Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3752 przypisów.
filuty — mianem filutów określa Krasicki charakterystycznych dla powstającego wówczas w Polsce życia wielkomiejskiego, wszelkiego rodzaju frantów, szulerów, lichwiarzy. Do tej samej grupy obyczajowej zalicza (mimo że nie posługuje się tym wyrazem) „fircyków”, modnych lekkoduchów, wytwór kosmopolitycznej kultury salonowej. Fircyka zwalczała satyra i komedia obyczajowa (np. Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach, 1781). Zasadnicze cechy fircyka pokazuje Naruszewicz w szkicu satyrycznym Fircyk: Fircyk grzeczny kawaler — każdy mi powiada. / Znam go. Je smaczno, pije dobrze, wiele gada. / A na czymże ta grzeczność fircyka zależy? / Czy że mu dziwnym kształtem fryzura się jeży? / Czy że jaki wygwiżdże włoski kancik kusy? / Czy że wonnymi cały pachnie spirytusy? / Na piatach się wykręca, lata jak sparzony / Udając Arlekina z lisimi ogony? / Czy że się rozwaliwszy grądal na kanapie / W przytomności zacniejszych jako wielbłąd sapie? / Czy że swą przed zwierciadłem piękność rozpościera? / Cukrowe kartki pisze i sam je odbiera? / Czy że się coraz w modne suknie stroi ładnie? / Gładko tnie w maryjasza, gładzej karty kradnie? / Bluzga, co ślina niesie, nie ma w gębie tamy, / Gorsząc młodzież niewinną i uczciwe damy? / Czy że z wielkim rękawem, z buczną miną chodzi, / Przymawia i przeprasza, łże i ludzi zwodzi? / Bierze wszystko na kredyt, a gdy mu dopiecze / Pan dłużnik, incognito z miasta gdzieś uciecze? / Czy że się sam powozi lub gdy zima stanie, / Trzaska biczem misternie usiadłszy za sanie? / Och, kiedyż fircyk grzecznym kawalerem takiem, / Któż będzie sowiźrzałem, głupcem i pustakiem? / Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, 1771, t. III, cz. I, s. 175–176). [przypis redakcyjny]
filut — żartowniś, spryciarz, wariat. [przypis edytorski]
Filzen — Geizhals. [przypis edytorski]
fimfa a. finfa (daw.) — złośliwy żart. [przypis edytorski]
fimfa a. finfa (z wł.) — złośliwa sztuczka, oddanie pięknym za nadobne. W sztuce oblężniczej nazywano finfą podkop w celu wysadzenia nieprzyjaciela. [przypis redakcyjny]
Fińczyk — dziś popr.: Fin. [przypis edytorski]
Fiński socjolog — chodzi o Edvarda Aleksandra Westermarcka (1862–1939). [przypis edytorski]
Fiński socjolog motywował znaczenie piękności dla miłości i rozwoju rasy… — Westermarck: The History of Human Marriage. [przypis autorski]
finale (wł.) — finał, zwieńczenie. [przypis edytorski]
finale (wł., muz.) — zakończenie wieloczęściowego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
finale (wł.) — zakończenie, finał; końcowy, ostateczny. [przypis edytorski]
finalna rezolucja (z łac.) — ostateczne postanowienie. [przypis edytorski]
finalnie (z łac.) — ostatecznie. [przypis redakcyjny]
financ — urzędnik administracyjny. [przypis edytorski]
finanseria (daw.) — spekulacja pieniężna. [przypis edytorski]
Finansista-obywatel — fr. Le financier citoyen, dzieło Jean-Baptisty Naveau wyd. w 1757. [przypis edytorski]
finanszjal (zniekszt. ang. financial) — finansowy. [przypis edytorski]
finca (hiszp.) — posiadłość. [przypis edytorski]
Fin ch'han dal vino (wł. ”póki od wina”) — aria Don Juana z końca I aktu, nazywana arią szampańską. [przypis edytorski]
fin de globe (fr.) — koniec globu. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.) — koniec wieku; koniec epoki. [przypis edytorski]
fin de siécle (fr.) — koniec wieku. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.) — koniec wieku; termin stosowany na określenie ostatniej dekady XIX w. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.: koniec wieku) — tu: schyłkowy, dekadencki. [przypis edytorski]
Fin-de-siècle (…) „koniec wieku” — [por.] A. Złotnicki, Koniec wieku, „Przegląd Tygodniowy” 1891, nr 21–22. [przypis autorski]
