Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 178 przypisów.
dać garła (starop.) — zginąć; dać się zabić (przez podcięcie gardła). [przypis edytorski]
dać obrok oku chciwemu (starop.) — karmić oko [wzrok] spragniony [widoku ukochanej]. [przypis edytorski]
dać sprawę (starop.) — zdać relację. [przypis edytorski]
dacieli miejsce (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy dacie miejsce. [przypis edytorski]
daj co przyczynie (starop.) — zrób co, zważaj na przyczynę. [przypis redakcyjny]
daj dwie na łęk (starop.) — daj, co masz dać, a prędzej. [przypis redakcyjny]
daleko (starop.) — bardzo. [przypis edytorski]
daleko (starop.) — tu: o wiele. [przypis edytorski]
Dalibóg (starop.) — doprawdy, słowo daję. [przypis edytorski]
dań (starop.) — danina, lenno. [przypis edytorski]
darda (starop.) — broń piechoty: włócznia, oszczep. [przypis redakcyjny]
darma (…) mowa (starop.) — daremna mowa. [przypis edytorski]
darmoleg (starop.) — próżniak. [przypis edytorski]
darmopych (starop.) — pyszałek. [przypis edytorski]
darują (starop.) — opatrują darami. [przypis redakcyjny]
dasz gardło wnetże y pozbędziesz głowy (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: wnet [tj. wkrótce] dasz gardło [pod miecz] i zostaniesz pozbawiony głowy. [przypis edytorski]
dawać sprawę (starop.) — zdawać sprawę; relacjonować. [przypis edytorski]
dawając żartowi (starop.) — [mówiąc tak] na żart, żartem. [przypis redakcyjny]
dawić (starop.) — tu: dławić, dusić. [przypis edytorski]
dawić (starop.) — tu: dławić. [przypis edytorski]
dekret ferować (starop.) — wyrok stanowić. [przypis redakcyjny]
dekret (starop.) — [tu:] wyrok [daw. forma lm: dekreta; dziś: dekrety; red. WL]. [przypis redakcyjny]
delia (starop.) — rodzaj płaszcza. [przypis edytorski]
delia (starop.) — rodzaj płaszcza. [przypis redakcyjny]
deszczka (starop.) — deseczka; tu: trumna. [przypis edytorski]
długo gniewliwy (starop.) — zapamiętały w gniewie. [przypis edytorski]
dla czego (starop.) — z powodu czego. [przypis edytorski]
dla której przyczyny (starop.) — dla jakiej przyczyny; z jakiej przyczyny. [przypis edytorski]
dla smrodu (starop.) — z powodu smrodu. [przypis edytorski]
dla (starop.) — z powodu. [przypis edytorski]
dla strachu (starop.) — z powodu strachu; obawiając się, bojąc się. [przypis edytorski]
dla tego (starop.) — po to, w tym celu; dziś: dlatego. [przypis edytorski]
Dla tej ociętnej i niestałej deki (starop.) — dla tego opornego i chwiejnego, wątłego sztyletu. [przypis edytorski]
dobadywaj się (starop.) — domyślaj [się]. [przypis redakcyjny]
do braku (starop.) — tu: do śmieci, do odpadów; por. starop. brakować: wybierać, przebierać. [przypis edytorski]
dobra myśl* (starop.) — pogoda ducha, pogoda umysłu, dobre usposobienie, dobry nastrój. [przypis redakcyjny]
dobre wodzi (starop.) — dobrze powodzi. [przypis redakcyjny]
do brogu (starop.) — do stodoły. [przypis redakcyjny]
do brony (starop.) — do bramy. [przypis redakcyjny]
dobrowolny* (starop.) — chętny, posłuszny, pełny dobrej woli. [przypis redakcyjny]
dobrzeli, niedobrzeli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: dobrze to czy niedobrze. [przypis edytorski]
dobrze nie wylazą (starop.) — omal nie wylezą. [przypis edytorski]
dobrze się nie wściekła (starop.) — o mało się nie wściekła. [przypis edytorski]
dobrze (starop.) — [tu:] ledwie. [przypis redakcyjny]
dobrze (starop.) — tu: znacznie. [przypis edytorski]
dobrze tak na cię (starop.) — dobrze ci tak. [przypis redakcyjny]
dobrze żyw (starop.) — ledwie żywy. [przypis edytorski]
dobyć (starop.) — zdobyć. [przypis edytorski]
dobyty (starop.) — zdobyty. [przypis edytorski]
dobywać (starop.) — zdobywać. [przypis edytorski]
dochodzić kogo (starop.) — doganiać kogo. [przypis edytorski]
do chrustu (starop.) — w krzaki. [przypis edytorski]
dodzierżyć (starop.) — zatrzymać. [przypis redakcyjny]
