Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14443 przypisów.
samli jest — daw. konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy jest sam. [przypis edytorski]
samli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li; znaczenie: sam jedynie, sam tylko. [przypis edytorski]
sam na sobie odniósł wyraźne znaki świadczące o tym, że mężnie stawał — rany, z których czasem wywiązywały się dłuższe choroby. [przypis tłumacza]
Samnicka Brama — nieistniejący element architektoniczny; nazwa ta jest jednak znacząca: przywołuje nazwę ludu Samnitów, rdzennych mieszkańców Italii (Samnia leżała na wsch. od Lacjum, ze stolicą w Malventum, dziś: Benewent), którzy w IV w. p.n.e. toczyli wojny z Rzymem, zrzeszając przeciwników nowego, ekspansywnego państwa w tzw. Związek Samnicki; pokonani przez przeciwny im Związek Latyński, wielokrotnie jeszcze starali się skorzystać z rebelii przeciw Rzymowi; ostatecznie w I w. p.n.e. ich kraj został spustoszony, a Samnici sprzedani w niewolę; Samnita stał się synonimem gladiatora, niewolnika. [przypis edytorski]
sam nie ratował, a przecież wodzów o to skarżył i skargą swą ich zabił, ażeby sam ocalał — moralnie najbardziej druzgocący zarzut (zob. ustępy 3 i 2, koniec), choć politycznie biorąc, oligarchowie wdzięczni powinni być za to, że Teramenes tym postępkiem utorował drogę zwycięstwu Sparty i oligarchii. [przypis tłumacza]
sam nie zwie (daw.) — sam się nie dowie. [przypis edytorski]
samoburczy — samoniszczycielski. [przypis edytorski]
samochcąc (daw.) — z własnej woli. [przypis edytorski]
samochcąc — z własnej woli. [przypis edytorski]
samochód-elektrolux (daw.) — dosł. samochód-odkurzacz, czyli zamiatarka ssąca, pojazd komunalny do czyszczenia ulic, wyposażony w obrotowe szczotki oraz dmuchawę zasysającą zgarnięte zanieczyszczenia do kontenera. [przypis edytorski]
samo ciało radium otrzymało nazwę „Curie” — w roku 1910 nazwę „curie” (pol. „kiur”) nadano jednostce miary radioaktywności, odpowiadającej aktywności 1 g czystego izotopu radu o liczbie masowej 226. Jednostka ta została w 1975 w układzie SI zastąpiona w bekerelem (Bq), od nazwiska Henriego Becquerela, który razem z małżeństwem Curie otrzymał w 1903 Nagrodę Nobla za odkrycie i badanie promieniotwórczości. [przypis edytorski]
samoczwart (daw.) — sam z trzema towarzyszami. [przypis edytorski]
samoczwart (daw.) — we czterech. [przypis edytorski]
Samoczwart gwiazdy świeciły jaskrawo — Tu poeta przez te cztery gwiazdy alegorycznie wyobraża cztery cnoty kardynalne, jakimi są: roztropność, sprawiedliwość, siła woli i umiarkowanie. [przypis redakcyjny]
samoczwart (przestarz.) — w towarzystwie złożonym z czterech osób. [przypis edytorski]
samoczwart — sam z trzema towarzyszami (razem we czterech). [przypis edytorski]
samoczwart (starop.) — we cztery osoby (wraz z osobą mówiącą). [przypis edytorski]
samoczwarty (starop.) — w towarzystwie trzech osób, razem we cztery osoby. [przypis edytorski]
samoczwart z Szymonem — we czworo; Szymon z trzema towarzyszami (towarzyszkami). [przypis edytorski]
samo dla siebie, czyli ostateczny, bezwzględny byt, absolutnie już do niczego niesprowadzalny — zwracam uwagę, że pogląd mój nie ma nic wspólnego z teorią Bergsona, uznającego pojęciowe poznanie za nieadekwatne z rzeczywistością i przeciwstawiającego mu poznanie intuicyjne. Jest to według mnie zupełnie bezpłodne podstawianie bezpośredniego przeżywania za nie same. [przypis autorski]
samo dla siebie — dalej będę opuszczał dodatek „samo dla siebie”, uważając, że jest ono już zawarte w samym symbolu (AT). [przypis autorski]
samodur (ros. самодур) — samolub, egocentryk. [przypis edytorski]
samo dwoje (starop. forma) — dziś: sami dwoje. [przypis edytorski]
samodział — gruba tkanina wełniana lub lniana. [przypis edytorski]
samodział — grube płótno tkane ręcznie. [przypis edytorski]
