Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 466 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | niemiecki | potocznie | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski
Znaleziono 1309 przypisów.
czefal — głowonóg [wł. cefalopodo, wym.: czefalopodo]. [przypis redakcyjny]
Czegóż nie zbroi chciwość głodna złota — Tu Stacjusz oświadcza wdzięczność za ten wiersz Wirgiliusza: Quid non mortalia pectora cogis,/ Auri sacra fames! (Eneida, księga III). [przypis redakcyjny]
Czego chcesz od nas Panie — [wiersz, a właśc. jedna z pieśni] Kochanowskiego Jana. [przypis redakcyjny]
czego (…) doszła — o czym się przekonała. [przypis redakcyjny]
czego się dowcip… — z czego pomysłowość ludzka nie może znaleźć wyjścia. [przypis redakcyjny]
czego się dowiną (starop.) — [co] dopadną; [co im się nawinie]. [przypis redakcyjny]
czego wolne — od czego. [przypis redakcyjny]
czehryńcy — tu: mieszkańcy Czehryna; Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
czehryńcy — z Czehryna; Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Czehryn a. Czehryń, (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Czekać (…) było — trzeba było czekać. [przypis redakcyjny]
czeka już bowiem zemsta, z krwi wyrosła — w pojęciu starożytnych każda krew wylana woła o pomstę. [przypis redakcyjny]
Czekam na cię — jest to druga połowa listu, pisanego przez kończącego gimnazjum Poetę do jednego z ówczesnych kolegów, w którym się dopatrywał równej miary towarzysza wyprawy na Parnas [masyw górski w Grecji — red. WL.]; cześć pierwsza opuszczona, jako zawierająca krytykę osobistą. Ogłoszony był ten wiersz w „Krytyce” (zesz. I r. 1908). [przypis redakcyjny]
czekam wieńca — pochwały, nagrody. W starożytności zwycięzcom zdobiono czoła wieńcem laurowym. [przypis redakcyjny]
Czekam — wiersz powstał w Korabnikach pod Krakowem na przełomie 1888–1889 r. [przypis redakcyjny]
Czekanowski Aleksander (1830–1876) — geograf i geolog, zesłany w r. 1863 na Syberię. [przypis redakcyjny]
czeladź — chodzi o żołnierzy pocztowych czyli szeregowych, których każdy członek kompanii (towarzysz, szlachcic służący w chorągwi) miał od 2 do 3 lub o czeladź w znaczeniu służby zajmującej się końmi, wozami, kuchnią itp. [przypis redakcyjny]
czeluść — [tu:] paszczęka. [przypis redakcyjny]
czeluścią — [tu:] szczęką. [przypis redakcyjny]
czem bym mógł obarczyć Augusta — Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]
czemodan (ros.) — walizka. [przypis redakcyjny]
czemu — Czubek za rękopisem, wbrew drukom, przyjął wersję „i czemu”. Niniejsze wydanie zgodne tu z wersją edycji I, II i III, którą przyjął również i Kleiner. [przypis redakcyjny]
czemu nic — czemu nie. [przypis redakcyjny]
czemu rodzaj ludzki nie ma jednej głowy — życzenie przypisywane Kaliguli, według Swetoniusza miało brzmieć: „obyż lud Rzymski miał jedną tylko szyję!”. [przypis redakcyjny]
czemu wśród mieszczaństwa nie miałby się znaleźć żeński Samuel Bernard lub Lagrange — Stendhal ma zapewne na myśli zasłużonego dla monarchii francuskiej finansistę Samuela Bernard, któremu Ludwik XIV nadał szlachectwo, a Ludwik XV mianował go radcą stanu, oraz Józefa Ludwika de Lagrange, współczesnego sobie wybitnego matematyka. [przypis redakcyjny]
Czepiec — jedna z postaci, mających (wraz z nazwiskiem) prawzór w rzeczywistości. Błażej Czepiec, wówczas pisarz gminny w Bronowicach, był starostą weselnym na weselu Lucjana Rydla. Oczywiście, jak i w innych wypadkach, postać w dramacie Wyspiańskiego nie jest odtworzeniem osoby rzeczywistej, lecz konstrukcją o określonej funkcji w kompozycji utworu. [przypis redakcyjny]
czepiny — oczepiny, obyczaj weselny, polegający na wiązaniu pannie młodej czepca, stanowiącego symbol stanu małżeńskiego. [przypis redakcyjny]
czereda (z ukr.) — trzoda, tłum. [przypis redakcyjny]
Czereja — miasteczko między Orszą a Borysowem. [przypis redakcyjny]
