Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 174203 przypisów.
wyszedłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wyszedłem wcześniej, uprzednio (tzn. przed czynnościami i wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]
wyszedł ogień sprzed Wiekuistego — ogień wyszedł „z Najświętszego Miejsca w Przybytku, idąc przez złoty ołtarz, spalił na nim kadzidło, co zawsze poprzedzało spalanie codziennych ofiar całopalnych, tam też potem dosięgnął synów Aharona, gdy ich spalił (por. Kpł 10:2); następnie wyszedł, wspiął się na ołtarz i pochłonął na ołtarzu ofiarę całopalną i opłatną”, Raszbam 9:24 [1]. [przypis tradycyjny]
wyszedł ogień — wyszedł ogień, „aby najpierw spalić kadzidło na wewnętrznym [ołtarzu, por. przypis do Kpł 9:24], ale natknął się tam na synów Aharona i uśmiercił ich, po czym [ogień] wyszedł stamtąd i dotarł do ołtarza zewnętrznego, gdzie pochłonął ofiarę całopalną”, Raszbam do 10:2 [2]. [przypis tradycyjny]
wyszedszy — dziś popr.: wszedłszy. [przypis edytorski]
wyszedszy (starop. forma) — dziś: wyszedłszy. [przypis edytorski]
wyszego (daw.) — dziś: wyższego. [przypis edytorski]
Wyszegrad — w oryg. łac. castellum Wysegrad; gród nad Wisłą. [przypis edytorski]
Wyszehrad — tu: wzgórze w Pradze, na prawym brzegu Wełtawy (w innym znaczeniu: miasto na Węgrzech). [przypis edytorski]
wyszej (daw.) — dziś: wyżej. [przypis edytorski]
Wyszła i za nią spieszy (…) spina — por. Wergiliusz, Eneida, IV, 136–140 w tłumaczeniu Franciszka Wężyka. [przypis redakcyjny]
wyszła Lea naprzeciw niego — «Cały ten fragment [przytoczony jest w Torze] po to, by pouczyć, że intencją Pramatek było urodzić dzieci pochodzące od Jakuba, gdyż był to człowiek sprawiedliwy i dobry […]. A to że Lea wyszła mu naprzeciw powodowane było względami obyczajowymi, ponieważ Jakub nie wiedział o sprawie [z mandragorami] i szedł jak zwykle do namiotu Rachel, a nie byłoby to obyczajne, gdyby Lea wyciągnęła go z namiotu siostry po tym, gdy już tam wszedł», zob. Radak do 30:16. [przypis edytorski]
wyszła za męża postronnego — Raszi precyzuje: gdy poślubi ona lewitę lub zwykłego Żyda (israela), nie kogoś z rodu kohenów, zob. Raszi do 22:12 [1]. [przypis tradycyjny]
wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym: które wyszły. [przypis edytorski]
wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z Chalkis na Eubei. [przypis edytorski]
wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z obozu konfederackiego. [przypis edytorski]
wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: które wyszły (tu: pochodziły) z pracowni Golfe-Juanu. [przypis edytorski]
wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: zostały wydane, ogłoszone). [przypis edytorski]
wyszłe — dziś: takie, które wyszło. [przypis edytorski]
wyszłem — dziś popr. forma: wyszedłem. [przypis edytorski]
Wyszło mu to z pamięci lub z głowy i głupstwo popełnił — Iliada IX 537. [przypis tłumacza]
wyszłych z biodra — hebr. יֶרֶךְ (jerech): biodro, udo, niekiedy tłumaczone jako lędźwie. Biodro jest tu eufemizmem na męski organ rozrodczy, który znajduje się w pobliżu bioder, zob. Ibn Ezra do 1:5.
Ibn Ezra: rabi Abraham ben Meir ibn Ezra (1092–1167), żył w Hiszpanii; uczony, poeta, filozof i komentator Biblii.
