Przypisy

zwycięstwy — dziś popr. forma D.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięstwy — dziś popr. forma N.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

Wergiliusz , Eneida (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięstwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

Ajschylos, Oresteja (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężam twoich oczu siłę; nie dziw się, robi to wzrok doskonały — Wzrok doskonały, to znaczy doskonały pogląd oczyma duszy naszej rodzi miłość, a oboje szczęśliwość, która się podnosi i w pełniejszym blasku się objawia, im doskonalszy był wzrok duchowy. A każdy krok zrobiony naprzód w zapatrywaniu się duchowym, jest szczeblem dalszego jej postępu. [przypis redakcyjny]

Dante Alighieri, Boska Komedia, Boska komedia, Raj (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca (daw.) — r.ż. [tj. ta zwyciężca; dziś: zwycięzca]. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom III (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca — dziś popr. pisownia: zwycięzca. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń II. Mindows (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca — dziś popr.: zwycięzca. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla, Córa Piastów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca (starop. forma) — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężca (starop. forma) — zwycięzca. [przypis edytorski]

Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężny (daw.) — zwycięski. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom I (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężon jest świat — List do Rembowskiego. [przypis autorski]

Marian Zdziechowski, Wizja Krasińskiego (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężyła na wyścigach rydwanami — pierwsza kobieta, która brała udział w olimpijskich wyścigach. Powoził oczywiście woźnica. Jego pomnik spiżowy ustawiono w Olimpii obok pomnika wozu i „zwycięskiej” właścicielki. [przypis tłumacza]

Ksenofont , Wybór pism (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyciężył lewe skrzydło wrogów — na lewym skrzydle stoją sprzymierzeńcy [Spartan]: Beoci, Eubejczycy i inni, pod wodzą Beoty Trazondasa (Beoci dają największy kontyngent okrętów, bo 25, po nich Koryntyjczycy, 15). [przypis tłumacza]

Ksenofont , Wybór pism (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwyciężyliście go, gdyż większy jest Ten, co w was jest, niż ten, co na świecie — Kronikarz Turowego Rogu ten szczególny dokument rozpacznej walki o własną Jaźń podaje bez żadnych komentarzy. [przypis autorski]

Tadeusz Miciński, Nietota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzać — prawdopodobnie pomyłka w druku źródła; dziś popr. pisownia: zwyciężać. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzcą-m nie spoczął — będąc zwycięzcą nie spocząłem. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwycięzca to odziedziczy i będę Bogiem dla niego, a on dla mnie będzie synem. A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych, zabójców, rozpustników, guślarzy, bałwochwalców i wszelkich kłamców: udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką. To jest śmierć druga — Ap 21, 7-8 (cytat za Biblią Tysiąclecia). [przypis edytorski]

Charlotte Brontë, Dziwne losy Jane Eyre (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzce — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

Novalis , Henryk Ofterdingen (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzce (starop. forma) — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzki — dziś popr. pisownia: zwycięski. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń II. Mindows (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięzko — dziś popr. pisownia: zwycięsko. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięztwie — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: zwycięstwie. [przypis edytorski]

Elżbieta Drużbacka, Wiersze światowe, Na piękność Narcyssa, uciekającego od miłości Nimfy Echo nazwane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń II. Mindows (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięztwo — dziś popr.: zwycięstwo. [przypis edytorski]

Juliusz Słowacki, Anhelli (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwycięztwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami; zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczaić (daw.) — przyzwyczajać. [przypis edytorski]

Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczai — dziś popr. forma D. lm: zwyczajów. [przypis edytorski]

Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczaj — łac. usus, od czego pochodzi dzisiejsze „uzus”. [przypis edytorski]

Horacy, Wybrane utwory, Ars Poetica (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajmi twarzy nic nie zelżyła — nie przyniosła ujmy. [przypis redakcyjny]

Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń VIII (Gdzieśkolwiek jest, Bożeć pośli dobrą godzinę...) (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajną szerokością kompanii — kompania, po grecku lochos, ma cztery plutony (enomotie), ustawione marszu jeden za drugim; zwyczajna szerokość tzn. szerokość plutonu. [przypis tłumacza]

Ksenofont , Wyprawa Cyrusa (Anabaza) (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajne sobie — zwykłe dla siebie. [przypis edytorski]

Ignacy Krasicki, Antymonachomachia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwyczajne symptoma gniewu u Turków. W roku 1809, na audiencji dyplomatycznej, nagle wąsy Kapu–dana Baszy najeżyły się jak u tygrysa; drogmani pobledli od strachu, szczęściem wąs powoli opadł i obwisnął; zostało więc na karkach może tyle głów, ile było włosów w owych wąsach. [przypis autorski]

