Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159848 przypisów.
appetyt — dziś: apetyt; tu: podwojenie spółgłosek charakterystyczne dla stylu XVII w. [przypis edytorski]
Appian — Grek żyjący w II wieku n.e., autor historii rzymskiej, z której 24 ksiąg zachowały się XIII–XVII, opisujące wojny domowe. Przekład ich angielski ogłosił w r. 1578 Henryk Bynniman. I w Juliuszu Cezarze są pewne ślady wpływu tej książki. [przypis tłumacza]
Appiusz Klaudiusz (ok. IV w. p.n.e. – ok. III w. p.n.e.) — polityk i prozaik rzymski, pod koniec życia ślepy. [przypis edytorski]
apponemus curam (łac.) — dołożymy starania. [przypis redakcyjny]
apprecando felicem eventum (łac.) — życzące szczęśliwego skutku. [przypis redakcyjny]
A prawie nie wiem etc. — por. J 8, 34. [przypis edytorski]
apré (fr.) — po. [przypis edytorski]
aprês (fr.) — później. [przypis edytorski]
après moi le déluge (fr.) — po mnie choćby potop; przen.: po mojej śmierci niech się dzieje, co chce. [przypis edytorski]
aprés moi le déluge (fr.) — po mnie już tylko potop. [przypis edytorski]
après nous le déluge (fr.) — dosłownie: „po nas [choćby] potop”, „po mojej śmierci niech się dzieje, co chce”, maksyma przypisywana Ludwikowi XV (a raczej powiedziała doń tak pani de Pompadour, chcąc go pocieszyć po klęsce poniesionej pod Rossbach). [przypis redakcyjny]
aprehensja (daw.) — smutek, rozpacz. [przypis edytorski]
aprehensja (tu z ang., z łac.) — postrzeganie, pojmowanie; pojęcie, idea. [przypis edytorski]
apreikšt — čia: pranešti. [przypis edytorski]
aprendować a. aprehendować — zważać na coś lub kogoś, przejmować się. [przypis edytorski]
aprendować — pojmować. [przypis autorski]
aprensja a. aprehensja (z łac.) — zmartwienie pochodzące ze zbytecznego przejmowania się czymś. [przypis redakcyjny]
aprensja — troska, smutek. [przypis edytorski]
aprensja — właśc. aprehensja: nieokreślona obawa przed czymś, co ma się zdarzyć, podejrzenie, lękliwość, smutek. [przypis redakcyjny]
aprensji — [forma D.lp.r.ż. od aprensja:] uwagi, poważania. [przypis redakcyjny]
aprens — pretensja. [przypis autorski]
aprenuledelużyzm (neol.) — ponaschoćbypotopizm, z fr. apres nous le deluge: po nas choćby potop. [przypis edytorski]
aprenuledelużyzm (neol.) — rzeczownik ukuty od wyrażenia après nous le déluge (fr.): po nas choćby potop. Było ono popularne w okresie na przełomie wieków, w kręgach dekadenckich i odnosiło się do postawy używania życia bez oglądania się na to, co będzie później, co się zostawi w spadku przyszłym pokoleniom. [przypis edytorski]
Apresento vos o Sr. Adolf Dygasiński (…) para isto che facelitareis os passagems (port.) — Przedstawiam wam pana Adolfa Dygasińskiego, korespondenta rosyjsko-polskiego magazynu „Kurier Warszawski”, przybywającego ze Stolicy Federalnej z rekomendacją Głównego Inspektoratu w celu odwiedzenia głównych kolonii pod zarządem tej komisji; proszę o ułatwienie mu podróży. [przypis edytorski]
apres moi le déluge (fr.) — po mnie [choćby] potop. [przypis edytorski]
apresso di voi, et di-[mandate] — na słowach apresso di voi et di — kończy się stronnica; przy przeniesieniu do następnej strony opuszczono dokończenie słowa (dimandate) przez omyłkę. [przypis autorski]
