Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116655 przypisów.
jak iść w łąki — inaczej: kiedy pójdzie się na łąki. [przypis edytorski]
jakiśmy mieli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jaki mieliśmy. [przypis edytorski]
jakiśmy posiadali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: jaki posiadaliśmy. [przypis edytorski]
jakiś na to środek znalazł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jaki na to środek znalazłeś. [przypis edytorski]
jakiś pisarz komedii — Arystofanes, który w komedii Chmury poddał krytyce wpływ nauk Sokratesa na młodzież. [przypis edytorski]
jakiś północny poeta spisze o tym kiedyś bardzo dziwaczny poemat epiczny — aluzja do poematu epickiego Raj utracony (1667) angielskiego poety Johna Miltona. [przypis edytorski]
jakisik (gw.) — jakiś. [przypis edytorski]
jaki — tu dziś popr.: jakiś. [przypis edytorski]
Jaki uznaje przyrodoznawstwo powiedz. Świat bowiem nauk historycznych jest nieco odmienny. — echo przełomu antypozytywistycznego, który dokonał się na przełomie XIX i XX wieku. Obowiązujący w ówczesnej nauce paradygmat przyrodoznawczy okazał się niewystarczający dla nauk humanistycznych, których przedstawiciele sprzeciwiali się takiemu ograniczaniu metodologii badań, które owocowało np. ewolucjonistycznym podejściem do powstawania społeczeństw, utożsamianiem utworów literackich z zapisem biografii autora itd., znacząco zawężając horyzonty humanistyki. [przypis edytorski]
jaki z gniewliwej piorun Jego ręki (starop.) — szyk przestawny, zdanie eliptyczne; inaczej: jaki [jest] piorun z Jego gniewliwej ręki. [przypis edytorski]
jak ja, każdy niewolnik ma siłę Swojej niewoli potargać łańcuchy — parafraza Seneki z Listów do Lucyliusza. [przypis edytorski]
jak jest dzwonek, żeby jedna strona jezdni jechała — dawniej do regulacji ruchu na skrzyżowaniach używano sygnalizacji świetlnej z dzwonkami jako dodatkowymi sygnałami dźwiękowymi. [przypis edytorski]
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec… — fragment utworu Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]
jakkolwiekbym urósł był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: jakkolwiekbym urósł uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]
jakkolwiek ono było — tu: jakkolwiek to było; jakkolwiek tam było. [przypis edytorski]
jak król ów bajeczny przerabia na złoto — nawiązanie do mitu gr. o frygijskim królu Midasie, dla którego wymarzona zdolność zamiany w złoto dotkniętych przedmiotów okazała się ostatecznie przekleństwem. [przypis edytorski]
Jak krwią twarz Zbawcy na chuście świętej… — Stefan Garczyński, Do ludów. [przypis edytorski]
jak ktoś, co — dziś popr.: jak ktoś, kto. [przypis edytorski]
Jak kwiat człowiek powstaje i skruszon bywa. Przemija jako cień (…) — por. Księga Hioba 14,2, szczególnie w tłum. Jakuba Wujka. [przypis edytorski]
jak litewski naród przyjął chrześcijańską wiarę — tj. w 1387 r. [przypis edytorski]
jak mam zaszczyt — w znaczeniu: czemu zawdzięczam waszą wizytę. [przypis edytorski]
jak marzł Dawid na starość — kiedy biblijny król Dawid na starość marzł mimo okrywania go kocami, wyszukano młodą dziewczynę, aby rozgrzewała go w łożu swoim ciałem (1 Krl 1, 1–4). [przypis edytorski]
jakmiarz (daw.) — niemal, prawie. [przypis edytorski]
jakmiarz (daw.) — niemal. [przypis edytorski]
jakmiarz — prawie, niemal. [przypis edytorski]
jakmiarz — prawie. [przypis edytorski]
Jak mi nie żal ciebie, że tak (…) się (…) gryziesz ze swoim gospodarstwem (…) — list Dominika Korczyńskiego pełen jest rusycyzmów i błędów językowych; świadczy o tym, że brat Benedykta uległ w znacznym stopniu rusycyzacji. [przypis edytorski]
jak mi serce boli — dziś popr. z D.: jak mnie (…) boli. [przypis edytorski]
Jak mnie do ciebie wyjści… (białorus.) — jak mi do ciebie wyjść, do ciebie mówić, kiedy ludzie śmieją się, że mnie z tobą żyć nie pisane (dosł: mnie z tobą nie żyć). [przypis edytorski]
jak mos wole (gw.) — jeśli masz wolę; jeśli chcesz. [przypis edytorski]
jak nabił — tu: gęsto, ciasno. [przypis edytorski]