[przypis tradycyjny]
wyszły czas — przeszły czas, przekroczony czas. [przypis edytorski]
wyszły — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły jakby spod jednego odlewu. [przypis edytorski]
wyszły — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: który wyszedł. [przypis edytorski]
wyszlą — dziś popr.: wyślą. [przypis edytorski]
wyszlamować — wyjąć (metafora odnosząca się do wyjmowania szlamu z cieku wodnego). [przypis edytorski]
wyszlę — dziś popr.: wyślę. [przypis edytorski]
wyszle (daw.) — dziś: wyśle. [przypis edytorski]
wyszle — dziś popr. forma 3 os. lp. cz.przysz.: wyśle. [przypis edytorski]
wyszle — dziś popr.: wyśle. [przypis edytorski]
wyszlem — dziś popr.: wyślemy. [przypis edytorski]
wyszli byli — forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym: wyszli do góry wcześniej, zanim Tvardstrup rozpoczął ćwiczenia. [przypis edytorski]
wyszli, i pobłogosławili lud — „Wypowiedzieli słowa: »I niech będzie upodobanie Boga Pana naszego nad nami, a sprawę rąk naszych utwierdź pośród nas; tak, sprawę rąk naszych, utwierdź ją« (Ps 90:17), czyli: oby było wolą, że Szechina [Boża obecność] spocznie na dziele waszych rąk. Jako że całe siedem dni upełnomocniania, gdy Mojżesz ustawiał Przybytek i pełnił w nim służbę [kapłańską], po czym każdego dnia składał go z powrotem, Szechina nie spoczęła na [Przybytku], lud Israela czuł się zawstydzony i mówił do Mojżesza: Mojżeszu, nauczycielu nasz, cały trud, który podjęliśmy był to po, aby Szechina zamieszkała pomiędzy nami, byśmy wiedzieli, że odkupiony nam został grzech [złotego] cielca. Dlatego [Mojżesz] powiedział im: »To, co rozkazał Wiekuisty, uczyńcie a ukaże się wam Majestat Wiekuistego« (9:6), Aharon mój brat, jest bardziej znamienity i ważniejszy ode mnie, to poprzez jego ofiary i jego posługę spocznie na was Szechina i będziecie wiedzieć, że to Bóg go wybrał”, Raszi do 9:23 [2]. [przypis tradycyjny]
wyszlij — dziś popr.: wyślij. [przypis edytorski]
wyszlij — dziś popr.: wyślij. [przypis redakcyjny]
wyszli niektórzy z ludu, aby zbierać — „Pomimo tego, że nie potrzebowali [pożywienia], wyszli sprawdzić, czy rzeczywiście nie będzie [manny] w tym dniu”, Bechor Szor do 16:27. [przypis tradycyjny]
wyszliśmy byli — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym; znaczenie: wyszliśmy wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
wysznuchtać (gw.) — wywąchać. [przypis edytorski]
wyszpocić (daw.) — wykrzywić, przekręcić, zmienić. [przypis redakcyjny]
wyszpocić — wykrzywić, przekręcić, zmienić. [przypis redakcyjny]
wyszprycowany — wymyty, spryskany. [przypis edytorski]
Wysz Radoliński, Piotr (ok. 1354–1414) — biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]
wyszrubowany — dziś: wyśrubowany. [przypis edytorski]
wysztyftowany — daw. wystrojony, wyszykowany. [przypis edytorski]
wysztywniony — dziś: usztywniony. [przypis edytorski]
wyszwarcowany — uczerniony. [przypis redakcyjny]
wyszwarcowany (z niem.) — uczerniony. [przypis edytorski]
wyszybajło (daw. pot.) — wykidajło, mężczyzna pilnujący porządku, którego zadaniem jest usuwanie niepożądanych gości z lokalu. [przypis edytorski]
wyszydzają państwo… — ambicje ateńskie miały oczywiście nieco tragikomizmu w ramie światowładnego imperium Aleksandra Wielkiego. [przypis tłumacza]
Wyszy — niestaranne skrócenie oznaczające zapewne butelkowaną wodę mineralną z Wysowej Zdroju. [przypis edytorski]
wyszynk — tu: podrzędny lokal, w którym można się napić alkoholu. [przypis edytorski]
wyszypłać — zwykle: wysypłać, wysupłać i wyszypłać; wydać z sypełka, z ciężkim sercem. [przypis redakcyjny]
