w. [przypis edytorski]
Gaurizankar — szczyt w Himalajach (7134 m n.p.m.), do pocz. XX w. mylnie uważany za najwyższy szczyt świata, niekiedy utożsamiany z leżącym o 60 km na zach. od niego Mount Everestem; pierwsze próby jego zdobycia podjęto w latach 50. XX w. [przypis edytorski]
Gaussa, Pascala i Łobaczewskiego — Carl Friedrich Gauss (1777–1855) — wybitny niemiecki matematyk i fizyk; uznawany za jednego z kilku największych matematyków w historii, przez sobie współczesnych nazywany księciem matematyków (łac. princeps mathematicorum); Blaise Pascal (1623–1662): francuski matematyk, fizyk, wynalazca: zajmował się geometrią, analizował metodę aksjomatyczną, współtworzył rachunek prawdopodobieństwa, po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii; Nikołaj Łobaczewski (1792–1856): rosyjski matematyk polskiego pochodzenia, twórca (niezależnie od Jánosa Bolyaia) geometrii nieeuklidesowej. [przypis edytorski]
Gauss, Carl Friedrich (1777–1855) — wybitny niemiecki matematyk i fizyk; uznawany za jednego z kilku największych matematyków w historii, przez sobie współczesnych nazywany księciem matematyków. [przypis edytorski]
gausyberta — zniekszt. kauzyperda, tj. nieudolny prawnik. [przypis edytorski]
Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, poeta, dramaturg, krytyk literacki, teatralny i krytyk sztuki. [przypis edytorski]
Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, prekursor parnasizmu, wprowadził do literatury sformułowanie Victora Cousina „sztuka dla sztuki”. [przypis edytorski]
Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, prekursor parnasizmu, wprowadził do literatury sformułowanie Victora Cousina sztuka dla sztuki. [przypis edytorski]
Gautier, Théophile (1811–1872) — przedstawiciel francuskiego romantyzmu, pisarz, poeta, dramaturg i krytyk. [przypis edytorski]
Gau — w Trzeciej Rzeszy jednostka administracji NSDAP, później także państwowa, na jej czele stał gauleiter. [przypis edytorski]
Gavarni, Paul, właśc. Hippolite-Guillaume-Sulpice Chevalier (1804–1866) — fr. malarz i grafik doby romantyzmu. [przypis edytorski]
Gavarni, Paul, właśc. Sulpice Guillaume Chevailier (1804–1866) — francuski rysownik, karykaturzysta i satyryk francuski. [przypis edytorski]
Gavarni, Paul — właśc. Sulpice Guillaume Chevailier (1804–1866), francuski rysownik, karykaturzysta i satyryk francuski. [przypis edytorski]
Gavarni zaręcza, że byle miał powietrze w aparacie do oddychania, będzie się mógł swoim balonem na inne dostać planety (…) — Kto przeczytał z uwagą naszą Maskarada w obłokach, czyli podróż nadpowietrzną nad Morze Północne, wyszła dwa lata temu w „Gazecie Codziennej” i osobno w Wilnie, ten przyzna, żeśmy przewidzieli i przepowiedzieli wynalazek pana Gavarni. [przypis autorski]
gavisus sum (łac.) — ucieszyłem się. [przypis edytorski]
Gavroche — postać z powieści Nędznicy Wiktora Hugo: zaradny, pełen optymizmu 12-latek żyjący na ulicy. [przypis edytorski]
Gawalewicz, Marian (1852–1910) — polski dramatopisarz, powieściopisarz, publicysta, autor Królowej niebios, zbioru ludowych legend o Matce Boskiej. [przypis edytorski]
Gawalewicz, Marian (1852–1910) — twórca powieści obyczajowych, dramatopisarz, współwydawca i redaktor popularnych pism: „Tygodnika ilustrowanego”, „Kłosów”, „Kuriera Warszawskiego”. [przypis edytorski]
gawędka — dziś: pogawędka. [przypis edytorski]
gawędzić — tu: przeszkadzać. [przypis edytorski]
gawędzić — tu: w znaczeniu gwarowym (podkrakowskim): przeszkadzać, zawadzać. [przypis redakcyjny]
Gaweńskie książęcie — Kże Andegaweński. [przypis autorski]
gawiedź — bezmyślny i natrętny tłum. [przypis edytorski]
gawiedź (daw.) — pospólstwo, gmin, motłoch, hołota. [przypis edytorski]
gawiedź — pogardliwie o grupie gapiów. [przypis edytorski]
gawiedź — pospólstwo, motłoch, gapie. [przypis edytorski]
gawiedź — tłum gapiów. [przypis edytorski]
gawiedź — tłum, pospólstwo. [przypis edytorski]
gawiedź — tu: tłum. [przypis edytorski]
gawota (daw.) — gawot (r.m.), dawny francuski taniec salonowy albo muzyka do tego tańca. [przypis edytorski]
