Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | ukraiński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski
Znaleziono 2995 przypisów.
poźrymy — dziś popr. forma 1.os.lm trybu rozk.: spójrzmy. [przypis redakcyjny]
pożądna — pożądana. [przypis redakcyjny]
pożądnej — pożądanej, upragnionej. [przypis redakcyjny]
pożądne — [tu:] pożądane. [przypis redakcyjny]
pożądny (daw.) — pożądany. [przypis redakcyjny]
pożądny (daw.) — pożądany [upragniony]. [przypis redakcyjny]
pożądny (starop.) — pożądany, upragniony. [przypis redakcyjny]
pożałować (z ros.) — zlitować się [przypis redakcyjny]
pożałowanie — politowanie, darowanie życia. [przypis redakcyjny]
Pożałuj dla Chrysta Spasa, dla Pereczystoj Boharodyce, dla Mikuły Cudotworce (z rus.) — Zmiłuj się, przez Chrystusa Zbawiciela, przez przeczystą Bogurodzicę, przez Mikołaja Cudotwórcę. [przypis redakcyjny]
pożegnanim (starop. forma N.) — pożegnaniem; za tym nieodpowiednim pożegnanim: z powodu tego nie zapowiedzianego, niewłaściwego pożegnania. [przypis redakcyjny]
pożenie — pogoni; od ż. formy żonę, żeniesz itd.; b. częste w pomnikach w. XIV i XV i u pisarzy w. XVI. [przypis redakcyjny]
pożerca ogień — pożerczy ogień. [przypis redakcyjny]
pożerca ognień — pożerczy ogień. [przypis redakcyjny]
pożoga (przen.) — dramatyczne wydarzenia, zwykle wojenne, niosące zniszczenie i cierpienie. [przypis redakcyjny]
pożyć (starop.) — pokonać. [przypis redakcyjny]
pożyć (strop.) — zniszczyć, pokonać. [przypis redakcyjny]
po żyle uparać (upruwać) — o wielkim lęku i bólu. [przypis redakcyjny]
poza kraty — co oznaczało kratę na sali sądowej, wyjaśnia Koźmian: „Na drugiej stronie stołu od drzwi, w małym ustępie, na trzech wyniosłych stopniach, miejsce wszerz całego stołu dla mecenasów, to jest obrońców prawników, które to miejsce nazywano kratką, że wyniosłością swoją przed ich piersiami półka przesłaniała ich od sędziów” (K. Koźmian, Pamiętniki, Warszawa 1907, cz. I, s. 30). [przypis redakcyjny]
Pozbawił szlachtę jej urzędów — Chcąc powściągnąć szlachtę, wziął za pokojowca niejakiego Benarda, który do reszty przywiódł ją do rozpaczy. [przypis redakcyjny]
pozbawiony przez najwyższą przez siebie uznawaną władzę prawa stwierdzenia swej niewinności — cała historia znajduje się w Aktach Komitetu Ogółu Emigracji Polskiej w Londynie, tyczących się korespondencji 1836 r. w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]
pozbyta — popr.: pozbawiona. [przypis redakcyjny]
pozdychali (starop.) — poumierali. [przypis redakcyjny]
pozew (z 9 marca 1615 r.) Andrzeja i Henryka Firlejów (…) — [por.] Rel. castri crac. t. 546, p. 341. [przypis redakcyjny]
pozierać (daw.) — patrzeć, spozierać. [przypis redakcyjny]
poziome ostatki — ścielące się po ziemi pędy. [przypis redakcyjny]
Po złagodzonej białości spostrzegłem, że już na szóstą gwiazdę nieba wbiegłem — Planeta Mars zwykle kiedy wschodzi, świeci blaskiem czerwonym, a planeta Jowisz blaskiem białym. [przypis redakcyjny]
poznają, jakimi to żołnierzami w obronie swych ognisk są ci ludzie pokoju, którzy nie umieją napadać na ogniska drugich i którzy zapomnieli wartości pieniądza — trzy następujące ustępy, aż do: „…żeby miała zdrajcę na czele rządu”, zostały opuszczone w pierwszym wydaniu na żądanie Wielhorskiego. Pojawiły się w druku dopiero w wydaniu z 1801 r. Wydawca zaznacza, że wziął je z rękopisu, należącego do Mirabeau. [przypis redakcyjny]
Poznaję ślady dawnego płomienia — Wiersz zastosowany tu dosłownie z Eneidy Wirgiliusza księgi IV: Agnosco veteris vestigia flammae. [przypis redakcyjny]
poznański — biskup Wojciech Tulibowski herbu Nałęcz (1654–1665). [przypis redakcyjny]
poznanie nasze zaczyna się wraz z doświadczeniem — „doświadczenie” (Erfahrung) jest to według Kanta „poznanie” (Erkenntniss) przedmiotów (Gegenstände), ukazujących się nam w przestrzeni i czasie; mogą to być poznania poszczególne lub też ich zbiór cały. Poznania takie wyróżnić trzeba od prostych wrażeń zmysłowych, które wcale nie są jeszcze poznaniami i nie tworzą doświadczenia; to bowiem wówczas dopiero powstać może, gdy do wrażeń dołączymy pojęcia powszechności i konieczności, zaczerpnięte z umysłu naszego. Tego atoli zasadniczego twierdzenia, że samo doświadczenie nigdy by nam nie dało pojęcia powszechności i konieczności, Kant nigdzie nie dowodzi, uważając je z góry za pewnik. [przypis redakcyjny]
