Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7358 przypisów.
Będąc na wolności widziałem dużo; po uwięzieniu dowiedziałem się więcej jeszcze… — J. Douillet, Moscou sans voiles, Paris, Spes 1917, s. 232. [przypis autorski]
będąc pod klątwą, jako przyjaciel cesarza — chodzi o klątwę, jaką obłożył papież Aleksander III cesarza Fryderyka I Barbarossę w 1160 r. [przypis edytorski]
będąc w baczeniu uniosły (starop.) — tracąc kontakt z rzeczywistością, rozsądek. [przypis edytorski]
będąc większą od Xiężyca, mieszkańcy iey muszą być — jest to jeden z przykładów niepoprawności składniowej, częstej u M. D. Krajewskiego, jak również w piśmiennictwie epoki: między zdaniami zachodzi niezgodność podmiotów. [przypis edytorski]
Będą dwie powieści — w polskim tłumaczeniu znalazła się tylko jedna z nich. Ponadto w angielskiej wersji pismo stworzone przez rodzeństwo składało się z jeszcze kilku krótkich kolumn, m.in.: ciekawostek naukowych, poezji (w tym wspomnianego wcześniej Wraku Malabaru, tj. Strachów Malabaru), odpowiedzi na własne listy i porad ogrodniczych. Niedokończona powieść Dicka nosiła tytuł: Sam Redfern, czyli pogrzeb zbójcy (Sam Redfern, or the Bush Ranger's Burial). [przypis edytorski]
…będą mi mogli oddać tę przysługę — wydawca opuścił tu widocznie cały ustęp, zastępując go kropkami. Zapewne wspomniał tu Stendhal, że był we Włoszech lub gdzie indziej świadkiem faktów, które przyjaciele jego, dyplomaci, mogliby potwierdzić. [przypis tłumacza]
Będą siedzieć bez króla, bez pana, bez ołtarza, bez ofiary — Oz 3, 4. [przypis edytorski]
będą warczały na cię — będą ci przykre. [przypis redakcyjny]
będą winni (starop.) — będą mieli powinność. [przypis edytorski]
będąż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do -ż. [przypis edytorski]
będąż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy będą. [przypis edytorski]
Będą za to wchodzić w rachubę [przy zestawieniu z Krzywickim] Julian Marchlewski i Wacław Nałkowski — J. Marchlewski, Chimeryczny pogląd na stosunek społeczeństwa do sztuki, „Prawda” 1901, nr 19–20; przedruk: O sztuce. Warszawa 1957, s. 202–218. W. Nałkowski, „Chimera” wobec ewolucji, „Głos” 1901, nr 10. [przypis autorski]
będę adoptował — dziś poprawnie: adoptuję. [przypis edytorski]
będęć (daw. forma) — skrót od: będę ci. [przypis edytorski]
Będę ci śpiewał jak mrące łabędzie — nawiązanie do legendy o łabędziu, który ma śpiewać tylko raz w życiu, tuż przed śmiercią. [przypis edytorski]
będę lepiej — kalka z fr. je serai mieux; sens: lepiej się poczuję, będę zdrowsza. [przypis edytorski]
będę miał liść kolczaty ostu — Na marginesie autografu rysunek liścia ostu. [przypis redakcyjny]
Będę prawdopodobnie oskarżony… — od tego miejsca trzy następujące ustępy cenzor wykreślił. [przypis autorski]
Będę szukał (…) nie wzbroni — To zakończenie, na pozór niedostateczne, jest jedynym tutaj prawdziwym i możebnym. Molier rozwiązuje niekiedy swoje komedie dorywczo i sztucznie, aby zakończyć na wesoło tragiczne konflikty, ale nigdy żadna postać nie zbacza u niego na włos z linii swego charakteru. W większości jego sztuk charaktery i namiętności rodziców czy opiekunów stoją na przeszkodzie do połączenia kochanków i wówczas można tę przeszkodę usunąć; ale tutaj pewne właściwości charakteru niepodobne do pogodzenia tkwią w samym Alceście i Celimenie. To, co ich dzieli, nie jest zewnątrz nich, ale w nich samych. Tak więc od początku do końca sztuka ta jako „komedia charakterów” jest bez skazy. [przypis tłumacza]
„Będę teraz próbował — pisze — rozpocząć w miejscowym tygodniku „Voce” kampanię o polskiej literaturze, ale czy dam sobie radę z włoszczyzną, nie wiem. Wstrzymał mnie dotąd inny wzgląd, mianowicie nie chciałem przez druk artykułów ściągnąć do redakcji pisma życzliwych informacji o mojej osobie: przypadkiem jednak dowiedziałem się, że ex re mojego długiego pobytu tutaj, tam już interesowano się mną i wszelkie relacje od różnych rodaków zdołały wyrobić tylko dość żywe zainteresowanie intelektualne: a ponieważ pismo niezmiernie dzielne ma jednak pewne upodobanie do excentrytetów, więc z tej strony przeszkód nie będzie, zresztą będę pisać incognito: ale powtarzam, że wątpię, czy dam sobie z językiem radę: pisanie byłoby rozkoszą, ponieważ filozoficznie panuje między mną a redakcją niemal jednomyślność całkowita”. (List z 3 V 1910). [red. WL].