samodział — materiał tkany na ręcznym krośnie; szorstka, dość gruba tkanina, najczęściej wełniana. [przypis redakcyjny]
samodziałowy — wykonany z grubego płótna wyprodukowanego na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]
samodziałowy — wykonany z tkaniny wyprodukowanej na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]
samodziałowy — zrobiony z samodziału, czyli ręcznie tkanego lnu lub wełny. [przypis edytorski]
samodział — proste sukno domowej roboty. [przypis edytorski]
samodział — tkanina tkana na ręcznym krośnie. [przypis edytorski]
samodział — tkanina wełniana lub lniana, tkana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]
samodział — tkanina wełniana lub lniana, wyprodukowana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]
samodział — tkanina z wełny lub lnu tkana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]
samodzierczy a. samodzierżczy (daw.) — tyrański, jedynowładczy, władający absolutnie. [przypis edytorski]
samodzierczy a. samodzierżczy (daw.) — tyrański, jedynowładczy, związany z władzą absolutną. [przypis edytorski]
samodzierczy a. samodzierżczy (daw.) — związany władzą absolutną, jedynowładztwem, tyranią. [przypis edytorski]
samodzierstwo (daw.) — władza absolutna, jedynowładztwo. [przypis edytorski]
samodzierżca — jedynowładca, władca absolutny. [przypis edytorski]
samodzierż (daw.) — jedynowładca, samodzierżca, władca absolutny. [przypis edytorski]
samodzierżec lub raczej samodzierżca — władca rządzący niepodzielnie, władca absolutny. [przypis edytorski]
Samodzierżyca Rusów — władczyni absolutna Rosji, caryca Katarzyna II; w wydaniu z 1816 r. zamiast „jarzma Samodzierżycy Rusów” wydrukowano: „jarzma cudzego”. [przypis edytorski]
samodzierzstwo (z ros.) — samodzierżawie, tj. władza absolutna. [przypis edytorski]
samodziesięć — sam z 9 towarzyszami, w dziesięciu. [przypis redakcyjny]
samogonka — wódka pędzona nielegalnie, przez prywatne osoby domowym sposobem; bimber. [przypis edytorski]
samoho (ukr.) — samego. [przypis edytorski]
Samoistność i trwałość promieniowania uranowego (…) — [por.] Becquerel, „Comptes rendus”, t. CXXVIII, s. 771; Elster i Geitel, „Beibl.”, t. XXI, s. 455. [przypis autorski]
samoistny — tu: osobisty, dokonywany osobiście. [przypis edytorski]
samo jedne — dziś popr.: samo jedno. [przypis edytorski]
samojedź a. samojed — ludożerca. [przypis redakcyjny]
samojedź (starop.) — ludożerca. [przypis edytorski]
Samojedzi — grupa ludów zamieszkujących płn.-zach. Syberię. [przypis edytorski]
Samojedzi — koczujący szczep w północnej Syberii. Niżowi Samojedzi to rybacy, inni — pastuchy lub myśliwi. [przypis redakcyjny]
Samojedzi — wspólna nazwa kilku narodów zamieszkujących zach. Syberię. [przypis edytorski]
Samojłowicz, Rudolf (1881–1939) — radziecki badacz polarny, profesor (1928), doktor nauk geograficznych (1934); kierownik radzieckiej wyprawy ratunkowej, która w 1928 na lodołamaczu „Krasin” uratowała zaginioną ekspedycję arktyczną Umberto Nobilego ze sterowca „Italia”; kierownik naukowej części międzynarodowej wyprawy na sterowcu „Graf Zeppelin” (1931), w kolejnych latach kierownik wypraw na lodołamaczach; aresztowany w 1938, w 1939 rozstrzelany, został zrehabilitowany w 1957. [przypis edytorski]
samokilk — sam z kilku towarzyszami. [przypis redakcyjny]
samołówka — pułapka, tu: zasadzka. [przypis edytorski]
samołówka — pułapka zamykająca się samoczynnie po wpadnięciu zdobyczy. [przypis edytorski]
samołów — pułapka na dzikie zwierzęta. [przypis edytorski]
samolot Fi-156 Storch — Fieseler Fi 156 „Storch” („Bocian”) — trzyosobowy niemiecki samolot rozpoznawczo-łącznikowy, produkowany od 1935 roku, używany przez Luftwaffe na wszystkich frontach II wojny światowej, uzbrojony w jeden karabin maszynowy MG 15 kal. 7,92 mm. [przypis edytorski]