poznasz, wartość ślubu jak wysoka (…) — Kto przed Bogiem ślubuje, nie może już używać wolnej woli, tylko musi przeciw woli zadość czynić ślubowi. Stąd ta wysoka wartość ślubów, przez które największy z bożych darów, wolną wolę, na ofiarę poświęcamy. [przypis redakcyjny]
poznego — późnego. [przypis redakcyjny]
Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]
pozór (daw.) — wygląd. [przypis redakcyjny]
pozór — daw. wygląd, współ. łudzące wrażenie, zob. na pozór, pod pozorem, z pozoru. [przypis redakcyjny]
pozór — tu: wygląd. [przypis redakcyjny]
pozorne (daw.) — pokaźne, świetne. [przypis redakcyjny]
pozorne — okazałe, słuszne. [przypis redakcyjny]
pozorniejszy — tu: wyglądający zewnętrznie zachęcająco, sprawiający robiące wrażenie pozory. [przypis redakcyjny]
pozorny — tu: okazały, widowiskowy. [przypis redakcyjny]
pozorny — wspaniały, świetny. [przypis redakcyjny]
pozostający (…) pod wpływem dusznej atmosfery rodzinnej — zob. Życiorys Schopenhauera. [przypis redakcyjny]
pozostanie nam jeszcze możność próbowania, czy w poznaniu praktycznym nie znajduje się danych, by określić owo transcendentne pojęcie Bezwarunkowości (…) dostać się poza granicę wszelkiego możliwego doświadczenia — jest to zapowiedź zużytkowania idei Boga, wolności i nieśmiertelności w Krytyce praktycznego rozumu, korzystającej z owego swobodnego pola, jakie rozum teoretyczny zostawia poznaniu nadzmysłowemu, z samych czystych pojęć. [przypis redakcyjny]
pozostawa (przestarz.) — pozostaje. [przypis redakcyjny]
pozrzeć — zjeść. [przypis redakcyjny]
Pozwanie na sąd było aktem przemocy i jak gdyby rodzajem fizycznego przymusu — Rapit in jus, Horat, lib. I sat. IX. Dlatego to nie można było pozywać przed sąd tych, którym się byto winnym niejaki szacunek. [przypis redakcyjny]
po związku — tj. po rozwiązaniu związku. [przypis redakcyjny]
po zwierzęcem śledzie (starop.) — zamiast: [po zwierzęcym] śladzie; por. obiad, po obiedzie. [przypis redakcyjny]
Pozwolę sobie załatwić tu pewną sprawę osobistą. P. Emil Haecker napisał, że ja wziąłem mojego Nieczajewa (z Płomieni) od Dostojewskiego. Pan Haecker albo nie czytał Biesów, albo nie umie w ogóle czytać (tzn. rozumieć), albo spekuluje na analfabetyzmie swoich czytelników. W Biesach Dostojewski przedstawił Nieczajewa jako Piotra Wierchowieńskiego. Kto zechce wziąć do ręki Biesy i przeczytać je, zrozumie, że moje twierdzenia co do p. Haeckera są całkiem słuszne i grzeszą tylko zbytecznym umiarkowaniem. [przypis redakcyjny]
pozwolić więcej w miastach — dom szlachcica był prawnie wolny od obowiązku dostarczania wojskowych kwater, dom mieszczanina podlegał mu; przeciwko wybrykom żołnierstwa miasta pomniejsze nie miały w praktyce środka obrony, szlachcic zaś poza skargą do Komisji Radomskiej, miał otwartą drogę do skargi na sejmiku i w Sejmie; dodać należy, że wojsko stało po miastach; stąd nieustanne zatargi. [przypis redakcyjny]
pozytura (daw.) — położenie. [przypis redakcyjny]
pozytura (daw., z łac.) — położenie. [przypis redakcyjny]
pozytura — położenie. [przypis redakcyjny]
pozyturze — postawie. [przypis redakcyjny]
pozytywka — rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu. [przypis redakcyjny]
prątek (starop.) — pręcik. [przypis redakcyjny]
prababka psalmisty — Ruth, prababka króla i psalmisty Dawida. [przypis redakcyjny]
pracę do dostąpienia obywatelstwa naznaczając — czyniąc z pracy warunek używania praw obywatelskich. [przypis redakcyjny]
pracej — pracy. [przypis redakcyjny]
