Przypisy

stuszowane (okna) — takie, w których zmniejszono ostrość widocznego przez nie obrazu. [przypis edytorski]

Stuttgart — niemieckie miasto na prawach powiatu, stolica i największe miasto kraju związkowego Badenia-Wirtembergia. [przypis edytorski]

Stuwiersze Nostradamusa a. Centurie — w 1555 r. w Lyonie Nostradamus wydał zbiór Centuries astrologiques, zawierający 700 czterowierszy grupowanych po sto, o rzekomo proroczej treści. [przypis edytorski]

stuwół — hekatomba, ofiara ze stu wołów. [przypis edytorski]

stwierdzać się (daw.) — wzmacniać się. [przypis edytorski]

stwierdzać — tu: dostrzegać. [przypis edytorski]

stwierdzać — tu: potwierdzać. [przypis edytorski]

stwierdzić (daw.) — potwierdzić; wzmocnić, utrwalić. [przypis edytorski]

stwierdzić (daw.) — tu: potwierdzić; wzmocnić, utrwalić. [przypis edytorski]

stwierdzić (daw.) — tu: umocnić. [przypis edytorski]

stwierdzić (daw.) — umocnić, wzmocnić. [przypis edytorski]

stwierdzić — tu: potwierdzić. [przypis edytorski]

stwierdzić — tu: potwierdzić. [przypis edytorski]

stwierdzić — tu: utwierdzić, umocnić. [przypis edytorski]

stwierdził Wincenty Lutosławski bezpodstawność tych legend o mojej poczytności w Niemczech — w studium pt. Bańki mydlane. Pogląd krytyczny na tak zwany satanizm nagich a pijanych dusz z 1899 r. [przypis edytorski]

Stwórcę przechadzającego się po ogrodzie podczas wieczornego chłodu — Rdz 3, 8. [przypis edytorski]

stwórce (daw. forma) — dziś D.lp: stwórcy. [przypis edytorski]

Stwórce (starop. forma D. lp r.m.) — Stwórcy. [przypis edytorski]

stwora — wytwór. [przypis edytorski]

stworu — dziś popr. forma B. lp: stwora. [przypis edytorski]

stworzonąć (…) jest — jest ci stworzoną; ci: partykuła. [przypis edytorski]

stworzyłem był (daw.) — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą w stosunku do czynności (zjawisk itp.) wyrażonych zwykłym czasem przeszłym; znaczenie: stworzyłem wcześniej (uprzednio, dawniej). [przypis edytorski]

Stwosz, Wit (1448–1533) — niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, wybitny przedstawiciel późnego gotyku. Jego syn, Jan również był rzeźbiarzem. [przypis edytorski]

Stwosz, Wit (ok. 1448–1533) — niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie. Mieszkał i pracował w Krakowie w latach ok. 1477–1496. [przypis edytorski]

styczniowe wysiedlenie — 18 stycznia 1943 r. Niemcy podjęli próbę wysiedlenia ok. 8 tysięcy osób nielegalnie mieszkających w getcie warszawskim i wysłać je do Treblinki; Żydzi po raz pierwszy stawili wówczas zbrojny opór Niemcom. Podczas pędzenia tłumu na Umschlagplatz wywiązała się walka, Żydzi zaczęli strzelać do Niemców i rzucać granaty; walki toczyły się na ulicach Zamenhofa i Miłej, w kamienicach pod adresami Zamenhofa 40, Muranowska 44, Miła 34, Franciszkańska 22; był to akt tzw. samoobrony styczniowej. Tego dnia w akcji zginęło wielu członków Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), a podczas deportacji zostali zamordowani członkowie grupy Oneg Szabat (informacyjnego centrum żydowskiego ruchu oporu, dokumentującego masową zagładę Żydów). Wydarzenia te jednak podniosły morale uwięzionych w getcie. Upamiętnia je wiersz Władysława Szlengla Kontratak. [przypis edytorski]

stygmat — rana bądź znamię, pojawiające się u osoby rozpamiętującej mękę Chrystusa. [przypis edytorski]

stygmat — samorzutnie pojawiająca się rana naśladująca rany ukrzyżowanego Chrystusa; znamię. [przypis edytorski]

stygmaty — rany a. zmiany skórne naśladujące rany Chrystusa. [przypis edytorski]

stygmat (z gr.) — ślad, piętno. [przypis edytorski]

stygmat (z gr.) — znamię, piętno. [przypis edytorski]

stygowa (…) tama — właśc. styksowa tama; odgradzająca tak nieodwołalnie, jak rzeka Styks w mit. gr. stanowiąca granicę krainy zmarłych, Hadesu. [przypis edytorski]

stygowy (mit. gr.) — styksowy (od nazwy rzeki płynącej w krainie umarłych). [przypis edytorski]