jak najlepszą — dziś raczej: jak największą. [przypis edytorski]
jak na literata przystoi — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „jak na uczonego przystoi”. [przypis edytorski]
jak naoczne świadki — dziś popr.: jak naoczni świadkowie. [przypis edytorski]
jak Napoleon po wygranej bitwie — Napoleon Bonaparte (1769–1821), wybitny francuski wódz (a następnie cesarz), zwycięzca wielu bitew. [przypis edytorski]
jak na tej fotografii — autor pisze o swojej fotografii z czasów dzieciństwa. [przypis edytorski]
Jak nietoperze pod sklepem w niesamowitej jaskini… — Odyseja XXIV 6–9, dusze zabitych przez Odyseusza zalotników, zwoływane przez Hermesa do krainy zmarłych. [przypis edytorski]
jak nigdy nic — raczej: jak gdyby nigdy nic. [przypis edytorski]
Jakób Ignaca syn Usof — napis odzwierciedla błędy ortograficzne oryginału: Якоф Игнатив Усоф (zamiast Яков Игнатьевич Усов). [przypis edytorski]
Jakób — tak w daw. pisowni (por. Jacob); dziś: Jakub. [przypis edytorski]
Jakób — z fr. Jacob; dziś popr.: Jakub. [przypis edytorski]
jak ów człowiek, który bez niczyjej wiedzy trzymał zamkniętą w butelce księżniczkę chińską — nawiązanie do opowiastki o człowieku, który wierzył, że w butelce trzyma zamkniętą chińską księżniczkę, póki przypadkiem butelka się nie stłukła. [przypis edytorski]
jako Abramowi obiecał: iż ze krwie jego królowie wychodzić mieli — Rdz 17, 6. [przypis edytorski]
jako Apostoł mówi, bo insza głowa, inaksze oko, inakszy język i zęby, inaksze uszy, inaksza ręka i noga: jednak nie dla tego ma być niezgoda, iż głowa nie jest jako oko i noga jako ręka, iż ta niżej, a ta wyższej — por. 1 Kor 12, 12–17. [przypis edytorski]
jako Arystoteles powiada — Arystoteles, Polityka, ks. I. [przypis edytorski]
jakobin — członek lewicowego, rewolucyjnego klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej; przen.: zwolennik rewolucji. [przypis edytorski]
jakobin — członek lewicowego, rewolucyjnego klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
jakobini — członkowie republikańskiego klubu politycznego działającego w rewolucyjnej Francji, którego przywództwo objął Robespierre. [przypis edytorski]
jakobini — paryscy dominikanie, nazywani tak od nazwy siedziby zakonu: klasztoru św. Jakuba, założonego przy głównej osi miejskiej, gdzie rozpoczynał się szlak pielgrzymkowy z Paryża do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. [przypis edytorski]
jakobini — republikańskie ugrupowanie polityczne działające w okresie rewolucji francuskiej, znane głównie z okresu radykalizacji i rewolucyjnej dyktatury. [przypis edytorski]
jakobinizm — radykalnie lewicowe poglądy polityczne; od nazwy francuskich „jakobinów”, tzn. członków klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej 1789 roku. [przypis edytorski]
jakobinizm — radykalnie lewicowe poglądy polityczne; od nazwy francuskich „jakobinów”, tzn. członków klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
jakobin — tu: francuski dominikanin; od nazwy paryskiej siedziby zakonu: klasztoru św. Jakuba, założonego przy głównej osi miejskiej, gdzie rozpoczynał się szlak pielgrzymkowy z Paryża do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. [przypis edytorski]
jakobin — tu: francuski dominikanin. [przypis edytorski]
Jakobson, Roman (1896–1982) — rosyjski językoznawca i teoretyk literatury, jeden z twórców strukturalizmu, autor teorii funkcji aktu mowy. [przypis edytorski]
jak obszył (fraz.) — równo; akurat tyle. [przypis edytorski]
Jakob von Cahors — Name von Papst Johannes XXII. vor seiner Wahl. [przypis edytorski]
jakoby im (…) i kół nie pogorzał (starop.) — jakby się nic nie stało. [przypis edytorski]
jakoby im kół nie pogorzał (starop.) — że im to nic nie szkodzi. [przypis edytorski]
jako było w Pradze rozporządzono (daw.) — jak rozporządzono w Pradze. [przypis edytorski]
jakoby mu rogate kijce z gęby pirzchały — mówi wygrażając. [przypis edytorski]
jakobyście podobnym był — raczej: jakbyście podobni byli [panie]. [przypis edytorski]
jakoby — tu: aby. [przypis edytorski]
jakoby życzyła (starop. forma) — jakby sobie życzyła; jakby chciała. [przypis edytorski]