wyszyplił — wysupłał. [przypis edytorski]
wyszywać to kolorami — na wspaniałej szacie ofiarowywanej bogini Atenie podczas jej głównego święta w Atenach. [przypis edytorski]
wytaskać (gw.) — wynieść (z trudem), wydźwignąć. [przypis edytorski]
wytchli — dziś popr. forma: wytchnęli. [przypis edytorski]
wytchnieć (daw.) — odechce ci się. [przypis redakcyjny]
wytchnieć — odechce mu się. [przypis redakcyjny]
wytchniony — tu: wydostający się w płuc wraz z wydechem. [przypis edytorski]
wytcze — forma stpol., wytka. [przypis redakcyjny]
wytępiona zostanie dusza ta z ludu swojego — hebr. נִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ (nichreta hanefesz): dosł. 'dusza zostanie odcięta'. כָּרֵת (karet): 'odcięcie' to szczególnie dotkliwa kara odłączenia od ludu żydowskiego. Tora wymienia 36 takich przypadków, gdy złamanie prawa pociąga za sobą karet (zob. Miszna, Keritot 1:1). Istnieją różne interpretacje rabiniczne, czym jest ta kara, może to być ostracyzm społeczny, przedwczesna śmierć (przed 60 rokiem życia), rodzaj śmierci duchowej, czy bezpotomność. Lecz jest to kara wymierzana przez Boga, nie przez ludzi. Nieobrzezany mężczyzna naraża się na karet dopiero, gdy dorośnie do wieku, w którym odpowiada już za swoje czyny, ale ojciec, który nie obrzezał swojego syna, nie ponosi tej kary, niemniej jednak ojciec ten jest winny, że złamał przykazanie, zob. Raszi do 17:14. [przypis edytorski]
Wytępiono ludzi, lecz nie zabito idei; babizm żyje w wielu sercach i mózgach — Bab zaczął głosić swą doktrynę w r. 1848. Szczegóły o babizmie w źródłowym dziele M. de Gobineau: Religions et philosophies dans l'Asie Centrale. [przypis autorski]
wytępionym będzie — hebr. יָחֳרָם (jochoram) od rdzenia חָרַם (charam) całkowicie wytępić, poświęcić na zniszczenie, objąć zakazem, wykląć, ekskomunikować. Ramban komentuje, że tu oznacza to karę śmierci z wyroku sądu, zob. Ramban do 22:19 [1]. Raszi wyjaśnia, że kara śmierci groziła nie tylko za składanie ofiar, ale także za palenie kadzidła, lanie wina na ołtarz i inne rytuały podobne tym, które odprawiane były w Świątyni na cześć Boga. Jednak nie za takie czynności, które nie przypominały rytuałów żydowskich, jak np. spryskiwanie wody przed figurą czy całowanie bożka, chyba że była to czynność obrzędowa wymagana dla kultu tego bożka, zob. Raszi do 22:19 [2]. [przypis tradycyjny]
wytecz (daw.) — choroba nożna koni, psów itp. [przypis edytorski]
wytelefonować kogoś (daw.) — dziś: zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]
wytelefonować kogoś (daw.) — osiągnąć kogoś przez telefon, zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]
wytelefonować kogoś (daw.) — zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]
wyterminować — wysłowić. [przypis redakcyjny]
wytkę — dziś popr. forma 1. os.lp: wytkam a. utkam. [przypis edytorski]
wytknąć — tu: wytyczyć. [przypis edytorski]
wytknąć — zarzucać coś komuś. [przypis edytorski]
wytłómaczać — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłómaczyć — dziś popr. pisownia: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłómaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłoczona z opoki — tryskająca ze skały. [przypis edytorski]
wytłoczonej, dla oświetlania — „Oliwki były tłuczone w moździerzu, a nie mielone w tłoczni, aby nie było [w oliwie] żadnego osadu. Po tym jak utoczono [w ten sposób] pierwszą kroplę [oliwy do oświetlania], można było przełożyć oliwki do tłoczni i zmielić je, ta druga oliwa była niezdatna do świecznika, ale odpowiednia do ofiar pokarmowych”, Raszi do 27:20 [2]. [przypis tradycyjny]