[przypis redakcyjny]
będę twoim przewodnikiem – Ażeby z ciemnego lasu namiętności nas wyprowadzić, ażebyśmy na nowo w błąd i grzech nie wpadli, dostatecznym radcą i przewodnikiem jest rozum, który wykrywając nam całą szpetotę występku lub zbrodni, poucza nas zarazem, czego unikać, a co czynić powinniśmy. [przypis redakcyjny]
Będę wam jako Achates — Imię Achatesa stało się synonimem wiernego przyjaciela. [przypis tłumacza]
będę wierną — dziś raczej: będę wierna. [przypis edytorski]
będęż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy będę, czyż będę. [przypis edytorski]
będęż (…) miał (daw.) — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy będę, czyż będę. [przypis edytorski]
Będęż śmiał mówić tutaj o konfederacjach, a nie podzielić przekonań uczonych — Mably występuje przeciwko konfederacjom. „Konfederacje — wywodzi — przynosiły korzyść Polakom tylko dlatego, ponieważ mieli rząd potworny; są złem, służącym do złagodzenia innego zła. Ileż to razy bylibyście utracili wolność, gdyby wam nie było wolno podnosić rokoszów w jej obronie i zachowywać jej z bronią w ręku. Ale bardzo to źle, jeżeli potrzebuje się aż takiego środka przeciw władzy arbitralnej, i Polska nie będzie szczęśliwa, dopóki rozumne prawa nie nauczą jej obchodzić się bez niego. Konfederacje schlebiają przyjemnie waszym magnatom; przedstawiają jakowaś ideę zwierzchnictwa, podobającą się ich pysze, a wiem, że pycha możnych nie słucha rozumu. Rozsądek wasz więc przepisuje wam milczenie w tym względzie. Zresztą wasza drobna szlachta, może nie nazbyt w polityce wprawna, z pewnością uważałaby za rzecz dziwną a nawet śmieszną, gdyby konfederaci barscy, którzy ocalili Rzeczpospolitą, chcieli w drodze wyraźnego prawa zabronić zwyczaju konfederacji. Powinniście się zadowolić ustaleniem zasad rządu dostatecznie mądrych, tak, żeby nie odczuwano nadal konieczności zawiązywania spisków i chwytania za broń, by śpieszyć na pomoc ojczyźnie”. W dalszym ciągu wiąże konfederacje ściśle z losem liberum veto i twierdzi, że z chwilą zniesienia tego ostatniego konfederacje staną się niepotrzebne. [przypis redakcyjny]
Będę zadawał ciosy, krzycząc: »Bierzcie wszystko!« — dwuznaczna sytuacja zmusza Enobarba, który już postanowił przejść na stronę Cezara, do obłudy. [przypis tłumacza]
będem — dziś popr.: będę. [przypis edytorski]
bėdinas — vargšas. [przypis edytorski]
Bėdinas — vargšas. [przypis edytorski]
będzieć pomocna (starop.) — skrót od: będzie ci pomocna. [przypis edytorski]
będzieć — skrót od: będzie ci. [przypis edytorski]
Będziecie jako bogowie, wiedząc dobre i złe — por. Rdz III 5; łac. Eritis sicut deus, scientes bonum et malum. [przypis edytorski]
Będziecie mi królestwem kapłańskim i świętym ludem — Wj 19, 6. [przypis edytorski]
Będziecie nieprzyjaciołom waszym służyli w głodzie, w pragnieniu, w obnażeniu i we wszytkim niedostatku… — Pwt 28, 48. [przypis edytorski]
będziecie w odpowiedzi — będziecie odpowiedzialni. [przypis edytorski]
Będzie dużo, dużo światła. Stary Goethe byłby zadowolony — nawiązanie do słów „Więcej światła!”, jakie miał wypowiedzieć Goethego na łożu śmierci. [przypis edytorski]
będzielić długo bujał (starop.) — czy ci długo pożyje. [przypis edytorski]
będzieli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy będzie. [przypis edytorski]
będzieli z moją szablą twa złączona — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli twa szabla będzie z moją złączona. [przypis edytorski]
będziem (daw. forma) — skrót od: będziemy. [przypis edytorski]
będziem (daw., gw.) — skrócone od: będziemy. [przypis edytorski]
będziem (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będzie mianowany w tym roku biskupem polnym i będzie dawał przedchodniom błogosławieństwo nogami — To jest: wisiał na szubienicy. [przypis tłumacza]