Jakoć polegli mocarze, którzy wybawiali lud Izraelski — 1 Mch 9, 21, ze zmianą lp na lm (w oryginale o samym Judzie Machabeuszu). [przypis edytorski]
jakoć to było — konstrukcja z partykułą ci, skróconą do -ć; inaczej: jak ci to było. [przypis edytorski]
Jak ocalenie godności ludzkiej zabrzmiał (…) głos Żelabowa — dzień po zamachu Żelabow złożył pisemną deklarację, stwierdzając, że jeśli nowy car zamierza stracić Rysakowa, to w imię sprawiedliwego traktowania powinien jego samego ukarać tak samo, gdyż on także dokonywał zamachów na Aleksandra II. [przypis edytorski]
jako chcąc — jak tylko się chce. [przypis edytorski]
Jakochmy słyszeli o Heliaszu, o Mojżeszu, o Helizeuszu i o innych — Eliasz: biblijny prorok słynący z cudów, miał zostać za życia zabrany do nieba na ognistym wozie; Mojżesz: biblijny przywódca, prorok, który wykonując rozkazy Boga, wyprowadził Izraelitów z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Elizeusz: biblijny prorok słynący z cudów, uczeń Eliasza. [przypis edytorski]
jako Chrystus świadczy — J 3, 34. [przypis edytorski]
jako cię zową (starop.) — jak cię zwą; jak się nazywasz. [przypis edytorski]
jako (daw., gw.) — jak. [przypis edytorski]
jako (daw., gw.) — tu: że. [przypis edytorski]
jako (daw., gw.) — że. [przypis edytorski]
jako Dawid król i prorok święty świadczy, mówiąc — Ps. 41, 1. [przypis edytorski]
jako (daw.) — że. [przypis edytorski]
jako dziś noszą — jak się dziś nosi; tzn. według obowiązującej mody. [przypis edytorski]
jak ogarów — dziś popr.: jak ogary. [przypis edytorski]
jako (gw.) — że. [przypis edytorski]
jako hardzi pani (daw.) — jak hardzi panowie. [przypis edytorski]
jako historie rzymskie świadczą — Valerius Maximus ks. 4. De paupertate. [przypis edytorski]
Jako i Cyrus, zwyciężywszy Assyriany a wziąwszy je pod swą moc, mówi do nich. — Ksenofont, Wychowanie Cyrusa, ks. 4. [przypis edytorski]
Jako i Dawid pisze, iż prawda a sprawiedliwość, potkawszy się na drodze, obłapiły się i pocałowały się — por. Ps 84, 11. [przypis edytorski]
jako i inszym — tak jak i innym. [przypis edytorski]
jako i pan Chrystus poświadcza — Mt 7, 15. [przypis edytorski]
jako i wiekiem starszy, i wykształceńszy naukowo — Bolesław miał wówczas (w 1099 r.) lat 13, zaś Zbigniew ok. 27; starszy z braci kształcił się w Krakowie i za granicą w klasztorze w Saksonii. [przypis edytorski]
jak ojciec rzucił Hefajstosem, kiedy ten matki chciał bronić — por. Iliada I 586–594. [przypis edytorski]
jako jeden powiedział — Horacy, List 2: Quidquid delirant reges, plectuntur Achivi [łac. Gdy królowie szaleją, cierpią Grecy — Red.WL]. [przypis edytorski]
jako jeden powiedział — Owidiusz, Ars Amatoria. [przypis edytorski]
jako jest w Objawieniu, bluźnią przybytek Boży, to jest ś. kościół jego i sługi święte jego, którzy w niebie mieszkają — Ap 13, 6. [przypis edytorski]
jakokolwiek (starop. forma) — jakkolwiek. [przypis edytorski]
jakolichmy skryślali (starop. forma) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -li-; znaczenie: jako też skryślalichmy, jak też przemierzaliśmy. [przypis edytorski]
Jako lwi ryk, tak postrach królewski — Jako ryk lwi, tak i gniew królewski Prz 19,12 (Biblia Wujka). [przypis edytorski]
jakom powiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: jak powiedziałem. [przypis edytorski]
jakom wyżej napisał — chodzi o obietnicę złożoną przez Jana Chryzostoma Paska podczas jego pobytu w Danii pannie Eleonorze Dywarne. [przypis edytorski]
jakom znakiem krzyża świętego sam poświadczył — znak krzyża stawiały na dokumentach osoby nieumiejące pisać. [przypis edytorski]
jako nabliżej (starop. forma) — dziś: jak najbliżej. [przypis edytorski]
jako na kuczkę przy winnicy — Iz 1, 8. [przypis edytorski]
jako napręcej (starop.) — jak najprędzej. [przypis edytorski]
jako na wojnę jechać winien — rozumie tu autor o popisach, które dawnych czasów były we zwyczaju, jako jest widzieć u Ładowskiego tit. Okazowanie; z czasem potem zaniedbane, wskrzeszone widzieliśmy za panowania tegoż monarchy. [przypis edytorski]