George Gordon Byron, Giaur (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwyczajne u dworu… — magnaci urządzali swoje dwory na wzór dworu królewskiego, ustanawiając szereg urzędów. Obok oficjalistów, którzy byli płatni, hierarchia dworska obejmowała również nie obarczonych żadnymi stałymi funkcjami dworzan, z których część związana była jednak z dworem służbowo, przeważnie na całe życie, i pobierała wynagrodzenie zależnie od ilości posiadanej służby i koni. Cały dwór, liczący niekiedy kilkaset osób, dzielił się zasadniczo na dwie części: właściwy dwór szlachecki i służbę pochodzenia plebejskiego. I tak np. oficjalnie zarządzał stajnią pańską koniuszy, w rzeczywistości wyręczający się masztalerzami, starszymi stajennymi. Pośrednie stanowisko na dworze zajmowali specjaliści, np. architekci, lekarze, muzycy, którzy jako przeważnie cudzoziemcy nie byli szlachtą, korzystali jednak z przywilejów dworzan. [przypis redakcyjny]

Ignacy Krasicki, Satyry, Satyry, część pierwsza, Pan niewart sługi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajnie — tu: zazwyczaj, najczęściej. [przypis edytorski]

François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajny czegoś (daw., gw.) — przyzwyczajony do czegoś. [przypis edytorski]

Ignacy Drygas, Wspomnienia chłopa - powstańca z 1863 r. (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajny (daw., gw.) — przyzwyczajony; tego zwyczajny: przyzwyczajony do tego. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczajowiec — prawdopodobnie: konserwatysta. [przypis edytorski]

Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwyczaj palenia się żon [w Indiach] trwał do niedawna jeszcze — zwyczaj ten, zwany sati, był zakazywany przez kolejnych władców i władze Indii, od XVI w. począwszy. Współcześnie, pomimo dużej liczby surowych zakazów i ustaw, ceremonia sati nadal jest w Indiach sporadycznie praktykowana przez pojedyncze osoby, bez wyraźnego nacisku społecznego; jeden z ostatnich przypadków miał miejsce w roku 2008. [przypis edytorski]

Cecylia Walewska, Z dziejów krzywdy kobiet (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zwyczaj sekundantów w pojedynkach — sekundanci bili się w pojedynkach między sobą, równocześnie ze swoimi klientami. [przypis tłumacza]

Jean-Jacques Rousseau, Umowa społeczna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyczaju, nie rozumu, potwory — wytwory (duchowe) li tylko tradycji, nie umiejące patrzeć na rzeczy krytycznie. [przypis redakcyjny]

Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Z wydaniem sądu czekaj — Elmira pozwala sobie na odwet tą gryzącą ironią. [przypis tłumacza]

Molière (Molier), Świętoszek (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwydrzyć się (daw.) — rozwydrzyć się, znarowić się. [przypis edytorski]

Jean-Jacques Rousseau, Wyznania, Wyznania, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyjątkiem paru krajów północnej okolicy, które od niejakiego czasu zaczęły mącić bajorko patykiem — kraje reformowane. [przypis tłumacza]

François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyjątkiem Samijczyków; ci (…) dzierżyli miasto w swej mocy — Ateńczycy w uznaniu wierności Samijczyków nadali wszystkim prawo obywatelstwa. [przypis tłumacza]

Ksenofont , Wybór pism (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykła była rozmawiać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: miała w zwyczaju rozmawiać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi). [przypis edytorski]

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykła była tracić — forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, ponawianej; dziś tylko: traciła. [przypis edytorski]

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykł byłeś — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłeś (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

William Shakespeare (Szekspir), Dwaj panowie z Werony (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykł był obraz wspólnego boga trzymać pod oczy wkrótce mimo to padającemu nieprzyjacielowi — to jest, mimo że Mars i jego miał chronić, bronić. [przypis redakcyjny]

Gotthold Ephraim Lessing, Laokoon (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykł był (…) snuć — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: zwykł snuć dawniej (przed inną czynnością, zdarzeniem itp. wyrażonymi w zwykłym czasie przeszłym). [przypis edytorski]

Icchok Lejb Perec, Opowiadania chasydzkie i ludowe (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykł był wracać — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wcześniej (w stosunku do innego przeszłego zdarzenia) zwykł wracać. [przypis edytorski]

François-René de Chateaubriand, Przygody ostatniego z Abenserażów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłem (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

William Shakespeare (Szekspir), Dwaj panowie z Werony (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykłeś był — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłeś (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

William Shakespeare (Szekspir), Dwaj panowie z Werony (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykłych — tych, do których przywykliśmy. [przypis redakcyjny]

Jan Kochanowski, Treny, Tren XVIII. (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...) (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwykłymi sposoby — dziś popr. forma N. lm: zwykłymi sposobami. [przypis redakcyjny]

Henryk Sienkiewicz, Potop, Potop, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyknąć — przywyknąć, być przyzwyczajonym. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla, Margier (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyknąć — robić coś zazwyczaj, mieć w zwyczaju. [przypis edytorski]

Pietro Aretino, O łajdactwach męskich (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyk — nawyk. [przypis edytorski]

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Dąb (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyłączeniem imienia — tu: oprócz dysponowania mieniem, majątkiem. [przypis redakcyjny]

