Przypisy

quarum memoriam nolumus transferre ad posteros (łac.) — których pamięci nie chcemy zachować dla potomnych. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby, niby, pozornie. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby, niby. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jak, jakby. [przypis edytorski]

Quasimodo — bohater powieści Victora Hugo Katedra Marii Panny w Paryżu, uosobienie brzydoty oraz dobroci serca. [przypis edytorski]

Quasimodo — postać literacka, bohater powieści Victora Hugo Katedra Marii Panny w Paryżu: dzwonnik z Notre-Dame, uosobienie zniekształcenia i brzydoty. [przypis edytorski]

qu'as-tu fait, qu'as-tu fait de ta jeunesse? (fr.) — co zrobiłaś, co co zrobiłaś ze swoja młodością? [przypis edytorski]

quaternio terminorum (łac.) — czwórmian terminów; błąd logiczny polegający na tym, że termin wspólny dla obydwu przesłanek sylogizmu (schematu wnioskowania) w każdej z przesłanek jest użyty w innym znaczeniu. W sylogizmie występują dwie przesłanki, zwane większą i mniejszą, przy czym we wniosku sylogizmu termin z przesłanki większej występuje jako podmiot, termin z przesłanki większej jako orzecznik, zaś termin wspólny obu przesłankom (termin średni) we wniosku nie występuje. Błąd quaternio terminorum oznacza, że w rzeczywistości w sylogizmie użyto czterech terminów, a nie trzech, zatem poprawnego wniosku wyprowadzić się nie da. [przypis edytorski]

quattrino (wł.) — moneta wł. używana od średniowiecza. [przypis edytorski]

quattrocento (wł.: czterysta) — XV wiek w kulturze włoskiej (lata tysiąc czterysetne). [przypis edytorski]

quattrocento (wł.) — dosł. czterysta, pojęcie odnoszące się do XV wieku, czyli początków renesansu w kulturze włoskiej. [przypis edytorski]

qu-a-tu-dit (fr.) — co ty mówisz. [przypis edytorski]

Quatuor articuli judicii castrensis: stuprum, incendium, latrocinium et vis armata alienis aedibus illata (łac.) — Cztery artykuły sądu wojskowego: gwałt, podpalenie, rabunek i napaść zbrojną siłą na czyjś dom. [przypis edytorski]

Qu'avez-vous donc? lui dit un de ces rats; parlez! (fr.) — Co ci jest?, pyta jeden ze szczurów. Mówże! [przypis edytorski]

Quebec — miasto w Kanadzie, u ujścia Rzeki Świętego Wawrzyńca, jedna z najstarszych europejskich osad w Ameryce Płn.; założone przez Francuzów w 1605, w 1663 zostało stolicą prowincji Nowa Francja, utworzonej z fr. kolonii w Ameryce Płn. [przypis edytorski]

Quebranta huesos — rybołów; gatunek drapieżnego ptaka wędrownego. [przypis edytorski]

que Celadon sera bientôt veuf. Je vous en assure, qu'on Vous verra plutôt porter le même habit que vous portiez il y a un an (fr.) — że Celadon będzie wkrótce wdowcem. Zapewniam cię, że raczej ciebie zobaczą w tych samych szatach, które nosiłaś rok temu [tj. w żałobie]. [przypis edytorski]

que c'est la lettre du roi à la reine (fr.) — że to jest list króla do królowej. [przypis edytorski]

Que c'est ridicule! (fr.) — Jakie to niedorzeczne! [przypis edytorski]

Qu'ecrirez vous sur ces tablettes? (fr.) — Co napiszecie na tych kartkach? [przypis edytorski]

que diable (fr.) — do diabła. [przypis edytorski]

que diable! (fr.) — u diabła! [przypis edytorski]

Que dites-vous, mademoiselle? — Co pani mówi? [przypis edytorski]

Que dit-on etc. (fr.) — Co mówi się o mnie? Warszawa ma się uciszyć. Będzie się mówić o was przed cesarzem! Wydajcie rozkaz! Mój kochany: marsz na Warszawę i zmasakrować wszystkich. [przypis edytorski]

