Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 12916 przypisów.
Pułapki miłości — komedia Pierre'a Marivaux z 1722 r. [przypis edytorski]
pułap — maksymalna wysokość, jaką jest w stanie osiągnąć statek powietrzny. [przypis edytorski]
pułap — tu: (daw.) drewniany strop albo sufit. [przypis edytorski]
Pułaskich obu — w działaniach konfederacji barskiej brało udział kilku przedstawicieli rodziny Pułaskich, dwaj najważniejsi to ojciec Józef (1704–1769), współtwórca i marszałek konfederacji barskiej, oraz jego syn Kazimierz (1745–1779), który zginął w bitwie pod Savannah jako generał wojsk walczących o niepodległość Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Pułaski, Józef (1704–1769) — wódz konfederacji barskiej. [przypis edytorski]
Pułaski, Kazimierz (1745–1779) — dowódca konfederacji barskiej, zginął w bitwie pod Savannah jako generał wojsk walczących o niepodległość Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Puławska — ulica w Warszawie, zaczynająca się w dzielnicy Mokotów. [przypis edytorski]
Puławy — miasto powiatowe w województwie lubelskim. [przypis edytorski]
pułk grecki — obecność greckich oddziałów najemnych w armii egipskiej jest poświadczona dopiero za panowania Psametycha I (664–610 p.n.e.), który nawiązał bliższe stosunki ze światem helleńskim. [przypis edytorski]
pułki zaśpiewały jednym głosem, odjeżdżając: „Anioł Pański zwiastował Najświętszej Pannie Marii”, i z tą pieśnią znikły Szwedom z oczu — modlitwa Anioł Pański jest tu jeszcze jednym symbolem przewagi nad Szwedami jako nieuznającymi kultu maryjnego luteranami. [przypis edytorski]
pułkownik Adam Borkiewicz (1896–1958) — oficer służby stałej WP, historyk, członek Komendy Głównej AK, po wojnie szykanowany przez władze komunistyczne, autor pierwszej monografii powstania warszawskiego. [przypis edytorski]
pułkownik Frydrychów — pułkownik Fryderyka, tj. Fryderyka Witelsbacha (1596–1632), elektora Palatynatu Reńskiego, przywódcy Unii Ewangelickiej, tj. protestanckiego przymierza politycznego w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego, w latach 1619-1620 króla protestanckich Czech, z racji krótkiego panowania nazywanego królem zimowym. [przypis edytorski]
pułkownik Kazimierz Iranek-Osmecki ps. „Jarecki” (1897–1984) — oficer służby stałej WP, w 1939 r. w stopniu podpułkownika w sztabie Naczelnego Wodza, od grudnia tegoż roku w ZWZ, przedostał się na Zachód, zrzucony w kraju jako cichociemny w marcu 1943 r. Przed powstaniem i w jego trakcie szef Oddziału II Komendy Głównej AK. Był głównym negocjatorem strony polskiej w pertraktacjach kapitulacyjnych z Erichem von dem Bachem. Po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
pułkownik petyhorski — dowódca petyhorców, średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. [przypis edytorski]
Pułkowo — miasto ros. 19 km na płd. od Petersburga. [przypis edytorski]
pułk Ptah — czyli korpus Menfi, memficki. Ptah był głównym bogiem miasta Memfis. Korpusy wojsk egipskich nosiły nazwy głównych bóstw: armia Ramzesa Wielkiego walcząca w bitwie pod Kadesz składała się z korpusów „Amon”, „Re”, „Ptah” i „Set”. [przypis edytorski]
pułk zaś gnieźnieński, noszący miano patrona Polski — tj. św. Wojciecha. [przypis edytorski]
pułnoc (starop. forma ort.) — północ. [przypis edytorski]
pułnocy (starop. forma ort.) — dziś popr.: północy. [przypis edytorski]
puł (starop. forma ort.) — pół. [przypis edytorski]
puł (starop. forma ort.) — pół; w pół ćwierci mili: w odległości pół ćwierci mili (tj. 1/8 mili). [przypis edytorski]
pularda — młoda, celowo utuczona kura. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura pozbawiona jajników w celu uzyskania z niej delikatnego i kruchego mięsa. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura tuczona w określony sposób. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura, wysterylizowana i specjalnie tuczona dla uzyskania szczególnie delikatnego mięsa. [przypis edytorski]
pularda — młoda, nierozwinięta płciowo kura, tuczona specjalnie dla uzyskania delikatnego i kruchego mięsa, ubijana po osiągnięciu wieku ok. 9 tygodni i wagi ok. 2 kg; pularda to także nazwa dania przygotowanego z tak hodowanej kury, popularnego w kuchni staropolskiej. [przypis edytorski]
