Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7780 przypisów.
np.: [przypis redakcyjny]
N. — skrót od: najświętszej. [przypis edytorski]
NSZ — Narodowe Siły Zbrojne, powstała 20 września 1942 r. (w proteście przeciw podporządkowaniu AK) polska konspiracyjna organizacja wojskowa związana politycznie z obozem narodowym, działająca do 1947 r.; walczyła początkowo z Niemcami (choć zdarzały się akty porozumienia w konkretnych działaniach), Gwardią Ludową, Armią Ludową, partyzantką radziecką, a następnie Armią Czerwoną i siłami wojskowymi i porządkowymi Polski Ludowej. [przypis edytorski]
Nubes lucida obumbravit (łac.) — Mt 17, 5: „Obłok jasny zacienił je”. [przypis tłumacza]
Nubia — kraina hist. w płn.-wsch. Afryce, obejmująca środkowy bieg Nilu pomiędzy Asuanem a Chartumem. Kupcząca ludzkim ciałem, łódź płynąca z Nubii: łódź przewożąca niewolników na sprzedaż, płynąca z terenów położonych na południe od Egiptu. [przypis edytorski]
nubijski — przym. od: Nubia (kraina hist. w płn.-wsch. Afryce, obejmująca środkowy bieg Nilu pomiędzy Asuanem a Chartumem). [przypis edytorski]
nucą (…) pieśnie — dziś: nucą pieśni. [przypis edytorski]
Nu, chutko chadzicie! (białorus.) — No, prędko chodźcie. [przypis edytorski]
Nuda! Nuda! Nuda! Che danzi nuda! (wł.) — Naga! Naga! Naga! Niech tańczy naga! [przypis edytorski]
Nudaque (…) bibunt (łac.) — „Wino odkryte marznie, kształt biorąc naczynia;/ Nie piją go łykami, lecz kawałki gryzą” (Ovidius, Tristia, III, 10, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nuda — tu: znużenie, niechęć do rozrywek, melancholia. [przypis edytorski]
nu (daw.) — [wykrzyknienie; dziś:] no. [przypis redakcyjny]
nudno — w znaczeniu prowinc: przykro, smutno. [przypis redakcyjny]
nudny a cnotliwy romans… — taką powieścią dydaktyczną jest np. Pan Podstoli Ignacego Krasickiego (1735–1801). [przypis redakcyjny]
Nu, do swidania, proszczaj, mołodoj czełowiek — Więc do widzenia, żegnaj, młody człowieku. [przypis edytorski]
nudota — dziś: nuda a. znudzenie. [przypis edytorski]
nudoty — nuda, znużenie. [przypis edytorski]
nudzić się — mieć nudności. [przypis redakcyjny]
nudzić — tu: brzydzić. [przypis edytorski]
Nürnberger Trichter (niem.) — niemiecki lejek; znaczenie tego pojęcia autor wyjaśnia w artykule. [przypis edytorski]
nugator (łac.) — plotkarz, łgarz. [przypis redakcyjny]
nugget (ang.) — samorodek; bryłka cennego metalu (np złota). [przypis edytorski]
nuggets — ziarnka złota. [przypis edytorski]
nukać — namawiać, zachęcać (gw. podhalańska). [przypis edytorski]
nu, konieczno radujetieś, cztoż dalsze — więc oczywiście cieszy się pan, cóż dalej. [przypis edytorski]
nul (łac.) — zero; tu: człowiek nic nie znaczący. [przypis edytorski]
Nullac (…) acerbae — Propertius, Elegiae, II, 8, 3. [przypis tłumacza]
nulla (…) composuit — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 53. [przypis tłumacza]
nulla dies sine linea (łac.) — dosł.: ani dnia bez kreski (słowa przypisywane słynnemu malarzowi greckiemu Apellesowi, IV w. p.n.e.); potocznie: praca nad określonym dziełem posuwa się każdego dnia naprzód. [przypis redakcyjny]
nulla ex honesto spes, etiam publica mala singulis in occasionem gratiae trahuntur (łac.) — niczego od uczciwości się nie spodziewają; nawet nieszczęścia publiczne dla jednostek sposobnością dla uzyskania wpływu się stają. [przypis redakcyjny]