Queenstown — ob. Cobh, miasto portowe na płd. wybrzeżu Irlandii. [przypis edytorski]

Queipo de Llano, Gonzalo (1875–1951) — hiszpański generał, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej po stronie nacjonalistów. [przypis edytorski]

que je vous embrasse (fr.) — niech cię uścisnę. [przypis edytorski]

Que la Charte soit une vérité (fr.) — Co w Karcie (Praw), to jest prawdą. [przypis edytorski]

Quel beau pays que l'Italie (fr.) — Jakże pięknym krajem są Włochy. [przypis edytorski]

Quel caprice!… (fr.) — Co za kaprys! Co za niesprawiedliwość! Jak to! Twoja Klarysa zdradziłaby twą miłość? [przypis edytorski]

quel dommage (fr.) — jaka szkoda. [przypis edytorski]

que le paysan est aussi un homme (fr.) — że chłop też jest mężczyzną. [przypis edytorski]

Quel est votre prix (fr.) — jaka jest pani cena. [przypis edytorski]

Quel honneur (…) serviteur — „Co za zaszczyt, co za szczęście! Ach, panie senatorze, jestem pańskim uniżonym sługą”. Refren satyrycznej piosenki z 1813 r. Le Sénateur Pierre-Jeana Bérangera, w której łaski senatora wobec będącego podmiotem lirycznym męża są pochodną łask, którymi jego żona obdarza senatora) [przypis edytorski]

quelle brute cléricale! (fr.) — co za klerykalny brutal! [przypis edytorski]

Quelle chance! (fr.) — co za szczęście. [przypis edytorski]

Quelle corvée! (fr.) — co za pańszczyzna. [przypis edytorski]

Quelle diable de rosse me donnez-vous là? (fr.) — Co do diabła mi tu dajecie? [przypis edytorski]

Quelle farce! (fr.) — Co za komedia! [przypis edytorski]

Quelle figure et quels talents (fr.) — co za twarz i co za talenty. [przypis edytorski]

quelle figure! (…) l'air d'un poète (fr.) — co za mina (…) [on ma] wygląd poety. [przypis edytorski]

Quelle horreur! Quelle langue exécrable! Mais c'est une brute que ce Gorka! Assez! (fr.) — Co za okropność! Co za odrażający język! Ależ grubianin z tego Górki! Dość! [przypis edytorski]

quelle idée (fr.) — cóż za pomysł. [przypis edytorski]

Quelle noble filie! quelle enchanteresse! (fr.) — Jaka szlachetna panna, jaka czarująca! [przypis edytorski]

Quelle pitié… Tu me sembles… (fr.) — Jaka szkoda… Wydaje się, że jesteś oczytany, a mimo to nie wiesz, co w tobie tkwi, nie wiesz, co czujesz. W tej chwili przechodzisz obok ogromnego świata, który całkiem ignorujesz, przechodzisz jak koń z klapkami na oczach. [przypis edytorski]

quelque chose de piquant (fr.) — coś pikantnego. [przypis edytorski]

quelque chose d'inconcevable (fr.) — coś niepojętego. [przypis edytorski]

quelqu'un (fr.) — ktoś. [przypis edytorski]

quels jolis noms (fr.) — jakie ładne imiona. [przypis edytorski]

Quel ton (fr.) — co za ton. [przypis edytorski]

que ma femme et Idalie sont içi (fr.) — że moja żona i Idalia są tu. [przypis edytorski]

Que me dites-vous là, mon cher (…)? (fr.) — Co też mi pan mówisz, mój drogi? [przypis edytorski]

Quem non virtutis egentem Abstulit atra dies et funere mersit acerbo. (łac.) — Którego do cnotliwych czynów nie zniechęcił czarny dzień, co go pogrążył gorzkim pogrzebem. [przypis edytorski]

Quem tu Melpomene (…) videris — Kogo ty Melpomene łagodnym wzrokiem raz dotkniesz przy urodzeniu; por. Horacy, Pieśni IV, 3. [przypis edytorski]