Styg — właśc. Styks, rzeka opływająca podziemna krainę umarłych. [przypis edytorski]

Styka, Jan (1858–1925) — malarz i ilustrator, współautor Panoramy Racławickiej. [przypis edytorski]

Styka, Jan (1858–1925) — polski malarz znany z obrazów o tematyce religijnej, historycznej i patriotycznej. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — główna rzeka Hadesu, przez którą przeprawiały się dusze zmarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — główna rzeka w Hadesie, wypływająca z Oceanu; na Styks składano uroczyste przysięgi. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — najbardziej znana z pięciu rzek podziemnej krainy zmarłych, wypływająca ze stromej skały; według autorów rzym. stanowiła (razem z Acheronem lub samodzielnie) granicę pomiędzy światem żywych a królestwem umarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — najbardziej znana z pięciu rzek podziemnej krainy zmarłych, wypływająca ze stromej skały; według autorów rzym. stanowiła (razem z Acheronem lub samodzielnie) granicę pomiędzy światem żywych a królestwem umarłych. Ciekawostkę konstrukcji wiersza stanowi fakt, że po wspomnieniu tej mitycznej rzeki Horacy dalej wymienia już tylko rzeki rzeczywiste. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka oddzielająca świat żywych od krainy umarłych, Hadesu. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka, oddzielająca świat żywych od krainy umarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w Hadesie, podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w Hadesie, podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w Hadesie, przez którą Charon przewoził umarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w krainie umarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „straszny”. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]

Styks (mit. gr.) — w mitologii greckiej najważniejsza z pięciu rzek Hadesu, miejsce przeprawy duszy do krainy zmarłych. [przypis edytorski]

styksowy muł (mit. gr.) — muł rzeki Styks, jednej z rzek Hadesu, świata umarłych; przez nią Charon przewoził zmarłych; jej wody to wody śmierci, ale zarazem skąpanie się w nich czyniło ciało ludzkie odpornym na rany: w ten sposób został zabezpieczony przez swą matkę Achilles (zanurzając go w Styksie, matka trzymała dziecko za piętę, która stała się jedynym miejscem na ciele Achillesa podatnym na zranienie). Kąpiel w Styksie byłaby rodzajem chrztu przeciw śmierci. [przypis edytorski]

Styks trzyma strugi dziewięcioma — Styks opisywano jako rzekę o dziewięciu zakrętach. [przypis edytorski]

styl cesarstwa (fr. empire) — styl w sztuce i architekturze, odmiana późnego klasycyzmu, związana z okresem panowania cesarza Napoleona I (1804–1815), nawiązujący do sztuki staroż., cechujący się symetrią i dekoracyjnością. [przypis edytorski]

styl cesarstwa — styl w sztuce, meblarstwie, modzie itp., rozwinięty we Francji za panowania cesarza Napoleona I, będący odmianą późnego klasycyzmu; wykorzystywał wzory i motywy sztuki staroż. Grecji, Rzymu i Egiptu. [przypis edytorski]

styl (daw.) — tu: stylus, rylec. [przypis edytorski]

stylet (z wł. stiletto) — sztylet; krótka biała broń kłująca; także puginał, tulich. [przypis edytorski]

stylisko — drąg stanowiący uchwyt do narzędzia. [przypis edytorski]

stylometria — rodzaj analizy tekstu (a. innego dzieła sztuki), oparty na metodzie statystycznej charakterystyki stylu, mający na celu wykrycie fragmentów, które potencjalnie mógł napisać ktoś inny niż główny autor tekstu. [przypis edytorski]

stylo (z fr.) — pióro wieczne. [przypis edytorski]

styl warszawskich Rozmaitości — chodzi o styl gry aktorskiej ugruntowany w warszawskim Teatrze Rozmaitości. [przypis edytorski]

styl (z łac.) — rylec, narzędzie do rycia liter na woskowanych tabliczkach. [przypis edytorski]

stymfalijskie ptaki (mit. gr.) — drapieżne ptaki, żyjące nad jeziorem Stymfalos w Arkadii; wystrzelane z łuku przez Heraklesa. [przypis edytorski]