pularda — utuczona kura. [przypis edytorski]
pularda (z fr.) — młoda kura hodowana na mięso; tu: danie z mięsa kurzego. [przypis edytorski]
pularda (z fr. poularde) — młoda kura, wysterylizowana i specjalnie tuczona dla uzyskania szczególnie delikatnego mięsa. [przypis edytorski]
pulares a. pugilares (daw.) — portfel, portmonetka. [przypis edytorski]
pulares (daw.) — portfel. [przypis edytorski]
pulares (gw.) — pugilares; portfel. [przypis edytorski]
pulares — pugilares, portfel. [przypis edytorski]
Pulcher hymnus Dei homo immortalis (łac.) — piękny hymn ludzki dla nieśmiertelnego Boga; egzystencja ludzka jest hymnem na cześć Boga (cytat z Laktancjusza, chrześcijańskiego pisarza i retora z III–IV w. n.e.). [przypis edytorski]
Pulcheria — imię żeńskie, zdrobn. od pulchra: piękna, urocza. [przypis edytorski]
Pulcheria, właśc. Aelia Pulcheria (399–453) — córka cesarza Arkadiusza, starsza siostra Teodozjusza II, który pozostawał pod jej dużym wpływem; w 414 ogłoszona przez brata cesarzową; antysemitka, zwalczała judaizm i nestorianizm, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego; w 441 odprawiona z dworu cesarskiego, została mniszką, powróciła na dwór po śmierci brata; od 450 cesarzowa, jako żona Marcjana. [przypis edytorski]
pulcher (łac.) — piękny. [przypis edytorski]
pulchrum cum bellico (łac.) — piękno z walecznością. [przypis edytorski]
pulchrum est paucorum hominum (łac.) — piękno jest dla nielicznych. [przypis edytorski]
pulchrum est paucorum hominum (łac.) — piękno jest (istnieje) dla niewielu ludzi. [przypis edytorski]
Pulci, Luigi (1432–1484) — dyplomata i poeta wł. ur. we Florencji, działający pod patronatem domu Medicich (szczególnie Lorenzo Mediciego), znany przede wszystkim jako autor parodystycznego poematu Morgante, opowiadającego o olbrzymie nawróconym na chrześcijaństwo przez paladyna Orlanda i odtąd towarzyszącego temu rycerzowi w jego licznych przygodach. [przypis edytorski]
Pulci, Luigi (1432–1484) — poeta włoski, który spopularyzował oktawę, autor poematu Morgante, zawierającego elementy komiczne. [przypis edytorski]
Pulcinella (z wł. pulcino: kogucik) — postać z komedii dell'arte, zwykle występująca z kogucim piórem, charakteryzująca się złośliwością, nieuprzejmością i egoizmem. [przypis edytorski]
Pulcinello — Poliszynel, postać garbatego gbura z komedii dell'arte. [przypis edytorski]
puliares — portfel. [przypis edytorski]
pulkauninkas — kareivių būrio viršininkas. [przypis edytorski]
pulka — zdrobn. od pula; partia gry w karty. [przypis edytorski]
Pullman, George (1831–1897) — amerykański inżynier i przemysłowiec, konstruktor sypialnych wagonów kolejowych nazywanych później jego nazwiskiem; wagony konstrukcji Pullmana były używane przez przedsiębiorstwo kolejowe Union Pacific Railroads. [przypis edytorski]
pulmanowski wagon — rodzaj kolejowego wagonu pasażerskiego o długim korytarzu, z którego prowadzą wejścia do poszczególnych przedziałów; nazwany od nazwiska amerykańskiego wynalazcy Georga Pullmana (1831–1897); niegdyś synonim wygody w podróży pociągiem. [przypis edytorski]
pulman — popularna nazwa wagonu kolejowego z korytarzem i przedziałami, wzięta od nazwiska konstruktora George'a Pullmana. [przypis edytorski]
pulman — rodzaj kolejowego wagonu pasażerskiego o długim korytarzu, z którego prowadzą wejścia do poszczególnych przedziałów, zw. także wagonem pulmanowskim od nazwiska amerykańskiego wynalazcy Georga Pullmana (1831–1897); niegdyś synonim wygody w podróży pociągiem. [przypis edytorski]
pulperia (hiszp.) — karczma. [przypis edytorski]
pulsa (daw.) — tętno. [przypis edytorski]
pulsa — dziś popr. forma M.lm: pulsy. [przypis edytorski]
pulsa — dziś popr. lp: puls. [przypis edytorski]
puls — tu: miejsce na ciele (najczęściej na przegubie dłoni), w którym wyczuwane są drgania wywołane krążeniem krwi. [przypis edytorski]
puls — tu: nadgarstek. [przypis edytorski]
pult (daw.) — pulpit. [przypis edytorski]
pultynek (daw.) — pulpit, biurko z ukośnym blatem. [przypis edytorski]
pultynek — rodzaj szkatułki; także: bultynek. [przypis edytorski]
pult (z niem. das Pult) — tu: pulpit. [przypis edytorski]
pult — (z niem.) pulpit, biurko. [przypis edytorski]