Queneh — właśc. Kemet, dosł: „Czarna Ziemia”. Tak nazywali swój kraj Egipcjanie, od czarnego mułu pokrywającego pola uprawne, w odróżnieniu od jasnej barwy otaczających go pustyń. [przypis edytorski]

Querido amigo mio! Mi noble, mi carissimo esposo! (hiszp.) — Mój ukochany przyjacielu! Mój szlachetny, najdroższy małżonku! [przypis edytorski]

querido (hiszp.) — ukochany. [przypis edytorski]

que sais-je (fr.) — czy ja wiem (w domyśle: co jeszcze, co tam jeszcze). [przypis edytorski]

qu'es aquò a. quésaco — w języku prowansalskim: co to jest, co to znaczy; odpowiednik fr. qu'est-ce que c'est. [przypis edytorski]

Quesnay, François (1694–1774) — francuski lekarz, teoretyk ekonomii; twórca fizjokratyzmu, koncepcji ekonomicznej opartej na idei porządku naturalnego, zgodnie z którą jedyne źródła bogactwa stanowią praca, rolnictwo i ziemia; autor pracy Tableau économique (Tablica ekonomiczna, 1758), w której graficznie odwzorował istotę fizjokratyzmu. [przypis edytorski]

Quesnay, François (1694–1774) — francuski lekarz, teoretyk ekonomii, twórca szkoły fizjokratycznej. [przypis edytorski]

Quesnel i Bossuet — Pasquier Quesnel (1634–1719): francuski teolog, jansenista, po śmierci Arnaulda uważany za przywódcę jansenizmu; Jacques-Bénigne Bossuet (1627–1704): francuski biskup katolicki, teolog, nadworny kaznodzieja Ludwika XIV, wychowawca jego syna. [przypis edytorski]

Quesnel, Pasquier (1634–1719) — francuski teolog, jansenista, po śmierci Arnaulda uważany za przywódcę jansenizmu; chroniąc się przed prześladowaniami uciekł do Brukseli, następnie do Amsterdamu; w papieskiej bulli Unigenitus (1713) ponad 100 zdań z jego dzieła potępiono jako twierdzenia heretyckie. Wolter wydał Prostaczka anonimowo, fikcyjnie przypisując autorstwo nieżyjącemu od pół wieku janseniście i wskazując przez to, że jednym z głównym tematów książki są sprawy religii. [przypis edytorski]

questa canaglia di Cristophoro, il piccolo barbaro (wł.) — ten łobuz Krzysztof, ten mały barbarzyńca. [przypis edytorski]

Questa infame vita (wł.) — to haniebne życie. [przypis edytorski]

qu'est ce que ca (fr.) — co to jest. [przypis edytorski]

qu'est ce que cela (fr.) — co to jest. [przypis edytorski]

qu'est ce que c'est ça (fr.) — co to jest? [przypis edytorski]

Qu'est-ce que c'est que (fr.) — Co to jest. [przypis edytorski]

Qu'est ce qu'est ça? (fr.) — Co to takiego? [przypis edytorski]

Qu'est-ce qu'il faisait, son grand papa? (fr.) — Co on robił, jego dziadek? [przypis edytorski]

Question de amor — kwestia miłości. [przypis edytorski]

Questo è una altra cosa (wł.) — to inna sprawa. [przypis edytorski]

quesumus (…) oremus (…) alleluja (…) collecta — nazwy poszczególnych modlitw (najczęściej ich początkowe wyrazy) w kościele katolickim w liturgii łacińskiej; tu: uosobione i traktowane jako narzędzia zarobkowania. [przypis edytorski]

Que voulez-vous, c'est la Russie (fr.) — Cóż panowie chcecie, to Rosja. [przypis edytorski]

que Vous avez contracté une grande maladie (fr.) — że nabawiłaś się ciężkiej choroby. [przypis edytorski]