Fin-de-siècle (…) „schyłek wieku” — [por.] T. Jeske-Choiński, Na schyłku wieku, Warszawa 1894; data napisania: sierpień-grudzień 1893; wyd. II, Warszawa 1895. [przypis autorski]
fin de siecle (fr.) — koniec wieku; w historii sztuki i kultury europejskiej: ostatnie dziesięciolecie XIX w., cechujące się charakterystycznym poczuciem schyłkowości (dekadentyzmem), melancholii i katastrofizmu. [przypis edytorski]
findesieclizm (z fr. fin de siècle: koniec wieku) — wym. fędesjeklizm, prąd kulturalny związany z końcem XIX w., dekanentyzm, schyłkowość. [przypis edytorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 11. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 7. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), preambuła. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (11.02.2014). [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright…, ustęp 1. [przypis autorski]
Fine Champagne — rodzaj francuskiego koniaku z Szampanii. [przypis edytorski]
Finees a. Pinchas — biblijny arcykapłan w czasach Jozuego, syn Eleazara, wnuk Aarona. [przypis edytorski]
Finees kapłan dwoje razem przebił mieczem do ziemie (…) — Lb 25, 7–8 (grecki wariant imienia kapłana wg 1 Mch 2, 26). [przypis edytorski]
Finees kapłan (…) dwoje zastawszy na swowolnym grzechu, oboje mieczem ku ziemi przebił — Lb 25, 7–8 (grecki wariant imienia kapłana wg 1 Mch 2, 26). [przypis edytorski]
fine fleur (fr.) — kwiat (przen.), najlepsi, najznakomitsi. [przypis edytorski]
Finej a. Fineus — ślepy wieszcz tracki, który miał oślepić też swych synów z pierwszego małżeństwa; bogowie zesłali za to na niego skrzydlate potwory, harpie, zabierające lub kalające mu pokarm; od plagi tej uwolnili go Argonauci, Zetes i Kalais, skrzydlaci synowie Boreasza, a Fineus z wdzięczności wskazał im dalszą drogę. [przypis edytorski]
finem citias inveniet, quam modum (łac.) — prędzej znajdzie kres niż miarę. [przypis redakcyjny]
fines (łac.) — granice. [przypis edytorski]
finesse (fr.) — wyrafinowanie, finezja. [przypis edytorski]
Fineus (mit. gr.) — ślepy wieszcz tracki, który miał oślepić też swych synów z pierwszego małżeństwa; bogowie zesłali za to na niego złośliwe i brutalne demony, harpie, mające postać drapieżnych ptaków o kobiecych głowach; uniemożliwiały mu pożywienie się: wyrywały mu pokarm z rąk i zanieczyszczały jedzenie; Fineusa oswobodził Jazon i Argonauci. [przypis edytorski]
Fineusz — król Salmidesu w Tracji, oślepł z woli bogów, gdyż zdradzał ich wyroki; cierpiał nadto ustawiczny głód, gdyż Harpie porywały mu potrawy, zakażając resztę smrodem, za to, że z namowy macochy oślepił dwu synów z pierwszego małżeństwa; uwolnili go od tej plagi bracia pierwszej żony, Kalais i Zetes. [przypis redakcyjny]
finfa a. fimfa (daw.) — dym puszczony komuś w nos; przen.: złośliwy żart. [przypis edytorski]
finfa (daw.) — złośliwy żart, psikus. [przypis edytorski]
finfa — dym puszczony komuś w nos. [przypis edytorski]
Fingala syn — Osjan. [przypis redakcyjny]
Fingal — król Morwenu, ojciec Osjana i bohater jego pieśni. [przypis edytorski]
Fingal lub Ryno — bohaterowie tzw. Pieśni Osjana; miały to być narodowe, pradawne podania irlandzkie przełożone z jęz. gaelickiego na ang. przez Jamesa Macphersona (1736–1796), który ostatecznie okazał się autorem tekstu; Pieśni Osjana zrobiły zawrotną karierę w okresie romatyzmu. [przypis edytorski]
Fingal — ojciec Osjana, bohater narodowy podań galickich, żył w III w. przed Chrystusem. Jest on głównym bohaterem pieśni Osjana, występuje jako król Kaledończyków na wschodnio–północnym wybrzeżu Szkocji. [przypis redakcyjny]
Fingary jest Febe czyli księżyc wschodnich narodów. [przypis autorski]
Fingary (mit. rzym.) — przydomek Artemidy, bogini utożsamianej z Księżycem. [przypis edytorski]
