Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115559 przypisów.
hajduk — na dworach magnackich nazywano tak służących, lokai ubranych w strój węgierski. [przypis edytorski]
hajduk — służący a. szeregowy żołnierz. [przypis edytorski]
hajduk — służący. [przypis edytorski]
hajduk — służący ubrany w strój węgierski. [przypis edytorski]
hajduk — w wojsku polskim XVI i XVII w. szeregowiec piechoty węgierskiej, z czasem: służący ubrany na wzór piechoty węgierskiej. [przypis edytorski]
hajduk (z węg.) — członek służby lub straży przybocznej, lokaj. [przypis edytorski]
hajduk (z węg. hajdú) — zbrojny służący, lokaj. Nazwa stosowana w Polsce w XVIII w. wobec lokajów, zazwyczaj noszących węgierskie stroje, służących na dworach magnackich. Źródłosłów węgierski odnosi się do węgierskiej grupy etnograficznej zamieszkującej Hajduság, region geograficzny wchodzący w skład Kraju Zacisańskiego. Drugie znaczenie odnosi się do węgierskiego żołnierza piechoty. [przypis edytorski]
hajduk (z węg.) — służący. [przypis edytorski]
hajduk (z węg.) — służący ubrany na wzór piechoty węgierskiej. [przypis edytorski]
hajduk (z węg.) — zbrojny służący, lokaj. [przypis edytorski]
hajer (gw.) — górnik przodkowy. [przypis edytorski]
hajer (śląski) — górnik. [przypis edytorski]
Hajfa — największe miasto północnego Izraela i stolica administracyjna Dystryktu Hajfa. Jest to trzecie co do wielkości miasto w kraju pod względem powierzchni i ludności. [przypis edytorski]
hajno (gw.) — tam. [przypis edytorski]
hajnok (gw.) — tam gdzieś. [przypis edytorski]
hajno — żmudnie, z trudem. [przypis edytorski]
hajże (daw.) — dalej. [przypis edytorski]
hakafot — procesja wokół synagogi lub wewnątrz niej. [przypis edytorski]
Hakata — Niemiecki Związek Marchii Wschodniej (Deutscher Ostmarkenverein), niem. nacjonalistyczna organizacja działająca w latach 1894–1934 na terenie ówczesnych wsch. prowincji Niemiec; popularna nazwa stanowi akronim H-K-T od nazwisk jej założycieli: von Hansemann, Kennemann and von Tiedemann. [przypis edytorski]
Hakata — organizacja powołana w roku 1894 w celu germanizacji ziem polskich zaboru pruskiego. [przypis edytorski]
hakata — potoczna nazwa Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, nacjonalistycznej organizacji niemieckiej, utworzonej w 1892 r. w Poznaniu. [przypis edytorski]
Hakata — potoczna nazwa Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, nacjonalistycznej organizacji niemieckiej, utworzonej w 1892 w Poznaniu, pochodząca od pierwszych liter nazwisk założycieli: finansisty F. von Hansemanna oraz ziemian H. Kennemanna i H. von Tiedemanna. [przypis edytorski]
hakatyści — nacjonaliści niemieccy tępiący polskość i germanizujący ziemie polskie w zaborze pruskim. [przypis edytorski]
hakatystyczny — odniesienie do nacjonalistycznej organizacji niemieckiej (hakaty), która zajmowała się germanizacją ziem polskich. [przypis edytorski]
hakatyzm — idee i działania hakatystów, nacjonalistów niemieckich tępiących polskość i germanizujących ziemie polskie w zaborze pruskim. [przypis edytorski]
Hak — Hek-At, 13. nom Dolnego Egiptu, ze stolicą w Junu (w powieści: Anu, gr. Heliopolis), w pobliżu od wierzchołka Delty, 30 km na północ od Memfis. Centrum kultu Atuma-Re. [przypis edytorski]
haki i śmigownice, nośne kolubryny, kartaony — różnego rodzaju działa. [przypis edytorski]
hakownica — ciężka strzelba lontowa, opatrzona hakiem wystającym przy wylocie lufy; hakiem tym opierano strzelbę na murze, aby zminimalizować siłę odrzutu. [przypis edytorski]
hakownica — ręczna broń palna, powstała w końcu średniowiecza jako udoskonalona wersja rusznicy. [przypis edytorski]
hakownica — rodzaj daw. broni palnej. [przypis edytorski]
hakownica — strzelba długa, osadzona na klocu drewnianym. [przypis edytorski]
hałaburda (daw.) — awanturnik. [przypis edytorski]
hałasić (daw., gw.) — hałasować. [przypis edytorski]
hałastra (pogard.) — banda, zgraja. [przypis edytorski]
hałastra (pogard.) — o ludziach, którzy się głośno zachowują; banda, motłoch. [przypis edytorski]
hałłachować — wzywać Allaha. [przypis edytorski]
hałłakować — wydawać dzikie okrzyki bojowe, wzywać Allaha. [przypis edytorski]