Stymfalos – staroż. greckie miasto w płn.-wsch. Arkadii, nad jeziorem o tej samej nazwie. [przypis edytorski]

stymulans (z łac.) — bodziec. [przypis edytorski]

stynka — gatunek małej rybki. [przypis edytorski]

stypa — tu chyba: wyżywienie. [przypis edytorski]

stypa — tu: dziwna i ciekawa awantura (a zwykle stypą nazywa się uroczysty obiad po pogrzebie). [przypis edytorski]

stypa — uczta urządzana po pogrzebie przez bliskich zmarłego. [przypis edytorski]

stypa — uczta urządzana przez rodzinę zmarłego po pogrzebie. [przypis edytorski]

stypa (z łac.) — uczta po ceremonii pogrzebowej. [przypis edytorski]

stypulacje — zobowiązania. [przypis edytorski]

styrać — dziś popr. forma: sterać; wyczerpać, wyniszczyć przez trudy. [przypis edytorski]

styrać — zużyć. [przypis edytorski]

styraks — balsamiczna żywica pozyskiwana ze styrakowców (Styrax), drzew rosnących w Azji Wschodniej. [przypis edytorski]

styrczeć — dziś popr.: sterczeć. [przypis edytorski]

styr — dzis popr.: ster. [przypis edytorski]

Styria — kraina hist. w środkowej Europie, daw. księstwo, od 1278 razem z Austrią stało się podstawą potęgi Habsburgów; ob. w większości na terenie Austrii, częściowo w płn. Słowenii. [przypis edytorski]

Styria (niem. Steiermark, słoweń. Štajerska) — kraina historyczna, dziś w granicach Austrii i Słowenii. [przypis edytorski]

styrmić się (gw.) — regionalizm podhalański: piętrzyć się, układać się w styrmy, tj. w stosy, sterty. [przypis edytorski]

Styr — rzeka na Wołyniu, w pł.-zach. części Ukrainy, dopływ Prypeci; nad Styrem leży miasto Łuck. [przypis edytorski]

styskować (daw.) — skarżyć się, narzekać, utyskiwać. [przypis edytorski]

sūdas (brus., lenk.) — teismas. [przypis edytorski]

sūdas (brus.) — teismas. [przypis edytorski]

sūdas (sl.) — teismas. [przypis edytorski]

sūdas (sl.) — teismas. [przypis edytorski]

sūdas — teismas. [przypis edytorski]

sūdžia (brus.) — teisėjas. [przypis edytorski]

sūdžia — teisėja (-as). [przypis edytorski]

sūdžia — teisėja. [przypis edytorski]

Suárez, Francisco (1548–1617) — hiszpański jezuita, filozof, teolog, autor wielu dzieł, wykładał w min. w Salamance i Rzymie; uważany za najwybitniejszego scholastyka od czasów Tomasza z Akwinu. [przypis edytorski]

suadibilis (łac.) — taki, którego łatwo namówić, przekonać; ustępliwy. [przypis edytorski]

Suahili a. Waswahili — lud zamieszkujący tereny Afryki Wschodniej, głównie wybrzeża Kenii, Tanzanii i płn. Mozambiku. [przypis edytorski]

su apytarme — su sąlyga. [przypis edytorski]

Suard, Jean-Baptiste-Antoine (1732–1817) — francuski literat i dziennikarz. [przypis edytorski]

su atyda — atidžiai. [przypis edytorski]

suave mari magno (łac.) — „miło wielkie morze” (wzburzone wichrem obserwować z brzegu, patrząc na trudy żeglarza), cytat z poematu Lukrecjusza O naturze wszechrzeczy (De rerum natura) II, 1–2. [przypis edytorski]

Suave mari magno (łac.) — „Miło wielkie morze” (wzburzone wichrem obserwować z brzegu, patrząc na trudy żeglarza), cytat z poematu Lukrecjusza O naturze wszechrzeczy (De rerum natura) II, 1–2. [przypis edytorski]

subaltern (daw., z łac.) — podwładny; młodszy oficer. [przypis edytorski]

subaltern (daw., z łac.) — podwładny. [przypis edytorski]

subata (brus.) — šeštadienis. [przypis edytorski]

subata — šeštadienis. [przypis edytorski]

sub auspiciis imperatoris (łac.) — pod patronatem cesarza. [przypis edytorski]