fininspektor — (ros. skrót) inspektor finansowy. [przypis edytorski]
Finis Cataloniae? (łac.) — Koniec Katalonii? [przypis edytorski]
finis coronat opus (łac.) — koniec wieńczy dzieło. [przypis edytorski]
finis (fr.) — koniec. [przypis edytorski]
finish (ang.) — koniec; kończyć. [przypis edytorski]
finish (ang.) — koniec. [przypis edytorski]
finishing color (ang.) — kolor wykończenia. [przypis edytorski]
fini — skończona. [przypis edytorski]
finis (łac.) — koniec. [przypis edytorski]
finis (łac.) — koniec; tu: koniec lekcji. [przypis edytorski]
finis, punctum (łac.) — koniec, kropka. [przypis edytorski]
finita la comedia — [przypis edytorski]
finita la commedia (wł.) — komedia skończona. [przypis edytorski]
Finlandczycy — dziś: obywatele Finlandii, w odróżnieniu od Finów, osób narodowości fińskiej; za czasów Orzeszkowej funkcjonowało autonomiczne Wielkie Księstwo Fińskie, wchodzące w skład imperium rosyjskiego. [przypis edytorski]
Finlandczyk — dziś: Fin. [przypis edytorski]
Finne, Gabriel Edward (1806–1899) — naturalistyczny pisarz i dziennikarz norweski, autor noweli Filozof (1891), w której opisuje cierpienia intelektualisty pochodzenia proletariackiego. [przypis edytorski]
Finn, właśc. Fionn mac Cumhaill — mityczny irlandzki wojownik i myśliwy, główny bohater tzw. cyklu feniańskiego. [przypis edytorski]
Finsbury Square — plac w centralnym Londynie. [przypis edytorski]
Finstere — Finsternis. [przypis edytorski]
finta (daw.) — fortel, podstęp. [przypis edytorski]
finta (daw.) — podstęp. [przypis edytorski]
finta — w szermierce: ruch pozorny, służący zmyleniu przeciwnika. [przypis edytorski]
finta — w szermierce: zwód, ruch wykonany dla zmylenia przeciwnika. [przypis edytorski]
fioch — fiok, tj. pretensjonalny lok. [przypis edytorski]
fiołek i lilia — symbole niewinności, cnoty i skromności. [przypis edytorski]
fiołki — dla zachowania rytmu słowo to czyta się trzysylabowi: fi-joł-ki. [przypis edytorski]
fiola — wąskie, wysokie szklane naczynie. [przypis edytorski]
fioletu — z uwagi na rytm czytamy na trzy sylaby (fijoletu). [przypis edytorski]
Fionia — wyspa duńska między Zelandią a Jutlandią. [przypis redakcyjny]
fioraia (wł.) — kwiaciarka. [przypis tłumacza]
fioraja (z wł. fioràia) — kwiaciarka. [przypis edytorski]
fioraje (wł.) — kwiaciarki. [przypis edytorski]
fiord — głęboka zatoka morska mocno wrzynająca się w ląd, mająca strome, skaliste zbocza; fiordy tworzą wybrzeża Norwegii oraz Szkocji, Grenlandii, Islandii i in. [przypis edytorski]
fiord stavangerski, Stavanger — fiord (zatoka morska, głęboko wrzynająca się w ląd) w płd.-zach. Norwegii, nad którą już w średniowieczu znajdowało się duże miasto, Stavanger. [przypis edytorski]
fiordyliza (fr. fleur-de-lis) — lilia; połączona z herbem angielskim, leopardem [„lampartowie”], oznaczała prawa królów angielskich do posiadania Francji. [przypis redakcyjny]
Fiordylizi — córka władcy miasta Lica (Laodycea) w Syrii, małżonka Brandymarta. [przypis redakcyjny]
Fiordyspina — hiszpańska królewna, córka Marsylego, bohaterka noweli. [przypis redakcyjny]
Fiori delle vovine (wł., zapewne reg., zamiast: bovine) — Krowie kwiaty. [przypis edytorski]
fioriny — od wł. fiori, kwiaciarki. [przypis edytorski]
fioritura — koloratura. [przypis redakcyjny]
fioritura — ozdobnik muzyczny. [przypis edytorski]
fioritura — rodzaj improwizowanego ozdobnika w muzyce. [przypis edytorski]
fircyk — człowiek lekkomyślny. [przypis edytorski]
fircyk (daw.) — modny a lekkomyślny młody człowiek. [przypis edytorski]
fircyk — lekkoduch, modniś, elegant. [przypis edytorski]
fircyk —lekkoduch, modniś, elegant. [przypis edytorski]
fircykostwo (daw.) — zachowanie typowe dla fircyka, czyli lekkoducha, modnisia, eleganta. [przypis edytorski]