hałła! — zawołanie wojenne Tatarów i Turków. [przypis edytorski]
hały (reg.) — miejsca „gołe”, pozbawione zalesienia, zadrzewienia. [przypis edytorski]
halabarda — broń drzewcowa, dziś służy jedynie jako broń reprezentacyjna. [przypis edytorski]
halabarda — broń kłująca na długim drzewcu. [przypis edytorski]
halabarda — broń składająca się z siekiery, grotu i haka, umiejscowionych na długim drzewcu. [przypis edytorski]
halabarda — dwuręczna broń na długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]
halabarda — dwuręczna broń na długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]
halabarda — dwuręczna broń o długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]
halabardnik — żołnierz uzbrojony w halabardę. [przypis edytorski]
halacha — prawo żydowskie złożone z 613 micw, tj. przykazań (nakazów, obowiązków), do których każdy dorosły Żyd ma się stosować. [przypis edytorski]
hala — górska łąka. [przypis edytorski]
hala Pyszna — dawna hala pasterska w górnej części Doliny Kościeliskiej, w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
Hala Waksmundzka — dawna hala pasterska w Tatrach Wysokich, położona w Dolinie Waksmundzkiej oraz na północnych zboczach Małej Koszystej. [przypis edytorski]
Halbe, Maks (1865–1944) — niemiecki pisarz naturalistyczny i dramaturg; popularyzator Haeckla; autor dramatów Jugend („Młodość”, 1893), Der Strom („Strumień”, 1904) i realistycznych romansów obyczajowych z życia wsi, o akcentach antyklerykalnych; współtworzył eksperymentalne teatry w Monachium, przyjaźnił się z Frankiem Wedekindem. [przypis edytorski]
Halbe, Max (1865–1944) — dramaturg niemiecki, przedstawiciel naturalizmu. [przypis edytorski]
halb (niem.) — pół. [przypis edytorski]
halc — kark. [przypis edytorski]
Halévy, Ludovic (1834–1908) — francuski pisarz, członek Akademii Francuskiej, autor sztuk teatralnych i librett operetkowych, współpracował z Henrim Meilhakiem. [przypis edytorski]
halebarda — dziś popr.: halabarda. [przypis edytorski]
halebardnik — dziś popr.: halabardnik. [przypis edytorski]
halebardnik — dziś popr.: halabardnik; żołnierz uzbrojony w halabardę: broń kłującą na długim drzewcu. [przypis edytorski]
Hale — dwie bliźniacze hale handlowe położone w śródmieściu Warszawy, na osiedlu Mirów, wybudowane w l. 1899–1901, nazwane później Halami Mirowskimi. [przypis edytorski]
Hale (fr. Les Halles) — nazwa dawnego najpopularniejszego targowiska miejskiego w Paryżu, istniejącego do lat 70. XX w., a równocześnie dzielnicy biedoty, gdzie się znajdowały. [przypis edytorski]
halegoria — alegoria, symboliczne przedstawienie treści. [przypis edytorski]
halerz — daw. drobna moneta czeska; przen. grosz. [przypis edytorski]
halerz — drobna jednostka monetarna Austro-Węgier, stanowiąca 1/100 korony; wprowadzona przez reformę walutową w 1892. [przypis edytorski]
halerz — drobna moneta używana na terenie Austro-Węgier. [przypis edytorski]
halerz — jednostka monetarna obowiązująca na Austro-Węgrzech. [przypis edytorski]
halerz — moneta w Austro-Węgrach. [przypis edytorski]
halerz — tu: grosz. [przypis edytorski]
halerz — w austriackiej części monarchii 1/100 korony. [przypis edytorski]
Hale — tu: Hale Mirowskie; zbudowane w l. 1899–1902 dwie bliźniaczo podobne, ustawione jedna za drugą hale handlowe w Warszawie, w dzielnicy Mirów (hala zachodnia na pl. Mirowskim 1 oraz hala wschodnia na pl. Żelaznej Bramy 1; były własnością miasta, które wynajmowało w nich stoiska kupcom i detalicznym przedsiębiorcom; do 1944 r. (kiedy zostały zniszczone w powstaniu warszawskim), stanowiły największy obiekt targowy w stolicy; po wojnie odbudowane. [przypis edytorski]
Hale — tu: hale targowe w Paryżu; od nich również pochodzi nazwa dzielnicy miasta. [przypis edytorski]
Hale — tu: hale targowe w Paryżu; stąd również nazwa dzielnicy miasta. [przypis edytorski]
half cash – half goods (ang.) — pół w gotówce, pół w towarach. [przypis edytorski]
Halina Dunin-Karwicka ps. „Janina”, „Lutowa” — (1917–1999) harcerka, służyła w Kedywie w słynnej kompanii „Agat” — „Pegaz”, uczestniczka akcji na Kutscherę 1 lutego 1944, w powstaniu łączniczka w batalionie „Parasol”, po wojnie pracowała jako lekarka. [przypis edytorski]