Będziem jeszcze go pytali — będziemy jeszcze o niego pytali. [przypis edytorski]
będziem o się dbali (starop. forma) — skrót od: będziemy dbali o siebie. [przypis edytorski]
będziem — skrócona forma 1.os.lm: będziemy. [przypis edytorski]
będziemy mieli (…) z jakie pięćdziesiąt tysięcy — dziś popr.: będziemy mieli jakieś pięćdziesiąt tysięcy a. będziemy mieli z pięćdziesiąt tysięcy. [przypis edytorski]
będziemy prowadzić straż tylną — w czasie odwrotu najniebezpieczniejsze zadanie. [przypis tłumacza]
Będziemy razem… — we fragmencie tym można odczytać nawiązanie do ballady Mickiewicza Świtezianka, w której również tajemnicza pani jeziora zawiera śluby z młodzieńcem, a następnie poddaje próbie jego wierność. Grabiec, przez swą rubaszność i całkowitą nieczułość na romantyczne nastroje, przekształca to nawiązanie w satyrę na miłość romantyczną. [przypis edytorski]
Będziemy ryczeli wszyscy jako niedźwiedzie, będziemy jęczeli jako gołębice (…) — Por. Iz 59, 9–11. [przypis tłumacza]
będziemyż mieli — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; inaczej: czy będziemy mieli. [przypis edytorski]
będziemy z Ajschylosem mówili o innym człowieku, który do państwa innego należy — w oryginale w drugiej części zdania użyte wyrażenie z dramatu Ajschylosa Siedmiu przeciw Tebom (w. 451): „powiedz o innym [atakującym], co do innej bramy przypisany” (Eteokles do zwiadowcy). [przypis edytorski]
Będziemy zapewne oczekiwać od Płazów, żeby w przypadku konfliktu wojennego broniły naszych wybrzeży, ale wówczas nie możemy pozbawiać ich pewnych praw obywatelskich, na przykład prawa wyborczego, prawa do zgromadzeń, reprezentacji (…) — Niektórzy brali równouprawnienie Płazów tak dosłownie, że domagali się, żeby Salamandry mogły piastować wszelkie publiczne urzędy w wodzie i na ziemi (J. Courtaud) albo żeby stworzyć z nich w pełni uzbrojone podmorskie pułki z własnymi głębinowymi dowódcami (generał sił morskich Desfours), albo nawet żeby dozwolone były małżeństwa mieszane ludzi z Płazami (adwokat Louis Pierrot). Przyrodnicy oponowali wprawdzie, że takie małżeństwa w ogóle nie są możliwe, ale maître Pierrot oświadczył, że nie chodzi o biologiczną możliwość, lecz o zasadę prawną, i że sam jest gotów pojąć za żonę samicę Płaza, żeby udowodnić, iż wspomniana reforma prawa małżeńskiego nie pozostanie jedynie na papierze. (Monsieur Pierrot stał się potem wziętym adwokatem w sprawach rozwodowych).
(Nadmieńmy tu w luźnym związku, że zwłaszcza w prasie amerykańskiej od czasu do czasu pojawiała się informacja o dziewczynach, które ponoć podczas kąpieli zostały zgwałcone przez Płazy. Dlatego w Stanach Zjednoczonych mnożyły się przypadki, gdy Płazy były chwytane i linczowane, a głównie palone na stosie. Daremnie uczeni występowali przeciwko temu ludowemu zwyczajowi, twierdząc, że z przyczyn anatomicznych takie przestępstwo jest ze strony Salamander fizycznie niemożliwe. Wiele dziewcząt przysięgało, że były molestowane przez Płazy, dzięki czemu dla każdego porządnego Amerykanina sprawa była jasna. Potem cieszące się popularnością palenie Płazów zostało ograniczone przynajmniej przez to, że mogło się odbywać tylko w soboty i to pod dozorem strażaków. Wtedy też powstał Ruch Przeciwko Linczowaniu Płazów, na którego czele stał czarnoskóry wielebny Robert J. Washington i do którego zgłosiły się setki tysięcy ludzi, jednak bez wyjątku samych czarnoskórych. Amerykańska prasa zaczęła twierdzić, że ten ruch ma znamiona ruchu politycznego i wywrotowego. Dlatego dochodziło do napadów na dzielnice czarnoskórych i spalono wielu mieszkańców, którzy w swych kościołach modlili się za Braci Płazy. Niechęć wobec nich osiągnęła szczyt, gdy od podpalonego murzyńskiego kościoła w Gordonville zajęło się całe miasto. Ale to nie należy już bezpośrednio do historii Płazów.)