Pulverturm (niem.: wieża prochowa) — prochownia, budynek, w którym przechowywano proch strzelniczy, ładunki wybuchowe i pociski. [przypis edytorski]
pulvis (łac.) — proch, proszek. [przypis edytorski]
Pulydamas a. Polydamas ze Skotussy — starożytny grecki atleta z Tesalii, zwycięzca w pankrationie (połączenie boksu i zapasów) na igrzyskach olimpijskich w 408 roku p.n.e., słynny ze swojej ogromnej siły. [przypis edytorski]
pumeks — skała wulkaniczna zbudowana z porowatego szkliwa wulkanicznego powstałego z pienistej lawy. [przypis edytorski]
Punch (ang. cios) — tygodnik satyryczny ukazujący się w Wielkiej Brytanii latach 1841–1992 i 1996–2002; czasopismo publikowało serie rysunków satyrycznych z rymowanym komentarzem (prototyp komiksu), współpracowali z nim sławni pisarze, m.in. autor Pierścienia i Róży William Makepeace Thackeray czy twórca Kubusia Puchatka, Alan Alexander Milne. [przypis edytorski]
puncho, popr.: poncho (hiszp.) — wierzchnie okrycie z prostokątnego kawałka tkaniny z otworem na głowę pośrodku. [przypis edytorski]
„Punch” — satyryczne czasopismo angielskie. [przypis edytorski]
puncta (łac.) — punkty. [przypis edytorski]
puncti (łac.) — punkty; tu jako termin techniczny: punkty sporne. [przypis edytorski]
punctum (łac.) — punkt. [przypis edytorski]
pundelis — dvidešimties saujų linų ryšelis. [przypis edytorski]
pundzie (gw.) — pójdzie. [przypis edytorski]
punicka zdrada — wyjątkowo podstępna zdrada; Rzymianie oskarżali walczących z nimi Kartagińczyków (Punijczyków) o podstępne łamanie traktatów i umów. [przypis edytorski]
punickie wstęgi — tu: purpurowe. [przypis edytorski]
punicki — fenicki; Fenicjanie, którzy założyli Kartaginę, byli znani jako wyśmienici kupcy. [przypis edytorski]
punkah a. pankhā — duży wachlarz z rozpiętego na ramie liścia palmy, piór lub materiału, używany w płd. Azji do wentylacji pomieszczeń. [przypis edytorski]
punkcja — zabieg medyczny polegający na wkłuciu igły pozwalającej na opróżnienie jamy ciała z płynu (np. punkcja zatok), pobranie płynu (np. punkcja lędźwiowa) lub podania substacji. [przypis edytorski]
punkha, właśc. punkah a. pankhā — duży wachlarz z rozpiętego na ramie liścia palmy, piór lub materiału, używany w płd. Azji do wentylacji pomieszczeń. [przypis edytorski]
punkta — dziś forma M. lm: punkty. [przypis edytorski]
punkta — dziś popr.: punkty. [przypis edytorski]
punkta — pauzy, znaki interpunkcyjne. [przypis edytorski]
punkt archimedesowy — dotyczy zasady dźwigni odkrytej przez Archimedesa, który powiedział: „Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię”. Archimedes (287–212 p.n.e.) grecki matematyk, fizyk i filozof. [przypis edytorski]
punkta — tezy, tematy do dysputy. [przypis edytorski]
punktów ekwinokcjalny (z łac.) — punkt zrównania dnia z nocą. [przypis edytorski]
punkt testamentu, w którym żąda, aby „Amynomachus i Timokrates (…) mają się zbierać przez pamięć jego i Metrodora” — Diogenes Laertios, Epikur [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, X, 18. [przypis edytorski]
punktualnie — tu: dokładnie, co do joty. [przypis edytorski]
punkt — znajdował się przy ul. Wielopole 26. [przypis edytorski]
Punsz — chodzi o charakterystyczną postać z komedii dell'arte (to włoski Pulcinella, a angielski Punch), złośliwego prześmiewcę. [przypis edytorski]
Punta di Sorrento a. Punta Campanella — przylądek i morski obszar chroniony w regionie Kampania. [przypis edytorski]
Punt — kraina we wschodniej Afryce, na południowy wschód od Egiptu, skąd Egipcjanie sprowadzali drogą morską aromatyczne żywice, złoto, heban, kość słoniową, skóry żyraf, lampartów oraz dzikie zwierzęta. Najprawdopodobniej na wybrzeżu dzisiejszej Erytrei. [przypis edytorski]
puodžiukuosna — puodžiukuose. [przypis edytorski]
pupile — nieletnie sieroty, którymi opiekuje się sąd. [przypis edytorski]
pupilka (daw., z łac. pupilla: dziewczyna-sierota)— podopieczna, wychowanka. [przypis edytorski]
purcelėnos — porceliano. [przypis edytorski]
purchawka — grzyb o kulistym owocniku wypełnionym zarodnikami w postaci ciemnego proszku, rozpylającego się po przebiciu owocnika. [przypis edytorski]
purchawka — rodzaj grzyba. [przypis edytorski]
pure nonsens (ang.) — czysty nonsens. [przypis edytorski]
purgacyja (daw.) — środek przeczyszczający. [przypis edytorski]