Edgar Allan Poe, William Wilson (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem (daw.) — wylewnie; serdecznie, dając wyraz uczuciom. [przypis edytorski]

Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Joseph Conrad, Lord Jim, Lord Jim, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Pietro Aretino, Żywoty kurtyzan (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem (daw.) — wylewnie, tj. demonstracyjnie okazując serdeczność. [przypis edytorski]

Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Kariera Nikodema Dyzmy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem (daw.) — wylewnie, z uczuciem. [przypis edytorski]

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Pietro Aretino, O łajdactwach męskich (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem — dziś popr.: wylewnie. [przypis edytorski]

Joseph Conrad, Młodość i inne opowiadania, U kresu sił (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem — uczuciowo, szczerze, z wylewnością. [przypis edytorski]

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylaniem — wylewnie; okazując serdeczność. [przypis edytorski]

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wylękiem — dziś raczej: z lękiem a. z zalęknieniem. [przypis edytorski]

Stefan Grabiński, Niesamowita opowieść, Przed drogą daleką (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wymysłem — wymyślnie, wykwintnie. [przypis edytorski]

Franciszek Karpiński, Powrót z Warszawy na wieś (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyraźnymi kształty — dziś popr. N.lm: (…) kształtami. [przypis edytorski]

Eliza Orzeszkowa, Marta (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyrtny (reg.) — obracający się szybko. [przypis edytorski]

Arystofanes, Gromiwoja (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwysić (daw.) — zyskać, wygrać. [przypis edytorski]

Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Z wysokich parnasów (…) A pfe, mościa panno, być taką! — jedna z wersji tradycyjnego poloneza staroszlacheckiego. [przypis edytorski]

Zofia Urbanowska, Księżniczka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyspy Kos ma strój — gr. wyspa Kos była znana z wyrobu delikatnych tkanin. [przypis edytorski]

Owidiusz , Sztuka kochania (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyspy Kos — τὸν Κῷον. [przypis tłumacza]

Józef Flawiusz, Wojna żydowska (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wyspy olbrzymskiej — t. j. cyklopskiej, Sycylii. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom III (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Z wyspy, skąd blisko do miasta Kajety — Miasto Gaeta wzięło swoją nazwę od Kajety, mamki Eneasza. [przypis redakcyjny]

Dante Alighieri, Boska Komedia, Boska komedia, Piekło (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwystępek — dziś: występek. [przypis edytorski]

Christoph Schmid, Koszyk kwiatów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyszyć (daw.) — przeważyć, wyjść na czymś dobrze. [przypis edytorski]

Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wywalonymi jęzory — dziś popr. forma N.lm: (…) jęzorami. [przypis edytorski]

Stefan Żeromski, Dzieje grzechu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zwyżka a. bocian — w gwarze obozowej wieżyczka strażnicza przy obozie. [przypis edytorski]

Tadeusz Borowski, ...i inne opowiadania, U nas w Auschwitzu... (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wzorku — z doświadczenia. [przypis redakcyjny]

Ignacy Krasicki, Satyry, Satyry, część druga, Podróż (źródło na Platformie Redakcyjnej)

z wzrostem — tu: z wiekiem. [przypis edytorski]

Christoph Schmid, Koszyk kwiatów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ZWZ — Związek Walki Zbrojnej; siły zbrojne na terenie Polski podczas II wojny światowej, od 13 listopada 1939 do 14 lutego 1942, podporządkowane rządowi londyńskiemu (komendantem komendy głównej był gen. Stefan Rowecki „Grot”); następnie przemianowane na Armię Krajową. [przypis edytorski]

Witold Pilecki, Raport W (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zybelet — miasto Dżebail (?) w Syrii. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom II (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zybelta, Zybeltera — Cieśnina Gibraltarska. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom II (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zyblikiewicz, Mikołaj (1823–1887) — polski polityk, adwokat, prezydent Krakowa. [przypis edytorski]

Maciej Szarek, Bieg mego życia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zybun — syberyjska nazwa przesyconego wodą, grząskiego piasku. [przypis redakcyjny]

Ferdynand Ossendowski, Mocni ludzie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zycer — zecer, pracownik drukarni zajmujący się składaniem tekstu do druku. [przypis edytorski]

Juliusz Słowacki, Podróż na Wschód (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zych — malowniczo położona miejscowość w okolicach Baku, dawniej ulubiony cel zamiejskich wycieczek; obecnie osada przemysłowa. [przypis redakcyjny]

Stefan Żeromski, Przedwiośnie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zydel (daw.) — drewniany stołek. [przypis edytorski]

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, Faust, część druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), Matka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zydel (daw.) — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]

Wiktor Gomulicki, Wspomnienia niebieskiego mundurka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Maria Rodziewiczówna, Wrzos (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zydel (daw.) — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]

Maria Rodziewiczówna, Straszny dziadunio (źródło na Platformie Redakcyjnej)

zydel (daw.) — stołek. [przypis edytorski]

Antonina Domańska, Trzaska i Zbroja (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zofia Rogoszówna, Dzieci pana majstra (źródło na Platformie Redakcyjnej)