czeremcha — drzewo lub krzew o białych, odurzająco pachnących kwiatach. [przypis redakcyjny]
(Czeresz) — wymowa węgierska nazwisk podana w nawiasie. [przypis redakcyjny]
Czerkaski, Jakow Kudeniekowicz (zm. 1665) — Uruskan-Murza, zmienił imię po chrzcie, kniaź, dowódca ros. w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667; zginął pod Mohylewem. [przypis redakcyjny]
czerkaski — z Czerkas; Czerkasy — miasto nad Dnieprem, położone ok. 60 km na północ od Czehrynia. [przypis redakcyjny]
Czerkasy — miasto nad Dnieprem, położone ok. 60 km na północ od Czehrynia. [przypis redakcyjny]
Czerkasy — miasto na prawym brzegu Dniepru, położone ok. 100 km na południowy zachód od Łubniów. [przypis redakcyjny]
Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa. [przypis redakcyjny]
czerń — biedota kozacka. [przypis redakcyjny]
czerń — biedota. [przypis redakcyjny]
czerń — chłopstwo. [przypis redakcyjny]
czerń — tu: chłopstwo. [przypis redakcyjny]
czerń — tu: tłum, biedota. [przypis redakcyjny]
czernica (gwar.) — czarna jagoda. [przypis redakcyjny]
czernica — zakonnica, mniszka. [przypis redakcyjny]
czernice — mniszki, zakonnice. [przypis redakcyjny]
czerniec (ukr.) — mnich, zakonnik prawosławny. [przypis redakcyjny]
czerniec (z ukr.) — mnich, zakonnik. [przypis redakcyjny]
Czernihów — miasto w płn. części Ukrainy, ok. 140 km na płn. od Kijowa, w XVII w. stolica województwa w granicach Korony. [przypis redakcyjny]
Czerski i Ronge — ks. Jan Czerski (1813–1893) i ks. Jan Ronge (1813–1887), propagatorzy neokatolickiego kościoła w Niemczech, czyli katolików niemieckich. [przypis redakcyjny]
Czerski Jan (1845–1892) — przyrodnik i geolog, zesłany w r. 1863 na Syberię, badał tam faunę i pokłady węgla. [przypis redakcyjny]
czertomelicki labirynt — u ujścia rzeki Czertomelik na Dnieprze istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; nazwę Czertomelik nosiła też jedna z tych wysp. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — rzeka na pd. Ukrainie, prawy dopływ dolnego Dniepru, na którym w tym miejscu istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; tę nazwę nosiła też jedna z tych wysp, główna kwatera Kozaków. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — rzeka na pd. Ukrainie, prawy dopływ dolnego Dniepru, na którym w tym miejscu istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; tę nazwę nosiła też jedna z tych wysp. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — wyspa na Dnieprze u ujścia rzeki o tej samej nazwie, jedna z lokalizacji Siczy. [przypis redakcyjny]
czerw (daw.) — pasożyt toczący owoce, drzewa, grzyby. [przypis redakcyjny]
czerwone kaftany — przezwisko żołnierzy angielskich. [przypis redakcyjny]
czerwoni żołnierze — Anglicy. [przypis redakcyjny]
czerwony kołnierz ich wita — mowa o aresztowaniu Narcyzy w r. 1849. [przypis redakcyjny]
Czerwony złoty — nazywany również dukatem moneta złota o wartości 16 złp. [przypis redakcyjny]
czerwony złoty — staropolski pieniądz złoty, dukat. [przypis redakcyjny]
czerwony złoty — zwany częściej dukatem, złota moneta obiegowa o wartości dwukrotnie wyższej niż talar, tj. 16 złotych polskich. [przypis redakcyjny]
czerw — robak. [przypis redakcyjny]
cześć (daw.) — poczęstunek, przyjęcie. [przypis redakcyjny]
cześć na potym (starop.) — późniejsze uznanie, sława u potomnych. [przypis redakcyjny]
cześć — [tu:] poczęstunek, przyjęcie. [przypis redakcyjny]
Cześnik (…) czyta papiery — Papiery, które przegląda Cześnik, stanowią odpisy lub wyciągi z akt odnoszących się do majątków Podstoliny. [przypis redakcyjny]
cześnik — gospodarz (czestnik, urzędnik). [przypis redakcyjny]
cześnik (łac. pincerna) — urzędnik tytularny; cześnik ziemski miał pierwotnie w razie przyjazdu króla w swej ziemi lub powiecie staranie o napitki dla dworu. [przypis redakcyjny]
czesiech (starop. forma) — czasach, latach. [przypis redakcyjny]
czestować (daw.) — częstować, przyjmować. [przypis redakcyjny]