nulla regula sine exceptione — nie ma reguły bez wyjątku. [przypis edytorski]
Nulla sors longa est, dolor et voluptas invicem cedunt. Ima permutat brevis hora summis (łac.) — słowa Seneki Młodszego (4–65 n.e.): Żaden los nie trwa długo, cierpienie i rozkosz na przemian następują po sobie. W ciągu jednej krótkiej godziny wszystko może się zmienić. [przypis edytorski]
nulla (…) versatur — Cicero, De finibus bonorum et malorum, V, 6. [przypis tłumacza]
Nullo i jego towarzysze — K. Firlej-Bielańskiej. Książka ta wyszła w Warszawie w r. 1923. [przypis redakcyjny]
Nullo modo Corpus Christi est in hoc Sacramento localiter (łac.) — W żadnym sposobie ciało Chrystusa nie znajduje się w tym Sakramencie miejscowo. [przypis tłumacza]
nullum dominium nisi benevolentia tutum est (łac.) — żadna władza bez życzliwości (poddanych) bezpieczna nie jest. [przypis redakcyjny]
Nullum (…) est — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 95. [przypis tłumacza]
nullum (…) habet — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXVIII, 28. [przypis tłumacza]
Nullum (…) malum est — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, LXIX. [przypis tłumacza]
Nullum nisi hungaricum (łac.) — nic poza węgierskim, dokładniej: nullum vinum nisi hungaricum — nie masz wina nad węgierskie. [przypis edytorski]
nullus arguet (łac.) — nikt nie oskarży. [przypis redakcyjny]
Nullus (…) homo es — Martialis, Epigrammata, I, 74. [przypis tłumacza]
nullus illum amat, qui semper da mihi clamat (łac.) — nikt nie kocha tego, kto zawsze woła: dawaj mi. [przypis redakcyjny]
Nullus penitus Hebraeorum antiquorum reperitiir (…) (łac.) — „Nie ma w ogóle żadnego ze starożytnych Żydów, który by przekazał, że księgi zaginęły i przez Ezdrasza zostały odtworzone z wyjątkiem IV. ks. Ezdrasza”. [przypis tłumacza]
nullus remedio locus, ubi quae fuerant vitia, iam mores sunt (łac.) — nie ma miejsca dla lekarstwa tam, gdzie to, co było występkiem, stało się już zwyczajem. [przypis redakcyjny]
Numa Blès, własc. Charles Bessat (1871–1917) — piosenkarz fr., jeden z twórców repertuaru kabaretów Montmartre'u. [przypis edytorski]
numa — chata na Litwie i Żmudzi. [przypis edytorski]
Numa — główne bóstwo Samojedów, inaczej Wielki Duch. [przypis redakcyjny]
numa — litewska chata z ziemi i nieociosanych bierwion. [przypis edytorski]
Numa Pompiliusz (715–673 p.n.e.) — wg legendy drugi król Rzymu. [przypis edytorski]
Numa Pompiliusz (753–673 p.n.e) — legendarny drugi król Rzymu, następca Romulusa, organizator życia religijnego w Rzymie. [przypis edytorski]
Numa Pompiliusz (753–673 p.n.e) — legendarny król rzymski (następca Romulusa), organizator życia religijnego w Rzymie. [przypis edytorski]
Numa Pompiliusz (753 p.n.e.–673 p.n.e.) — legendarny drugi król Rzymu, następca Romulusa. [przypis edytorski]
Numa Pompiliuszem (753 p.n.e.–673 p.n.e.) — legendarny drugi król Rzymu. [przypis edytorski]
Numa wyszła za […] Pompiliusza — żartobliwie o szczęśliwym zakończeniu fabuły utworu małżeństwem; Numa Pompiliusz był legendarnym królem Rzymu. [przypis edytorski]
numa (z litew.) — chata; numów — dziś popr. forma D. lm r.ż.: num. [przypis edytorski]