apretura — substancja, którą nasycane są tkaniny na ostatnim etapie obróbki. [przypis edytorski]
apretura — wykańczanie, uszlachetnianie tkanin. [przypis edytorski]
apretura (z fr. appreter: wykańczać) — wykańczalnia, gdzie się wykańcza i uszlachetnia materiały, m. in. zmiękczając je przez nasycanie substancjami zw. apretami. [przypis edytorski]
apretura (z fr. appreter: wykańczać) — wykańczanie, uszlachetnianie tkanin, m. in. przez nasycanie substancjami zmiękczającymi; tu: miejsce, gdzie te czynności się wykonuje. [przypis edytorski]
apretura (z fr. appreter: wykańczać) — wykańczanie, uszlachetnianie tkanin, m. in. przez nasycanie substancjami zmiękczającymi; tu: dział fabryki włókienniczej, w którym te czynności się wykonuje. [przypis edytorski]
apretura (z fr.) — proces wykańczania i uszlachetniania materiału, przede wszystkim tkanin, skór, papieru i drewna; poprzez apreturowanie uzyskują one cechy podnoszące ich właściwości użytkowe (jak np. tkaniny w wyniku krochmalenia itp.). [przypis edytorski]
a priori (łac.) — z góry, z założenia. [przypis edytorski]
a priori (łac.) — z góry, z założenia. [przypis edytorski]
a priori (łac.) — z góry, z założenia. [przypis edytorski]
a priori (łac.: z góry, z założenia) — tu: bez dalszych badań, przez wnioskowanie z tego, co się już wie. [przypis edytorski]
a priori (łac.) — z założenia. [przypis edytorski]
a priori (łac.: z założenia) — tu: intuicyjnie. [przypis edytorski]
a priori (łac.) — z założenia, z góry. [przypis edytorski]
aprioryczność, rzeczy w sobie itp. — zob. odnośne wyrazy w słowniku. [przypis redakcyjny]
aprioryczny — przyjęty z góry, z założenia; z łac.: a priori. [przypis edytorski]
aprioryzm — zob. Słownik, hasło: aprioryczny. [przypis redakcyjny]
A prócz tego tysiąc talentów złota, trzy tysiące srebra, dziesięć tysięcy lanego brązu, pięćset talentów ciemnego brązu, sześć milionów kwiecistych wieńców, tysiąc dwieście posągów boskich i ze trzysta tysięcy sztuk drogich kamieni — dary Ramzesa III dla świątyń były nierównie większe. [przypis autorski]
aprobacja (z łac.) — zgoda, poparcie; aprobacją — dziś popr. forma B. lp: aprobację. [przypis edytorski]
aprobancja — pochwała, uznanie. [przypis redakcyjny]
„Aprobata” — „Aprobata” ta jest parodią aprobaty cenzury, wymaganej w owej epoce dla każdej nowej książki. [przypis tłumacza]
aprobował — zatwierdził. [przypis redakcyjny]
aproksymatywny — przybliżony. [przypis edytorski]
A prophetis enim Hierusalem egressa est pollutio super omnem terram (łac.) — Bo od proroków jeruzalemskich wyszło splugawienie na tę wszystką ziemię. [przypis tłumacza]
A propos — co się tyczy. [przypis autorski]
A propos (fr.) — a jeżeli chodzi o… [przypis edytorski]
a propos (fr.) — przy okazji, w związku z; wyrażenie wprowadzające nowy temat w nawiązaniu do czegoś, o czym była mowa wcześniej. [przypis edytorski]
apropriować — odstępować na własność. [przypis redakcyjny]
aprosza — rów oblężniczy, który umożliwia dotarcie pod zdobywaną pozycję. [przypis edytorski]
aprosz (daw., z fr.) — okop. [przypis redakcyjny]
aprosz — rodzaj rowu obronnego. [przypis edytorski]
aprosz (z fr. aproche: podejście, przybliżenie) — okopy, pozwalające podejść bliżej do obozu wroga. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
