Przypisy

Wystała tyźnie (gw.) — stała kilka tygodni. [przypis edytorski]

wystały — dojrzały. [przypis edytorski]

wystały — tu: dojrzały. [przypis edytorski]

wystawa (daw.) — pompa. [przypis edytorski]

wystawa (daw.) — wystawność, przepych. [przypis edytorski]

wystawa — dziś popr. forma 3 os.lp: wystaje. [przypis edytorski]

wystawając — dziś popr.: wystając. [przypis edytorski]

Wystawa Kolonialna — Międzynarodowa Wystawa Kolonialna w Paryżu, otwarta od 6 maja do 15 listopada 1931, prezentująca wytwory i osiągnięcia wszystkich zamorskich kolonii i terytoriów zależnych Francji, a także głównych mocarstw kolonialnych, zorganizowana na terenie kompleksu zajmującego 110 hektarów wokół jeziora Daumesnil; odwiedziło ją 8 milionów gości. [przypis edytorski]

wystawa sceniczna — sposób pokazania sztuki teatralnej, jej oprawa scenograficzna. [przypis edytorski]

wystawa — tu: ganek; zadaszona przybudówka przed wejściem. [przypis edytorski]

wystawa w Chicago (1893) — jedna z wystaw światowych, wielkich międzynarodowych wystaw, organizowanych cyklicznie w różnych krajach, prezentujących osiągnięcia kulturalne, naukowe i techniczne państw świata. [przypis edytorski]

wystawa — wystający ze ściany domu przedsionek. [przypis edytorski]

Wystawa — wystawa światowa w Paryżu. [przypis edytorski]

wystawa — wystawne wyposażenie. [przypis edytorski]

wystawiać (daw.) — przedstawiać, opisywać. [przypis edytorski]

wystawiać (daw.) — przedstawiać, wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawiać (daw.) — tu: wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawiać (daw.) — wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawiać na szwank — narażać. [przypis edytorski]

wystawiać sobie coś (daw.) — wyobrażać sobie coś. [przypis edytorski]

wystawiać sobie coś — wyobrażać sobie coś. [przypis edytorski]

wystawiać sobie (daw.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]

wystawiać sobie (przestarz.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]

wystawiać — tu o psie łowieckim: wskazywać myśliwemu nieruchomym ciałem miejsce, gdzie znajduje się zwietrzona zwierzyna. [przypis edytorski]

wystawiać — tu: wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — tu: przedstawić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — ukazać. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić, przedstawić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie co (daw.) — wyobrazić sobie co. [przypis edytorski]

wystawić sobie coś (daw.) — wyobrazić sobie coś. [przypis edytorski]

wystawić sobie (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie (przestarz.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić — tu: przedstawić (kogoś w pewien sposób). [przypis edytorski]

wystawić — tu: unaocznić, pokazać. [przypis edytorski]

wystawioną więcej — dziś popr.: wystawioną bardziej. [przypis edytorski]

wystawiony — dziś: przedstawiony. [przypis edytorski]

wystawiwszy sam komedię wygwizdaną w teatrze w Paryżu, wymyśla tym, którzy wystawiają komedie o sto mil stamtąd — Rousseau był autorem komedii Narcisse (Narcyz), granej tylko raz, w Komedii Francuskiej w 1752; kiedy w artykule Encyklopedii pt. Genewa d'Alembert wyraził żal, że tak oświecone miasto nie posiada teatru, Rousseau wypowiedział się publicznie Listem do d'Alemberta o widowiskach (1758), krytykując teatr, zarzucając przedstawieniom szkodliwość i niemoralność, co zapoczątkowało burzliwą polemikę w licznych pismach i broszurach. [przypis edytorski]

wystawując — dziś: wystawiając. [przypis edytorski]

wystawujący (daw.) — wystawiający, pokazujący. [przypis edytorski]

wystawy sklepowe biły łuną gazowego światła — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice, budynki publiczne, warsztaty, sklepy, a także domy klasy średniej. [przypis edytorski]

wystębnowany — przyszyty ciągłym ściegiem, widocznym po wierzchniej stronie materiału. [przypis edytorski]

występne sądzi (starop. konstrukcja) — dziś: występnych sądzi. [przypis edytorski]

występowanie — tu: wystąpienia publiczne. [przypis edytorski]

występuje z całą gwałtownością przeciwko wykształceniu kobiet. „Nie pozwałam, by przez naukę niewiasta panowała nad mężczyzną, ale chcę, by była pokorna” — 1 Tm 2 11–12; jednak sens cytatu w kontekście jest nieco inny: „Niewiasta niech się uczy w milczeniu ze wszelkim poddaństwem. Bo niewieście nie pozwalam uczyć, ani władzy mieć nad mężem, ale aby była w milczeniu” (tłum. Biblia Gdańska), przy czym „nauka” oznacza tu nauczanie religijne, nie zaś ogólnie wykształcenie (por. następny przytoczony cytat). [przypis edytorski]

wysterkać (daw.) — wysterczać, sterczeć, wystawać. [przypis edytorski]

wysterkać — wystawać, sterczeć. [przypis edytorski]

wysterk — tu: fragment skały wystający znacznie poza jej obręb, główny zrąb. [przypis edytorski]

wystrachany (pot.) — wystraszony. [przypis edytorski]