Que vous etes beau, mon ami, ce matin! (fr.) — Przyjacielu, jak pięknie dziś wyglądasz! [przypis edytorski]

que vous etes grandement mal contente de moi (fr.) — że jesteś wielce niezadowolona ze mnie. [przypis edytorski]

que vous me renoncerez (…) Vous me renoncez assez, Madame (fr.) — że się mnie wyrzekniesz (…) wyrzekasz się mnie dostatecznie [dotąd, obecnie], Pani. [przypis edytorski]

quia absurdum est (łac.) — ponieważ to niedorzeczność. [przypis edytorski]

quia non cuilibet licet adire Corintum (łac.) — nie każdemu łatwo do Koryntu dotrzeć. [przypis edytorski]

Qui ante diem periit, Sed miles, sed pro patria. (łac.) — kto przedwcześnie poległ, jako żołnierz, za ojczyznę. [przypis edytorski]

qui a terre, a guerre (przysł. fr.) — kto ma ziemię, temu grozi wojna. [przypis edytorski]

quibuscumque viis (łac.) — jakimikolwiek drogami. [przypis edytorski]

Quick — przedwojenny bar warszawski. [przypis edytorski]

qui concordiae inter homines et auctor est et conservator (łac.) — który jest sprawcą [zgody] i utrwalającym zgodę między ludźmi. [przypis edytorski]

quidam (łac.) — ktoś. [przypis edytorski]

quidditas (śrdw. łac.) — w średniowiecznej filozofii scholastycznej, m.in. Tomasza z Akwinu: istota (natura) bytu, zespół cech charakterystycznych podawany w definicji bytu lub będący faktycznym przedmiotem jego intelektualnego poznania. [przypis edytorski]

Quid enim amplius nos delectat, secundum id operemur necesse est (łac.) — Co większą nam daje przyjemność, pociąga nas to z konieczności do czynu (Augustyn z Hippony, Komentarz do Listu do Galatów, 49). [przypis edytorski]

quid episcopus sit (łac.) — kim byłby biskup? [przypis edytorski]

Quid habet amplius homo de universo labore suo, quo laborat sub sole? (łac.) —  Cóż przyjdzie człowiekowi z całej pracy jego, którą się trudzi pod słońcem? (Koh 1, 3). [przypis edytorski]

quid iuris (łac.) — jakie prawo (w domyśle: nas obroni). [przypis edytorski]

quid iuris pro minoribus (łac.) — jakież prawo dla pomniejszych. [przypis edytorski]

Quido Maria Vyskočil (właśc. Antonín Ludvík Vyskočil; 1881–1969) — czeski pisarz, poeta, bibliotekoznawca i scenarzysta filmowy, autor licznych dzieł literackich, z których najbardziej znane są utwory inspirowane legendami z folkloru górników z jego rodzinnego Příbramia, Stříbrné město (1910) i Šachta (1927). [przypis edytorski]

quid pro quo a. qui pro quo (łac.) — dosłownie: coś za coś; zabawna zamiana miejsc, nieporozumienie. [przypis edytorski]

Quidquid est timeo Danaos et dona ferentes (łac.) — Czymkolwiek to jest, obawiam się Danaów (Greków), nawet gdy niosą dary (Wergiliusz, Eneida II 49); wypowiedź kapłana trojańskiego Laokoona na widok wielkiego drewnianego konia pozostawionego przez wrogów na plaży, rzekomo daru dla bogów; fraza przysłowiowa, używana zwykle bez pierwszych dwóch wyrazów, jako ostrzeżenie, żeby nie ufać wrogom, nawet kiedy działają pozornie dla nas korzystnie. [przypis edytorski]

Quid sum miser tunc dicturus? Quem patronum rogaturus? Cum vix iustus sit securus. (łac.) — co ja nieszczęśliwy mogę teraz powiedzieć, jakiego patrona prosić, gdy nawet sprawiedliwy jest ledwie bezpieczny? [przypis edytorski]

Quien sabe? (hiszp.) — Kto wie? [przypis edytorski]

Quien vive? (hiszp.) — Kto idzie? [przypis edytorski]