Samo nas niebo (…) siebie rozumie bydź godne — łacińska konstrukcja accusativi cum infinitivo; [znaczenie: samo niebo uważa nas za godnych siebie; red. WL]. [przypis redakcyjny]
samopał — długa prymitywna broń palna, używana w XVI-XVII w. [przypis edytorski]
samopał — prymitywna broń palna, używana przez Kozaków w XVI i XVII w. [przypis redakcyjny]
samopał — prymitywna broń palna, używana w XVI i XVII w. [przypis edytorski]
samopał — ręczna broń palna, rodzaj rusznicy. [przypis edytorski]
samopał — rodzaj dawnej długiej broni palnej. [przypis edytorski]
samopał — rodzaj dawnej ręcznej broni palnej. [przypis edytorski]
samopał — strzelba. [przypis redakcyjny]
samopas (daw.) — bez opieki. [przypis edytorski]
samopas (daw.) — sam jeden. [przypis edytorski]
samopiąt (daw.) — w pięć osób; sam z czterema towarzyszami. [przypis edytorski]
samopięć (daw.) — sam z pięcioma towarzyszami; w sześciu. [przypis edytorski]
samopięt, samodziesięć (daw.) — w pięciu, w dziesięciu; sam z czterema lub dziewięcioma towarzyszami. [przypis edytorski]
samopięt — sam z czterema towarzyszami. [przypis edytorski]
samopięt (starop.) — w pięciu, sam z czterema towarzyszami. [przypis redakcyjny]
samopięty (starop.) — [sam] z czterema innymi [towarzyszami]. [przypis redakcyjny]
samopięty (starop.) — sam z czterema towarzyszami; Cyrena samopięta (w oryg. „dove cinque cittadi hebbe C.”)/: Cyrena z czterema innymi miastami. [przypis redakcyjny]
samo piekło wieczne zdawało się przytułkiem, schronieniem od piekła doczesnego — ibid., s. 74. [przypis autorski]
samora (reg.) a. samura — samica świni domowej, maciora. [przypis edytorski]
samorództwo — teoria mówiąca tym, że niektóre organizmy mogą powstawać samorzutnie, bez udziału podobnych organizmów żywych (np. muchy powstające bezpośrednio z gnijącego mięsa), ostatecznie obalona przez Ludwika Pasteura. [przypis edytorski]
samorództwo — teoria o powstawaniu życia z formy nieożywionej. Pasteur ostatecznie ją obalił, co zdecydowanie ułatwiło pracę naukową jego następcom. [przypis edytorski]
samorządu — περὶ τῆς τοῦ ἔθνους αὐτονομίας; Clementz mówi w odsyłaczu: „sie wollen nicht mehr unter Fürsten aus dem ihnen verhassten Idumäergeschlecht, sondern unmittelbar unter römischer Oberherrschaft stehen”. [przypis tłumacza]
samorzutnie — tu: samodzielnie. [przypis edytorski]
samosam (daw.) — samotnie, w pojedynkę. [przypis edytorski]
Samosata — Σαμόσατα, stolica Kommageny, położona nad Eufratem, dziś kupa rozwalin pod Someisat. [przypis tłumacza]
Samosierra — przełęcz w Hiszpanii, 30 listopada 1808 zdobyta przez polskich ułanów na służbie Napoleona. [przypis edytorski]
samosiódm (daw.) — w siedem osób; sam z sześcioma towarzyszami. [przypis edytorski]
Samos — mowa o wspomnianej wcześniej wyspie Same. [przypis edytorski]
samostrzał — rodzaj kuszy. [przypis edytorski]
Samos — wyspa, jedna z Cyklad na Morzu Egejskim u wybrzeża Azji Mniejszej, na której mieściła się sławna świątynia Hery (w mit. rzym.: Junony). [przypis edytorski]
Samos — [wyspa na M. Egejskim], jedna ze Sporad, obok Azji Mniejszej, jakieś pół stopnia geograficznego niżej Aten, główna stacja floty ateńskiej. [przypis tłumacza]
Samos — wyspa na Morzu Egejskim, ośrodek kultu Hery. [przypis edytorski]
samosześć (daw.) — w sześć osób (najczęściej: osoba mówiąca albo gł. bohater opowieści z pięcioma towarzyszami). [przypis edytorski]
samosześć (daw.) — w sześciu ludzi. [przypis edytorski]
samota — samotność. [przypis redakcyjny]
samotnia — schronienie samotnika; pustelnia. [przypis edytorski]
Samotnieć ja chodzę, wyklęta z ich szeregu — dusza zabitego nie może zaznać ukojenia w Hadesie, dopóki nie jest pomszczona. [przypis redakcyjny]
Samotni — τοῦ σηκοῦ, tabernaculi, des Allerheiligsten (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
samotno — dziś: samotnie. [przypis edytorski]
samotnym — w oryg. niem. kahlen, raczej: ogołocony. [przypis edytorski]