czestować — okazywać cześć. [przypis redakcyjny]
Czikla — powinno się pisać: Cikla. [przypis redakcyjny]
czinodrał (ros.) — urzędnik (pogardliwie). [przypis redakcyjny]
członek-opiekun — członek Towarzystwa Dobroczynności opiekujący się ubogimi określonej dzielnicy. [przypis redakcyjny]
członki wiary chrześcijańskiej, zawarte w „Składzie apostolskim”, i części pacierza, i Zdrowaś — modlitwy te był sam Władysław Jagiełło jeszcze przełożył i ludu je uczył, i hojnie za wyuczenie się obdarzał; w mowie na egzekwiach bazylijskich po królu w r. 1434 twierdzi wyraźnie Kozłowski przed ojcami soboru, że Jagiełło „credo i pacierz sam z polskiego w ich język wyłożył, by ich się tym łatwiej uczyli” itd. [przypis redakcyjny]
członkowie klubu „Junta” — W nocie do tego ustępu wiersza do Aleksandra Chodkiewicza czytamy, że „w Warszawie uformowali zgromadzenie Chodkiewicz, Bromirski i inni i rozprawiali na niej (sic!) o uczonych rzeczach; nazwali to Juntą”. [przypis redakcyjny]
człowieczeństwo — ludzka natura. [przypis redakcyjny]
człowieka zrzuciwszy* — pozbywszy się ludzkiej postaci, zrzuciwszy skażoną ludzką naturę. [przypis redakcyjny]
człowiek (…) często, chociaż widzi to, co dlań jest lepsze, zmuszony jest obrać gorsze — Jest to wyrażenie z Owidiusza, Metamorfozy VII, 9. [przypis redakcyjny]
człowiek jest na równi z innymi rzeczami w przyrodzie zjawiskiem podlegającym zasadzie podstawy — zob. niniejszą rozprawę, ustępy 57, 61 i 74. [przypis redakcyjny]
człowiek jest (…) zwierzęciem dwunożnym bez pierza — Takie określenie znajduje się w zbiorze określeń, przypisywanych Platonowi. Diogenes Laertios (VI, 2) opowiada, że cynik Diogenes przyniósł do Akademii platońskiej kurę oskubaną ze słowami: „oto człowiek Platona”, co skłoniło do dopełnienia: „z płaskimi paznokciami”. [przypis redakcyjny]
człowiek jest zwierzęciem śmiejącym się — Takie określenie podają najdawniej Arystoteles (De part. anim. III. 10, 573 a 8) i Martianus Capella (IV, 100). [przypis redakcyjny]
człowiek jest zwierzęciem społecznym — Jest to określenie Arystotelesa (Polit. I, 1. 9). [przypis redakcyjny]
człowiek myśli — Nag. Schr.: „albo inaczej: wiemy o tym, że myślimy”. [przypis redakcyjny]
człowiek (…) od niej oderwać się może — Wtedy tylko wolnym być można od pokusy fałszywej szczęśliwości, jeśli się kto jej rzeczywistej postaci z uwagą przypatrzy. [przypis redakcyjny]
człowiek przywiązuje się do rzeczy, którymi jest ustawiczne zajęty; świadectwem uparta wierność mahometan i żydów — Widzi się to na całej kuli ziemskiej. [przypis redakcyjny]
Człowiek Śmiechu — tytuł powieści Victora Hugo; jej bohatera okaleczono w młodości, wycinając okolice ust w kształt uśmiechu, przez co później jego twarz nie była zdolna wyrażać cierpienia, które czuł. [przypis redakcyjny]
człowiek sam jej wolnym sprawcą, co wynika z jego inteligibilnego charakteru — zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]
Człowiek ten zgorszony był tym, że Werter obmywanie twarzyczki dziecka w źródle ośmiela się porównywać z obrzędem chrztu świętego. [przypis redakcyjny]
Człowiek tkwi w sercu, a nie w głowie — II. 268 i n., 271 i n., 279 i n., III. 228 i n. [przypis redakcyjny]
człowiek trzyma się idei mylnych — Nag. Schr.: „tak że nic go do zwątpienia nie może doprowadzić”. [przypis redakcyjny]
człowiek z baczeniem — człowiek myślący, rozumny. [przypis redakcyjny]
człowiek z matki niepoczęty (…) klątwę sprowadził na całe swe plemię — Adam, który zgrzeszył nieposłuszeństwem przeciwko Bogu. [przypis redakcyjny]
czółn (starop. forma) — daw. r.m., dziś r.n.: czółno. [przypis redakcyjny]
czochry — wyraz utworzony od słowa czochrać = kudłać, a więc tyle, co kudły. [przypis redakcyjny]
czoła przetrzeć — tu: odpocząć. [przypis redakcyjny]
czołem bić — [tu:] żegnać się z kim. [przypis redakcyjny]
czołem uderzyć komuś (daw.) — żegnać się z kimś. [przypis redakcyjny]