prace podstawowe i minimalne… — Witold, jako przedstawiciel młodego pokolenia pozytywistów, zapoznaje Marynię z głównymi założeniami nowego prądu, zalecającego ograniczenie się do „małego” programu reform, zwanego inaczej programem pracy od podstaw i pracy organicznej. Sprowadzał się on przede wszystkim do haseł gospodarczego rozwoju kraju i podniesienia oświaty wśród ludu w ramach ustroju kapitalistycznego. [przypis redakcyjny]
prace (starop.) — dziś popr.: pracy. [przypis redakcyjny]
Prace swojej przed grubym spalonej Moskalem./ I na to-żeś zarobił Władysławie Czwarty?! — Na żądanie moskiewskie spalono w Warszawie r. 1649 epopeję Twardowskiego Władysław IV, król polski i szwedzki, jako ubliżającą Moskwie. [przypis redakcyjny]
practicatum axioma (łac.) — doświadczona prawda. [przypis redakcyjny]
practicatum axioma: Rex erat Helisabeth, verum regina Iacobus, imperiosus mulier (łac.) — powtarzane zdanie: „Była królem Elżbieta, ale królową był Jakub, chciwy władzy niewieściuch”; mowa o Elżbiecie I Tudor (1533–1603), królowej Anglii i Irlandii od 1558 r. oraz jej następcy, Jakubie I Stuarcie (1566–1625), królu Szkocji od 1567 r. i Anglii od 1603 r. [przypis redakcyjny]
praecedentia saecula patres calumniarum (łac.) — przeszłe wieki ojcami potwarzy. [przypis redakcyjny]
praecipua rerum ad famam dirigenda (łac.) — najważniejsze sprawy kierować trzeba ku sławie. [przypis redakcyjny]
praecipue (łac.) — zwłaszcza. [przypis redakcyjny]
praecipuum annalium munus, ne virtutes sileantur, utque pravis dictis factisqne ex posteritate, ex infamia metus sit (łac.) — głównym zadaniem roczników, żeby cnót nie pomijano milczeniem i żeby nikczemne słowa i czyny lękały się potomności i niesławy. [przypis redakcyjny]
praeconceptum odium (łac.) — powziętą nienawiść. [przypis redakcyjny]
praecursores (łac.) — straż przednia. [przypis redakcyjny]
praecustodio (łac. neol.) — z góry zastrzegam. [przypis redakcyjny]
praedestinatio (łac.) — przeznaczenie. I to błędne mniemanie ówczesne, mogące usprawiedliwiać wiele złych rzeczy, odejmować wartość dobrym. [przypis redakcyjny]
praefixionem (łac.) — oznaczony termin. [przypis redakcyjny]
praeiudicata antecedentia (łac.) — przykłady z przeszłości. Pasek ma tu na myśli rokosze, które podnosiły jednostki, takie jak Zebrzydowski czy Lubomirski, gdy teraz występuje kilku malkontentów, całe stronnictwo oligarchów. [przypis redakcyjny]
praeiudicata (łac.) — poprzednie wyroki w sprawie sądowej; tu: doświadczenia. [przypis redakcyjny]
praeiudicata (łac.) — przykłady. [przypis redakcyjny]
praeiudicatum (łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
praeiudicatum (łac.) — przykład, doświadczenie. [przypis redakcyjny]
praelataque est Pollionis fina non aliam ob causam quam quod mater eius in eodem coniugio manebat (łac.) — wyżej ceniono córkę Polliona nie z innej przyczyny, jeno z tej, że jej matka trwała w jednym małżeństwie. [przypis redakcyjny]
prae oculis (łac.) — przed oczyma, na widoku. [przypis redakcyjny]
prae oculis (łac.) —przed oczyma. [przypis redakcyjny]
prae oculis (łac.) — przed oczyma. [przypis redakcyjny]
prae oculis timorem Dei (łac.) — przed oczyma bojaźń boską. [przypis redakcyjny]
praepostere (łac.) — za późno. [przypis redakcyjny]
praesagia (łac.) — wróżby. [przypis redakcyjny]
praesens (łac.) — obecny. [przypis redakcyjny]
praesens (łac.) — osobiście, obecny. [przypis redakcyjny]
praesentes in publicis (łac.) — obecni na sejmie. [przypis redakcyjny]
praesentier das giver — prezentuj broń, okaż broń; w piechocie polskiej cudzoziemskiego autoramentu była w tym czasie komenda niemiecka. [przypis redakcyjny]
praesentis contractus (łac.) — niniejszy układ. [przypis redakcyjny]
praesentissimi solis (łac.) — obecności słońca. [przypis redakcyjny]
praesentit (łac.) — przeczuwa. [przypis redakcyjny]
praesidia (łac.) — załogi. [przypis redakcyjny]
praesidiarii (łac. B.) — obrońcy. [przypis redakcyjny]
praesidium (łac.) — załoga. [przypis redakcyjny]
praetensionem (łac.) — pretensję, żądanie. [przypis redakcyjny]
praetensiones (łac.) — pretensje, żądania. [przypis redakcyjny]
praevalui (łac.) — przemogłem. [przypis redakcyjny]
praevenire (łac.) — uprzedzić. [przypis redakcyjny]