numa (z litew.) — chata. [przypis autorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
numa (z litew.) — chata. [przypis edytorski]
numen (łac.lm: numina) — potęga bóstwa, jego świętość; w wierzeniach starorzym. nadprzyrodzona siła panująca w świecie; także: wyrocznia. [przypis edytorski]
numer 77 właśc. Pietrzykowski, Tadeusz (1917–1991) — znany polski pięściarz. [przypis edytorski]
numera — dziś popr. forma M. i B. lm: numery. [przypis edytorski]
numera — dziś popr. forma M. lm: numery. [przypis edytorski]
numerka — dziś popr.: numerki. [przypis edytorski]
numerki „blokowe” — w czasie pierwszej akcji likwidacyjnej z trwającej od lipca do września 1942 r. pracownikom szopów wydano tzw. numery życia w postaci blaszek. We wrześniu 1942 posiadało je zaledwie ok. 30 tysięcy ludzi. [przypis edytorski]
numero (łac.) — z kolei. [przypis redakcyjny]
numerosissime (łac.) — jak najliczniej. [przypis redakcyjny]
numer pamiątkowy — „Wiadomości Literackie”, nr 226. [przypis autorski]
numer — tu: pokój hotelowy, opatrzony numerem. [przypis edytorski]
numer — tu: pokój hotelowy. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
numer — tu: pokój opatrzony numerem. [przypis edytorski]
numerus clausus (łac.) — dosł. zamknięta liczba, ograniczona liczba; zasada ograniczania liczby studentów uniwersytetów, motywowana przyczynami politycznymi a. praktycznymi; w okresie międzywojennym stosowana w Polsce, Rosji, Niemczech, Rumunii, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych w stosunku do chcących uzyskać wykształcenie wyższe kandydatów pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]
numerus clausus (łac.: zamknięta liczba) — norma ograniczająca dostęp określonej grupie osób do studiów wyższych lub pewnych zawodów przez ustalenie maksymalnej liczby bądź procentowego udziału osób z tej grupy. W Polsce międzywojennej narodowcy postulowali ustawowe ograniczenia tego rodzaju dla ludności żydowskiej, część placówek wyższych nieformalnie stosowała numerus clausus. [przypis edytorski]
Numid — dziś: Numidyjczyk, mieszkaniec Numidii, starożytnego państwa Berberów w północnej Afryce. [przypis edytorski]
Numidia — państwo Berberów w płn.-zach. Afryce, na zachód od Kartaginy, na terenie dzisiejszej Algierii. [przypis edytorski]
Numidia — staroż. kraina w zachodniej części Afryki Północnej. [przypis edytorski]
Numidia — starożytny kraj w płn. Afryce, bardzo urodzajny, zamieszkały przez koczownicze plemiona berberyjskie, zwane przez Rzymian Numidami; kraina zdobyta kolejno przez Rzymian, Wandalów i Arabów. [przypis edytorski]
Numidka — mieszkanka Numidii, państwa Berberów w płn.-zach. Afryce, na zachód od Kartaginy, na terenie dzisiejszej Algierii. [przypis edytorski]
Numidowie — mieszkańcy Numidii, staroż. krainy w płn.-zach. Afryce, rozciągającej się od Kartaginy do Oranu; w latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
Numidyjczyk — mieszkaniec Numidii, historycznego państwa Berberów w płn. Afryce. [przypis edytorski]
numidyjskie strzały — Numidowie, plemię z Afryki Północnej, byli znani jako doskonali łucznicy. [przypis edytorski]
numidyjski (hist.) — pochodzący z Numidii, staroż. krainy w płn.-zach. Afryce, rozciągającej się od Kartaginy do Oranu. W latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
