Przypisy

wyblinki want — wanty to stalowe liny stabilizujące maszt na żaglowcu, zaś wyblinki to krótkie, poziome linki łączące sąsiednie wanty, tworzące szczeble drabiny przeznaczonej do wspinania się na maszt. [przypis edytorski]

wyboczenie — zejście z właściwej drogi. [przypis edytorski]

wyboczyć (daw.) — zboczyć, skręcić. [przypis edytorski]

wyboczyć — tu: wypaczyć a. przekroczyć. [przypis edytorski]

wy Boga mi nie gródźcie — nie zagradzajcie mi [drogi do] Boga. [przypis edytorski]

wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 21 — artykuł 1 Dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego wydanego 28 listopada 1918 przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]

wyborczy (daw.) — wyborowy, złożony z najlepszych, wybranych jednostek. [przypis edytorski]

wybornaś — skrócenie od: wyborna [jeste]ś. [przypis edytorski]

wyborny — doskonały, świetny. [przypis edytorski]

wybrać się za — tu: wyjść za mąż. [przypis edytorski]

wybrać — tu: wyegzekwować, ściągnąć. [przypis edytorski]

wybrać — tu: wykopać. [przypis edytorski]

wybrakować (daw.) — przebrać, oddzielić niewłaściwe a. uszkodzone elementy. [przypis edytorski]

wybrańcy — strzelcy wyborowi. [przypis edytorski]

wybran (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: wybrany. [przypis edytorski]

wybranica — dziś popr. forma męska: wybraniec, natomiast żeńska: wybranka. [przypis edytorski]

wybrani męże — dziś popr.: wybrani mężowie. [przypis edytorski]

wybran — wybrany (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]

wybrany (gw.) — wyborny, odpowiedni. [przypis edytorski]

wybrany (starop.) — wyborny, wyjątkowy. [przypis edytorski]

wybrany — tu: wykopany. [przypis edytorski]

wybredzać — grymasić, wybrzydzać. [przypis edytorski]

wybronować — wygrabić. [przypis edytorski]

wybryki pijanego Wezuwiusza kipiącego pod żyrandolem — mowa o żywiołowo reagującej publiczności zajmującej miejsca na najwyższym piętrze, pod świecznikami, od których buchało gorąco. [przypis edytorski]

wybrzeże des Augustins — ośrodek księgarski położony na lewym brzegu Sekwany. [przypis edytorski]

wybrzeże — tu: brzeg [przypis edytorski]

wybuchiwał — dziś tylko: wybuchał (również w odniesieniu do formy wielokrotnej). [przypis edytorski]

wybuchiwały — dziś popr.: wybuchały. [przypis edytorski]

wybuchliwy (daw.) — wybuchowy, tu: porywczy. [przypis edytorski]

wybuchnienie — dziś: wybuch. [przypis edytorski]

wybudował lub dokończył wielu świątyń — dziś popr.: wybudował lub dokończył wiele świątyń. [przypis edytorski]

wyćwiczeńszy — dziś popr.: bardziej wyćwiczony. [przypis edytorski]

wycackany — wypielęgnowany, wymuskany. [przypis edytorski]

wycelać — celować. [przypis edytorski]

wycelić — dziś popr. wycelować. [przypis edytorski]

wycelił — dziś popr. forma: wycelował. [przypis edytorski]

wycelił — dziś popr.: wycelował. [przypis edytorski]

wycelił — dziś: wycelował. [przypis edytorski]

wychadzają (starop. forma) — wychodzą. [przypis edytorski]

wychadzała (starop. forma) — dziś: wychodziła. [przypis edytorski]

wychędożony (daw.) — tu: uporządkowany, wyczyszczony. [przypis edytorski]

wychlać — aresztować. [przypis edytorski]

wychlipce (reg.) — wychłepce. [przypis edytorski]

wychód (daw.) — wolne. [przypis edytorski]

wychówek (daw.) — wychów; wychowanie. [przypis edytorski]

wychod a. wychód (starop.) — wychodek, latryna. [przypis edytorski]

wychodnie — wychodźcy. [przypis edytorski]

wychod (starop.) — wychodek, toaleta. [przypis edytorski]

wychodźca — emigrant, wygnaniec. [przypis edytorski]

wychodzić z tej kolei — uchylać się od tego. [przypis edytorski]

wychodztwo (daw.) — wychodźstwo. [przypis edytorski]

wychorzeć (daw.) — przestać być chorym, wyzdrowieć. [przypis edytorski]