gawot — dawny francuski taniec salonowy albo muzyka do tego tańca. [przypis edytorski]
gawot — dawny francuski taniec salonowy. [przypis edytorski]
gawot — forma muzyczna oparta na starofrancuskim tańcu ludowym. [przypis edytorski]
gawot — starofrancuski taniec ludowy w tempie umiarkowanym, o metrum parzystym, z charakterystycznym półtaktowym przedtaktem; XVII–XVIII w. spopularyzowany na dworze królewskim, a następnie w zabawach salonowych, a także w operze i balecie. [przypis edytorski]
gawot — taniec starofrancuski. [przypis edytorski]
gawron był i wrona — gawron i wrona to dwa różne gatunki ptaków, choć oba należą do rodziny krukowatych. [przypis edytorski]
gawronić — patrzeć jak gawron. [przypis edytorski]
gawron (przen.) — gapa, fujara. [przypis edytorski]
gawrosz — imię Gavroche'a, bohatera powieści Nędznicy Wiktora Hugo, chłopca który zginął w czasie republikańskiego powstania w Paryżu w 1832 roku. [przypis edytorski]
gawrosz (przestarz.) — wesoły urwis, ulicznik paryski, łobuz. [przypis edytorski]
gaya sciensa (fr.: gaie science) — wiedza radosna; nazwa, którą nadała swej poezji szkoła trubadurów (założona w Tuluzie 1324 r.). [przypis edytorski]
gaya scienza — wiedza radosna, nawiązanie do myśli Nietzschego i przekazu, który niesie ludziom Zaratustra. [przypis edytorski]
Gaździna (gw.) — gospodyni. [przypis autorski]
gażą — [brał] płacę, żołd. [przypis redakcyjny]
gaża — wynagrodzenie dla pracownika scenicznego, np. aktora. [przypis edytorski]
gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego itp. [przypis edytorski]
gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego. [przypis edytorski]
gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś: głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego. [przypis edytorski]
gaża (z fr.) — pensja. [przypis edytorski]
Gaza — historyczne miasto w biblijnej Palestynie, obecnie będące stolicą Strefy Gazy; znajduje się tutaj siedem zabytkowych bram. [przypis edytorski]
gazale Szirazu — chodzi o gatunek perskiej liryki. [przypis edytorski]
Gaza — miasto w Palestynie na płd. od Askalonu. [przypis redakcyjny]
Gaza — okręg w Afryce płn. nad Morzem Śródziemnym ze stolicą o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
Gaza, Rafia i Antedon — Gaza: Γάζα, עַזָּה (Joz 15, 47 etc.), w klinach: ha-zi-ti, dziś Razze (Boettger pisze „el-Gazzeh”, Kiepert „Ghazze”), około 35 000 mieszkańców; Rafia: Ῥάφεια, dziś Bîr Refâ, w pobliżu morza na południe od Gazy; Antedon: Ἀνθηδών, w odległości 20 stajań od Gazy. [przypis tłumacza]
Gazara, Joppa i Jamnea — Gazara: Γάζαρά, גֶּ֖זֶר (Joz 12, 12 etc.), w klinach gazri albo ga-az-ri (H. Winckler, Keilinschriftliches Textbuch zum Alten Testament, Lipsk, 1903, str. 4 i 10), dzisiejsze ruiny Tell-Dżezer pod wsią Abu-Szûsze, w pobliżu Ramle i linii kolejowej wiodącej do Jerozolimy; Joppa: Ἰόππη, יָפוֹ = Piękna, w klinach: Ja-ap-pu, dzisiejsze miasto nad morskie Jaffa; Jamnea: Ἰάμνεια, יַבְנֵ֔ה (2 Krn 26, 6); dzisiejsza wieś Jebna, w pobliżu morza, na zachód od Jerozolimy. [przypis tłumacza]
Gaza — uczony w XV w., urodzony w Tessalonice. [przypis tłumacza]
gazdoń (gw.) — wyraz obelżywy. [przypis redakcyjny]
gazdostwo — gospodarstwo wiejskie na Podhalu a. gazdowanie, czyli bycie gazdą, właścicielem takiego gospodarstwa. [przypis edytorski]
gazdować — być gazdą (właścicielem gospodarstwa wiejskiego na Podhalu), gospodarzyć. [przypis edytorski]
gazdować (reg.) — być gazdą (właścicielem gospodarstwa), gospodarzyć. [przypis edytorski]
gazdy — dziś popr. forma: gazdowie. [przypis edytorski]
Gazeciarze sprzedają nadzwyczajny dodatek gazet — w I połowie XX w. wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. Jeżeli po wyjściu gazety z drukarni wydarzyło się coś ważnego, redakcja gazety w pośpiechu przygotowywała dodatkowe wydanie, nazywane dodatkiem nadzwyczajnym, z opisami tych wydarzeń. [przypis edytorski]
gazeciarz (tu daw.) — dziennikarz. [przypis edytorski]
gazeciarz — tu: redaktor. [przypis edytorski]
gazeciarz — w I połowie XX w. nie istniała jeszcze telewizja ani Internet, wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. [przypis edytorski]