numidyjski (hist.) — związany z Numidią, staroż. krainą w płn.-zach. Afryce, rozciągającą się od Kartaginy do Oranu; w latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
numidyjski — z Numidii, prowincji rzymskiej w płn. Afryce. [przypis edytorski]
numidzki – od: Numidia, dzisiejszy Algier. [przypis redakcyjny]
Numik a. Numikus — rzeczka w Lacjum, wypływająca z bagna, w pobliżu wybrzeża morskiego. [przypis edytorski]
Numinibus vota exaudita malignis (łac.) — „Bowiem słuchając twego pożądania,/ Złośliwe Bóstwo zguby ci nie wzbrania!” (Juvenalis, Satyry X, 111–112; tłumaczenie za: Felicjan Faleński, Płonne zachcianki: Satyra X Juvenalisa, Warszawa 1884). [przypis edytorski]
numizmat — tu ogólnie: moneta, niekoniecznie dawna. [przypis edytorski]
nummismata (łac.) — monety. [przypis redakcyjny]
nummosus (łac.) — zasobny w pieniądze; bogaty. [przypis redakcyjny]
Num (…) occupet — Horatius, Odae II, 12, 21. [przypis tłumacza]
numquam tutelae suae fiunt (łac.) — „Nigdy się nie wyzbędą opieki” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 33; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Numquid super his non visitabo dicit Dominus? Aut super gentem hujuscemodi non ulciscetur anima mea? (łac.) — „Izali dlatego nawiedzę ich? mówi Pan; izali się nad narodem takowym nie będzie mścić dusza moja?”. [przypis tłumacza]
Num qui vero supra Roxanos habitent etc. — tłumaczenie w nast. zdaniu. [przypis edytorski]
Num, właśc. Chnum — bóg opiekuńczy wylewów Nilu, czczony szczególnie w Górnym Egipcie. Twórca ludzi, których uformował z gliny na kole garncarskim. Przedstawiany jako człowiek z baranią głową. [przypis edytorski]
numy rzucając otworem — zostawiając otwarte domy bez opieki. [przypis edytorski]
Nunc (…) agna — Iuvenalis, Satirae XIII, 60. [przypis tłumacza]
Nunc autem homo (…) possit implere (…) Voluntas ergo ipsa (…) a mortalibus — Następnie jednak człowiek nie jest dobry, ani też nie leży to w jego mocy, by był dobry, albo dlatego, że nie widzi, jakim powinien być, albo widzi, lecz nie chce być takim, jakim widzi, że powinien być. (…) po części dlatego, że nie wie, nie ma wolnej woli, by wybrać to, co by dobrze czynił, po części widzi, co by należało dobrze uczynić, i chce, lecz nie może tego wykonać z powodu oporu cielesnego przyzwyczajenia, które wzrosło poniekąd naturalnie nieodpartą siłą ludzkiego porządku. (…) Śmiertelni zatem nie mogą żyć bogobojnie dzięki samej woli, jeśli jej łaska Boga nie uwolni od jarzma niewoli, przez którą stała się niewolnicą grzechu, i nie wspomoże, by zwyciężyła występki. [przypis tłumacza]
Nunc consurgam, dicit Dominus, nunc exaltabor, nunc sublevabor (łac.) — Teraz powstanę, mówi Pan, teraz wywyższę, teraz się podniosę”. [przypis tłumacza]
Nunc erubescit ver — „Właśnie czerwieni się wiosna” [komentatorzy Stendhala nie znajdują tych słów u Wergilego; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Nunc erudimini (łac.) — Teraz nauczcie się (słowa z Ps 2, 10, w kulturze francuskiej znane z użycia ich przez Bossueta w mowie żałobnej poświęconej Henryce Marii de France, księżniczce francuskiej i królowej Anglii). [przypis edytorski]