Wychował ci pewien człek lwie szczenię, z pustynnych zabrane leż — według przepowiedni Parys miał stać się przyczyną zagłady Troi, dlatego po narodzeniu nakazano porzucić go na śmierć na pustkowiu, w górach, skąd zabrał go i wychowywał ze swoimi dziećmi miejscowy pasterz. [przypis edytorski]

wychowanica — dziewczyna wzięta na wychowanie przez kogoś. [przypis edytorski]

wychowaniem dzieci pana de Mably (…) Uczniów miałem dwóch (…) Jeden (…) nazwiskiem Sainte-Marie (…) Młodszy, Condillac — w czasach autora członkowie szlachty przybierali często nazwiska od posiadłości ziemskich, dlatego członkowie rodziny mają różne nazwiska. [przypis edytorski]

wychowanie (starop.) — utrzymanie, wyżywienie. [przypis edytorski]

wychowując was sama z dzieciństwa oboje, wierzcie, najsłodsze były te nadzieje moje — konstrukcja dziś niepoprawna, bo imiesłowowy równoważnik zdania powinien mieć ten sam podmiot, co zdanie główne; dziś popr.: „gdy was wychowywałam (…)” a. „wychowując was (…) żywiłam nadzieje”. [przypis edytorski]

wychudnięci — dziś raczej: wychudzeni. [przypis edytorski]

wychynąć (daw., gw.) — wydostać się. [przypis edytorski]

wychynywa — por. wychynąć: wyłonić się, wynurzyć się. [przypis edytorski]

wyciągać się (daw.) — wysilać się na koszty. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: śpiewać. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: wymagać. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: wyśpiewywać. [przypis edytorski]

wyciągli — dziś popr. forma: wyciągnęli. [przypis edytorski]

Wyciągnęliśmy (…) i złożyli (daw.) — konstrukcja, w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: Wyciągnęliśmy i złożyliśmy. [przypis edytorski]

wyciągniętymi ramiony — daw. forma N.lm; dziś: wyciągniętymi ramionami. [przypis edytorski]

wyciągnienie — dziś popr.: wyciągnięcie. [przypis edytorski]

wyciągniona — dziś popr.: wyciągnięta. [przypis edytorski]

wyciągniony (daw. forma) — dziś: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciągniony — dziś: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciągniony (starop. forma) — dziś popr.: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciąg w zad (gw.) — wyciągnij w tył. [przypis edytorski]

wycięcim drzewa niepożytecznego na trzeci rok, wedle Ewangeliej, groził — odniesienie do przypowieści z Łk 13, 6–9. [przypis edytorski]

wycięto jest (daw. forma) — dziś forma r.n.: jest wycięte, zostało wycięte. [przypis edytorski]

wycieczka (starop.) — tu: wyprawa wojenna, wypad. [przypis edytorski]

Wycieczki Wordswortha — chodzi o dziewięcioczęściowy poemat ang. poety romantycznego, Williama Wordswortha (1770–1850) The Excursion z 1814, wydany pośmiertnie. [przypis edytorski]

wycieńczon — dziś: wycieńczony. [przypis edytorski]

wyciepnąć (gw.) — wyrzucić. [przypis edytorski]

wyciepywać (gwar.) — wyrzucać. [przypis edytorski]

wycinek — tu: dwuletni lub trzyletni samiec dzika. [przypis edytorski]

wyciruch (pogard.) — prostytutka, brudas. [przypis edytorski]

wyciśnienie — dziś: wyciśnięcie; wydobycie. [przypis edytorski]

wyciśniony (daw.) — wyciśnięty, odciśnięty. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — ciśnięty, rzucony. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop. forma) — wyrzucony; ciśnięty. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — wyrzucony; por. cisnąć. [przypis edytorski]

wyciskać — tu: rzucać, ciskać czymś. [przypis edytorski]

wycisk (daw.) — coś, co zostało wyciśnięte a. wyleciało, wyprysło na zewnątrz. [przypis edytorski]

wyciski — odciski, ślady. [przypis edytorski]

Wycliffe, John (ok. 1329–1384) — angielski teolog, profesor teologii w Oksfordzie, głoszący poglądy, jakie później przejęła reformacja. [przypis edytorski]

wycniół sie (gw.) — przecknął, obudził się. [przypis edytorski]

wycug — dożywotnie utrzymanie, jakie należy się rodzicom od dzieci, na które przepisali majątek. [przypis edytorski]

wycug — dożywotnie utrzymanie, jakie powinny zapewnić dzieci rodzicom, po przepisaniu przez nich majątku na dzieci. [przypis edytorski]

wycug — wyżywienie i utrzymanie. [przypis edytorski]

wycyganiać — uzyskiwać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wycyganić — uzyskać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wycyganić — wyłudzić, uzyskać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wyczerniony na pruski — przemalowany na czarno, aby przypominał herb pruski. [przypis edytorski]

wyczerpnąć (daw.) — dziś popr.: wyczerpać. [przypis edytorski]