aprowizacja — zaopatrzenie w żywność. [przypis edytorski]
aprowizacja — zaopatrzenie, zwł. w prowiant. [przypis edytorski]
aprubežiavimas — apribojimas, suvaržymas. [przypis edytorski]
aprutultas — apjuostas. [przypis edytorski]
aprykanka — mysz. [przypis autorski]
a przecie jeszcze nie wieczór — sens: a przecież rodzice jeszcze są młodzi. [przypis edytorski]
A przecież, jeśli do domowych progów/ Wąż zaproszony gościem od człowieka (…) — Litwini czcili węże, które po domach oswajali i karmili; najdokładniej o tem, Joannes Lasicius Polonus De diis Samogitarum: „Nutriunt etiam quasi deos penates, nigri coloris, obesos et quadrupedes serpentes quosdam, givoitos vocatos” (Resp. Polon. et Lithu. ed: Elzeviriorum, p. 309). Stryjkowski jeszcze widział za czasów swoich zabytki tej czci starożytnej u Łotyszów; a Gwagnin we wsi Ławaryszkach (Labariski) o cztery mile od Wilna. [przypis autorski]
a przecież się boją… — wielokrotne powtarzanie komiczne tego samego słowa (metuont). [przypis tłumacza]
A przetoż sam Chrystus nam rozkazuje — Mt 5, 24-25. [przypis edytorski]
A przetoż wszyscy, którzy uczniami Chrystusowymi chcą być, mają się o to pilnie starać, aby się zwad, nieprzyjaźni i waśni wystrzegali, a pokój i zgodę ze wszystkimi w całości zachowali a, jako mogąc, pomnażali — por. Rz 12, 18. [przypis edytorski]
A przypisując dzieło… — w czasach saskich i we wczesnym Oświeceniu pisarze, których nie stać było na wydanie książek własnym nakładem, ubiegali się o nakładców wśród bogatej szlachty i magnaterii, w zamian wypisując im szumne, panegiryczne dedykacje. [przypis redakcyjny]
A przy takim postępowaniu rozum spekulatywny zrobił nam do takiego rozszerzenia przynajmniej wolne miejsce, (…) wzywa nas, byśmy je zapełnili, jeżeli potrafimy, jego praktycznymi danymi — w ten sposób centralne prawa ruchu ciał niebieskich nadały temu, co Kopernik przejmował początkowo tylko jako hipotezę, niezawodną pewność i dowiodły zarazem niewidzialnej, budowę świata spajającej siły (przyciągania Newtonowego), która na zawsze pozostałaby nieodkrytą, gdyby tamten pierwszy nie odważył się w sposób przeciwny zmysłom, ale w istocie prawdziwy, szukać ruchów, będących przedmiotem obserwacji, nie w ciałach niebieskich, lecz w ich widzu. I ja też w tej przedmowie przemianę trybu myślenia, wyłożoną w Krytyce, a podobną do owej hipotezy, stawiam tylko jako hipotezę, chociaż w samej rozprawie, by na pierwsze próby takiej przemiany, będące zawsze hipotetycznymi, zwrócić uwagę, dowodzę jej z właściwości naszych wyobrażeń o przestrzeni i czasie, oraz z pierwiastkowych pojęć rozsądku, nie hipotetycznie, lecz apodyktycznie. [przypis autorski]
apsalti — pasidaryti saldžiam. [przypis edytorski]
apsalti — pasidaryti saldžiam, saldesniam. [przypis edytorski]
apsiblausęs — apsnūdęs. [przypis edytorski]
apsieiti (lenk.) — pasielgti. [przypis edytorski]
apsieiti (sl.) — pasielgti. [przypis edytorski]
apsijautoti — sužinoti. [przypis edytorski]
apsirėdęs — asirengęs, pasipuošęs. [przypis edytorski]
apsireiškia — pasireiškia. [przypis edytorski]
apskulstė — sumušė. [przypis edytorski]
apspisti — apstoti iš visų pusių, apgulti. [przypis edytorski]
apspitęs — apstotas iš visų pusių. [przypis edytorski]