wytłomaczyć (daw.) — dziś: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłomaczyć — dziś popr. forma: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
wytłumaczono mi to [jak kiełkuje zboże] od dawna: przez gnicie — w księgach Biblii: Jeśli ziarno pszeniczne wpadłszy w ziemię, nie obumrze, samo zostawa, lecz jeśli obumrze, wielki owoc przynosi (J 12, 24); co ty siejesz, nie bywa ożywione, jeśli pierwej nie obumrze (1 Kor 15, 36); tłum. Jakuba Wujka. [przypis edytorski]
wytłumaczony zresztą jasno wierszem poprzedzającym — poprzedni wers brzmiał: „Chwała, interes — oto jego Bóg, jego prawo” i znajdował się podobno po przeciwnej stronie portretu. [przypis edytorski]
wytłumaczże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
wytłumaczże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: wytłumacz koniecznie. [przypis edytorski]
Wytoczony w walkach powstańczych wielki strumień krwi najlepszej (…) wiem, jak liczny, jak bujny, jak zapalony duchem świętym — E. Orzeszkowa, Listy, Warszawa 1938, II, cz. 2, s. 161. Listy do A. Drogoszewskiego. [przypis autorski]
wytoki — wyłogi. [przypis redakcyjny]
wytrącać — tu: potrącać; obniżać zapłatę za pracę. [przypis edytorski]
wytrącę — tu: potrącę (z wynagrodzenia). [przypis edytorski]
wytrącił — dziś popr.: potrącił. [przypis edytorski]
wytrąci się z zasług — potrąci się z pensji; odejmie się z sumy wynagrodzenia. [przypis edytorski]
wytracę go — Raszi komentuje, że jednak cała rodzina nie jest skazywana na karę odcięcia, ale na inne cierpienia, zob. Raszi do 20:5 [2]. [przypis tradycyjny]
wytracona będzie dusza ta — hebr. וְנִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ הַהִוא (wenichreta hanefesz hahi) dosł. odcięta będzie dusza ta. Mowa tu o karze zwanej karet, zob. przypis do Kpł 4:2, która wymierzana była przez Boga, nie przez ludzi. [przypis tradycyjny]
wytracona będzie dusza ta — Raszi uczy, że to kara wymierzana z Nieba, w przypadku gdy nie było ostrzegania przez świadków, zob. Raszi do 31:14 [2]. [przypis tradycyjny]
wytracona będzie dusza ta spośród Israela — hebr. נִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ (nichreta hanefesz) dosł. dusza zostanie odcięta; כָּרֵת (karet) odcięcie to szczególnie dotkliwa kara odłączenia od ludu żydowskiego. Tora wymienia 36 takich przypadków, gdy złamanie prawa pociąga za sobą karet (zob. Miszna, Keritot 1:1). Istnieją różne interpretacje rabiniczne, czym jest ta kara, może to być ostracyzm społeczny, przedwczesna śmierć (przed 60 rokiem życia), rodzaj śmierci duchowej czy bezpotomność. Lecz jest to kara wymierzana przez Boga, nie przez ludzi. „Można by wywnioskować, że człowiek zostanie odcięty od Israela, ale pójdzie sobie do innego ludu, lecz na innym miejscu (Kpł 22:3) napisane jest sprzed oblicza Mojego, co oznacza: na każdym miejscu, które jest Moim terenem [czyli wszędzie], człowiek będzie jak odcięty”, zob. Raszi do 12:15. [przypis tradycyjny]
wytracone — u Cylkowa: zatracone, ale do tej pory tłumaczył ten czasownik jako wytracić. Jest to odniesienie do kary odcięcia (karet). Raszi uczy, że kara ta spada i na mężczyznę i na kobietę, którzy dopuszczają się zakazanych stosunków, zob. Raszi do 18:29 [1]. [przypis tradycyjny]
wytrajlować (daw. pot.) — wyłudzić, wyprosić. [przypis edytorski]
wytrefiona — pięknie ułożona, sfalowana. [przypis redakcyjny]
wytrokowaliśmy — zamieniliśmy. [przypis autorski]
wytrwać (starop.) — tu: przetrwać, przetrzymać. [przypis redakcyjny]
wytrwany (starop.) — do wytrwania, do przetrwania, do wytrzymania; przykre czyniąc gorąco wytrwane (szyk przestwny): czyniąc przykre gorąco możliwe do wytrzymania. [przypis edytorski]