Wystruć — dziś: Czerniachowsk; miasto w obwodzie kaliningradzkim. [przypis edytorski]

wystrzyganka — wycinanka. [przypis edytorski]

wyswobodziemy (starop. forma) — wyswobodzimy. [przypis edytorski]

wyszarzany — wyblakły, wytarty, pozbawiony pierwotnej barwy. [przypis edytorski]

wyszastać się z funduszów — wydać pieniądze. [przypis edytorski]

wyszcia (starop. forma) — dziś D.lp: wyjścia. [przypis edytorski]

wyszcie (starop. forma) — wyjście. [przypis edytorski]

wyszedłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wyszedłem wcześniej, uprzednio (tzn. przed czynnościami i wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

wyszedszy — dziś popr.: wszedłszy. [przypis edytorski]

wyszedszy (starop. forma) — dziś: wyszedłszy. [przypis edytorski]

wyszego (daw.) — dziś: wyższego. [przypis edytorski]

Wyszegrad — w oryg. łac. castellum Wysegrad; gród nad Wisłą. [przypis edytorski]

Wyszehrad — tu: wzgórze w Pradze, na prawym brzegu Wełtawy (w innym znaczeniu: miasto na Węgrzech). [przypis edytorski]

wyszej (daw.) — dziś: wyżej. [przypis edytorski]

wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym: które wyszły. [przypis edytorski]

wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z Chalkis na Eubei. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z obozu konfederackiego. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: które wyszły (tu: pochodziły) z pracowni Golfe-Juanu. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: zostały wydane, ogłoszone). [przypis edytorski]

wyszłe — dziś: takie, które wyszło. [przypis edytorski]

wyszłem — dziś popr. forma: wyszedłem. [przypis edytorski]

wyszły czas — przeszły czas, przekroczony czas. [przypis edytorski]

wyszły — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły jakby spod jednego odlewu. [przypis edytorski]

wyszły — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: który wyszedł. [przypis edytorski]

wyszlą — dziś popr.: wyślą. [przypis edytorski]

wyszlamować — wyjąć (metafora odnosząca się do wyjmowania szlamu z cieku wodnego). [przypis edytorski]

wyszlę — dziś popr.: wyślę. [przypis edytorski]

wyszle (daw.) — dziś: wyśle. [przypis edytorski]

wyszle — dziś popr. forma 3 os. lp. cz.przysz.: wyśle. [przypis edytorski]

wyszle — dziś popr.: wyśle. [przypis edytorski]

wyszlem — dziś popr.: wyślemy. [przypis edytorski]

wyszli byli — forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym: wyszli do góry wcześniej, zanim Tvardstrup rozpoczął ćwiczenia. [przypis edytorski]

wyszlij — dziś popr.: wyślij. [przypis edytorski]

wyszliśmy byli — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym; znaczenie: wyszliśmy wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

wysznuchtać (gw.) — wywąchać. [przypis edytorski]

wyszprycowany — wymyty, spryskany. [przypis edytorski]

Wysz Radoliński, Piotr (ok. 1354–1414) — biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]

wyszrubowany — dziś: wyśrubowany. [przypis edytorski]

wysztyftowany — daw. wystrojony, wyszykowany. [przypis edytorski]

wysztywniony — dziś: usztywniony. [przypis edytorski]

wyszwarcowany (z niem.) — uczerniony. [przypis edytorski]

wyszybajło (daw. pot.) — wykidajło, mężczyzna pilnujący porządku, którego zadaniem jest usuwanie niepożądanych gości z lokalu. [przypis edytorski]

Wyszy — niestaranne skrócenie oznaczające zapewne butelkowaną wodę mineralną z Wysowej Zdroju. [przypis edytorski]

wyszyplił — wysupłał. [przypis edytorski]

wyszywać to kolorami — na wspaniałej szacie ofiarowywanej bogini Atenie podczas jej głównego święta w Atenach. [przypis edytorski]

wytaskać (gw.) — wynieść (z trudem), wydźwignąć. [przypis edytorski]

wytchli — dziś popr. forma: wytchnęli. [przypis edytorski]

wytchniony — tu: wydostający się w płuc wraz z wydechem. [przypis edytorski]

wytecz (daw.) — choroba nożna koni, psów itp. [przypis edytorski]