Spośród udogodnień i korzyści, które faktycznie stały się udziałem Płazów, wymieńmy przynajmniej niektóre: każda Salamandra miała swoją metrykę i była zarejestrowana w miejscu pracy; musiała mieć urzędowe pozwolenie na pobyt; musiała płacić podatek pogłówny, który odprowadzał za nią pracodawca i potrącał jej go z wyżywienia (ponieważ Płazy nie dostawały wynagrodzenia w pieniądzach). Podobnie musiała płacić najemne za zamieszkiwany kawałek wybrzeża, powszechne narzuty, opłaty za postawienie drewnianego ogrodzenia, opłaty szkolne i inne obciążenia publiczne. Po prostu musimy lojalnie przyznać, że pod tym względem postępowano z nimi tak jak z innymi obywatelami, doświadczały więc jednak jakiegoś równouprawnienia.
[przypis autorski]
będzie pan twój wnuk — mój wnuk będzie panem („z panów”). [przypis edytorski]
będzie przykładem inszem (starop.) — będzie przykładem dla innych. [przypis edytorski]
będzie sługa równo z panem, niewolnica równa z panią swoją i kapłan z ludem, i bogaty z ubogim, i ten, co kupił imienie, równy z tym, co przedał — Iz 24, 2, z opuszczeniami wyliczenia. [przypis edytorski]
będzieszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy będziesz. [przypis edytorski]
będzieszli(starop.) — jeśli będziesz. [przypis edytorski]
Będziesz pod zamkowymi murami szpiegował? (…) No, przeżegnaj się przede śmiercią! — kuchta dworski Antoni był świadkiem ucieczki Henryka Walezego (list Tomasza Plazy do Marcina Kromera), zob. Jagiellonki Przeździeckiego. [przypis autorski]
„Będziesz wierna małżonkowi, którego wybierzesz”, a potem wydać ją przemocą za nudnego starca — wszystko, nawet drobnostki, śmieszne jest u nas w sprawach tyczących wychowania kobiet. Na przykład w r. 1820, pod rządami tych samych szlachciców, którzy potępili rozwód, ministerium wysyła do Laon biust i posąg Gabrieli d'Estrées [Gabrielia d'Estrées — metresa Henryka IV. przyp. red.]. Posąg będzie ustawiony na publicznym miejscu, widocznie dla rozbudzenia w młodych dziewczętach miłości do Burbonów i zachęcenia ich w razie potrzeby, aby nie były oporne sympatycznym królom i dały potomstwo tej dostojnej rodzinie. Ale w zamian toż samo ministerium odmawia miastu Laon biustu marszałka Sérurier, dzielnego człowieka, który nie znał się na amorach i który co więcej gminnie rozpoczął karierę od prostego żołnierza. (Mowa generała Foy, „Kurier” z dnia 17 czerwca 1820. Dulaure, w swojej ciekawej Historii Paryża, rozdział: Miłostki Henryka IV.) [przypis autorski]
będziesz wiózł z kozy — będziesz powoził zaprzęgiem z kozła (rodzaj siedzenia na przedzie powozu). [przypis edytorski]
Będziesz za mną tęskniła, będziesz smutna i zła — początkowe słowa znanej przedwojenne piosenki Będziesz za mną tęskniła, słowa: Jerzy Ryba, ps. Jerry (1909– po 1941), muzyka: Józef Wilner (1905–1942?). Tango śpiewał m.in. Adam Aston, właśc. Adolf Loewinsohn (1902–1993). [przypis edytorski]
będziesz (…) zdała — będziesz się wydawała. [przypis edytorski]
będzieta (gw.) — będziecie. [przypis edytorski]
będzie to książka (książeczka) — mowa tu o rękopisie jeszcze niewydanym p. t. Życie, etyka i rewolucja. [przypis redakcyjny]
będziewa (daw., gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będziewa (daw., gw.) — będziemy; zachowana w gwarze ludowej daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]
będziewa (gw.) — będziemy; daw. starop. forma liczby podwójnej zachowana w gwarze. [przypis edytorski]
będziewa (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
będziewa oba (starop.) — będziemy oboje. [przypis edytorski]
będzie — w wersji Goreckiego (pisanej w czasach istnienia Królestwa Polskiego), z której pochodzi ta strofa: „było”. [przypis edytorski]
będzież — czy będzie. [przypis edytorski]