aptapnojusi — nuo: aptapnoti - apžiūrėti, patvarkyti. [przypis edytorski]
apteczka — „w domach szlacheckich osobna izdebka na schowanie korzeni kuchennych, wódek, likworów i lekarstw domowych”. (Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1854). [przypis redakcyjny]
aptekarczyk — pomocnik w aptece; również ekspresywne określenie aptekarza. [przypis edytorski]
aptekarz z Mantui, który tak zadziwił tego szaleńca Romea — mowa o Aptekarzu z dramatu Romeo i Julia Shakespeare'a, opisanym przez tytułowego bohatera tymi słowami: Tak bardzo jesteś biedny, tak cię srodze / Los upośledza i boisz się umrzeć? (tłum. J. Paszkowski). Romeo chce skłonić Aptekarza do nielegalnej sprzedaży trucizny, za co zagraża kara śmierci. [przypis edytorski]
aptieka (lenk.) — apteka. [przypis edytorski]
aptykti — nutilti, nurimti. [przypis edytorski]
Apuchtin, Aleksandr Lwowicz (1822–1904) — rosyjski kurator warszawskiego okręgu szkolnego w latach 1879–1897, twórca zrusyfikowanego systemu szkolnictwa w Królestwie Polskim. [przypis edytorski]
apud Erulos adeo secundo matrimonio non locus, ut uxor ad sepulchrum mariti statim se laqueo indueret, nisi invisa et infamis vivere mallet (łac.) — u Herulów tak dalece powtórne śluby nie są we zwyczaju, że żona u grobu męża zaraz pętlicę na szyję zarzucała, chyba że wolała żyć w nienawiści i hańbie. [przypis redakcyjny]
Apud Polonos nunquam sine clamore et strepitu gaudia fiunt (łac.) — u Polaków radość nie może obyć się bez krzyku i wrzawy. [przypis edytorski]
Apud Polonos nunquam sine clamore et strepitu gaudia fiunt (łac.) — u Polaków radość nie obejdzie się bez krzyków i hałasu (cytat z Pana Wołodyjowskiego H. Sienkiewicza). [przypis edytorski]
Apud (…) secum (łac.) — „Umieją rozprawiać wobec innych, ale nie wobec siebie i ze sobą” (Cicero, Tusculanae disputationes, V, 36; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Apulejusz — powieściopisarz i retor rzymski, urodzony około r. 124 po Chr. w Medaurze (w Afryce). Ożenił się z matką swojego przyjaciela Poncjanusa, Emilią Pudentillą. Gdy Poncjanus podczas podróży zmarł, oskarżył jego brat Apulejusza o czary, którymi rzekomo zjednał sobie matkę. Przed tym oskarżeniem bronił się Apulejusz przed prokonsulem Afryki Klaudiuszem Maksymusem w Sabracie. Wygłosił sławną mowę, nazwaną Apologia. Został uniewinniony. [przypis tłumacza]
Apulejusz — retor, filozof, bajkopisarz rzymski z II. w. po Chr., autor romansu pt. Złoty osioł, pełnego dowcipu i humoru, nie zawsze przyzwoitego. [przypis tłumacza]
Apulejusz z Madaury (ok. 125–po 170) — rzymski filozof, retor i pisarz; autor m.in. satyryczno-fantastycznej powieści obyczajowej Metamorfozy, znanej też pod tytułem Złoty osioł. [przypis edytorski]
apulski — od Apulia, kraina historyczna w starożytnej Italii, w jednym z apulskich miast urodził się Horacy. [przypis edytorski]
apuokas — toks pelėdų šeimos paukštis. [przypis edytorski]
Apure, Río Apure — rzeka w Wenezueli, dopływ Orinoko, liczy 1580 km długości. [przypis edytorski]
apvadas — aplink ko einantis kelias. [przypis edytorski]
apveikti — imtis kokių veiksmų, priemonių. [przypis edytorski]
Apveizda — šventė penktą sekmadienį po Velykų. [przypis edytorski]