dojąd (starop.) — dokąd; póki. [przypis edytorski]
dojechać (starop.) — tu: dopłynąć; łódź góry dojechała tzn. dopłynęła morzem na wysokość góry znajdującej się u wybrzeża. [przypis redakcyjny]
dojmować (starop.) — dokuczać, przeszywać; ból mu dojmował, por. dziś: dojmujący ból. [przypis edytorski]
dojmować (starop.) — dokuczać, przeszywać; por. dziś: dojmujący ból. [przypis edytorski]
dojrzyż (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: dojrzyjże, dojrzyj (tj. przypilnuj) koniecznie. [przypis edytorski]
do każdego obaczenia tak przykłonny (starop.) — do pojęcia tak sposobny. [przypis redakcyjny]
dokończenie (starop.) — śmierć, zgon. [przypis edytorski]
dokończenie (starop.) — [tu:] koniec żywota. [przypis redakcyjny]
dokonać (starop.) — dobić, zabić (por. pokrewne: konać; dokonać żywota). [przypis redakcyjny]
dokonanie (starop.) — skonanie; zgon. [przypis edytorski]
dokonywać (starop.) — tu: konać; umierać. [przypis edytorski]
do któregobyś (…) bieżeć miała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: do którego miałabyś bieżeć (tj. iść, pójść). [przypis edytorski]
do kupy (starop.) — tu: razem. [przypis edytorski]
dołoma (starop.) — dołman, szata zwierzchnia na zbroję (po węg. dolmany). [przypis redakcyjny]
dołożyć (starop.) — wyłożyć, dowieść. [przypis edytorski]
doma (starop.) — w domu. [przypis edytorski]
domem obarłożył się (starop.) — w domu zagrzebał [się]. [przypis redakcyjny]
domieściż (starop.) — doprowadzisz. [przypis edytorski]
dopadszy (starop.) — dziś popr.: dopadłszy. [przypis edytorski]
do panwie (starop.) — [na patelnię, tj.] do smażenia [por. panew: patelnia; red. WL]. [przypis redakcyjny]
dopiero ku dniowi (starop.) — dopiero nad ranem. [przypis edytorski]
dopierom tam (…) zginęła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: dopiero tam zginęłam. [przypis edytorski]
dopiro (starop.) — dopiero. [przypis redakcyjny]
do prawdy (starop.) — dziś: doprawdy; naprawdę. [przypis edytorski]
doraził (starop.) — dodał, powiedział dosadniej. [przypis redakcyjny]
dordzałość (starop.) — dojrzałość. [przypis redakcyjny]
do śmierci prowadzi obojej (starop.) — konstrukcja z formą daw. liczby podwójnej, dziś: prowadzi do obu [rodzajów] śmierci; tj. do śmierci cielesnej i duchowej. [przypis edytorski]
doświadczona to (starop.) — tzn. jest to doświadczone; jest to potwierdzone doświadczeniem. [przypis edytorski]
dosiąc (starop.) — dziś popr. forma: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dostać* (starop.) — dojrzeć. [przypis redakcyjny]
dostać (starop.) — tu: dobyć (miecza). [przypis edytorski]
dostało mi się (starop.) — udało mi się; przydarzyło mi się. [przypis edytorski]
do stanu (starop.) — na stanowisko. [przypis redakcyjny]
dostatczek (starop.) — mająteczek. [przypis redakcyjny]
dostawać czego (starop.) — wystarczać czego; mieć dosyć czego. [przypis edytorski]
dostawać się (starop.) — tu: dojrzewać. [przypis edytorski]
dostawa (starop.) — dostaje; zwycięstwa dostawa: uzyskuje zwycięstwo. [przypis edytorski]
dostępować skały (starop.) — zbliżać się do skały. [przypis redakcyjny]
dosuć (starop.) — dosypać, dolać. [przypis edytorski]
dosyt (starop.; tu forma N. lp: dosytem) — zaspokojenie potrzeb, nasycenie; por. współczesne wyrażenie: najeść się do syta. [przypis redakcyjny]
dotkliwy [język] (starop.) — dokuczliwy, zjadliwy. [przypis redakcyjny]
dotkliwy (starop.) — dokuczliwy, zjadliwy [język]. [przypis redakcyjny]
do tych czasów byliby trzymani (…) podobno (starop.) — dotychczas podobno są trzymani. [przypis edytorski]
do tych dób (starop.) — do tego czasu; dotychczas. [przypis edytorski]
do umoru (starop.) — [na umór; do ostatecznych granic] por. „śmiać się do zdechu”. [przypis redakcyjny]
do Wałach (starop.) — na Wołoszczyznę (kraj usytuowany na terenie dzisiejszej płn. Rumunii). [przypis redakcyjny]
dowcip (starop.) — inteligencja; intelekt; umysł. [przypis edytorski]