będzieżli (…) użyteczny — daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że-, skróconą do -ż- oraz partykułą pytającą -li; znaczenie: czyż będzie użyteczny; czy będzie użyteczny. [przypis edytorski]
będzież to — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy będzie. [przypis edytorski]
Będzie zawsze wielka różnica między poddaniem sobie tłumu a rządzeniem społeczeństwem… — jeśliby nawet poddanie się jednostek panującemu mogło uzasadnić jego władzę, to byłaby usprawiedliwiona dopiero władza panującego, ale społeczeństwo samo wcale jeszcze nie byłoby uprawnione. Społeczeństwa nie byłoby w ogóle, tzn. organizmu prawnego związanego powszechnym interesem wszystkich członków. Istniałby tylko panujący i niewolnicy, niemający pomiędzy sobą żadnej wspólności. [przypis tłumacza]
bękart — dziecko poczęte poza małżeństwem. [przypis edytorski]
bękart — dziecko pozamałżeńskie. [przypis edytorski]
bękart (pogard.) — dziecko pozamałżeńskie. [przypis edytorski]
bękart — tu obelż.: dziecko. [przypis edytorski]
Béla Kun a. Béla Kohn (1886–1939) — w 1919 r. przywódca komunistycznej Węgierskiej Republiki Rad. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre-Jean de (1780–1857) — francuski poeta, autor piosenek. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre Jean de (1780–1857) — francuski poeta, autor piosenek. [przypis edytorski]
Béranger, Pierre-Jean de (1780–1857) — francuski poeta, zasłynął jako autor piosenek i wydatnie przyczynił się do ukształtowania tradycji francuskiej chanson. [przypis edytorski]
Bėrukė — bėros (tamsiai rudos) spalvos arklys. [przypis edytorski]
Beaconsfield — właściwie Beniamin Disraeli (1804–1881), polityk angielski, przywódca konserwatystów, w tym czasie premier i kierownik polityki zagranicznej Wielkiej Brytanii. [przypis redakcyjny]
Beardsley, Aubrey (1872–1898) — ang. rysownik i ilustrator tworzący w stylu secesji; jego czarno-białe grafiki, dekadenckie i groteskowe, cechowały się uproszczeniem form, giętkością linii i ornamentalnością. [przypis edytorski]
Beardsley, Aubrey (1872–1898) — rysownik angielski, w swych ilustracjach do utworów Wilde'a i in. stosował elementy ornamentacyjne i fantastyczne. [przypis edytorski]
Beardsley'owski — od nazwiska Aubrey'a Beardsley'a (1872–1898), ang. rysownika, którego secesyjne ilustracje towarzyszyły m.in. wydaniu Salome Oscara Wilde'a. [przypis edytorski]
Beasts, Men and Gods (ang.) — Zwierzęta, ludzie, bogowie, książka Ferdynanda Ossendowskiego. [przypis edytorski]
Beata a. Beatryce — małżonka Amona, matka Bradamanty. [przypis redakcyjny]
Beata — Beata d'Este, małżonka Ludwika Sforcy, księcia mediolańskiego, który za życia jej był potężny, po jej śmierci utracił księstwo i umarł w więzieniu we Francji. [przypis redakcyjny]
Beati immaculati in via (łac.) — „Błogosławieni, którzy nie splamią się w drodze”, Psalm 119. [przypis tłumacza]
beati possidentes (łac.) — szczęśliwi posiadacze. [przypis edytorski]
beati possidentes (łac.) — szczęśliwi posiadacze. [przypis redakcyjny]
beati quorum (łac.) — Beati quorum rentissae sunt iniquiates [szczęśliwi, którym odpuszczono nieprawości; red. WL]. [przypis tłumacza]
Beati quorum remissae sunt iniquitates (łac.) — Szczęśliwy ten, komu została odpuszczona nieprawość; Psalm 32 (31). [przypis edytorski]
Beati, quorum tecta sunt peccata — „Błogosławieni, którym grzechy odpuszczono”; tym pierwszym wierszem Psalmu 32 Matylda pozdrawia poetę, który w chwili, gdy będzie skąpany w wodzie letejskiej, jako uprzednio oczyszczony od grzechów, straci pamięć tychże grzechów. [przypis redakcyjny]
Beatius est dare quam accipere (łac.) — Lubiej jest dawać niż otrzymywać. [przypis tłumacza]
Beatrice — nowela wydana w 1867 r. [przypis edytorski]