Halina Gall, z domu Kacicka (1890–1974) — aktorka. [przypis edytorski]
Halina Kłosińska ps. „Halina”, „Prypeć” (1919–1944) — łączniczka II Batalionu Wojskowej Służby Ochrony Powstania (WSOP) „Narew”, w powstaniu w Zgrupowaniu „Krybar”, ranna 18/19 września, zmarła 25 września w Otwocku. [przypis edytorski]
Halina, właśc. Halina Rubinek (1924–1943) — członkini żydowskiego ruchu oporu, łączniczka Dolka; zginęła 23 marca 1943 r. [przypis edytorski]
Halitherium (paleont.) — rodzaj wczesnego brzegowca (syreny), żyjącego ok. 38 mln lat temu. [przypis edytorski]
halizna — powierzchnia leśna, która po wycięciu drzew nie została ponownie zalesiona. [przypis edytorski]
halizna — tu: pustkowie, ziemia jałowa. [przypis edytorski]
halkion (z gr.) — odszczepieniec, rozłamowiec. [przypis edytorski]
Hallam, Henry (1778–1859), autor wydanej w 1818 książki o średniowieczu. [przypis edytorski]
Hall (ang.) — tu: dwór, posiadłość. [przypis edytorski]
hall — duży, reprezentacyjny korytarz. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Hallé, Charles (1819–1895) — niemiecki pianista i dyrygent; w 1848 przeniósł się do Anglii. [przypis edytorski]
Halle a. Saale — miasto powiatowe w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. [przypis edytorski]
Haller, Albrecht (1708–1777) — lekarz, fizjolog, botanik, pisarz i poeta szwajcarski; konserwatysta; profesor uniwersytetu w Getyndze (założyciel katedry anatomii oraz ogrodu botanicznego tamże), pełnił też różne funkcje publiczne w rodzinnym Bernie. Był autorem kilku powieści oraz popularnego w epoce poematu dydaktycznego Die Alpen, przede wszystkim zaś wielotomowego dzieła Elementa physiologiae corporis humani (1757–1766) dotyczącego anatomii i fizjologii; wprowadził wykorzystywane później terminy z tego zakresu, m.in. drażliwość (irritabilitas; w odniesieniu do reakcji mięśniowych), czułość (sensibilitas; w odniesieniu do nerwów), a także nadpobudliwość i nadwrażliwość; pojęcia te zostały na trwałe przyjęte w medycynie. [przypis edytorski]
Haller, Albrecht von (1708–1777) — szwajcarski lekarz, fizjolog, botanik i poeta. [przypis edytorski]
Hallerczycy — związek wojskowy utworzony pod dowództwem generała Józefa Hallera w 1918 roku. [przypis edytorski]
Haller, Józef (1873–1960) — generał wojska polskiego, legionista, pod koniec I wojny światowej dowódca tzw. błękitnej armii, zorganizowanej we Francji. [przypis edytorski]
Haller, Józef (1873–1960) — polski generał i polityk; od 1914 komendant Legionu Wschodniego, od 1916 dowódca II Brygady Legionów Polskich; od 1918 dowódca naczelny Armii Polskiej we Francji, tzw. błękitnej armii; dowódca Frontu Północnego w czasie wojny polsko-bolszewickiej; członek rządu RP na emigracji (1940–1943). [przypis edytorski]
Halle (Saale) — miasto w środkowych Niemczech, ob. część aglomeracji Lipsk-Halle; tu zamiast nazwy uczelni w tym mieście. [przypis edytorski]
Halli — być może chodzi o niemieckie miasto Halle. [przypis edytorski]
Hallmann, Bernard — właściciel szopu stolarskiego przy ulicy Gęsiej 30; (szop to określenie przedsiębiorstwa w getcie produkującego na potrzeby niemieckie). [przypis edytorski]
hallo boss (ang.) — cześć, szefie. [przypis edytorski]
Hallo, boy (ang.) — Cześć, chłopcze. [przypis edytorski]
Hall of Fame (ang.) — Sala Sławy. [przypis edytorski]
Hallo, guys, you belong to the army? Sure, we stay in Camp Clayton (ang.) — „Cześć, chłopaki, należycie do armii?”; „Pewnie, stacjonujemy w Camp Clayton”. [przypis edytorski]
hallo, hallo, cherchez Alba dans Larousse, très important (fr.) — halo, halo, poszukaj Alby w Laroussie, bardzo ważne [mowa o encyklopedii francuskiego wydawnictwa Éditions Larousse]. [przypis edytorski]
Halloween — popularne anglosaskie święto ludowe, obchodzone wieczorem 31 października; dzieci przebierają się podczas niego za duchy, demony i czarownice i chodzą od domu do domu, prosząc o dorosłych słodycze; od 1920 w Stanach Zjednoczonych odbywają się parady z okazji Halloween. [przypis edytorski]
hallu Niepodległości i sąsiedniego Kongresowego — Independence Hall oraz Congres Hall w Filadelfii. [przypis edytorski]