gazel a. gazela — utwór poetycki, charakterystyczny dla sztuki perskiej. [przypis edytorski]
gazella — gazela, mała antylopa a. utwór poetycki w literaturze perskiej, oparty na jednym rymie, często o tematyce erotycznej, znany romantykom, zafascynowanym kulturą orientalną. [przypis edytorski]
gazel (z arab. także: ghazal a. gazal) — tradycyjny w literaturze perskiej utwór liryczny, monorytmiczny, oparty na jednym rymie, refreniczny, składający się z podwójnych półwersów (tzw. bajtów a. sherów) powiązanych w całostki liczące od 4 do 15 półwersów, w ostatnim często wzmiankowany jest przydomek autora. [przypis edytorski]
gazem (pot.) — szybko. [przypis edytorski]
gazem — tu: latarnią gazową. [przypis edytorski]
Gazeta Codzienna — fr. „Quotidienne”. [przypis edytorski]
„Gazeta de Noticias” — gazeta wydawana w latach 1875–1942 w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
Gazeta Francuska — fr. „Gazette de France”. [przypis edytorski]
„Gazeta Gdańska” — polska gazeta wydawana w Gdańsku od 1891 do 1939 roku. [przypis edytorski]
„Gazeta Kołomyjska” — pismo społeczno-ekonomiczne, wydawane w Kołomyi w XIX wieku. [przypis edytorski]
„Gazeta Kolońska”, właśc. „Kölner Stadt-Anzeiger” — gazeta wydawana w Kolonii od 1876 r. [przypis edytorski]
„Gazeta” — „La Gazette”, najstarsza gazeta francuska (tygodnik), założona w roku 1631, wydawana do 1915; w okresie Restauracji otwarcie rojalistyczna. [przypis edytorski]
„Gazeta Lecka” — pismo tygodniowe wydawane w latach 1875–1892 przez Marcina Giersza; zamieszczało głównie tłumaczenia z niemieckiego, ale też mazurską twórczość ludową oraz utwory klasyków polskich. [przypis edytorski]
„Gazeta Ludowa” — w oryginale i dalej w tekście: „Lidové noviny”, czeski dziennik wychodzący w latach 1893–1952, reaktywowany w 1987 i wychodzący nadal w XXI w. Na początku XX w. wśród jego redaktorów byli m.in. Karel Čapek i jego brat Josef Čapek (1887–1945). [przypis edytorski]
„Gazeta Narodowa” — dziennik, wydawany we Lwowie w 1848 r. oraz w latach 1862–1915. [przypis edytorski]
„Gazeta Olsztyńska” — gazeta ukazująca się w latach 1886–1939, odegrała znaczną rolę w usamodzielnieniu politycznym Polaków na Warmii. [przypis edytorski]
„Gazeta Opolska” — pismo polityczno-społeczne, wydawane w Opolu w latach 1890–1923. [przypis edytorski]
„Gazeta Polska” — czasopismo polityczno-ekonomiczno-literackie, wydawane w Czerniowcach w latach 1883–1914. [przypis edytorski]
„Gazeta Polska” — dziennik informacyjno-polityczny o orientacji prosanacyjnej, wydawany w latach 1929–1939 w Warszawie. [przypis edytorski]
„Gazeta Polska” — właśc. „Gazeta Polska w Berlinie”, pismo emigracyjne, wydawane w latach 1890–1897. [przypis edytorski]
„Gazeta Robotnicza” — założone w Berlinie 3 stycznia 1891 r. przez polskich socjalistów działających w socjaldemokracji niemieckiej (SPD) czasopismo, organ partii socjalno-demokratycznej, następnie socjalistów polskich, a od 1901 r. PPS jako „Pismo poświęcone sprawom polskim ludu pracującego w zaborze pruskim”; ukazywało się w l. 1891–1948, od 1901 r. redakcję przeniesiono na Śląsk, do Katowic; redaktorem naczelnym został mianowany Władysław Kurowski, następnie Franciszek Morawski (od 1892), Ignacy Daszyński i Stanisław Przybyszewski. [przypis edytorski]
„Gazeta świąteczna” — tygodnik popularno-oświatowy dla ludu, wydawany w Warszawie w latach 1881–1939. [przypis edytorski]
„Gazeta Wiedeńska” — prawdopodobnie chodzi o „Wiener Zeitung”, austriacki dziennik istniejący od początku XVIII wieku. [przypis edytorski]
gazolina — łatwopalna ciecz, będąca mieszaniną lekkich węglowodorów nasyconych, stosowana jako dodatek do benzyn lub półprodukt do ich produkcji oraz jako rozpuszczalnik. [przypis edytorski]
gazolina — łatwopalna ciecz, mieszanina lekkich węglowodorów nasyconych, stosowana dawniej jako paliwo płynne zamiast nafty; ob. jako dodatek do benzyn silnikowych lub rozpuszczalnik. [przypis edytorski]
gazon — ozdobny trawnik obsadzony kwiatami i krzewami. [przypis edytorski]
